iilliplie Coiranl
FEUILLETON.
BiJWQFGSFL
VAN DB
VAN
Maandag 4 Jan. ir*6s No. 2.
LANDBOUW.
Contracten voor bieten-
levering.
Dc Verkoopooramissie der suikerbic-
tenverkoopvereeniging voor Z. Vlaande
ren W. D. schrijft in het Landb bi. v.
Z. en N. Br. het volgende-
Nu de bietencampagne weer met al
zijn lief en loed ten einde is, en menigte
leverancier een zucht van verlichting
slaakt, is het misschien gewenschl daar
omtrent eens enkele beschouwingen te
geven.
Vooral voor diegenen, die niet of
slechts ten deele bij een coöperatie zijn
aangesloten, is het van belang den vinger
eens op de wondeplek te leggen Deze
contractanten worden in het voorjaar
al vroeg nageloopen door verschillende
tusschenpersonen (agenten; om hen van
hunne bieten te verlossen! .Sommige van
adze agenten houtlen zich niet aan goe
den regel en opdracht van hun fabri
kant cn brengen vele leveranciers in
verleiding.
Ten eerste door er wel haast hel
dubbele voorschot uil eigen zak bij te
geven en ten tweede door soms veel
meer gemeten te contracteeren dan in
werkelijkheid beleeld worden.
Neemt nog daarbij in aanmerking, dal
vele hoofdagenten handelaars zijn in
kunstmest, zoo spreekt het van zelf, dal
de betrokken contractanten geheel af
hankelijk zijn van deze tusschenpersonen.
Wij achten zulks een zeer ongezon
den toestand cn was liet zeer gewenschl,
dat de betrokken bietcnleveranciers min
der afhankelijk konden worden gesteld?
Ligt hier niet bovenal een arbeidsveld
voor onze boerenleenbanken cn zijn deze
niet de aangewezen lichamen om hen
van het noodige crediet te voorzien?
Men zal begrijpen, dat dezulken niet
den minslen invloed kunnen uitoefenen
op het door hen te onderleekenen con
tract, en dit hen, met zijn knellende
bepalingen, 'het hoofd in den schoot
doet werpen.
En vooral wanneer het dan gaat, zoo
als in deze afgeloopen campagne met
zijn ongunstige weersomstandigheden,
waarhij regen en vorst de werkzaamhc
den menigmaal belemmerden. Zoodra dc
eerste, nachtvorst kwam, zeilen, zonder
eenige waarschuwing, sommige fabrieken
de ontvangst voor bieten stop Twee, drie
dagen achtereen, om daarna op wagon
of schip ie laten leveren. Zoo kwam
op iedere losplaats slechts een enkele
wagon ter beschikking, en was daarop
door in de onmiddellijke omgeving wo
nenden, dadelijk beslag gelegd. De ver
der afgelegenen hadden bijna geen ge
legenheid tot leveren. Kortom, het was
voor menigeen een ware lijdensgeschie
denis geworden om zijn peeën kwijt te
geraken.
Wanneer zullen nu toch eindelijk eens
voor goed de oogen Van bietenverbou
wers open gaan en wanneer zullen zij
zich eens als één man aaneen sluiten
en hun peeën collectief onmiddellijk aan
den fabrikant zelf verkoopen. Men steekt
dan allereerst zelf de commissie in den
zak, die nu bij de agenten terecht komt
en is dan tevens in staat een Woordje,
mede te spreken inzake die afname der
bieten en wat daarmede samenhangt.
De wetten moeten niet van één kant
worden -gesteld en de suikerbiet is voor
onze streek eeu te belangrijk product,
om bij de levering daarvan den boer
steeds hel kind van de rekening te
doen zijn.
De redactie van genoemd blad lee-
kende bierbij het volgende aan.
Aangenomen, dat er minder gewensch-
le, ja voor den landbouwer schadelijke
dingen gebeuren, is dal hier dan niet
geheel eigen schuld, eigen laksheid?
Dat de handel niet philanlropisch is,
mogen we hem niet verwijten, hel is
niet meer dan natuurlijk.
Maar wanneer wij ons laten beetne
men, dan hebben, we ons dit zelf te
wijten: want de middelen, die leiden tol
het succes, n.l. de coöperatie en de
boerenleenbanken, zijn voorhanden
o
Voorjaars hengsten
keuringen.
De verplichte voorjaarsbengstenkeu-
ringen in Zeeland zullen gehouden vypj-
den op de volgende <3ala en plaatsen:
Dinsdag 2 Februari le Zierikzee om
81/. u.
