Maandag 22^Febi»uari 1926
No. 44
169° Jaargang.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
|>E ZAAK-9A»
De kern van de hieronder vermelde
uiteenzetting van Minister Bongacrts heeft
onze verbazing over deze kwestie nog
vergroot. Als dien kern beschouwen we
de aanleiding tot hel geschil dal den Mi
nister noopte tot het geven van verlof
aan den Directeur-generaal. En over die
aanleiding blijkt uit het ministerieele ant-
i woord het volgende
Er is een minister die „voornemens";
heeft over een directorium, maar deze
voornemens niet kan uitvoeren omdat hij
afgetreden is, en op verzoek der Koningin
zich tijdelijk belast heeft met hel af
werken der loopende zaken.
Er is een directeur-generaal, die wel
die voornemens leent, maar meent daar
mee geen rekening te moeten houden,
zoolang die voornemens „nog niet de
sanctie hebben, die deze behoeven on
grondslag van beleia te kunnen vormen"
Dat vinden we een volkomen correcte
opvatting van den directeur-generaal!
Had die soms rekening moeten houden
met ongesauctioueerde voornemens van
een regeering, d. w. z van een minister,
die er den volgenden dag niet meer zou
zijn?
Dat daardoor de bedrijfsleiding ge
voerd werd in een vorm en op een wijze
die niet strookte met de inzichten van
den reeds afgetreden, maai- tijdelijk aan
gebleven minister, is duidelijk.
Maar dal aeze lijdelijke minister daar
om meende beslissingen te moeten ne
men zonaer daarover adviezen te wa
gen van den airecteur-gencraal, is niet
duidelijk. Want uit hetgeen de Minister
zelf schreef, moet men opmaken, dat
voor dal Andere inzicht van den minister
nog niet de sanctie was verkregen noodig
als grondslag van hel beleid.
En nog minder duidelijk is het dat de
tijdelijke minister, hoewel wetende dat
zijn opvolger wellicht heel anders over
die dingen zal denken, den directeur-
generaal uit wandelen stuurde, vauwege
zijn, d.i. des ministers prestige.
Het prestige van den niet-lijdclijkcn
hoofdambtenaar was minstens evenveel
waard.
BINNENLAND.
MIMSTEIt BONGAERTS OVER DE
LEIDING VAN P. T. EN T.
De Minister van Waterstaat heeft een
uitvoerig antwoord gegeven op de vra
gen door het Tweede Kamerlid Boon
gesteld, eerst in Nov. en toen onlangs
naar aanleiding van het verlof aan den
directeur-generaal Danune der Post- en.
Telegrafie.
De Minister meent zich in de huidige
omstandigheden van antwoord te moe
ten onthouden omtrent zijn voornemens
al of niet de instelling van een meer-
hoofdige directie te bevorderen.
Hij herinnert er aan, dat op 1 Juni
1925 de heer ir. M. II. Damme, niet
•voortkomende uit het dienstvak, als di
recteur-generaal is opgetreden. Indien,
zoo merkt echter de Minister hierbij op,
met zijn benoeming beoogd ware eens
en vooral omtrent den bedrijfsvorm te
beslissen, zou dit niet overeenkomstig
dc voorafgaande commissierapporten zijn
hetgeen niet behoeft mede te brengen,
dat de waarde van eventueel gedane
toezeggingen builen beschouwing wordt
Eenige weken na zijn optreden heeft
de Miuister de reorganisatie van het
Staatsbedrijf in groote lijnen onderzocht
en is hij omtrent den vorm der leiding
tot een conclusie gekomen. Hij heefl
den directeur-generaal verzocht zijn ver
blijf bij de Intern. Telegr. conferentie
te Parijs voor enkele dagen te onder
breken, ten einde ook hem mondeling en
persoonlijk daarvan mededeeling te doen
en tevens uit te noodigen, zijn mede
werking voor den verderen gang der
voorbereiding te verleenen.
