Reuzen Succes
Swlftsure
R@clam@-13ageii
Verkoophuis Gortstraat 18,
lol eind over het godsdienstig vraagstuk
en waar U nu de vrijzinnige opvatting
daarbij in bespreking brengt, moet deze
derhalve eveneens als de vrijzinnige op
vatting in godsdienstig opzicht worden
verstaan. U zegt, dat het verlangen van
dr. G. in beginsel van iedere vrijzin
nigheid de kern is, dat deze kern (het
recht op eigen oordeel) ook de grondslag
is van iederen vorm van Protestantisme,
en zoo maar voort: altijd hebt U hel
over het godsdienstig of kerkelijk leven
en over vrijzinnigheid in verband diidr-
ttnee. En dus wel zéér ter dege legdjet
U het door mij bestreden verband. Nu
kunt U natuurlijk in gemoede verzekerd
cijn dat dit verband naar waarheid be
stial, maar het gaat niet aan om wan
neer U daarop aangevallen wordt, het
uit te schakelen of van dit in-kwestie-
gestelde punt af te dwalen naar een
dan door U in Uw onderschrift opeens
geponeerd verschil tusschen vrijzinnig
heid en godsdienstige vrijzinnigheid, wel
ke laatste dan bovendien nog een „be
perking" van de eerste wezen zou.
Maar afgezien dódrvan blijven ook
mijn eigenlijke opmerkingen door U een
voudig onbesproken. Met eenige voor
beelden hield ik U voor, dat alles wal
do klok bij dr. G. slaat, juist niet d©
vrijzinnigheid is, doch veeleer haar te
gendeel: de gebondenheid; en daarbij
■wees ik er U op, dat van de twee din
gen, die U bij dr. G. ondersteldet, in de
bewuste actie geenerlei sprake is. Een
goedo discussie had zich hierop moeten
voortbewogen. Maarmet geen enkel
vroord zelfs gaal U in Uw onderschrift
daarop in. Zoodat het op die manier
■waarlijk een vechten legen „windmolens"
zou worden. En zal er in Uw courant
onder Uwe leiding dus in ernste over
aangelegenheden als deze gediscussieerd
kunnen wordeo, zoo zult U alsnog wel
Uw antwoord op deze beide bezwaren
willen geven.
Te weten 1 Geeft U toe, dat U
ten onrecht© van dr. G. hebt gezegd,
dat hij de vrijheid heeft gevraagd om
de oude opvatting der kerkelijke belij
denis te toetsen aan wat de weten
schap van den laatsten tijd heeft
geleerd? En 2o. Geeft U toe, dat 'U
ten onrechte van dr. G. hebt gezegd,
dat hij in beginsel het recht op eigen
oordeel heeft gesteld?
Ik heb U deze beweringen bestre
den, en op grond ddarvan U het recht
ontzegd om het verlangen van dr. G.
te noemen „de kern van iedere vrijzin
nigheid". Het gaat hier immers niet over
een al of niet te sterke gebondenheid
(gelijk U in Uw onderschrift zegt), maar
over gebondenheid ofvrijheid. Zoo
lang dr. G. deze vrijheid niet aandurft
(of in elk geval niet huldigt), blijf ik,
U het recht ontzeggen hier het woord
vrijzinnig ook maar te noemen. Tenzij
U mij met klem van redenen weet te
overtuigen. Waartoe U U echter in Uw
onderschrift niet eenmaal moeite geeft.
En wat nu de verdere opmerkingen
van Uw onderschrift aangaat, ik moet
bekennen, dat het mij onmogelijk is
daarvan veel te begrijpen. Uitdrukkingen
als „We hebben de zaak niet bekeken
en beoordeeld als een „godsdienstig vrij
zinnige", zooals de inzender doet. Dat
is weer een speciale zienswijze gewor
den, uitgaand van een speciale richting"
en wal er verder volgt, moeten mij in
het gegeven verband ten eenenmale duis
ter blijven. Misschien kunt U mij een
en ander nog verduidelijken, maar an
ders zal het werkelijk maar het beste
zijn om voor de dingen der godsdienstige
vrijzinnigheid of der vrijzinnige gods
dienstigheid Uw aandacht maar niet
meer te vragen. Daarom ten slotte lie
ver nog maar een enkele mededeeling.