Dinsdag 2 Februari le Katteudijke om
12 Al.
Woensdag 3 Februari le Hulst om 9 u.
Donderdag i Februari (e Axel om 9 u.
Vrijdag 5 Februari te Ooslburg om
8 uur.
Op deze keuringen zullen aanwezig
zijn de Rijkscommissie en de Stamboek
commissie.
Aangegeven moeten worden
a. Alle hengsten, die op de najaars
keuringen zijn afgekeurd of uitgesteld.
b Alle hengsle die niet op de na-
jaarskcuringen zijn aanwezig geweest,
hetzij doordal ze niet aangegeven waren,
doch door eenige oorzaak verhinderd
waren ter keuring te verschijnen.
c. Alle pas ingevoerde hengsten.
door
Mrs. WILLI AM SOS.
Ned. vertaling van ADA VAN ARKEL.
2-)
„He zal mijn best doen," zei Sheih
voor wie een wekelijksch salaris van
twee pond een fortuin was. Zij had twee
jaar lang van vijftien shilling per week
geleefd, na haar vaders dood en haar
broer, die nu in Australië was om zijn
fortuin tc zoeken, had cr op gestaan, dat
zij het heele pensioentje van haar vader
die majoor bij bet 70ste Schotsclie re
giment was geweest, zou nemen. Londen
en haar opleiding als steno-typiste had
den haar inkomsten uitgeput en al maan
den lang zocht ze vergeefs naar werk
en liep ze eiken dag de verschillende
agentschappen af.
Na eenige minuten was alles afgehan
deld en juffrouw Brown kon een bevre
digend telegram zenden naar den direc
teur van het Glenlorly-hotel. Sheila ging
naar haar kamer en pakte haar schrijf
machine, die ze op afbetaling had ge
kocht en haar andere bezittingen in. Haar
nieuwe werkgever had haar spoorkaartje
betaald en den volgenden morgen stond
KERKNIEUWS.
Ge r e f. Ge m.
Beroepen le Kampen ds, A. Verhagen
le Middelburg.
Bedankt voor hel beroep naar Vlaar-
dingen door ds. G. H. Kersten lelerseke.
VERKEERSWEZEN, POST EN
TELEGRAFIE.
Schuttevaer Schouwen en D.
In hel hotel Storm te Bruinisse werd
Woensdagmiddag de jaarvergadering ge
houden van tic schippersvereeniging
Schuttevaer, afd. Schouwen-Duiveland,
onder leiding van den voorzitter, den
heer J. van den Berg-Junielet. De re
kening moest worden gesloten met een
nadeelig saldo. Tot bestuursleden werden
herkozen dc heeren Jobs. van den Berge
en J. de Rijke. Als afgevaardigde naar
de aig. vergadering van Schuttevaer
werd aangewezen de heer de Rijke en
tot zijn plaatsvervanger de heer Ribbens
Op hel verzoek van de Kamer van Koop
handel Ie Middelburg om inlichtingen
over den toestand van het scheepvaart
bedrijf in hel ressort dezer afd., moest
worden geantwoord, dat de toestand in
1925 onbevredigend bleef. De voorzitter
brengt verslag u t van zijn bevindingen
op de alg. vergadering van Schuttevaer
le Hoogevcen en kan met genoegen mede-
doelen, dal de voorstellen door deze afd.
gedaan, groolendeels zijn aangenomen en
uitgevoerd. Voorstellen worden gedaan
om te bevoegder plaatse aan te dringen
op. betere betonning van het Thoolsclie
gal, verbetering van de haven te Bergen
op Zoom; op de havenhoofden te Zierik
zee; de lichten den geheeleu nacht le
laten branden na aankomst der Prov
boot worden deze thans gedoofd de
lichten op de haven te Brouwershaven
van Oct—Maart 's nachts le laten bran
den (zulks geschiedt thans alleen gedu
rende de bietencampagne).
Het geval met de reddingsboo
werd nog een punt van bespreking. De
vergadering is eensgezind van meening,
dal onverwijld worde gestreefd om in of
bij de tramhaven te Zijpe een naar de
eischen des tijds ingerichte reddingsboot
gcslationneerd te krijgen. Het hoofdbe
stuur zal met dit streven in kennis wor
den gesteld en medewerking worden ver
docht. C?et2*achi zal worden om met sub
sidies en het circuleeren van lijsten- de
benoodigde gelden bijeen te krijgen.
ze op het perron van King's Cross sta
tion, kleine oribeduidendheid in den
stroom van reizigers voor "de Scliotsche
expres.
Toen Sheila nog een klein meisje was.
was ze eens meegenomen naar Schotland
om liaar geboorteplaats te zien, maar na
dien tyd was ze er niet mever geweest.