Ofschoon de beslissing der Regeering
niet met zijn inzichten strookte, heeft
de directeur-generaal met bereidwillig
heid aan een en ander "dadelijk gevolg
gegeven. Hij heeft vervolgens, iu samen
werking met de heeren Duynstee en van
Roijen, de bovenbedoelde Nota, bijlage
der Memorie van Antwoord, voorbereid,
tot een directorium komen, daarvan deel
uit te maken, met inachtneming van
zekere distincties
En dan deelt de Minister over hel ge
schil het volgende mee
De directeur-generaal acht het zijn
plicht, om de bestaande organisatie en de
daarin thuisbehoorenae verhoudingen tc
bestendigen niet alleen, doch ook om
binnen liet hem bekende geen rekening
te houden met de mogelijkheid van daar
in voorkomende veranderingen, zoolang
regeeringsvoornemens lot wijziging van
den bedrijfsvorm nog niet de sanctie
hebben, die deze behoeven om grond
slag van beleid te kunnen vormen. Dien
volgens wordt sedert de maand October
1925 de bedrijfsleiding gevoerd in een
vorm en op een wijze, die niet strookt
met hel inzicht en de wenscheu, die de
Regeering dienaangaande liceft, doch
waarin.zij, wegens de crisis, moest be
rusten. Het behoeft geen betoog, dal
deze toestand zijn bedenkelijke zijde heeft
en dat de voorbereiding van vele noodige
ingrijpende reorganisatie - maatregelen
daardoor zeer aanmerkelijk wordt ver
traagd
"Naarmate de crisis langer duurde deed
zich het bezwaar meer gevoelen. Onder-
geteekende zag zich herhaaldelijk ver
plicht, zelfstandig zijn houding te bepa
len en beslissingen te nemen, zonder
daaromtrent eenig advies te vragen of
volgen, ook niet van dep directeur-ge
neraal. Die positie werd voor ondergelee-
kende zeer moeilijk, ook in verband met
den tijd en de aandacht, die hij aan an
dere dringender aangelegenheden, o.a. in
verband met den watersnood, moest en
wilde wijden.
In Januari kwam ondergeleekende voor
enkele voldongen feiten te staan, die hij
maar uiterst bezwaarlijk voor zijn verant
woording kou nemen. Na rijp beraad be
sloot hij, den directeur-generaal naar bul
ten niettemin met zijn verantwoordelijk
heid te dekken, doch tevens in te grijpen
en tijdelijk zeil de teugels volledig in
handen te nemen en een regeling te tref
fen, waardoor bij een herhaling van der
gelijke crisismoeiiijklieden niet meer zou
hebben te vreezen
Hij gaf den heer ir. Damme eem maand
vérlof, met opdracht zelf de dienslwaar-
neming op de gewone wijze te regelen,
doch toen deze bij herhaling weigerde
zich daarnaar te gedragen en zich aldus
oen gezagsquaeslie aandiende, ontstond
voor ondergeleekende hierin aanleiding
den heer ir. Damme tijdelijk (gedurende
de maand Februari) ontheffing van de
uitoefening van zijn ambt te verleenen.
Deze berichtte hem daarop, dat hij, om
in liet belang van het bedrijf verdere; mo
gelijke complicaties te vermijden, voor
hands niet meer ten Hoofdbesture zou
verschijnenzulks echter ouder protest
en voorbehoud van £0 zijn rechten Hier
mede was, voor zoover dit deel betreft,
door ir. Damme van ziju kant aan de be
doeling van londergeteekende voldaan.
Krachtens art. I van 'liet Koninklijk be
sluit van 31 December 1919 no. 7S trok
hij voorts bij zijd beschikking alle be
slissingen In zake ae leiding aan zich
Krachtens art. 11 van hetzelfde besluit
belastte hij driie hoofdambtenaren met
de voorbereiding van zijn beslissingen,
onder zijn onmiddellijke bevelen en
rechtstrecksche verantwoordelijkheid, on
der scheidelij k voor aangelegenheden van
postalen, techuischen en geldelijken aard.
De uitoefening van de functie van
directeur-generaal werd aldus, tijdelijk ge
splitst en, voor zoover het beslissingen
betreft, bij den oudergeteekende ge
bracht, en, voor zoover het 'behaudeling
van loopende zaken betreft, verdeeld
over 3 hoofdambtenaren.