Ten eersle bedoelde mijn uitdrukking,
dat dr. G. onder „Gods woord" kalm
weg de H. Schrifture blijft verstaan,
niets „smalends". De term „II. Schriftu
re" was ontleend aan de Belijdenis (art.
4 en 5) en dat „kalmweg" meende ik
zoo kort en krachtig mogelijk te kunnen
toelichten de eigenaardige tegenstelling
(waarover het in het desbetreffende zins
deel ging) tusschen de wetenschappelijke
vrijheid en de wijze waarop dr. G. de
weienschap juist iipmers wil binden.
En ten tweede: ik schreef, dat aan de
zaak-Geelkerken m i. in vrijzinnige krin
gen al veel te veel aandacht is gewijd;
geworden, bedoelde ik juist niet de
godsdienstig vrijzinnige" kringen. Hoe
u dit „blijkbaar" anders hebt kunnen,
opvatten, is mij ook al duister. In elk
geval zij u meegedeeld, dat bijv. de gods
dienstig vrijzinnige pers zich tot nu toe
met deze zaak bijna niet heeft ingelaten.
Eerst heden bevat (enkel) het vrijzinnig-
godsdienstige hoofdorgaan „De Hervor
ming" er een ingaand artikel over van
do hand van dr. M. 0. van Mourik Broek
man. En merkwaardig is het nu juist, dat
ook dit artikel met zooveel nadruk in het
licht stelt, dat dr. G. en de Asser Synode
„beide eenzelfde norm van waarheid
stellen: de H. Schrift", en dat dit is „het
zestiende eeuwsche beginsel van de bo
vennatuurlijk gegeven openbaring." Dus:
geenszins in beginsel de kern van iedere
vrijzinnigheid. En als dr. 'G. dan tóch
daarnaast (weer: „kalmweg") de
schrift-uitlegging omgekeerd aan de Dog
matiek wil ten grondslag leggen en on
afhankelijk van de Dogmatiek de Schrift
wil gaan bearbeiden, dan vraagt de
schrijver, „maar hoe is dan mogelijk,
dat "hij (dr. G.) gaat scheiden wat voor
hem zelf samenhangt?" En: „is het dan
geen willekeur, als tlr. G. met de zijnen
het recht van scheiding (van Schriftuil-
legging en dogmatiek) opeischen, bijna
alsof dat van gereformeerd standpunt van
zelfsprekend is, oud recht van kostelijke
vrijheid? Wie zich gebonden heeft aan
een confessie, heeft dat recht opgegeven.
Onherroepelijk, want de Confessie is al-
beheerschend geworden."
Ook in dit artikel van vrijz. godsd.
zijde dus de erkentenis^ dat wat dr. G«
misschien bij oppervlakkige beschouwing
even op iets „vrijzinnigs" moge gelij
ken, juist niet bij hem op zyn plaats is.
Waarlijk, men late zich Met in den
waan brengen alsof in de bewuste actie
in beginsel ook een iets vrijzinnigs aan
do orde is. Ofschoon ik er gaarne bij
wil voegen, dat de gevolgen (voorloo-
pig ongewild) misschien wel tot vrijzin
nigheid (of iets er van) zullen kunnen
voeren. Terecht merkt dr. van Mourik
Broekman in zijn genoemd artikel op,
dat elke lawine met een „geringe ver
schuiving" begint.
Hoogachtend,
J. P. CANNEGEETEE.
Middelburg, 20 Maart 1926.
(De beide door den inzender aan ons
gesteld© vragen, beantwoorden we be
slist ontkennend. Dr. Geelkerken steüt
zich op het standpunt dat in de Geïef.
