lO December
Z.H.B. ROCKBIER
eroroowery,
No. 286
Vrijdag 4 December 1925
IDDELBURG
168° Jaargang.
dtSIANT.
m
BINNENLAND.
EEN GESCHENK AAN DE KONINGIN.
De Koningin heeft, nog als geschenk
'Ier gelegenheid van haar 25-jarig re-
gc-ermgsjutnleum, namens de mfandsche
ingezetenen van Samarinde (Borneo) een
in goud en zilver bewerkte uitbeelding
ran Hare Majesteit ontvangen.
ure TOE PERS.
Kritiek op de houding
der Katholieken.
Het Molk noemt het een allerzon
derlingste geschiedenis, dat dr. Nolens,
■die zelf mede aan de Koningin zou heb
ben geadviseerd om de opdracht tot
ifcabinetsformatie aan den heer Marchant
te geven, desniettegenstaande diens po
ging deed mislukken.
Mede volgens Katholiek advies zijn nu
de Chr. Historischen aan de beurt. Maar
het blad ziet dan ook het coalitieherstel
oog niet plaats vinden, in weerwil van
de dierbare tirade, daaraan in het be
richt der Katholieke Kamerfractie ge-
wqd.
„Meeleer achten wij het mogelijk, dal
de aanwijzing van de Chr. Historischen
als crisisoplossers na de .Vrijz. Demo
eraten alleen 'ten doel heeft, om ook
dezen door mislukking uit te schakelen
als groep waaruit de kabinetsformateur
en minister-president kan voortkomen.
Men moet vooral niet vergeten: dezen
zomer hebben de Katholieken den heer
Colijn, op diens aanspraak, als kabinets
formateur inplaats van een Katholiek
laten voorgaan, toen zij alle reden had
den om aan te nemen, dat hij wel gauw,
nadat het schip onder zijn commando
zee gekozen had, op een "klip zou loopen.
Hetgeen dan ook prompt uitgekomen
is, niet zonder ijverig toedoen van de
Katholieken.
Dus: Colijn af.
Marchant af.
De Visser of Snoeck Henkemans wel«
'dra af.
Dresselhuijs niet meer en Albarda
TOorloopig nog niet in aanmerking.
Best dus slechts weer een Katholiek
als kabinetsformateur.
Of hef dezen dan eventueel zoo ge
makkelijk gelukken zal, na al wat er uu
gebeurd is, moet afgewacht worden.
Maar in elk geval ziet het er naar
uit, of men thans de Kroon voor dit
'karretje zal spannen, door, als tweede
stap in deze crisis, een opdracht aan
een Christelijk Historicus tot kabinets
formatie uit te lokken.
Het is een schoon spel, dat gespeeld
wordt."
Uit Stad en Provincie.
'Uit Middelburg.
Toen door het bestuur van den P»
T. T. dienst besloten werd het vervoer
per bespannen voertuig van de postzak
ken van het kantoor alh ier naar het
station op te hemen, kon dit uiteen loegf-
punt vau bezuiniging worden gebillijkt,
want over hel algemeen is het postver
voer hier niet van dien omvang, dial!
de zakken niet per handkar kunnen wor
den vervoerd.
Iets anders is het echter in dagen als
•wij thans weer beleven, als tegen St. Ni-
Nicolaas honderden pakjes extra verzon
den worden en ook aankomen.
Voor dat hier een vaste postwagen
was, werd juist in drukke dagen een
voertuig gehuurd; thans echter laat men
liever extra ritten met een handkar ma
ken, heeft daarvoor meer personeel noo-
dig en maakt de kans groot, dat dje be
ambten, die een paar maal per dag) den
weg met volgeladen wagens moeten af
leggen later minder geschikt meer zijn
voor de kantoorwerkzaamheden. Vooral
ook de sneeuwval maakt het rijden met
handkarren des te moeilijker. Een
huurde, bespannen voertuig zou veel
moeilijkheden uit den weg kunnen rui
men.
Het bovenstaande was gisterenavond
reeds geschreven naar aanleiding van
wat wij de laatste dagen, reeds waar
nemen.
Hedenmorgen was het er echter niet
beter op geworden. Te kwart over ne
gen ontmoetten wij in de Lange Delft
twee tot een ontzettende hoogte opgeladen
handkarren en voor het vervoer van
deze vracht waren niet mattier dan "7
postbeambten uoodig. Dat is niet één
te veel, maar met een bespannen wagen
zouden 2 of 3 ambtenaren het toch ook
zeker wel klaar gespeeld hebben.
Dat voor het halen van het slation,
maar die groote hoeveelheid pakjes moe
ten ook weer worden bezorgd bij de ge
adresseerden. dit geschiedde vroeger ook
roet een brikje of ander rijtuig, nu
moeten twee man met een open handkar
het doen, en dat dit moeilijkheden kan
opleveren bj^ek van morgen toen zoo'n
wagen omkapte, wat weer ordenen van
een deel der pakjes tengevolge hac^, d|us
ook weer tijdverlies.
