fiddelwgsÉ Cent FEOILLETON. BIJVOEGSEL MAN DE .VAN Woensdag 3 Febr. 1926 No. 28. KUNST EN WETENSCHAPPEN. Vanwege de Geschied- en Letter kundige Vereeniging alhier sprak gisterenavond in de kleine Concertzaal de heer Huib Luns uil Amterdam over liet wekkende in de geschiedenis der kleederdrachten. Spr. wil hel bewegende in het cosluum vergelijken met dat in de architecturen hoe ook in hel cosluum de gedachte leefl van eiken tijd. Hoe ook de kleeren passen bij de lijnen, waar hel tijdvak van houdt. Als eerste voorbeeld daarvan geeft hij beelden uit de Gvieksche oudheid., en als tweede uit de periode, toen men van gebloemd hield, dil bl'eek zoowel in de architectuur als in de Idee- ding, zonder dal de een invloed uil- oefende op de ander. Wat wij dus als grillig beschouwen, is inderdaad niet grit lig. Want de mode zit vast aan de cuUuur van een lijd, blijkt te zijn de reflex van een periode. Met tai van lichtbeelden verduidelijkt spr. dil. Hij wijst er op, hoe de middel- ecuwen de voorkeur heeft van rónde bogen, die daarna langzamerhaud spits- boogig worden lot het niet „spitsboog achtiger" kan. Zoo worden de dames van do 17de en 18de eeuw steeds „velier- achliger". Ook de lcoepelvorm in de ar chitectuur ontrafelt langzamerhand, zoo als ook elke mode „ontrafelt". Ook in de mode komt de baroque, het te veel van alles. Typisch waren in dit verhand do lantaarnplaatjes uit den lijd van Lo- dewijk XIV. In den 'lijd van Lodewijk XVI keert in de architectuur terug de strak heid van lijnen, terwijl bij Lodewijk XV alles zoo rond en krullerig mogelijk was (de C- en S-lijuen). Hel costuuni onder Lodewijk XVI heeft zich daar niet direct bij aangepast, vandaar dat er spotprenten verschenen op de hoepelrokken. Het cos luum ging zich ook toen onwillekeurig aan de omgeving aanpassen. Daarop kwam hel nco-classicismc in 't begin der 19de eeuw, cn daarop weer hel ronder worden. Bij hel einde der 19de eeuw heeft men gestreefd naar restauratie, na herstel van hel oude, wat nooit geheel lulcle. Met plaatjes toonl spr. aan, hoe zoon lijd nooit geheel te rcslauvceren is, er blijft steeds onderscheid in houding, wijze van beweging enz. Het lichaam past zich niet meer in hef cosluum van vroeger. Ten slotte behandelde spr. liet rationalisme, ook in de kleeren, om le eindigen mdt een plaatje uit dezen lijd: onder den in vloed nog van dat rationalisme, doch al weer met eenige. pilooien. Een hartelijk applaus dankte den spre ker. De E.urhythmi e-M a l i n e e van Zondag a.s. We hebben al van verschillende kan ten, in verband met de Zondag a.s. in den Schouwburg le geven maLiuee, de vraag gekregen- wal is Eurhythmie? We kunnen daarop niet uit eigen er varing een antwoord geven. We zullen daarvoor moeten wachten tot Zondag. Maar wel kunnen we mededoelen wal anderen zeiden over dezen kunstvorm, die van dr. Steiner is uitgegaan. Mrs. C. N. WILLIAMSON. Ned. vertaling van ADA VAN ARKEL» 23). „Als mijnheer Munro een fiancée heeft zal zij misschien wel goed vinden, dat u ecu deel van uw geld besteedt aan een geschenk voor ha ar", vie! Sheila hem in de rede, „maar haar zaken en de mijne hebben niets met elkaar te maken." Ze legde de brieven neer en ging zon der een woord meer weg. Maar ze was door meer ontroerd, dan alleen door de ergernis over de indringerigheid van den Amerikaansclien millionair of hel feil, dat John Munro misbruik van haar naam had gemaakt. „Waar zouden ze over gepraat heb ben?" vroeg ze zichzelf af. „Het moet over mij zijn geweest, anders zou Munro niet zoo ontsteld gekeken hebben, nxaar hel was niet wal nir. Franklin me wilde laten gelooven. „Als ze eenmaal met liet werk begonnen is^durft ze