Kerk de mogelijkheid dient erkend te
worden van een andere opvatting van
het Paradijsverhaal dan de verklaring
en letterlijke opvatting die de Synode
er aan gaf. Voor het teekenen der ver
klaring, door de Synode aan hem voor
gelegd, stelde hij de voorwaarde: dat de
Synode daarmee allerminst bedoelde, „de
vrijheid van wetenschappelijk on
der zoek af te snijden", en dat de Sy
node maatregelen zou treffen voor een
behandeling in vollen omvang
der vragen inzake Geref. Schriftbeschou
wing. 'Poen de Synode weigerde die res
tricties te aanvaarden, weigerde hij te
teekenen.
Dat zou de inzender anders uitgedrukt
hebben. Wij ook. Maar de houding van
dr. Geelkerken dient beoordeeld te wor
den in zijn hoedanigheid als Gere
formeerde. En als zoodanig betee-
kenen zijn voorwaarden wei degelijk het
toetsen van de oude belijdenis aan het
resultaat van wetenschappelijk onder
zoek terwijl zijn afwijzing van een door
de Synode opgelegde opvatting, en het
door hem daarbóven plaatsen van de
verklaring van. de Schrift naar den Hei
ligen Gcesl, d.w.z. naar het door den
Heiligen Geest ingegeven inzicht, wel de
gelijk in beginsel een récht op eigen oor
deel beteekenf, geformuleerd in z ij n
termen en naar z ij n opvattingen als
Gereformeerde.
We voelen ons dan ook volkomen ge
l-echt igd tot de aangeliaalde en bestredeu
opmerkingen. En in het beginsel van die
eischen blijven we zien den kern van
jedere vrijzinnigheid.
De inleidende aanmerkingen van den
inzender over onze wijze van pólemiseeren
begrijpen we niet. We meenden zakelijk
geantwoord te hebben op de kritiek die
hij op een opmerking van ons uitoefende
Zelfs meenen we dat in ons vorig on
derschrift het antwoord te vinden is op
de vragen waarop hij zegt geen antwoord
gekregen te hebben Bed.)
ADVERTENTIEN.
Stoomtram Maatschappij
„BRESKENS-MALDEGHEM.
Met ingang van 2 April e.k. zul
len de volgende wijzigingen in de
thans geldende dienstregelingen
plaats vinden
Tram A van Sluis naar Draai
brug vervalt
Komt bij tram A van Draai
brug naar Sluisvertrek van
Draaibrug 6.4/8 v.m., aankomst
Sluis 7.02 v.m.
Tram 3a zal inplaats van 9.36
rjn. om 9.41 v.m. van Cadzand
naar Breskens vertrekken.
De Directeur,
ED. DE THOUARS.
NIET KOKEN^
»NIET BOENEN
NIET SCHROBBEN
Meer dan 130.000 gebrui
kers zijn meer dan tevreden.
7ENDT GEEN GELIK WIJ
VERTROUWEN U! 14 dagen
vrij op proef.
DE SWIFTSURE VACUUM
WASHER MET DE "WONDER
BARE PATENT KOGELKLEP
maakt een familiewasch in
een half uur gereed, terwijl
elke andere manier daarvoor
drie uur eisebt
Spaart
Kolen
Zeep
Tijd
Geld
en doeL de handen niet
springen.
Geen gas noch electriciteil
noodig. Gemaakt van massief
koper, duurt zij Uw leven
lang en betaalt haar kostprijs
m zeer korten tijd terug. Wan
neer zij U voldoet, zendl mij
113.zoo niet, dan zendt
U den Swiftsure terug, zonder
verdero verplichting Uwer
zijds. Voordeeliger aanbod be
staat niet. Franco verzending.
Schrijft nu aan den Hoofd
agent voor de prov. Zeeland
C. J. DE ZWART,
Zuidzande,
TeL 1.
N. B. Op alle plaatsen
Onderagcnlen gevraagd.
vertegenwoordiger der
Nederlandsche Seintoestellen
Fabriek te Hilversum
voor de provincie ZEELAND:
Fa. A. ANKER
VISCHSTRAAT D 386 - ZIERIKZEE
VOOR MIDDELBURG L J. VAN 'T WESTENDE
TELEFOON 387 - GORTSTRAAT 243
a.s. Donderdag 25*Maart en Zaterdag 27 Maart
Matten
21 oent.