Op ecu verdere vraag van den heer
Boon, of de Minister niet van meening
is, dat het verlof aan den directeur-
generaal niet diens prestige ernstig moet
schokken, antwoordt de Minister:
„Hel is zeer juist, dat het geenszins
in de bedoeling van ondergetieekend|e
lag, hel prestige van den directeur-ge
neraal te schokken, doch het was even
min zijn bedoeling, zijn eigen prestige
in hel gedrang te laten komen. Indien dc
directeur-generaal de verhoudingen en
moeilijkheden van den beginne af in
het juiste licht had gezien, ware de pres
tigekwestie in het geheel niet aan de
orde gekomen. Niemand op hel hoofd
bureau wist, -dat ondergeteekeude Hen.
directeur-generaal verlof had gegeven,
vóórdat tol vorenbedoelde beschikking
moest worden overgegaan
Het ligt niet aan ondergeleekende, dat
deze aangelegenheid naar buiten niet
binnen de kleinst mogelijke grenzen is
gehouden Een gepaste deferentie voor
de ministerieele verantwoordelijkheid en
het inzicht om onvermijdelijke tijdelijke
moeilijkheden met kalme wijsheid te on
derscheiden eu zich daaraan aan "te pas-
'sen, zouden de stroefheid van een for
meel correcte houding volledig hebben
kunnen corrigeeren."
De Minister verklaart ten slotte nog
geen behoefte te hebben aau een on
derzoek over de personeelsverhoudingen
bij hel hoofdbestuur.
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Bij den Prov. Waterstaat van Noord-
Holland is benoemd als ingenieur in tij-
delijken dienst, de heer Ir. J. A de
Priester te Middelburg.
Zooals wij reeds in ons nummer
van 22 Januari berichtten, lieeft de af-
dceling Middelburg van de Vcreeni-
ging van Slochthoorendeu liet plan, om 11
en 18 Maart in de sociëteit „St Joris'
een bazar te houden ter stijving van de
kas van deze vereeniging, die het doei
heeft dooven en slechthoorendcn zooveel
mogelijk aan hel volle leye» te doen deel
namen. Wij wekten destijds op voorwerpen
geschikt voor verkoopen of verloten voor
dezen bazaar beschikbaar te stellen, en
willen daaraan thans nog eens lierinne
ren onder overbrenging van het verzoek
de voorwerpen na 1 Maart, dus vanaf a s.
Maandag, te doen bezorgen bij mevrouw
van Deiuse, Balans D 5.
Gisterenmiddag reed op hel terrein
van de remise der electrische tram een
motorwagen uit dc rails. Daar het slechts
een rangeerende wagen was, ondervond
de dienst Jiiervan geen vertraging.
Dit was wel het geval bij een aanrij
ding met een auto, welke eenigen lijd
iater te Middelburg plaats vond op
den hoek van het Domburgsch Schuit-
vlot en den Potlcnbakkerssiugel De heer
V. kwam met zijn auto uil het Dom
burgsch Schuitvlot eu werd blijkbaar te
laat de van de zijde van dc Longeviele-
binnenbrug komende tram gewaar, terwijl
ook de bestuurder van de tram geen tijd
:r had te stoppein, toen hij de auto
zag. De auto geraakte bekneld lusschen
de tram eu de stoep van het hoekhuis,
en wel zoo, dat een der wielen onder een
ti-eeplank van den motorwagen zat. Het
bleek noodig ie zijn dezen wagen op tc
vijzelen alvorens de auto kon worden
vrijgemaakt. Een en ander gaf ruim 20
minuten vertraging in den dienst, en
stonden aan dc remise, te Souburg en
op den Tramsingel de drie andere tram
men te wachten tot ongerief van de
passagiers.
De vraag komt bij ons op. waarom de
op den Singel slaande tram niet gewisseld
heeft en vandaar terug is gereden, dan
hadden ook de passagiers uit de tram
men, die bij de remise en te Souburg
stonden, him doel eerder bereikt De
auto was beschadigd, doch de heer V.
en dc overige inzittenden kwamen met
den schrik vrij.
Des avonds was er nog eenigen tijd
storing in de stroomlevering, wal ook
r eenige stagnatie ja den dienst
bracht.