dat wa ren de woorden die hij gezegd, had, en zijn stem had vreemd en heftig geklon ken. Welk werk zouden ze haar willen la ten doen dat haar zou beletten iets te Eurh\ thmie, zoo lezen we, wil zijn een kunst, die zich uitdrukt door middel van beeldende bewegingsvormen van het menschelijk organisme, op zichzelf in de ruimte, of door zich bewegende groepen van memschen. Hel gaat hierbij echter niet om mimische gebaren cn evenmin om dansbewegingen, maar om een werke lijk zichtbare spraak of zang Bij hel spreken of zingen wordl de Luchtstroom door de menschelijkc orga nen op een bepaalde manier gevormd. Bestudeert men, door een levendige, van geest doordrongen beschouwing de vor ming van toon, vocaal, consonant, van zinsbouw, versmaat enzdan kan men zich zeer bepaalde voorstellingen maken van de plasllische vormen, die hij de betreffende taal- of zangopenbaring' ont staan. Deze nu kan men door hel men schelijkc organisme, vooral door de meest expressieve organen, de armen en han den, nabootsen, Hierdoor schept men de mogelijkheid, dal hetgeen bij het zingen of sproken wordt gehoord, kan wor den gezien. Doordat de armen en handen de meest expressieve organen zijn. bestaal de eurhythmic in de eerste plaats uit door deze organen gevormde bewegingen, hier bij voegden zich dan ter ondersteuning de bewegingsvormen der andere organen, zooals bij het gewone spreken de ge zichtsuitdrukkingen en de gewone geba ren. Men zal zich hel verschil Lussohen eurhythmic en dans bovenal duidelijk kunnen maken door 'te letten op de eurhythmiscke begeleiding van een mu ziekstuk. Daarbij is hetgeen zich voordoet als dansen slechts bijzaak; de hoofdzaak is het zichtbare zingen, dal door armen cn handen tol stand komt. Natuurkundig Gezelschap. Lezing van Mej. C. Hugenhollz- Causerie over de Koffie- cn Rubbercultuur. Spreekster begon met hare lezing aan te kondigen als „een praatje bij een plaatje" over koffie cn rubber Deze twee heterogene producten slaan, wal cultuur betreft, dicht bij elkaar, aangezien zc een zelfden bodem noodig hebben en de rub ber Levens de voor de koffie noodijge schaduw verschaft. De Perzen en Arabieren keuden de koffie reeds in de 14de en 15de eeuw. In Europa is ze ongeveer 3 eeuwen bekend. In 1582 is zc het eerst beschreven en in do 17de eeuw van Konstantinopel naar Londen overgebracht, waar in 1652 het eerste koffiehuis verscheen. In 1671—1683 kwam het ook in Marseille, Parijs en Weenen in gebruik. De Hollanders brach ten het in 1699 naar Java en in 1706 werd een boom ten geschenke gegeven aan den toenmaligen burgemeester van Am sterdam, Nikolaas Wifsen. Deze boom werd geplant in den botanischcn tuin van die stad. In 1714 werd ecu afstammeling daarvan aan Lodewijk XIY ten geschenke gegeven en eveneens exemplaren naar Martinique gezonden, die vervolgens de Amerikaansche cultuur tol nakomelingen hadden. In 1770 werd ze in Rio de Janeiro ingevoerd. De O. I. C. begon mei de verplichtte leverantie door de bevolking Thans is de koffiecultuur in handen van Europeesche Maatschappijen. De Javakoffie, die nu door ziekte zoo goed als uitgeroeid is, was een zeer fijne soort, vormde struiken jvan 8 a 9 M. hoogte met geurige witte bloemen in de oksels der donkergroene blaren. De bloei duuï'l 1 ft 2 dagen en heeft meermalen per jaar plaats. De vruchten zijn gele tot roodc bessen me,t 2 boonen omgeven door een hoornhuidje, een ge leiachtige Jaag en eindelijk van huilen een leerachtige schil. De Javakoffie heeft plaats gemaakt voor de Liberiakoffie, die eerst in liet 5de jaar vrucht draagt Javakoffie in hel 4de). Sedert 1901 zijn echter ingevoerd de Robusta, met ais varileil de quillou. die in