Gelijk Goud
a—
No. 95
Vrijdag 23 Üpril 1926
KS5
169° Jaargang.
Bij dit nummer behoort een BijvoegseL
EEN MINISTER VANDOOR».
Pas anderhalve maand is het nieuwe
kabinet zeilende, of reeds is er een
bootje uitgezet, om den Minister van
Oorlog gelegenheid te geven weer aan
■wal te ga»n, en een ander, den vorigen
beheerder van die portefeuille, aan
boord te brengen.
Het bericht zegt dat er bij den
treden minister bezwaren ^ijn gerezen
ter zake van de voorbereiding van de
instelling van een departement van
Landsverdediging.
Moeilijkheden met wien?
Met de Kamer toch niet. Want die
was nog in afwachting wat deze be
windsman zou doen Moeilijkheden met
de andere ministers? Wc kunnen er
slechts naar raden, evenals naar den
aard der bezwaren
Bn verder moeten wc ons er toe be
palen, na te gaan, hoe de stand van dat
vraagstuk ^eigenlijk was.
In de Troonrede van het ministerie-
Oolijn werd gezegd; „Maatregelen zijn in
overweging lot instelling van een depar
tement van Landsverdediging, waaraan
de belangen van Land- en Zeemacht zul
len worden toevertrouwd, voor zoover
deze laatste niet naar hel Departement
van Koloniën moeten overgaan."
Er was dan ook geen minister van Ma
rine benoemd. Die van oorlog zorgde
ook voor dit departement, n.l. de heer
Lambooij. Eu deze gaf in de Mem. van
Ttoel. tot de begrooiing van Marine een
aankondiging van zijn plannen tot reor
ganisatie van het beheer der Marine,
volgens welke het voor Indië bestemde
en grootste deel onzer zeemacht zóu ko
men onder het Departement van Kolo
men, terwijl het deel b.eslemd voor het
moederland, dat van veel geringeren om
vang is, zal leunnen worden beheerd door
het nieuwe departement van Landsver
dediging.
Uit het Afdeelingsverslag der Tweede
Kamer (van October, algemeene be
schouwingen over de Slaatsbegrooting)
bleek dat verscheidene leden ernstig be
zwaar hadden legen opheffing van het
Departement van Marine en het over
brengen van het grootste deel daarvan
naar Koloniën, o.a. met het oog op de
taak ran onze vloot in vredestijd: oplei
ding van zeelieden, vlagvertoon en be
hartiging van Nederlandsche belangen
in den vreemdev terwijl men door een,
vloot, die alleen voor kustverdediging
dient, zou uitschakelen de deelneming
aan een internationale actie. Het ant
woord op de beschouwingen is nog door
Minister Oolijn gegeven juist een week
vóór de crisis van November. Daarin
werd betoogd, dat de taak der Marine
in Nederland het voortbestaan van een
afzonderlijk departement niet 'langer
rechtvaardigt.
Maar verder, gedurende den langen
crisistijd, is de zaak natuurlijk blijven
rusten, behalve dat er uil marinckringen
protesten kwamen.
Totdat 11 Maart het Ministerie-De
Geer zich aan de Kamer kwam presen-
teerc» ttnet een regeeringsvcrklaring,
waarin over dat punt werd gezegd;
„Samenvoeging van de Departementen
van Oorlog en Marine tot één Departe
ment van Landsverdediging; nadere/over
weging van het vraagstuk van de split
sing der marine."
Dat was dus iets minder beslist uitge
drukt dan te voren geschiedde.
Toen er bij het debat over die verkla
ring op intrekking werd aangedrongen,
zei Minister De Geer o.a.;
^Op dit punt, dat reeds door het af
getreden Kabinet is voorbereid, zal te
rugkeer niet overwogen kunnen worden.
Zelfs is gebleken, dat een ^espoedigdje
doorvoering van de beoogde samensmel
ting raadzaam is."
