De voorzitter zegt, <iat aan Veere
jjzol worden gevraagd bericht 'Ie zenden,
e wanneer die gemeente alsnog subsidie
jgeeft. Dan kunnen wij nog zien
Do heer Bosman zegt. dat er een
Teigenaardige toestand te Veere is, waar
T«toor het raadsbesluit is gevallen Spr
zou in overweging willen geven na te
jjgaan of er niet een groot Middelburgse-li
r belang mee gemoeid is, als de bus blijft
j, Mevr De Graaf vindt het Middel-
burgsch belang nog grooter dan voor
c Veere, met het oog op Noord-Bevel a n-
t ders. Die komen nu hier, en gaan dan
naar Goes.
j De voorzitter wijst er op, dat de
j subsidie van Prov. Staten afhing van 'de
I vraag of Veere subsidie geeft,
j De heer Mes zegt, dat Ged. Staten
T genoegen hebben genomen, dat de inge-
x zetenen van Veere f 300 subsidie bij el
kaar hebben gebracht Wissenkerkc wil
f 200 geven. De gemeenten of andere
belanghebbenden moesten de helft van
een eventueel provinciaal subsidie van
j f 1400 geven.
I)e lieer De Veer zegt, dat Gastel
die andere subsidie dan moet toonen
f Wij wdlen het ook niet af talen kraste
gen van een onwillig lid van den raad
van Veere
Do heer Mes bepleit de subsidie. Wij
moeten mede trachten de- bevolking van
N. Beveland verbinding met Middelburg
te geven. Spr stelt voor f 200 te geven
▼oor één jaar
De heer v. d. Weel zegt, dat ieder
een overtuigd is van het nut va"n 'die
bus.
Do voorziltcr zou in elk geval
het voorstel willen aannemen om te
toonen, dat men wenseht, dat de gemeen
te Veere ook wat doen moet.' Komt ech
ter Gastel met de bewijzen van subsidies
ia Veere, dau kunnen wij altijd nog zien.
Aklus wordt besloten.
R i o 1 e e r i n g
builen w ij ken
Aan de orde is het voorstel van de rio-
leering der buitenwijken a. een Noorde
lijk plan, b. een Z. Westelijk plan.
a. hel deel der gemeente van de
Koepoortbrug tot aan de Domburgsche
watergang, zulks over een diepte van
gemiddeld 650 M„ gemeten uit den kant
der vesten. De kosten bedragen hiervan
bedragen f 156.650—,
b het deel der gemeente van den
Domburgschen watergang tot aan het
Yhssingsch Wagenplein, zulks over een
diepte van gem. 500 M. gemeten uft den
kant der vesten. De kosten bedragen
f 50.800
De voorzitter deelt mede, dat de
Melkfabriek toestemming heeft gekregen
het spoelwater op het Rijkskanaal te
toozen. Haar medewerking met het Z.
W plan vervalt dus. VoorLoopig is haar
toegestaan de huizen te leggen door
gemeentegrond.
Hel Z. W plan vervalt dus, voorloopig,
maar de bedoeling is, dat met Koudeker-
ke onderhandeld wordt om het Z. W.
plan dan gewijzigd weer bij den raad
te brengen.
Voorts stelt spreker voor voor de
f 150.650.een tijdelijke geldleening
aan t© gaan en, na aanneming van Z. W.
plan, daarmee samen een definitieve aan
te gaan.
Dit wordt goedgekeurd.
De heer v. d. Weel dankt voor de
totstandkoming van dit voorstel Het
spijt hem echter, dat het wegdek over
heel de omgeving moet worden opge
broken cn vraagt om voor het gedeelte
tusschen Noord- en Seissingel, waar
slechts open bebouwing is toegestaan,
en slechts 4 perceelen voor rioleering
in aanmerking komen, althans daar het
wegdek te behouden en het riool te
Jeggen in het gazon van den vestkant of
in de sloot daartegenover. Spr. durft 't
niet voor te stellen, omdat hij geen
deskundige is, doch beveelt onderzoek
aan.
De heer V e r t r e g t zegt, dat deze
kwestie ook bij de C. van Fab. en Fin.
is besproken. Er is toen op gewezen, dat
hier en daar wel gedeelten zijn, waar
men niet in het wegdek hoeft te. komen.