Dc familie van haai- vader had het hem
nooit vergeveu, dat hij een aardig meisje
dat beneden hem stond iu stand en geen
cent bezat, had getrouwd en'Sheila ken
de hen cl us in hel geheet niet. Majoor
Douglas had zijn zoon en dochter toen
ze nog klein waren, achter "gelalen in
een school in een van de voor sleden van
Londen en later had hij het nooit kunnen
betalen oin Sheila mee naar'Indië le ne
men. Ze had maar heel weinig gereisd
'in haar leven en was dezen moi-gen er^
opgewonden. Zij had nooit gedacht, dal
er zooveel nieiischcn met den trein gin
'gen ofschoon ze het had kunnen weten,
daar het seizoen voorbij was en iedereen
voor de rest van Augustus en September
naar Schotland trok.
Sheila had een derde klasse kaartje
maar het gedrang was zóó groot, dat ze
geen plaats kon vinden. Ook in de tweede
klas coupe's was geen plekje meer open
toen de kruier, die haar koffer bezorgd
had en haar handbagage droeg, begon
te 'zoeken.
„U zult in de eerste klas moeten, juf;-
frouw", zei hij.
Het meisje aarzelde.
DE NED. HERV. KERK TE
IJZENDIJKE.
(Bij de Plaat.)
Zooals men in hel verslag der jongste
Staten-zitting heeft kunnen lezen, heb
ben de Prov. Staten van Zeeland beslo
ten een bijdrage van 1400 te geven
aan het herstel der Ned. Herv. kerk te
iJzendijke.
Dat deze restauratie dringend noodig
is, bleek ivel uit het onlangs door ons
vermelde feit, dat men onder de Gods
dienstoefening op verschillende plaatsen
voortdurend door lekken gestoord wordt.
Vloer, bocht, enz., zoo meldde men ons,
liggen kil en nat.
Maar bovendien verdient deze kerk
herstel als een bijzonder voorbeeld van
een renaissance kerk. Daar het bezwaar
heeft een goede foto er van te nemen,
geven we hier een reproductie van een
teekening, gemaakt door dr, Talsma, pre
sident-kerkvoogd.
Voorts laten we hier nog volgen eenige
historische bijzonderheden omtrent de
stichting dezer Kerk, ontleend aan het
„Archief" uitgegeven door het Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen 1916,
bladzijde 6168, auteur Dr. J. de Hullu;
Het oorspronkelijke ÏJzendijke was
door geweldige watervloeden omstreeks
1408 van den aardbodem als weggevaagd.
Men onderstelt dat het gelegen heeft tus-
schen de kerk van Gaternisse (in de
Hoofdplaatpolder) en de Jonkvrouwpol
der.
Nog geen twee honderd roeden van
de oorspronkelijke plaats (in 1557 nog
kenbaar aan een menigte blootgespoelde
doodsbeenderen van menschen, die rond
om de aan St. Christoffel toegewijde kerk
van ÏJzendijke waren begraven) stonden
omstreeks 1560 een negen of tiental hui
zen. Parma liet hier in 1587 een kleine
verschansing aanleggen, waarop de naam
ÏJzendijke werd overgedragen. In 1604
werd deze door Prins Maurits aan de
Spanjaarden ontrukt en tot eene bijkans
onneembare vestig gemaakt.
Reecis October 1605 stonden de Sta
ten Generaal de Kerkeraad te ÏJzen
dijke toe een ordinaris predikant le be
roepen op de gage van f 500, De ge
meente moest echter nog geruimen tijd
hare godsdienstoefeningen houden in een
particulier „Huisken".
Op aandrang van de Classis Walcheren
werden voor den bouw van een kerk
door de Staten-Generaal f 600 geschon
ken en kreeg de magistraat vergunning
om gedurende twee of drie jaar „eenige
malelijke inpontie zoo op de bieren als
op het gemaal" te heffen. In 1612 gaven
de Staten van Zeeland een gift van
f 1340 en in September van dat jaar ver
hoogden de Staten-Generaal hun bijdra
ge met f 200. Daar in Januari 1614 nog
voor drie achter een volgende jaren een
buitengewone omslag over de huizen
landerijen door de Staten-Generaal moest
worden toegestaan „tot vorderinge der
opbouwinge van de begonnen kerk" zal
in de loop van 1614 de bouw voltooid
zijn.
Zij had de vorm van een gelijkzijdige
achthoek, gedekt met een insgelijks acht
kantig dak, waarop een kloktorentje ge
plaatst was.