hel 3de jaar vrucht geeft, en de Excelsa. Deze robusta heeft een goede „uille vering" d. w. z, een gunstige verhouding durven? O, dal „plan" waar Mr. Munro me voor wilde winnen, als ik eerst aan hem gebonden was, zoodal zijn belan gen ook de mijne zouden zijn. Zou dal iets le maken hebben met nir. Franklin? Dil was een le moeilijke puzzle oin zoo gemakkelijk op le lossen en Sheila dacht er zoo diep over na dal ze, toen ze van haar korle wandeling terugkeerde minder verfrischt en veel nerveuzer was, dan loen ze wegging. Ze was iels verder gegaan, dan ze bedoeld had en was daar door nogal laai voor nir. Carrington Om hel hotel nog in Lijcis le bereiken liep ze heel hard en scheurde haar japon." Het leek wel of alles dien morgen verkeerd moesl gaan en 'toen ze verscheidene vergissingen maakte in hel opnemen van Carringtons dictaat, voor hel eerst se dert ze voor hem was beginnen le wer ken, scheen het of de laatste stroohalni bij haar last gevoegd werd. Ze Werd rood en bleek en de tranen sprongen in haar oogen en staken haar oogleden zoo scherp, dat ze zich op de lippen moest bijten om ze terug te hou den. Midden in haar verdriet zag ze dal Carrington naar haar keek. „Mijn Desie kuuJ." zei hij, „u is over werkt. Ik heb dat al een paar dagen gezien." Hoe heel anders was zijn loon dan die van John Munro. Ditmaal ging het hart van hel meisje in dankbaarheid open, al niaakle de oprechte deelneming jn de stem van den man dat ze lust kreeg tusscben het besgewicht en de koffie in den handel (3,5 £i5,5 lot li De opwekkende werking is te danken aan de caffeine, die in de geheele plant, maar vooral in de boonen voorkomt (06 2,5 procent. De aroma komt van liet branden. De koffie en rubber verlangen een lossen, lcalkachtigen humusbodem, waai de wortels diep in kunnen dringen. De berghellingen van 1000—2500 M. boogie zijn de geschiktste plaatsen. Tegen het onkruid alangalang gebruikt men de zoogenaamde bodem bedekking met «Ie mimosa invilu, die tevens den grond lo gen wegspoelen behoedt Het koffiezaad en de kleine plantjes worden in kiem- en kweekbedden ge plant, waarbij rasterwerk mei palmbla den bedekt voor de gewenschle schad ïw zorgt. Daarna worden de jonge planten uit gezet in galen die lol flinke diepte los sen grond bevatten. De rubberboomen zorgen tegenwoordig voor de schaduw Wordt hel bladerdak échter le «licht, dan worden de koffieboomeu verwijderd, daar ze anders tocli zouden afsterven. Men kan oude koffieboomeu weer ver jongen, door ze lol hij den grond af le hakken en nieuwe loten le laten schieten Bij den pluk helpt ieder mee cn brengt zijn pluksel naar liet etablissement waar men naar de aangebrachte hoeveelheid betaald wordt. Na verwijdering van de lccrhiiid. wordt de geleiachtige schil in fèrmenteerbakke.i bewerkt en voor verwijdering geschikt gemaakt. Daarna wordl de vrucht ge droogd door uitspreiding in de zon De gedroogde vrucht Verliest vervolgens de hoornachtige schil in draaiende cy linders. Kofffeplagen zijn: een schimmel, de koffieboebockkever, die in de steeltjes huist, en vooral de zeer kleine (1 a 2 m.M.j koffieheshochoek, die de hardste boonen aantast. De strijd daartegen is zeer moeilijk. De rubberboom Hevea en de para rubberboom leveren door insnijdingen tot dicht hij bet cambium, in welks nabij heid de meeste melk zit, de latex, die door coagulalie mei azijnzuur lol 1/10 procent de rubber levert. Daar de mees te melk in den morgen vloeit, wordt deze 's morgens verzamelt en om half lien aan de fabriek afgeleverd, waar ze naar het gehalte betaald wordl. Op de plantages wordl zuinig met de hoornen geleefd. Eerst als op een hoogte van 90 c.M. hoven den grond de