De v o ojr z. zal hier nota van nemen.
De heer Paul wenseht dat de werken
in Middelburg door Middelburgers wor
den uitgevoerd, ook het maken der be-
tonbuizen zelf
D© C. van Fin. legt er zich bij neer als
B. en W geen vrijstelling willen verlee
nen voor de betaling der retributie ad
f5.— ©oor elke aansluiting Het heele
plan kost we lveel geld, maar de kos
ten van den reinigingsdienst zullen er
door verminderen- Spr acht het ook
logisch, als de retributies voor het ver
wisselen van tonnen voor de perceelen,
die niet aansluiten, maar dit wel kun
nen, verdubbeld worden.
Spr. geeft voorts B. en W. in overwe
ging ©ens na te gaan, of het niet mogelijk
is, ook voor vroegere perceelen, die
nog niet zijn aaangesloten, het graafwerk
van het hootdriool lot afta de grens van
hel aan te sluiten perceel voor rekening
der gemeente ie doen nemen, wanneer
die aansluiting binnen zekeren termijn
geschiedt Dit is tevens een middel om
bet tonnenstelsel zooveel mogelijk op
ruimen.
D© voorzitter zegt toe deze zaak
bij B. en W te zullen bespreken.
De heer Ver Ir egt vraagt of het
niet de bedoeling is het graafwerk uit
te doen voeren door werkverschaffing.
De heer Onderdijk betreurt zeker,
dat het wegdek moet opgebroken wor
de», doch het kon niet anders. De
planuen waren reeds lang in de maak
vroeger plan zou toch weer een
dure sneering en een duur pompgebouw-
tje met zich brengen, en bovendien
moesten verschillende landerijen worden
aangekocht Deze oplossing is nu gevon
den. waarbij inderdaad het wegdok langs
de singels moei opgebroken worden,
maar zoo weinig mogelijk zullen de sin
gels worden beschadigd, en binnen een
jaar zal van do opbraak niets meer
te zien zijn
Wal iju de buizen betreftal het werk
zal uitsluitend worden uitgevoerd mot
Middelburgschc arbeidskrachten, die hier
daar\aor wel degelijk zijn te vinden.
Ook al is het werk misschien moedlyk
in eigen beheer te volbrengen, in elk
geval zullen de Middelburgschc werk
krachten worden gebruikt.
Aan de bezwaren der huiseigenaren
is spr ten volle bereid tegemoet te ko
men Dezelfde faciliteit zal voor de aan-
sluding van oude perceelen worden over
wogen Onderhandelingen met Koudekcr-
ke over het Z W. plan zullen nog wor
den gevoerd Hel spreekt van zelf, dat
waar een zoo groot deel dier gemeente
dan zal worden voorzien, die belangrijk
over de brug zal moeten komen.
De heer V e r l r e g t vraagt of het de
bedoeling dus is een openbare aanbe
steding uit te schrijven
De heer Onderdijk zou eenige aan
nemers tot inschrijving willen uitnoo-
digen, zooals bij den watertoren. Tegen
openbare aanbesteding heeft spr. geen
bezwaar, als wordt geconditioneerd, d^at
uitsluitend Middelburgsche arbeiders
worden gebruikt.
De heer Den Hollander zegt, dat
wanneer het maken der buizen in eigen
beheer geschiedt, dat dan niet geschiedt
als werkverschaffing, maar salarissen
worden gegeven als voor productief werk
en sociale maatregelen zullen worden
toegepast, als zegels plakken. Overigens
sluit spr zich aan bij het betoog van
den heer Paul, wat de oude perceelen
betreft
De heer H o n d i u s verblijdt zich zeer
over het voorstel t Is zeker geen luxe.
De bewoners buiten de vesten hebben
evenveel recht als daarbinnen. Spr. wijst
eveneens op het adres der huiseigenaren,
waarin gesproken wordt over perceelen,
die men wel had willen aansluiten, doch
dat toen niet konden.
De heer Onderdijk betoogt, dat elk
jeval van die oude perceelen, betreffende
iet verhoogen der retributie voor de ton-
nenverwisseling, op zich zelf zal worden
beschouwd.