Het geheel werd opgeluisterd door een
geschilderd glasvenster, een geschenk
van het College van den Vrije. (Reke
ning van het Vrije 15 Augustus 1614
1615 15 Augustus, betaald 24 ponden aan
Phillips Mouthaen voor het maken en
leveren van een geschilderd glazen ven
ster, door het College vereerd aan de
nieuwe kerk van ÏJzendijke.)
Door gebrek aan financiën was reeds
„Dal zullen ze niet toestaan, en ik kan
nietbegon ze, maar dc kruier viel
haate geruststellend in de rede:
„Het is in orde, hoor juffrouw ze moe
ten liet goed vinden. Er ïs geen jilaats
meer in de derde en tweede klas. en ze
moeten u meenemen."
Zij snelden van deur 'lot deur, maar
alles was vol, tot ze eindelijk bij een cou
pé kwamen waarin alleen twee dames
zaten. 'Voor de zekerheid hadden zjj de
overblijvende zitplaatsen belegd inel
kleine bagage, een paar chique handtas-
schen met gouden monogrammen (een
cr van met 'n kroontje) en een stuk of
twee stofmantels. Maar de kruier liet
zich nic! om den tuin leiden.
„Zijn deze plaatsen allemaal bezet, me
vrouw?' vroeg hij aan de oudste dame.
een zeer knappe vrouw, wier bewon
deraars haar drie en dertig gaven en
wier vijanden zouden zeggen, dat ze
over de veertig was.
Ze keek op van den brief, die ze zat
te lezen en keek Sheila en den witkiel
uit de hoogte aan.
„Jabegon ze, toen het meisje, dal
bij haar was, haar ia den rede viel:
„O moeder, er is maar één plaats be
halve de onze bezet, en we weten dal
nog niet eens zeker".
De andere fronste geërgerd haar voor
hoofd en zag er nu niet half zoo kuap
en zoo jong uit.
„Je bent bespottelijk, Viola 1" snauwde
ze op een zachten, maar boozen toon. En
in 1649 de kerk in zeer vervallen toe
stand. Inmiddels had zich ook de ge
meente sterk uitgebreid. Voor de ver
bouwing en uitbreiding van het kerkge
bouw was een 15 a 16000 gulden noo
dig. In het begin van Mei 1656 stonden
de Staten-Generaal aan die van ÏJzen
dijke toe „het provenu van het honderd
ste gemet pro ministerio divino van alle
de bedijkte polders en landen in en om
trent dat kwartier gelegen die tot nog
toe daarin niet hadden betaald, en dat
van den tijd af, dat zij heure octrooien
tot de bedijkinge hadden geimpreteerd".
De vergrooting zal haar volle beslag
hebben gekregen in het verloop van 1658
of 1659, In dc rekening van het vrije
over Juli 1658Juli 1659 staat een uit
gave gebracht van 30 pond Vlaamsch
aan Cornells van Barlaar glasschrijver
te Middelburg, voor het geschilderd glas
venster, door genoemd college vereerd
aan de kerke van ÏJzendijke.
Dit is een aanwijzing voor de ge
noemde jaartallen.
De bestelcteekening was in 1656 op
gemaakt door Sebastiaan de Roy te Hulst
en is later ook bij het werk gevolgd.
Daaruit blijkt dat men de drie achterste
muren van het achtzijdig grondplan heeft
weggebroken en de beide zijmuren zoo
ver heeft doorgetrokken, dat de kerk
meer dan eens zoo groot werd, als ze
oorspronkelijk was geweest. Aan de ach
terkant heeft men ze afgesloten met een
halve zeshoek om voor en achterkant
met elkaar in symmetrie te brengen,
In de kerk zijn nog te vinden ver
scheidene grafsteenen, waarvan sommige
met schoon beeldhouwwerk. Boven de
ingang van de consistorie hangt een
groot bord, waarop een kurk en een
laddertje bevestigd zijn.
Omtrent dit bord met zijn opschrift
worden wij ingelicht door een boek van
den Middelburgschen predikant (Abra
ham van de Velde „De wonderen des
Allerhoogsten", waarin het volgende is
te vinden.
„In 1623 hadden de Spanjaarden met
toen tegen den witkiel:
„Er is fjiier geen plaats. Zie je niet,, «dat
de netten al vol bagage zijn en dal we de
ongebruikte plaatsen noodig hebben s'oor
onze tasschen?"
„Het spijt me, mevrouw, maar dit is
de eenige coupé, waarin nog plaats is
en deze dame moet toch ergens zitten",
antwoordde de man, die al begon eeir
plaatsje iu hel net te maken voor de
mooie tasschen.