om trek 45 c.M. is, mag men beginnen mot lappen en dan slechts over een lengte van 40 c.M. in een geheel jaar. Men tracht de productie te bevorderen door selectie Sedert hel begin dezer eeuw is de productie zeer snel toegjej- no men. De vulcanisatie bestaal in hel verr binden bij hooge temperatuur met zwa vel en andere vulstoffen. Veel zwavel geefl eboniet. In den lanlslen lijd is men een proces begonnen, waarhij wordl getracht met minder arbeidsloon de rubber le win nen De hi lex wordt daarloe door bijvoe ging van ammoniak tegen coagulalie be schermd en vervoerd naar fabrieken waar men door centrifuges de gecoagu- DOET UW SCHOENEN GOED (lug. Med.) eens goed uit te huilen. „Het is niets," stamelde ze. „Ik ben heel dom." „U is alles behalve dom. U is heel dapper en verstandig ook. Ik heb groot respect voor u, juffrouw Douglas." Nu durfde het meisje lieelemaal niet meer op le kijken, de tranen waren zoo zwaar in haar oogen en haar hart klople zoo snel. Wal was hij toch goed en zoo vriendelijk en zoo heel, heel ver van haar verwijderd, ondanks zijn sympathie eu medelijden. „Verlel me eens," ging hij voort, „is cr iets dat u hindert? En mag ik u dan misschien helpen?"' „Ik ik ben heel gelukkig, dank ua alleen een beelje moe," zei ze. „Geen heimwee?" „Ik heb geen Ihuis?" „Arm kind, l' beul le jong om uw eigen levensstrijd al uit le vechten. U moest gezelschap en afleiding hebben. Ik geloof, dal u geen lrissche lucht genoeg krijgt. Een autotochtje zou goed doen. Sheila lachte. „Ik maak geen gekheid," ging Carring ton voort. „Houdt u van autorijden?" „Ik heb hel nog nooit geprobeerd1*" zei hel meisje. „Ik weet zeker, dal ik hel heerlijk zou vinden, maar ik zal hel wel nooit bij ondervinding weten." „U zult het vandaag nog ondervinden als u will ,in mijn auto. Inplaats van uw gewone wandeling te doen ik weet,, dat u eiken dag op hetzelfde uur gaat leerde rubber verzameld. Een concurrent van de plantagerubber dreigt de bevolkingsrubber te worden, die door de bewoners zelf geleverd wordt doordal ze hun grond i. p. v. möt rijst en andere voedingsstoffen met rubber boomen gaan beplanten. Tot nogloe koml deze aJleen op de markt in Singapore voor. De groole mas sa lanlaantaarnplaatjes en enkele Ier tafel gebrachte voorwerpen en produc ten gaven een zeer helder beeld van deze cultures eu de verschillende be reidingsmethoden. Het was een leerrijke avond en spreekster werd aan liet slot hartelijk toegejuicht. De SI. Lievens Monslertoren. Tot vóór eene eeuw bevonden zich in den Sint Lievens Monslertoren te Zierikzee drie zolderingen, rustende op zeer zware eiken balken De beneden ste zoldering hoven den boog. ter Hoogte van pl.m. 25 Meter hoven den heganen grond en de derde of hoogste op 50 Me ter hoogte van pl.m. 38 Meter boven den grond, werd oudtijds gebruikt om de klok ken te luiden, want daar hingen de tou wen, waarmede 3 of 4 van de 5 in den toren aanwezige klokken in beweging werden gebracht, wal zeer dikwijls, met name bij begrafenissen geschiedde en dat nog tot 1829 plaats vond Was het 3ijk in hel graf neergelaten en de eerste aarde op de kist geworpen, dan hield hel lui den op. De tweede zoldering bevond zich Ier De onderste zoldering en de hoo- gere waren echter langzamerhand door ouderdom gevaarlijk geworden om le be treden. De laagste ol' oudste kan van om streeks 1470 of 1480 geweest zijn, de hoog ste daglechendc van wellicht. 