Het voorstel van B. en W. (Noordelijk
plan) wordt hierna met algemeene stem
men goedgekeurd.
Schoolbanken
Voorts hel voorstel f 1050.beschik
baar t© stellen voor nieuwe schoolban
ken voor de bijzondere school aan de
Heerengracht.
Z. h st. goedgekeurd
Pensioensbijdra ge
b ij z. scholen
Aan de orde is het voorstel de pen
sioensbijdragen op het onderwijzend per
soneel der bijz scholen te verhalen.
Z h st. goedgekeurd.
Boventall. onderw.
Voorts het voorstel het verzoek van
d© vereeniging voor Geref. Onderwijs
inzake de vergoeding van een bovental
lige leerkracht af te wijzen, en het
verzoek over 1925 aan te houden tot het
afschrift der ministerieele beschikking
tot toekenning der rijksvergoeding over
1925 zal ontvangen zijn.
Mevrouw D c Graaf heeft nergens
kunnen vinden, dat een tijdelijke onder
wijzeres wegens ziekte van een ander als
boventallige leerkracht geldt
D© voorzitter zegt, dat er door
den inspecteur op gewezen is. Spr. zal 't
nog eens laten onderzoeken.
Aanslagen ink.bel
Voorts het voorstel tot het verleenen
van machtiging tot het inbrengen van
bezwaren tegen aanslagen der inkomsten
belasting.
Z. h. st. goedgekeurd.
Voorsch. bijz. scholen.
Voorts het voorstel tot het verleenen
van voorschot aan diverse bijz. scho
len, volgens artt 101 en 103 der L. O.
wet.
Z. h. st. goedgekeurd
Kohieren en be
zwaarschriften
Aan de orde zijn nog: de vaststelling
van hel primitief kohier der straatbelas
ting 1926, de hondenbelasting 1926; en
voorts de beslissing op bezwaarschriften
tegen de schoolgeldaanslagen 1925'26
van het Gymnasium; tegen dito voor de
Avondschool v. Nijverheidsonderwijs en
tegen dito voor het gewoon lager onder
wijs, wat geschiedt conform het voorstel.
Rondvraag
Zaak Kruze.
De voorzitter wil wegens het ver
gevorderd uur de behandeling van de
zaaik-Kruze uitstellen tot de volgend©
vergadering, waartegen geen bezwaar ge
mankt wordt.
Hierna sluiting.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Den tweeden en derden Paaschdgg
zal het Cor Iiuijs-Ensemble in den
Schouwburg alhier voorstellingen ge
ien.
Den eersten avond Klein Tooneel", Dat
is een genre waarin Cor. Ruijs een on
overtroffen roem heeft verworven in ons
land. We hebben al vaak met grooten
lof gelezen en gehoord van het zeer
bijzondere dat hij met zijn sterke ko
mische garen in die korle stukjes geeft.
En den tweeden avond komt hij met
een klucht „Mexico-Goud" die door zijn
146 opvoeringen van dit gezelschap reeds
voldoende bewezen beeft dat zij iets
bijzonders is. Ook daarin moet Ruijs als
Morilz Marx een prachtige creatie ge
ven.
Gekramde Scherv e n door
Maric Diens itg A. G. Schoon-
aerbeek, te Laren Vert van Dr.
.1. Herderschee.
De ouderwetsche roman. Niet de psy-
cho-analyse tot in fijnste finesses, geen
breedvoerige karakterstudies, maar de
roman om 't verhaal, 't gebeurde, ouder-
wetsch misschien, maar wij waren ver
heugd wcer eens een goed gedeestlmd
boek te lezen als dit!
Er zit alzoo pit in deze familietrage
die het oude, van ouder op ouder over
gegane, en het nieuwe, het losse, 't Eer
ste wint. Er zijn eenige pracht-types in
dit boek. De teekening van de oude
Grootmoedei* is waarlijk subliem.
De vertaling blijkt gelukkig in uitste
kende handen.
ONDERWIJS.
Cursus Ons Hu is werk.