Dat werd natuurlijk gezegd met in
stemming van Minister van Róijen- Het
-eenige wat deze zelf daarover opmerkte
was een korte mededeeling bij de arti-
kelsgewijzc behandeling van de bcgroo-
ting van Marine, n 1. dat de samenvoe
ging der departementen en de splitsing
der Marine onafscheidelijk met elkaar
verbonden zijn. „Als ik een gevestigde
meening daaromtrent heb, zal de Kamer
in de gelegenheid worden gesteld daar
over met een volledig overzicht te kun
nen oordeelen."
D|at was het laatste.
De minister heeft dus blijkbaar ge
werkt aan het verkrijgen van „een ge
vestigde meening." l2n daarbij is hij op
moeilijkheden gestuit.
We kunnen slechts blijven vragen: Bij
w.ien of wat En wat voor moeilijkheden
waren dat?
Maar zakelijk beteekent zijn vervan
ging door den heer Lambooij een door
trekking van de oude lijn, waarvan wc
hierboven kort de richting aangaven.
Wat in zich sluit dat die maatregelen'
op verzet zullen stuiten bij een niet
ring deel der Kamerleden.
Voor zoovei- bij dit kabinet nog van
politieke kleur kan worden gesproken,
beteekent de verandering een verster
king van de katholieke elementen in het
kabinet van één op twee, met gelijk
tijdige vermindering van de vrijzinnige
elementen van drie op twee.
BINNENLAND.
AFTREDEN MINISTER VAN OORLOG.
Heden ochtend ontvingen we het vol
gend bericht
"Daar bij den Minister van Oorlog, mi
nister van marine ad interim L. A van
Rpyen, bezwaren zijn gerezen Ier zake
van voorbereiding van de instcllilng van
een Departement van Landsverdediging,
heeft deze bewindsman gemeend zijn ont
slagaanvrage te moeten indienen bij de
Koningin.
II. M. heeft het ontslag aanvaard /en
tot minister van oorloog benoemd J. M.
Lambooy, oud-minister van Oorlog.
De nieuwbenoemde minister van Oor
log, treedt tevpns op als minister van
Marine ad interim. Hedenmiddag werd
hij door H. M. de Koningin beëedigd.
DE KONINGIN IN HEI GOUDEN DOEK
VAN IIET JOODSCII NATIONAAL
FONDS-
Het hoofdbureau van het Joodsch Na
tionaal [Fonds deelt knede, dat de Koningin
door een Nederlandsch Zionist in het
Gouden Boek van het Joodsch Nationaal
Fonds te Jeruzalem is ingeschreven.
Dit Gouden Boek is door het Joodsch'
Nationaal Fonds in 1902 aangelegd en
bevat de namen van Joodsche en niet-
Joodsche persoonlijkheden, die zich in
den loop der tijden voor het Joodsche
volk hebben verdienstelijk gemaakf, als-
■^nede de opteekening van gedenkwaardi
ge gebeurtenissen in het leven van het
Joodsche volk.
De namen van velen van hen, die 50
jaren geleden, als eersten naar Palestina
gingen, zoowel als van lien die thans
pionier in Palestipa werken, zijn in
hel Gouden Boek vereenigd.
Wijlen Koning Edward VII. wijlen Pre
sident Wilson, de President van Argen-
iïnië, dr- Hyppolito ïrigoyen, benevens
vele ministers en gezanten zijn reeds in
het Gouden Boek ingeschreven-
Thans is het derde Gouden Boek, dat
volgens het ontwerp van den Palcstijn-
schen kunstenaar J. Benor-Kalter, is uit
gevoerd, in gebruik genomen
De Koningin is het eerste staatshoofd,
dat in dit nieuwe Gouden Boek is inge
schreven en het diploma waarop deze in
schrijving is vermeld, is dezer dagen
uit Jeruzalem, waar het vervaardigd is,
hier aangekomen. Het diploma is in het
Nederlandsch en in het Hebreeuwsch
uitgevoerd en door den voorzitter van
het directorium van het Joodsch Nati
onaal Fonds, M. Ussischkin, onder tee-
kerid. Het is dezer dagen /aan de Koningin
aangeboden.
HET BiEDANKEN VAN JHR. RUTGERS
VAN ROZENBURG.