Uit Z u i d-B e v e 1 a n d.
Te Hans weert is na een lezing
van den heer Overhoff, lid der Prov. Sla-
ten van Zeeland, .wonende te Goes, een
afdecling der S. D. A. P. opgericht.
- Voor het dep Ierseke lol Nul
van 'l Algemeen heefl Zaterdagavond
de looneelvereenigiug van het zusterdept.
Krabbendijke „Tropenadel" opgevoerd 't
Krachtig applaus na hel „tot weer
ziens" van den voorzitter van het Ier-
seksche Nutsdepartement bewees wel dat
liet spel insloeg
Te Kap, el'leis emi verccuigiing
opgericht van houders van duiven dié
den naam ontving van „De snelle Vlucht
Het doel is niet des Zondags, maar alteen
des Zaterdags mee te doen aan vlucht-
•edstrijden.
De Koninklijke goedkeuring op de sta
tuten is door de vereeniging aangevraagd.
Als voorzitter werd de heer L. Lavoo.v
en als secr. de heer W. Louisse Pz. ge
kozen.
Uit Tholen.
Zaterdagnamiddag reed de motorrij
der Elenbaas uit S t Maartensdijk
met achterop de 17-jarige zoon van C. O.
op den zgn. Molendijk mei groote vaart
door een zich op dien weg bevindenden
grinlput. Door den schok die de duo-
rijaer hierbij kreeg, werd deze (over den
bestuurder heen) van zijn zitplaats ge
slingerd en kwam een tiental meters ver
der op den weg te liggen. Door een en
ander sloeg inlusschcu ook de bestuur
der zelf tegen den grond Beiden werden
ernstig verwond, zoodanig, dal genees
kundige hulp moesl worden ingeroepen.
o
U i t Z e e u w s c h-Vl a a n de re u W D
Te Biervliet heeft dc collecte
voor den watersnood opgebracht f563 40.
waarvan f 100 aan het provinciaal comité
en dc rest aan het Nationaal watersnood
comité afgedragen wordt.
- Dezer dagen is men tc Breskcns
begonnen met liet gedeeltelijk sloopen
van hel oude, overbekende gebouw „Ho
tel Du Canon d'Or'Men heeft hel dak
er afgehaald en blijft het oude hotel-
café non in zijn vroege ren toestand met
de poort. Hierop heeft men oen nieuw
dak geplaatst De andere zijde echter,
met de kamer waar Napoleon heeft ge
logeerd, wordt geheel gesloopt cn zal
hiervoor een moderne^ sigarenwinkel in
de plaats komen. Uit een historisch oog
punt is dit laatste zeer jammer, immers
is de groote logeerkamer van hel Canon
d'Or de eenige plaats waar Napeleon in
Zeeuwsch-Vlaanderen heeft overnacht De
keizer was toen te Breskcns voor het
inspecteeren zijner drie groote forten
Hoe oud hel gebouw is kan men. in ver
band met het niet aanwezig zijn van
documenten, niet zeggen, doch men schal
het gebouw meer dan 500 jaren oud.
(VI. Crt.)
(Voor vorder Stad eu
men liet Bijvoegsel.)
Provincie zie
mond frisch en de tanden gezond;
K- ïi onontbeerlijk voor de wasch.
Let op den nam Keizer-Borax
Ke zcr-Borax-Zeep beste toiletzeep.
Hiiorlch Muck NachfUlm a
(ingez. Men.,
DE BIOSCOPEN.
Streng holt.
Men late zich niet van de wjjs bren
gen door den titel „De roman vau één
nacht Geen kwestie van dikke „roman
tiek", van dik opgelegde „situaties"' Geen
licht-effectachlig bacchanaal, met een
„drama" tijdens of er na. Maar een fijn-
geestig blijspel van slechts drie personen
de borslelkoning, diens dochter, den jon
gen Lord, plus eenige bijrollen een
prachl-type butler, een nog rakere hu
welijksmakelaar, een vriend. Zij met hun
zessen maken dit vrij simpel pretentieloos
scenarioolje tot een juweeltje voor de
bioscope, 'brengen die plotseling op een
heel ander plan die van de comedy
Zoo. dal het soms net was, of wij niiol
naar een geprojecteerd beeld op het wille
doek, maar naar tooneelspel zaten te
kijken.