Het Nutsinstituut voor Volksontwikke
ling zal van 10—22 Mei aan d© schooi
voor Maatschappelijk werk een cursus
doen geven voor a.s. leiders of leidsters
van Ons Huiswerk uit plaatsen buiten
Amsterdam, onder leiding van de direc
trice van die school mej. F. 0; Knap
pert, en gratis toegankelijk voor ieder
boven 18 jaar, die zich ernstig op dit werk
wil toeleggen. Voor zoover de toeloop te
groot is, genieten cursisten, welke wor
den gezonden door departementen. der-
Ma al scha pp ij tot Nut van 't Algemeen,
den voorrang, terwyl deze laatste desge-
wenseht bovendien een tegemoetkoming
van f 25 in de reiskosten kunnen ontvan
gen.
Aanmeldingen vóór 15 April bij den
Alg. Secretaris der Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen, Centraal Station, Am
sterdam.
HANDEL, NIJVERHEID EN
VISSCHERLÏ.
De nieuwe bladen-Catalogus, van
alle in ons land verschijnende dag
en weekbladen en periodieken; is ver-
•schenen bij de N.V. Publicitedts-Onder-
neming Rudolf Mosse, Damrak 97,, Am
sterdam. Zij bevat gegevens over kolom
breedte .regelmaat, formaat der pagina's,
richting van het blad en de contract re-
gelprijzen. De Catalogus ,die meer dan
100 pagina's beslaat, wordt door boven
genoemde onderneming gratis verstrekt.
VERSCHILLENDE BERICHTEN.
Bij den landbouwer M. te Haarlem
mermeer heeft een bloeddorstige hond
een ware slachting gehouden onder de
schapen, welke in het land liepen. Des
morgens lagen er niet minder dan vijf
verscheurd en later zijn er nog drie
aan de gevolgen overleden.
De eigenaar van dit bloeddorstige dier
was spoedig bekend, maar deze was
bereid de schade te vergoedpn.
Men schrijft aan de ..Stand."' uit
Oostzaan
In <len nacht van Vrijdag op Zaterdag
is ingebroken in het huis van wij kat
den heer V. Dihr. V. was enkele dagen ge
leden overleden en zou Zaterdag begraven
worden. De weduwe, die in een bedstede
in de sterfkamer sliep, hoorde gestom
mel en toen zij de bedstede-deuren open
de, gingen de dief of dieven er van
door. Het blad verneemt dat er een klein
bedrag aan geld wordt vermist.
Toen te /Arnhem in den loop van
den dag buren mevr. de wed. J. niet
zagen, maakten zij zich ongerust, omdat
de 70-jarige dame alleen in huis was.
Bij een ingesteld onderzoek bemerkten
zij een scherpe gaslucht, en verder door
gaande kwamen zij lot de ontdekking, dat
de oude dame dood le bed lag. Een gas
kraan in de kamer bleek niet voldoende
afgesloten te zijn geweest.
BUITENLAND.
BRIEVEN UIT BERLIJN.
Nieuwe tooneelrichti ngen
.,Viktoria" en „Sturmflul
Berlijn, midden Maart.
De Berlijnsche theaters hebben een
seizoen achter den rug, zóó rijk aan
gebeurtenissen, als zij sinds langen tijd
niet beleefd hebben. Aan den eenen kant
ondervonden zij de pijnlijke gevolgen
van de maatschappijke crises van dezen
winter. Theaterdirecteuren hielden als
nieuwe „bazen" hun intocht, vormden
machtige concerns, geraakten in verle
genheid en verdwenen dan weer.
Schouwburggebouwen gingen van band
tot hand. En boven alles zweefde eigen
lijk voortdurend het gevaar van een
„Krach". Aan den anderen kant echter
is in de kunstwereld zelden een zóó
groote ijver ontwikkeld, an een zóó groot
aanta! interessante, den waren kunst
zin prikkelende avonden gegeven air;
in de laatste maanden. Men kan zeg
gen, dat de voortdurend^, alle inspanning
vorderende strijd om het bestaan de
krachten van de theaters der hoofd
stad niet alleen niet heeft kunnen bre
ken, maar deze zich zelfs tot het uiter
ste heeft doen inspannen en de stimu
lans is geweest voor groote prestaties
en proefnemingen in nieuwe lichtingen
Het zoeken van nieuwe vormen voor
den grooten invloed welke van het too
neel dient uit te «aan, is steeds liet stre
ven van den man, die nu reeds sedfert
een kwarteeuw de onbestreden leider
van liet Duitsdie tooneel is van Max
Reinhardt. Hij had enkele jaren geileden,
door vele mislukkingen ontstemd. Berlijn
den rug toegekeerd en het hoofdkwartier
van zijn arbeid naar Weenen verplaatst.