Naar in Christelijk Historische kringen
wordt meegedeeld is het bedaukcu door
jhr. Rutgers van Rozenburg als lid van
de Tweede Kamer geschied niet de be
doeling, aan mr. J. Schokking, den mi
nister van justitie uit het vorige* kabrnet,
de gelegenheid te openen, wederom een
Kamerzetel deelachtig te worden.
UIT DERGEN OP ZOOM.
Volgens loopende geruchten zoo meldt
„De Morgen", zouden er plannen be
staan voor dé oprichting van een hieuw
R. IC. Dagblad in de stad Bergen op
Zoom. Op lieden bestaan er twee dagbla
den, de .„Avondster" en de Zoom'", wel
ke le beschouwen zijn als de spreekbui-
ze u van twee verschillende politieke Ka
tholieke richtingen.
Uit Stad en Pmifisie.
Uit Middelburg.
Blijkens eenc advertentie in dit
nummer zal Zondag vanv 9 tpl 1 uur door
het electrisch bedrijf alhier geeu
stroom worden geleverd.
Zooals wij Dinsdag meiddon, zou
ook dien avond en Woensdag en Donder
dag een deel van de leden van de Co
öperatie „De Broederband'' alhier
feest vieren in het Schuttershof, en zij
hebben dat niet minder opgewekt ge
daan als de leden, die den eersten avond
de gasten van het bestuur waren. Vooral
gisterenavond was de zaal tjop vol
lederen avond sprak de voorzitter, de
heer Barentsen, de aanwezigen toe, ter
wijl de Jazz Band „Luclor et Emergo"
cu de humorist, de heer De Ruijter»
steeds stijgend succes te boeken hadden.
Dinsdagavond werd nog een bloem-
sluk aangeboden door het bestuur van
do Coöperatie „De Broederhand" uit
Vlissingen. Het bloemstuk, Maandag aan
den voorzitter aangeboden, was niet al
leen van de commissarissen, doch ook
van de medebestuursteden van den heer
Bawavtscn
- Door do N. V. Autobusdienst „De
Nieuwe Onderneming" te M i d d e 1-
burg, is een adres gericht tot hel be
stuur van den Polder Walcheren, waarin
zij mededeelt vernomen te hebben, dat
de N. V. Stoomtram Walcheren opnieuw
om subsidie van den polder heeft ver
zocht. Waar deze vennootschap door 't
exploileeren van haar trambaan voorziet
in de verkeersbehoeften, Welke in het
Westelijk deel van Walcheren bestaan,
dient zij daardoor volgens adrcssanite
een algemeen belang en zou het inwil
ligen van het verzoek niet anders dan
toe le juichen zijn Zooals blijkt o.m,
uit een bericht in de pers, bestaat thans
echter hij de Stoomtram het voornemen
om een rechtstrcekschen autobusdienst
van Middelburg op Domburg te openen.
Het wil adressante voorkomen, dat
dit voornemen van invloed moet wezen
op de beslissing door het polderbestuur,
te nemen nopens het door de stoomtram
gedane verzoek. En wel op grond van het
feit, dat gedurende ruim 20 jaar, dat de
stoomtram haar bedrijf exploiteert, liet
nimmer loonend is gebleken. Slechts met
behulp van subsidie door rijk, provin
cie, gemeenten en polder verleend, was
het mogelijk het tekort, dat jaarlijks op
de exploitatie geleden werd, te dekken
Waarin dit zijn oorzaak vindt, kan noch
wil adressante beoordeelen, alleen, komt
het haar voor, dat een proefneming als
nu de stoomtram gaal doen, om een
autobusdienst te openen, niet ter plaat
se is. Zooals toch in de afgeloopen jaren
voldoende kwam vast tc staan, biedt het
traject Middelburg—Domburg geen be
staan voor twee autobus-ondernemingen.