Wij zullen de intrigue niet oververtel
len. Genoeg zij de verzekering, dal die
in den letterlijken zin van hel woord
buitengewoon aardig is. En verder leeren
wij twee nieuwe artisten kennen Rouald
Coimau en Constance Talmadge, beiden
zeer charmant, beiden zeer sympathiek,
en beiden nog zeer veel belovend.
Flo ra.
In het eerste hoofdnummer een andere
loot van de filmartistenstam Talmadge
De jonge Richard, krachtig en lenig van
bouw in zijn element in „De Motordnivel",
Met egn gemak en een behendigheid komt
hij door alles heen.
Maar bij het zien van „de gouden
vuist" worden wij midden in het New-
Yorkschc leven gezel, in liet land. waai
de mogelijkheden nog altijd onbegrensd
zijn. En daartusschen geweven de steeds
populaire geneugten, altijd dankbaar voor
£le film een ballet en een boksmatch
Hel ballet is schitterender da» welk ook,
en de beide boksers toonen lieden^ die
men beter doet niet te irriteeren. bij
wie men liever een meeningsverschil zal
moeten ontwijken, dan uitvechten Sen
satie van een oitlig soort, waarvoor, als
bij zooveel Goldwijn producten kosten
noch moeiten gespaard zijn
A s, Dinsdag en volgende avonden een
Gloria Swanson-film. iu een supper Para
mount mondaindrama
KERKNIEUWS,
Bij de verkiezing1 voor een notabel
bij de Ned. Herv. Gem le 's Heer
A rends kerke c. a. werden uitge
bracht 145 geldige stemmen. Herstem
ming moet plaats hebben tusschen de
heeren C. Philipse, die 70 en A. Priester
die 60 stemmen verkreeg.
Te 's-Gravenhage is op 73-jarigeu
leeftijd overleden ds. Js. van der Linden,
emeritus-predikant san de Geref. Kerk.
De overledene stond 27 jaar te 's-Graven
hage eu ging iu 1920 om gezondheids
redenen met emeritaat.
Ds. v. d. Linden was in Brabant ,en
Zuid-Holland herhaalde malen voorzit
ter der Part Synode eu had ook meer
malen zitting in hel modcramea der Ge
nerale Synode (o.a. de bekende Zendings
synode van 1892 te Middel b u r g.
Jarenlang was hij hoofdredacteur van
de Geref. Kerkbode van 's-Gravenhage.
Zondag vierde ds. J. L. Piersoi^
Ned. Herv. predikant te Groningen (sinds
1909) zijn 40-jarige ambtsbediening. Ds.
Pierson bewoog zich vooral op schoolge
bied en is voorzitter van den School
raad voor de scholen met den Bijbel
en vice-voorzitter van De Unie „Een
School met den Bijbel". Ds. Pierson
heeft eervol emeritaat aangevraagd en
zal zich metterwoon te Biltlioven ves
tigen.
Ook ds. A. de Haan. Xed. Jlerv. pre
dikant te Zwolle, vierde gisteren zijn 40-
jarigc ambtsbediening
V r ij z i n n i g O h r is t e 1 ij k e Jon-
gerenbond.
Zaterdag cn Zondag vierde de afdee
ling Middelburg van den Vrijzinnig Cliris-
lelijken Jongerenbond haar eerste lus
trum waarvoor leden van de zustcraf-
deelingen te Krabbendijke, Goes en Oost-
burg waren overgekomen.
Zaterdagmiddag werden deze leden van
de zuslerafdeelingen welkom gelieelen in
het gebouw der Vereeniging van Vrijzin
nig-Hervormden, waarna eene samen
komst in dal gebouw plaats had;, in welt-
ke de heeren P. J. Doets, voorzitter «Ier
afdeeling en dr. J. P. Cannegietcr, haar
oprichter het woord voerden en op het
werk van den bond en vooral van de af
deeling in haar vijf jarig 'bestaan wezen.