„Brutaal schepsel!" riep de dame, die
blozend onder een laag poetier en een
voile die hel bloemachtige effect ver
hoogde. „Ik ben gra.
'"'"„O moeder, nee!" smeekte hel meisje
haar gezichtje dal Sheila een van de
liefste vond dat ze ooit had .gezien
vuurrood van schaamte en verontwaar
diging, „Kijk, hij maakt al ruimte, we
kunnen tocli niet verwachten, dal we
de coupé heelemaal alleen yoor onszelf
zullen houden."
De oudere vrouw beet zich op de lip1-
pen en zweeg, misschien inziende, dat ze
op het punt stond zich belachelijk te ma
ken. Maar ze trok haar japon met zoo'n
air van afschuw opzij, toen Sheila be
scheiden voorbij ging om het plaatsje
te bereiken dat de kruier voor haar
had vrij gemaakt, dat tie ongelukkige
laatkomster het gevoel Icreeg of ze be
schouwd werd als het een of andere
minderwaardig soort dier.
„Het spijt me", zei ze, hef meisje eu
niet de dame recht aankijkende.
6000 of 7000 man soo te Voet als te
Peerde, een aanslag ondernomen op
Ysendyck, onder La Fonteyne. Alle ge
reedschap hadden sy laten zwart ver
wen, om niet gezien te worden, en soo-
der dat yemand in 't Fort kennissen, hier
van hadde, waren sy nu genadert tot
omtrent op een ure of myle gaans van
het voorrsz. Fort. waar naer toe by al-
dien te selve waren voortghetrokken,
zouden na alle Menschelycke appasren-
lie haer voornemen volbrachT hebben;
maer wat gebeurt er?
Hoewel des avondts de Sonne zeer
schoon was onder ghegaen, soo is om
dees tijdt, wanneer nu den vyandt meyn-
de synen aanslagh te volbrenghen, soo-
danighen onweer met donder, blixem en
regen opgestaan, dat niet alleen nie-
mandt syn gheweer klacr hadde, maar
dat voornoemde Fonteyne belast heeft
wederom te keeren, segghende met las-
terlycke woorden: God is Geus gewor
den; gelyck ick dit hebbe uit den mond
van D. David de Moor, ghewesen Pre
dikant aldaar en welckers dienst, nu ick
dit schryve de Heere gebruickt tot stich-
tinge van Seyn Gemeynte binnen Vlis-
singen.
Die my ook heeft verhaelt, dat wegens
dese wonderlycke veriossinge, binnen
Ysendyck, Jaerlycks wordt een danck-
dagh gehouden op den eersten Novem
ber; alwaer oock in de Kerck tot een
eeuwige memorie is opgehangen seker
Kurck en Ladder toenmael van den Vy
andt genomen en oock te lesen dit vol
gende versken:
God heeft gbemaect te niet d' aenslagb
o nser vyanden,
Waer van men noch hier niet Kurck en
Leer 'tharer schandeh.
Helaas is in het archief van den Ker
keraad omtrent deze gebeurtenis niets
te vinden, daar de Kerkeraadshandelin-
gen van Juli 1623 tot 1648 ontbreken.
F. L. CASTELEÏJN,
predikant
„O nee, het komt er niets op aan", ant
woordde het mooie schepseltje met een
zoo innemend glimlach, dat Sheila's hart
warm werd.
„Ik geloor vast. dat ze even lier is
als zc er uil ziet.' zei de typiste in zich
zelf. Hoewel ik niet begrijp hoe ze het
kan zijn met zoo'n moeder, dat is een
wonder".
De indringster glimlachte dankbaar
en trachtte toen te doen of ze haar
reisgenoolen niet meer opmerkte. Ze
opende haar handlaschje en deed of ze
zeer veel belang stelde in den inhoud
daarvan, maar ze kon niet helpen dat
ze hun gesprek hoorde. Het was bijna
tyd voor den trein om te vertrekken en
de oudste van de twee dames, schijnbaar
de onwelkome derde in de coupé ver
getend, trachtte niet haar opwinding te
verbergen.
„"Wot een schandaJajT Ikgoloof housch,
dat hij niet komt", riep ze, verlangend
uit het raampje kijkend. „Over 'een mi
nuut zal het te laat zijn. Ik hoop inaar,
dat het bericht van Lady Arundel geen
vergissing is of een verzinseltje en dat
onze tijd verknoeid is. Het zou net iets
voor haar zijn om ons voor den gek te
houden. Ik heb Amy Arundel altijd e«n
snook gevonden."
(Wordt vervolgd.)