Maar hij is toch naar Berlijn terugge
komen en telkens, wanneer hij hier een
stuk enscêncert, is zulks een sensatie
Juist dezer dagen heeft hij weer een
groot succes geoogst. Hij heeft daarbij
een wel zeer bijzonder kunststuk vol
bracht. toen hij in zijn bekoorlijk klein
theater der „Konötlie" op den Kurfür-
sterdamm een stuk, dat reeds in hipt af-
geloopen jaar in Berlijn opgevoerd werd
en toen niet bijzonder in den smaak viel,
opnieuw te voorschijn haalde en door
zijn bruisende en flonkerende onver
gankelijke tooneelvindinge-n, tot een wa
ren triumph voerde.
Het is een Engelsch blijspel „Yiklo-
ria" van W. S. Maugham De geschiede
nis van een mooie jonge vrouw, die in
den oorlog, zooals het Ministerie of
ficieel yerklaarde, haar man, den ma
joor Bill, verloren heeft en daarop met
den vriend van haar gevallen echtgenoot
den majoor Fred, getrouwd is. Men is
heel gelukkig, maar plotseling gebeurt
iets zeer merkwaardigs. De doodgewaan
de Bill namelijk komt, zeer onbehoorlijk
weer terug. De hooge autoriteiten had
den zich vergist hij was als gevangene
in Duitschland geweest. Algemeene ver
legenheid. Immers, het lijdt geen twijfel,
dat Vikloria nu plotseling twee rechtma
tige echtgenooten heeft. Met lastige ge
val wordt intusschen op de aangenaam
ste wijze opgelost. Want in den grond
doen alle drie hun best, elkander kwijt
te raken. Geen der beide heeren ma
joors en echtgenooten zou zich gaarne
de ongedachte mogelijkheid, zijn vrij
heid torug te krijgen, willen laten ont
gaan en ieder van hen wil zich „groot
moedig" terugtrekken. Vikloria maakt,
van haar kant^ hun bemoeiingen overbo
dig, door zich zonder dralen van haar
beide oorlogshelden te laten scheiden
en haar zorgvuldig gemanicuurd handje
weg te schenken aan een derden aan
bidder, een rijken „Schieber".
Reinhardt heeft zich echter met deze
schalksche handeling alleen, volstrekt
niet tevreden gesteld. Hij tooit haar met
duizend invallen als met kleppende
klokjes, om een absoluut oorspronkelijk
blijspeleffect te bereiken. .Allereerst
roept hij muziek ter hulp gracieuse en
innemende melo-dramatische inlegsels
en overgangen, welke, zoo ongeveer op
de manier van het „Intermezzo" van Ri
chard Strauss .juist de banale en con
ventioneel© proza-wendingen in de ge-
sprekkeu-van-iederen-dag middels een
slinger-slanger van luchtige melodietjes
een geestigen tint geven. Iemand zegt
bijv „Goeden dag, Mevrouw" of. ,Hoe
maakt U het, meneer X'", of er wordt
een bloemetje gegeven, waarop de dame
waardeerend-beieefd uitroept „Een rui
ker midden in den winter!" en hierbij
speelt aan den vleugel onder in het par
ket de voortreffelijke misicus Mischa
Spoliansky, door Reinhardt als medewer
ker gekozen, een paar prikkelende pas
sages in een voor dit doel gecreërden
modernen harmonischen stijl. En de too-
neelspelers zoeken hier met hunwoor
den de rhytmische aansluiting of wel zij
glijden zelf neurend in de klankfiguur
over. Eerst werkte dit verbluffend.
Maar dan vermaakte men zich kostelijk
met dit volkomen nieuwe genre van een
„blijspel-recitatief" van de amusante
„spreek-operette".