De scherpe concurrentiestrijd, welke
adressant heeft moeten voeren om den
door haar geëxplöiteerden dienst te
kunnen uitoefenenden het Ie niet c;aan
van de concurrecrendc maatschappij zijn
daarvoor afdoende bewijs Dal adres
sante thans een loonend hedrijf heeft,
is (e danken aan het beëindigen der con
currentie, gepaard gaande aan de* uiterst
zuinige wijze, waarop zij geheel in eigen
beheer haar bedrijf voert. Zij steunt
daarbij gansch en al op eigen krachten,
van geenerlei zijde wordt haar subsidie
verleend. Voor zoover zij kan nagaan en
haar uit velerlei uitlatingen bleek, voor
ziet zij in de verkeersbehoeften die ten
deze bestaan, op afdoende en bevre
digende wijze Mot haar materiaal is zij
zoo goed mogelijk op de hoogte van den
tijd, en het transport geschiedt met de
meest mogelijke verkeersveiligheid. Dat
dus aan een nieuwen dienst behoefte
zou bestaan, lean niet gezegd worden e»
hierin is dus bezwaarlijk de oorzaak te
zoeken voor het initiatief, dat de stoom
tram zal nemen Ook lean hot niet ge
zocht worden in de vermindering van het
personenvervoer Volgens de laatst ge
publiceerde cijfers bedroeg dit over 1925
148.334 personen met een opbrengst van
f 43.S22.27terwijl over 1924 en 1923 die
cijfers waren 138 645, f 40 983.26, 125 055
en f 39.993.95hetgeen een regelmatige
stijging in de afgeloopen 3 jaar Uitwijst.
Mogelijkerwijs dat de stoomtram in het
exploileeren van een autobusdienst hel
middel ziet om hare totale bedrijfsuil-
lcomsten te verbeteren, waar die uilkom
sten niet eenzelfde beeld vertoonen als
voor hel personenvervoer, de ontvangst
per dagkilomctcr bedroeg over 1925
f9.56, 1924 f 9.661/2 en 1923 f 9.881/-. Doch
dan meent adressante dal de tram
daarmede op den verkeerden weg is.
Want geeft de stoomtram uitvoering
rau haar voornemen, dan herleeft de
hevige concurrentiestrijd met al de na-
deelen daaraan voor <ic betrokken par
tijen verbonden, nadeel natuurlijk voor
adressante, maar ook voor de tram Iloe
ver dit gaal valt niet le zeggen, doch
dat er dientengevolge van groote verlie
zen sprake kan zijn, ook dit heeft het
verleden voldoende geleerd Dat het be
staan der onderneming van adressanle,
zoowel als van dc stoomtram daardoor
ernstig zou worden bedreigd, is niet
denkbeeldig en het zou zeker niel in het
belang van het eiland Walcheren zjjn,
wanneer ten slotte exploitatie van
stoomtram en aulobusdiensl niet of
slechts op gebrekkige wijze Icon plaats
hebben Zal door den polder de gevraag
de subsidie worden verstrekt, dan ge
beurt dit in verband met de bedrijfs
resultaten, welke de stoomtram in de
afgeloopen jaren behaalde Aan dc hand
van de daaromtrent bekende cjjferszal
de polaer de grootte zijner bijdrage be
palen en hij zal daarbij vertrouwen op
de leiding zooals die tot op heden werd
gevoerd, vrij van proefnemingen, waar
van de financieele gevolgen niet zijn te
overzien. Wordt echter de subsidie zon
der eenige beperking verstrekt, dan zal
de stoomtram volkomen gerechtigd zijn
om die gelden ook voor het exploileeren
an haren autobusdienst aan te wenden,
zouden zij worden gebezigd voor een
ander deel, dan waartoe zij feitelijk zijn
bestemd.
Bovendien zou hel ten aanzien van
adressanle hoogst onbillijke gevolgen
medebrengen, dat de stoomtram een ge
subsidieerden dienst verkrijgt, terwijl de
hare tot nu toe steeds zonder subsidie
werkt. Waar adressante onder moei
lijke omstandigheden den dienst heeft
tot stand gebracht en waar zij, voor
zooveel zij kan nagaan, tot ieders tevre
denheid dien dienst exploiteert, kan het
loch niet op den weg liggen van den
polder een nog niel bestaanden dienst
subsidie te verstrekken, een dienst, die
slechts uadeelig kan werken voor het
bestaande verkeer. Adressante meent
daarom gerechtigd te zijn den polder
in overweging te geven, zoo tot het ver-
leenen van subsidie wordt overgegaan,
dit te doei. 'onder bepaling, dat do
stoomtram het personenvervoer moet
verrichten op de tot nu toe gebruikelijke
wijze, te weten uitsluitend door de bij
haar in exploitatie zijnde stoomtram
Middelburg (en Vlissingen)—Koudekerke
Domburg.