1520. Het zal misschien ongeveer een eeuw geleden zijn, dal de laagste zoldering geheel werd verwijderd en dc vloeren der hoogere zolderingen werden weggenomen He kruiselings over elkaar gelegde eiken bal ken dezer bovenste verdiepingen hieven echter behouden Bij een onderzoek jji 1909 naar de sterkte van die balklagen ingesteld, bleek de hoogste dermate ver gaan, dat een der balken 2'd M. gezakt was. Geen wonder inderdaad, daar deze stukken hout, lang ongeveer 12 M. e» dik 70 bij 45 c.M.. omstreeks 1520 afkom stig waren van eikehoornen van 4 a 5 ecuwen oud, zoodat ze nu de duizend jaren gingen naderen en door den invloed van lucht en weder gedurende bijna 4 eeuwen verleerd waren. In Augustus 1911 is dan ook 's avonds ongeveer half elf ure een der genoemde af gerotte balken van 50 M. hoogte met vervaarlijk geraas omlaag gestort, waar door de balklaag op o/4 der boogie en een fraaie gereslauroerde gothische Iam- brizeering geducht beschadigd werden. In December 1911 zijn loen nieuwe bal ken voor den hoogslen zolder aangevoerd cn korl daarna met nieuwe korbcelem aangebracht. Die 4 stukken hout hadden een lengte van 12,70 M., bij een dikte van 40 bij 42 c.M. Eerst te vorigen jare zijn nu voor de middelste en de onderste zoldering nieu we balken van Amorikaansch grenen hout aangevoerd en sedcrl enkele weken is men bezig deze ter bestemder plaatse aan te brengen, wal. als Leder begrijpen kan, een gevaarlijk werk is. Do middel ste balklaag is nu gereed en men is nu werkzaam om ook de onderste zol dering le gaan leggen, welke, als gezegd is, toch altijd nog ongeveer 25 M. boven den heganen grond ligl. Ongetwijfeld zul len deze balklagen bevloerd worden en dan zal men weer, als voorheen, door aanschouwing van nabij, van binnen in den loren de enorme afmetingen kune den toren de enorme afmetingen kunnen aanschouwen, welke dit bouwgevaarle kenmerken. (Z. N.) o Veiling van oude en moderne prenten. Hel Antiquariaat van A. J. van Hut- relt (Trans 13, Utrecht) gaf een uit voerige catalogus uit van een 10—12 Febr. te houden veiling van oude cn moderüe prenten. Den eersten dag voor wandelen, want ik heb u dikwijls zien weggaan als ik voor mijn raam zat zult u een ritje in mijn auto maken. Ik heb hem aan kapitein Derby ge leend sedert ,hij weer in slaat was uil le gaan, maar hij krijgt van middag be zoek van een vriend en heeft me juist bericht gestuurd, dat hij den wagen van daag «iet zal kunnen gebruiken Nu gaat u in zijn plaats." „O, dank u!" riep Sheila.,, Maar .al leen, ik..." „Neen, niet ajleen. Ik weel zeker, dal lady Viola Rayne heel graag met u mee zal gaan," zei Carrington, „en in dat geval zou ik ook van de parlij kunnen zijn." Sheila begreep terstond dal hij om ha rentwille niel alleen mei haar zou zijn meegegaan, maar mei do twee meisjes, zou zijn eigen aanwezigheid als gastheer geen aanleiding kunnen geven lol gepraat zelfs niet van de meest babbelzieke kliek." „Hel zou verrukkelijk zijn," zei zij. Maar maar ik vrees, dat lady Marsden niel loe zal staan, dat lady Viola mee gaat." „Wij zullen zien, antwoordde Carring* Ion met een vastberaden uitdrukking i n zijn oogen, die Sheila zeide, dal de kan sen in liet voordeel van de tocht wa ren. Ze beëindigde haar werk zonder ver dere foulen en toen ze Carringtons' zit kamer verliet voelde ze zich onverklaar-' den geveild prenten en oude portretten, steendrukken en etsen, caricaturen enz. Den tweeden dag builenlandsche land schappen, prenten betreffende Napoleon en zijn tijd; leekeningen en schilderijen;, en prenten betreffende liet Huis van Oranje Nassau, bc» derden dag portret ten van beroemde Nederlanders 17— 19c eeuw; historische prenten; portretten cn prenten betreffende de zeevaart, eu land schappen in Nederland. In den catalogus zijn reproduelies op genomen van ecu aantal der le verkno pen prenten Schab ioneeren. door Paul van Dam De firma Taleus en Zoon le Apeldoorn, welbekend