Dit was echter niet genoeg Rein
hardt gaf zijn musicus nog meer te doen.
Hij moest hypermoderne dansen compo-
neeren koel-voortschu Helende, excen-
trisch-rondstuivende ,en schokkend-trlli-
leude jazzband-dansen .Want d,e regis
seur schoof den Engelschen schrijver
zonder blikken of blozen een nieuw fi
guur in diens tekst: een daDsleeraar,
die met smeuïge lichaamsschommelin-
gen en wonderlijke beenverwringingen,
aan de bevolking van het Vikloriaansche
salon dansles geeft en ook daardoor
hel blijspelletje met nieuwe effecten ver
rijkt. En vanuit den dans vindt ReAnhardlt
den overgang tol nog andere bewegings
spelen allerlei turners- en acrobatenge-
baren, waarmee de looneelspelers telkens
een gesprek begeleiden en met arabesk
achtige figuren, krullen en spiralen ver
sieren.
Het zijn Russische invloeden .welke
hier in liet spel zijn. De groote regisseur1
Meyerhotd in Moskou ,de tooverkunste-
naar van het moderne tooneel in detr
Sovjet-staat, heeft het eerst den moed ge
had, het spel op de planken door zulke1
uitgelaten tooneelmiddeleu te ver
jongen Maar Reinhardt maakt van'
deze dingen, welke hij alleen van
hooren-zeggen, niet uit eigen aan
schouwen kent, op de geestigste wij-
Ze een geheel zelfstandig gebruik Hïj
vervalt daarbij niet in de fout der Rus
sen, wien door hun niet te verzadigen
honger naar theater-genoegens het gc-
heele stuk vrijwel onder de handen weg
glijdt. zoodat de man, die het geschreven
heeft, zich tenslotte geheel uitgeschakeld
ziet. Hij, Reinhardt. houdt de teugels vast
in handen, zoodat inhoud en strekking
van hel blijspel, ondanks pile aange
haakte franje, bewaard blijven en de
overhand behouden Slechts verstaat hij
de kunst ,het geheel op zoo wonderbaar
lijke manier tot een sfeer van ongehin
derde opgewektheid op te heffen, dat
wij een ongedachte verrukking onder
vinden Zoo is er de slótscène van een
bedrijf, waarin de vier mannen, die om
Vikloria rondfladderen. Bill. Ered, de
„Schieber" en de dansmeester op de
dame huns harten moeten wachten Zij
verkleedt zich. cn dat duurt natuurlijk
cenigen lijd. Bernhardt laat zachtjes on
geduldige muziek spelen En de vier
staan daar stommetje le spelen wer
pen alleen herhaaldelijk een vertwijfel
den blik op de klok. schudden het hoofd,
als wilden zij zeggen ..ongeloofelijk". en
geraken langzamerhand, op de maat der
muziek, in zenuwachtige beweging Meer
cn meer Sterker en sterker Totdat zy
alle als door een soort razernij van
wachtend ongeduld aangegrepen worden,
welke zich uit door liet aannemen van de
nijdigrukkende maat en rhvtme der mo
derne dansen Daar komt Yiktoria bin
nen ,in een betooverend kleeddie vier
glimlachen gelukkig, de spanning is ge
weken Geen woord daarvan, geen aan
wijzing zelfs is in het boek van den bra
ven heer Maugham te vinden. Alles eigen
..dichtsel" van Beinhardt Maar êen on
vergetelijke aanblik
Nog een ander loffelijk streven, om
het terrein der looneel-actie te verbree-
deu, valt waar te nemen. "In de „VoTkS-
bühne", het machtige tooneelgebouw van
de grootst-opgezette theater-organisatie
van Berlijn, wordt nu een nieuw stuk van
den uitstekenden Duitschen schrijver en
dichter Alfons Paquet. getiteld ,S!urm-
nut" opgevoerd Hier is de Russische in
vloed nog sterker en meer rechtstreeks
te bespeuren Want liet onderwerp van
het tooneelwerk is de Russische revolutie
zelf, de matrozen-opstand in Petersburg.