Dc jubileerende afdeeling had vele
bloemstukken oulvangen. o. a van de
vereeniging van Vrijzinnig Hervormden,
van de bier gevestigde afdeeling van
den Ned. Protestantenbond, van het Vrjjj-
zinnig Godsdienstig zangkoor, van enkele
oud-leden, plus vele telegrammen van
gelukwensch, zelfs uit Amerika.
Hel i s een goede gedachte geweest
van dc afdeeling om aan haar eerste
lustrumviering ook eeu avond tc veiljin-
den van den bekenden Haagsclie voor
drachtkunstenaar G. Brettani
Welk een pracht-slemwel(k een volle,
zuivere klank, niet beter te wenschen
noch le denker, om de beide psalmen,
aan het begin en het eind, te zeggen, of
de klagen van David over Saul en Jona
than. En welk een beheerscliing eu uit
houdingsvermogen twee uur: slechts on
derbroken door korte orgelsoli, veel
schoons in poëzie eu proza (e kunnen ge
ven, zonder eenige vermoeidheid te too
nen.
Een zeer sobere opvatting van reci-
teoren; een haast onmerkbare nuance
bij de verschillende optredende stem
men: een haast ongewijzigd rvlhme. Het
maakte dal wij luer en daar den indruk
kregen van monotonic, gansch anders
van opvatting dénken wfj ons b.v. de vier
verzen van Adama Scheltema, en in
de Beatrijs van Boutens wenscblen wij
ons een kinderlijker, naif decolor ex
pressie, dan de lieer Brettani gaf. Maar
een volkomen genol werden de beide
psalmen, eu liet wel wat lang, proza
werk van Oscar Wilde „De gelukkige
Prins iu de vertaling van Hendrik v.
d. Wal. Hier leefde de Engelsche auleur
voor ons in zijn strijd voor nobele zui
verheid. in zjjn bijtend sarcasme.
De Nieuwe Kerk was flink bezet met
een aandachtig gehoor.
Zondagmorgen trad in eeu Godsdienst
oefening van dc Ver. van Vrijz Herv. als
spreekster op mej. Tonny de Ridder uit
Ooslcrbeek, terwijl ten slotte Zondagmid
dag de slotbijeenkomst plaats had, waar
in de heer ds. J <le Koning, algemeen
mscrelarïs van V. C J R. en den Vi C. S.
B. sprak over „Onze Verantwoordelijk
heid".
Ilel lustrum der afdeeföng is op feeste
lijke, maar bij hel karakter van "Ben
Bond passende wijze gevierd.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Vrijdag j.l. sprak in de winter club
le Domburg mej. M. Tak van Poort
vliet over den Zwilserschen dichter AIp
berl Sleffen (geboren 1884 wiens werk
in Duilschiand wel hier te lande nog
weinig bekend is.
Hoewel Sleffen een groot deel van
zijn werk niel iu gebonden stijl schreef
acht spreekster hem een gevoelig dich
ter iu geheel zijn oeuvre. In een uitge
breid citaat gaf 'zij Steffen's gedachten
weer over den groei des dichters, wiens
innerlijk zicli iu volmaakten „Einklang"
niet de Kosmos moet ontwikkelen.
Na de voordracht van eenige verzen
o.a uil den bundel .,Wegzehrung" be
handelde spreekster in hoofdtrekken
Steffen's eersten roman „Ott, Alois en
Wereischc", door den dichter op "21-ja*
ripen leeftijd le Berlijn geschreven, toen
hij daar in de medicijnen, natuurwe
tenschappen en geschiedenis studeerde,
wonend in een der volksbuurten van de
wereldstadDeze roman beval reeds de
kern van al zijn later werk. Zoo spreekt
hier at sterk het motief der opofferende
liefde, dat door geheel Sleffen s oeuvre
klinkt.
Van de overige romans werd vooral
..die Erneueruug des Bundeskort ge
leden door Joannes Reddingius in het
Nederlandsch vertaald, uilvoering door
spreekster weergegeven en enkele „Kléi
ne My Uien" voorgedragen.
De lijd ontbrak om dc vergadering ook
in Steffen's Essays over den kunstenaar
eu in zijn „Pelgirfalirt zum Lebensbaum"
in tc leiden; dus beperkte spreekster