In de gisterenmiddag gehouden ver
gadering van de afdeeling Middel
burg van het Ned. Roode Kruis, werd
tot bestuurslid en tevens lot penning
meester gekozen de heer jhr. mr. F. H.
van Kinschot, die zich bereid verklaarde
die functie te aanvaarden.
Gisterenmiddag is door de politie
1 h i e r onder hevig verzet een dronken
man naar den wachtpost aan de Markt
overgebracht, die juist "Woensdagmorgen
in het huwelijksbootje is gestapt. Tegen
den verzetpleger is proces-verbaal op
gemaakt; terwijl een vriend van hem,
die het den agent, die zich het eerst
met den dronken man bemoeide, ook
zich den dag wel nader herinneren zal
- In het ongesorteerde slraalvuil is
door personeel van de gemeentereiniging
alhier een gouden trouw- of verlo
vingsring aangetroffen, zonder initialen.
x
Uit Vlissingen.
- Te Vlissingen is gisterenavond
een vergadering gehouden, waarin dc
heer Wagenvoorde uit Middelburg, cene
uiteenzetting gaf van het doel en inrich
ting van een bureau voor beroepskeuze,
en waarin hij aandrong op de oprichting
van zullccen bureau oolc te Vlissingen.
Van de aanwezigen, onder wie oe bur
gemeester en vertegenwoordigers van
verschillende organisaties. verklaarden
meerderen zich bereid aan de oprichting
mede te werken.
Uit Walcheren.
Dinsdagavond hield de afdeeling der
Eijz. Vrijw. Landstorm te O. en W. Sou
burg in „Concordia." haar jaarverga
dering onder voorzitterschap van den
heer A. Melis
De voorzitter heette alle aanwezigen
hartelijk welkom in 't bijzonder den Bur
gemeester jhr v. Doorn en dhr P. G.
Lacrnoes uit Vlissingen
Verschillende mededeelingen, werden
gedaan en de gestelde vragen werden
door den heer Laernoes beanlwooord
Het was voor de Landslormers weer
een gezellige^ avond De afdeeling telt
nu 36 leden.
De burgemeester nam gaarne het aan
geboden voorzitterschap op zich.
Besproken werden de zomerschiet-
oeïeningen.
Met een opwekkend woord door den
voorzitter over uitbreiding voor de af
deeling werd deze vergadering gesloten
Te We st kapel le is een twee-
leiding van mevr. Schutten— Putfein uit
de les in kantklossen gehouden, onder
Hoorn, gehouden, waaraan 15 meisjes
deelnamen, zoodat thans in het geheel
ongeveer 30 meisjes aan het kantklossen
doen. Het is wel een bewijs, dat er ani
mo bestaat voor deze huisindustrie
Dezer dagen zal een vereeniging op
gericht worden, welke zich ten doel
stelt, het kantklossen verder in deze
gemeente aan te moedigen, terwijl de
ver. zich belast met den afzet van ver
vaardigd kantwerk
JULIANA VAN STOLDEUG-GEBENK-
TEEKEN.
Gelijk reeds eenige maanden geleden
in de plaatselijke bladen is gemeld, be
staat het voornemen, om op 30 April
1927, den dag, waarop onze geeerbiedig-
de Prinses Haai- achttiende verjaardag
hoopt tc vieren, te 's-Gravenhage een ge-
denkleeken te onthullen ter eere van
Juliana van Stolberg, de stammoeder van
ons Vorstenhuis.