Met een luidruchtig en dreunend élan
worden de gebeurtenissen weergegeven,
deels in knappen en •waarlijk indrukwek-
kenden vorm, deels meer als door re
denaars uitgesproken hoofdartikels dan
als dramatische poëzie klinkend. Men zijet
volksmassa's verschijnen, die in opstand
komen, revolutionaire leiders treden op,
houden vlammende toespraken, en dwin
gen het volk hun wil op Er wordt ook
behoorlijk geschoten, juist zooals ik het
in Meverhold's theater in Moskou zelf
hoorde en zooals ook Paquet, die het
vorjge jaar ©en reis naar Rusland maak
te, het gehoord heeft.
Echter, niet deze half- of wel geheel
politieke inhoud vap „Sturmflut" was het
"hieuw© element in de opvoering, maar
wel de wijze, waarop de regisseur der
„Volksbühne", Erwin Piscator. een der
bekwaamste jongere Berlijnsche tooneel-
mannen, het geënsceneerd heeft Ilij stelt
zich niet tevreden met het zichtbaar ma
ken van de handeling zelf Hij voegt te
vens.... de film in het tooneelstuk in! Een
hoogst zonderlinge, in 't begin vreemd-
aandoende .en zeer zeker niet dikwijls
te gebruiken maar in zoo een alleen
staand geval uiterst interessante vernieu
wing. Wanneer de menschen op het
tooneel iets vertellen of iets meenen te
zien en daarover spreken vliegensvlug
wordt de zaal donker gemaakt, en op het
snel neergelaten witte doek zien wij de
ons uit het spel reeds bekende personen
tie aangekondigde handelingen verrichten.
Een van de leiders der opstandige menig
te, walgend van alle kleinmoedigheid en
verdeeldheid om hem heen, tegelijkertijd
aangelokt door de bekoorlijkheden eener
vrouw, trekt zich uit zijn commando te
rug en verklaart, dat hij' zich in de be
spiegelingen van een eenzaam1 woud gaat
terugtrekken Daar is het woud reeds
en de eenzame wandelaar, zijn duisternis
tegemoetschrijdend
Zonder twijfel heeft men hier een te
genstelling de wereld van het tooneel.
welke alles slechts kan aanduiden en
hoogslens den spiegel eener gelijkenis
kan laten zienstaat in schril' contrast
met dè werkelijkheid van de natuur-oj)-
namen der film Maar het valt niet te
ontkennen, dat Piscator juist met deze
tegenstelling een prikkel van aantrekke
lijkheid heeft jjevonden welke de toe
schouwers diep trof en opwond, dat hij
een nieuwe, prikkelende levendigheid in
het tooneelbeeld heeft gebracht.
Deze heide opvoeringen zijn van veel
beteekenis en misschien gedenkwaardig.
Zij bewijzen, elk voor zich, dat Lot dusver
gesloten poorten zich openen en een blik
veroorloven in een tot heden onbekend
tooneelland Het Berlijnsche publiek.
dat is een onloochenbaar feit Wendt
zich in het algemeen in massa van het
tooneel en naar de bioscoop. Het is doel
loos, te gaan twisten over de vraag, of
het zich daarmede een siechteren smaak
aanwent. Het gaat erom' de menschen
voor hel tooneel terug te winnen. Mis
schien werkt op hen, in hun al dringen
der behoefte aan activiteit en levens
kracht. het in den ouden vorm uitge
oefende bedrijf der gewone tooneelop-
voerïngen slechts vermoeiend En daar
komen nu deze meesters van liet tooneel
en der dramaturgie met' dergelijke proef
nemingen en waagstukken.
De kwestie is zeer zeker niet zonder
een gevaarlijken kant. "Wordt zij tot een
algemeen schema, dan kan zulks ver
woestende gevolgen en een verdergaande
verwildering van den goeden smaak met
zich brengen. Indien het nieuwe terretfn
echter voorzichtig betreden wordt door
zoo kunstzinnige geesten als in deze
beide gevallen Reinhardt en Piscator,
dan verdient het de grootste aandacht
van alle vrienden der kunst
Dr MAX OSBORN.
Electrisctae Drukkerij G. W, Óen Boer,
Mkktefewg.