Kousen
Karpetten
3X4 7.25.
Corsetten
93 cent. 29 cent.
Pompadoure Dames-Schorten
98 cent.
Ongebl. en Jaeger Heerenbroeken
98 cent.
Heeren Sokken
Vitrages
11 cent.
Babyjurkjes
Tafelzeilen
89 cent.
Directoires
98 cent. 19 cent.
Pompadoure Kindersahorten
49 cent.
Ongebl. en Jaeger Heerenborstrok.
98 cent.
Heeren Breitels Heeren Sokopheuders
39 cent.
13 cent.
Liberty Satinet 68 cent per el.
g— M fuDELBUR g. I
Het nieuwste ontvangen in
Gekleurde en Witte
OVERHEMDEN.
ZELFSTRIKKERS en
gemaakte DASSEN.
DAMES en HEEREN
GLACÉ-, SUÈDE- en
STOFFEN HANDSCHOENEN.
Korte Delft G 27, a/Dam.
Voor den Bloementuin
(Alles prima kwaliteit)
Stamrozen met prachtkroon 75
ct., Slruikrozen, nieuwe soorten,
15 ct, Klimrozen 20 ct., Treurro-
zen 1.50, Bloem- of Sierheesters
20 ct., Seringen 75 ct., Snelgroeien
de Klimplanten 35 ct., Cactus ol
Pioen-Dahlia's 15 ct., Pioenrozen
10 ct., Bolbegonia's 5 ct., Gladio
len 2 ct., Vaste Planten v. Snij
bloemen 5 ct., Violen, Madeliefjes
of Vergeet-me-niet 3 ct., Aalbes-
se"nboompjes 25 ct. Elke besteller
GRATIS 25 GLADIOLEN.
P. DE JONG, Bloemist, Hillegom.
Maatschappij voor Hypothecair Grediet
in Nederland.
Gevestigd te 's-GRAVEHHAGE. Opgericht in 1889,
2.750.000.—
1.951.000.—
21.997.000.—
21.995.800.—
Geplaatst Maatschappelijk Kapitaal
Gezamelijke Reserves
Uitstaande Hypotheken op 31 December 1925
Pandbrieven in omloop op 31 December 1925
Deze Maatschappij geeft thans uit:
4 r 13 pCt. Pandbrieven tegen den koers van 98 pCt. in cou
pures van f 1000.-, f 500.-, en f 100.-, welke verkrijgbaar
zijn ten kantore van
ÜZAAK B0ASS0N ZONEWs BANK
MIDDELBURG - OOSTBURG.
Wegens opheffing dep zaak
Algehesle Uitverkoop
gap- Grootst mogelijke korting TS
bij JACQ. FR ANK.
Dr. H. NANNING S
werken pijnstillend en genezen
in korten tijd de ontstoken
slijmvliezen. De
maakt het inbrengen zeer ge
makkelijk. Verkrijgbaar bij
alle Apothekers en Drogisten
a f 1.75 per doosje van 12 st.
Middelburgsche KfeateC8a??F
van Stoomvaart
•I»
Vlissingen, Middelburg, Rotterdam
en tuischengelegen planteen.
Verroer van:
Passagiers, Goederen en Ve*
met de Snelvarende Salonboot
„KONINGIN WILHELMINA",
Uron van vortrek in Maart
v, Vliss.
Donderdag 25
Vrijdag
Midd.
t. Roti
Dinsdag 30
Van Vlissingen wordt Woans*
dag en Zaterdag, 's morgens ten
12 uur, naar Z'7iddelburg gevaren,
Information te bekomen te:
Rotterdam: N.V. Transport- ec
Expeditie-Onderneming
v/h. ERVEN G. VOS.
Middelburg: B. EENHOORN.
Vlissingen: W. v. GOSTERHOUT.-
Dordrecht: GEBRs. BU1TENHE1E,