Het Comité, dat zich destijds op uit-
noodiging van het Nationaal Comité in
deze provincie vormde, wenscht nog
maals oen beroep te doen op allen, aan
wie de tot standkoming van dit monu
ment ter harte gaal. Van vele gemeenten
reeds werden bijdragen ontvangen, die
door het Comité met erkentelijkheid wer
den aanvaard, andere gemeenten moeten
evenwel ngg volgen in liet houden eener
inzameling. Vooral waar liet Ifarer Ma
jesteit de Koningin behaagde, van
Hoogstderzelver waardeering voor de
plannen tot oprichtiug van het naliouaa]
monument te doen blijken,, zou liet co
mité het zich tot cene groote voldoening
fekenen. wanneer de bijdrage van ons
gewest in de tol standkoming daarvan
een goeden indruk zou maken De aan
hankelijkheid der Zeeuwsche bevolking
aan haar Vorstenhuis doet verwachten,
dat onze Provincie ook hier weer volle
belangstelling zal toonen. Dat dus ieder,
naar mate zijner krachten, bijdrage aan
de inzameling, in verschillende gemeen
ten nog te houden
is in deze tijden nu zoovelen aan Influ
enza of Griep lijden Akker s Abdijsiroop
Verzachtend, slijm oplossend, genezend.
(Ingez. Med.)
KERKNIEUWS.
- In de vacature van leeraar bij de
Ned Isr Gemeente te Vlissingen,
ontslaan door de benoeming van den
lieer M. A. de Hes. als zooda'nig te
Bergen op Zoom. zal voorloopig niel
voorzien worden
In een ledenvergadering der Geref.
Kerk te Oud Vos se meer is besloj
ten de pastorie geheel te verbouwen,
liet slopen van de oude pastorie en een
geheel nieuwe bouwen zou de draag
kracht der gemeente le boven gaan. Een
met Kerstmis jl gehouden bazaar heeft
een som van pl m. f 700 netto opge
bracht voor den verbouw.
De Bisschop van Breda heeft be
noemd tot pastoor tc Te rneuzen den
WelEerw heer W. Binck; tót kapelaan
tc Breda, den WelEerw. heer C. van
Leijsen. kapelaa,n Le St. Jans teen.
Ned. Ilerv Kerk.
Aangenomen hel beroep naar Odoorn
(Dr.) door ds. J. W. vau Nieuwenhuijzeu,
te St. Anna ter Muideu.
ONDERWIJS.
Voor het examen als technisch
ambtenaar bij den rijkswaterstaat is
tc 's-Gravenhage geslaagd de heer J. J.
Krijger Jr. tc Vlissingen
'De lieer P Vermet te O u d-V o s-
semeer is te Utrecht geslaagd voor
het doctoraal examen geneeskunde
BUI EILAND.
DE CRISIS IX DE ENGELSCHE MIJN
INDUSTRIE.
De conferentie tusschen de werk
gevers en de werknemers in het mijn
bedrijf is niet het bekende dood© punt
geëindigd.
Wie zich de tamelijke stijfhoofdigheid
der standpunten herinnert - al was dan
misschien tusschen de woord/en eenige,
soepelheid te merken zal er niet al te
zeer verbaasd over zijn, dal de twee
partijen 't met rechtstrpeksche onder
handelingen zonder bemiddeling niet
ko nde u bolwerke n
Hoe dit échec gekomen is, blijkt uit
de verklaringen die de partijen na af
loop verstrekten Gelijk bekend, ging 't
om de nationale regeling. Cook, de se
cretaris van den mijnwerkprsbond heeft
.gisteren nog eens uitdrukkelijk gezegd»
dat «de mijnwerkers dat principe absoluut»
als bindende voorwaarden hadden, ter
wijl de eigenaren op hun stuk bleven
staan van de basis van de economische
draagkracht der betrokken districten. Zij
verklaarden eens en voor al over geen
enkel voorstel van een nationaal mini
mumpercentage te willen spreken.
De secretaris der mijneigenaars zij
nerzijds bevestigde zulks.
De mijnwerkers gaven voorts aldus
de secretaris - - duidelijk te kennen, dat zij
zich op het standpunt plaatsen van geejn
loonsverlaging van welken aard ook.
De eigenaars brachten het vraagstuk
van den werktijd ter sprake! en wezen er
op, dat zij heel wat gemakkelijker voor
waarden zouden kunnen bespreken, wel
ke den mijnwerkers kaps zouden geven