door haar fabricate» voor verfstoffen, heeft het den liefhebbers van schahlonceren. die nu weer in de liefde herleefde huiselijke kunsl ge makkelijk gemaakt door aan den sier kunstenaar Paul van Dam op l<- dragen een boekje le schrijven over schabioneer- ren Hij vertelt daarin welke Ii.uioodigd- heden daarvoor vcreischl zijn. hoe dc schabionen gesneden moeten worden, hor men de sloffen moei spannen, en de kleuren moet aanbrengen; hij doet mede- deelingen over ancerv rndigc schublonen en over't werken mei Talen'js hroeaulvei- ven, en eindelijk geefl hij nog een n.inlal modellen \an schahlonen die ook door genoemde firma in den handel worden gebracht KERKNIEUWS. In de Synagdge le V1 i s s in ge n wordl Zondag a.s des namidjlags te 2 uur een bijzondere diensl gehouden, waarin de opperrabijn voor Zeeland, de heer 1. .1 van Gelder ,zal spreken naar aanleiding van den watersnood en van hel zilveren huwelijksfeest van II M. de Koningin eu Z. K II. Ih'ins Hendrik. Te M id de tb ti rg heeft zulk een bij zondere dienst te 4 uur denzelfdt?n dag plaats. (JNDEKWUS Tol onderwijzeres aan de Chr. school le Oudelande vac.-Smit) is benoemd mej. J. de Vries te Wilhclraina- dorp (De Z RECHTZAKEN Dinsdag heelt het hof te Amster dam uitspraak gedaan in de zaak van J. W. W„ 21 jaar, die in appèl was ge gaan van een vonnis van de rechtbank te Utrecht waarbij hij wegens hel ver oorzaken van dood door schuld, ver oordeeld is (ol 3 maanden gevangenis straf. Beklaagde had als bestuurder van een vrachtauto een bejaarden voetgan ger overredeu. Hel hof heeft hem veroordeeld lol G weken gevangenisstraf. De procureur-ge neraal had bevestiging van hel vonnis van de Ulrechlsche rechtbank geëischl. LANDBOUW. Dinsdagavond vergaderde in café Bloemendaal le St. Laurens de Gei- tenfokvereeniging. l it hel jaarverslag bleek, dat het aantal leden gedaald is tol 31. De rekening sloot niel een nn- deelig slot van f 16.59 De voorzitter de heer "Walraven betreurde den slech ten financieelen toestand der vereeniging en deelde namens hel bestuur mede, dat er maatregelen moeten worden getroffen om hierin verbetering te krijgen, aange zien anders zou moeten worden overwo gen de vereeniging te ontbinden. De hole- houder, dc heer C Hendriksc, verklaarde genoegen le nemen met een vermin dering van f 15 salaris over 1926. Besloten werd zoowel de contributie voor de leden als het dekgeld met "10 cis. baar gelukkig. Na de lunch kwam er een briefje bo ven van lady Viola met een, zware man- lel en oen dikke aulosHiier. „Wat gezel lig," stond er in het briefje. „Ik ga mee Mr. Carrington raadde me aan iets warms voor u op le zoeken, voor het geval u niel geïnstalleerd zijl voor mo- (orlochlen en dergelijke koude aardighe den. Ik hoop dat deze dingen voldoende zijn. Wal zullen we praten!" Sheila voelde haar hart warm worden voor lady Viola loen ze het vriendelijke briefje las en de aardige jas aantrok, die zooveel mooier was dan iets wat ze ooit gedragen had. Ze bond de lange chiffon sluier over haar hoed en vond de groole luchtige strik onder haar kin heel flatleus. „Zou hij me zien?" vroeg ze zichzelf af toen ze naar heneden ging; en ze was zoo verdiept in haar eigen gedachten, dat ze bijna (egen gravin Karovski aan liep eer ze haar de trap op zag komen. „Wal ziel u er lief uit," riep de knap pe vrouw. „U ziet er uit of u gaat auto rijden." „Dal ga ik ook," zei de gravin. ,„U gaal fiiel een van de hotelauto's mee naar het station. „Neen," antwoordde hel meisje glim lachend, „ik lieh een heel wal prettiger uitnoodiging en ik heb die aangenomen ook." (Wordt .vervolgd)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1926 | | pagina 5