De vele te verzenden pakjes, geven
natuurlijk ook gnoote drukte aan het des
betreffende loket. Gisterenmiddag had
men een afzonderlijk loket in gebrhik
nomen afgescheiden van. dat voor den
postzegel verkoop. Slaar heden morgen,
toen vele personen voor naar school
of kantoor te gaan een pak af wilde
geven, was er weer maar één loket, later
ging men weer tot een afzonderlijk loket
over.
Deze klachten richten wij niet tot de
ambtenaren hier. maar tegen die van
het hoofdbestuur, die zoo dikwijls blijk
geven weinig economisch inzicht te heb
ben en een o. i. zeer verkeerde bezuiniging
toepassen, in het nadeel van het publiek,
den dienst en het personeel.
De Zeeuwsche Handelsreizigersver-
eeniging heeft in het Schuttershof al
hier een algemeene vergadering ge
houden. In deze bijeenkomst veerden de
door het voorloopig bestuur ontworpen
l statuten na enkele wijzigingen en aan
vullingen definitief goedgekeurd. Daarna
werd overgegaan tot het benoemen van
een vast bestuur, waarin de volgende
heeren werden benoemd: A. D. Valk,
Middelburg, voorzitter; F. K. Rijnberg,
Goes, vice-voorzitter; J. Marcusse, Mid
delburg, secretaris; G. Groenendijk, Goes,
penningmeester; A. de Beste, Middelburg
correspondent; J. Vos, Middelburg en L.
Sam pon, Goes, commissarissen.
De vereeniging telt thans ruim 80 le
den, terwijl 14 zaken zich reeds als
donateurs opgaven,
Uit Zuid-Beveland.
Gisterenavond had een aanrijding
plaats tusschen twee automobilen ter
hoogte van den Schoorschen molen
De vrachtauto van A. uit Bergen op
Zoom, stond wegens een defect aan de
motor, zonder verlichting op den weg,
op het moment toen de autobus van Z.
uit Hansweert aankwam van de richting
Kapelle. Tengevolge van het feit. dat
zulks voorviel in ae bocht van dien weg,
zag de bestuurder oer autobus te laat de
onverlichte auto, zoodat een aanrijding
onvermijdelijk was, niettegenstaande uit
alle macht werd geremd. Beide auto's
werden zeer ernstig beschadigd, terwijl
de vrachtauto in de sloot terecht kwam.
Een vrouw werd ernstig geblesseerd, zoo-
dat zij moest verbonden worden. Een en
ander bracht heèl wat drukte mee, zoo
dat pas te ongeveer 12 uur eenige orde
viel te bespeuren. Den volgenden morgen
is de vrachtauto op het droge gebracht.
- Tengevolge van de gladheid der
sneeuw viel mej. C. H. te K,ruinin-
g e n en brak een pols.
Uit T h o I e n.
Twee jongens van den landbouwer
P. F. te S t. Annaland waren verleden
Zondag aan het „jagertje" spelen. Om
het spel een zoo trouw mogelijke naboot
sing te doen zijn van de werkelijkheid,
bedachten ze vaders jachtgeweer uit de
schuur te halen, dat echter zooals wel
dra bleek nog geladen was. Toen de een
met een: „wil ik eens"! op den andjar
aanlegde, ging het schot af, dat den an
der op zij van het hoofd, vooral aan één
der ooren trof. Daar hij erg bloedde,
werd geneeskundige hulp ingeroepen
(Z. N.)
Uit Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
Tot regent van hel Burger Gasthuis
te Sluis is, naar Zei. meldt, benoemd
de heer P. de Bruyne, in de plaats van
den heer J. Brevet, die zijn benoeming
niet aangenomen heeft.
Door een deel van het bestuur
van de afdeeling „Het 'Groene Kruis"
uit IJzendijke met dr. Talsma aan het
hoofd werd er Woensdagavond te W a-
tcrlandkerk'je een vergadering ge
houden, met het doel voor liet Groene
Kruis leden le winnen, wat na een goede
uitleg van. dr. Talsma tamelijk goed is ge
luk!. De bedoeling is oiu in Waterland
kerkje een wijkverpleegster aan te kun
nen stellen. Slaande de vergadering ga
ven zich 37 personen op als lid en ieder
teekende voor een jaarlijksch zeker be
drag in gemiddeld iets meer als f 3 per
jaar. En staande de vergadering werd er
aldaar een onderaf deeling opgericht met
twee bestuursleden n.m. de heeren J. D.
Bareman en R. de Jonge die dan tevens
mede bestuurslid zullen zijn in de af
deel1 n? IJzendijke.
Door den heer A. Hoolhast, leeraar
aan de H. B. S. te Oostburg weed een
lichtbeelden avond toegezegd in verband
met „Groene Kruis aangelegenheden
KERKNIEUWS.
- De heer J. W. Gunst, predikant bij
de Geref. Kerk te Woerden, welke ge
boren is te Oud-Vossemeer, eersl
voor onderwijzer werd opgeleid en ver
volgens tot predikant aan de theologi
sche school te Kampen, waarna hij als
eerste standplaats had Brouwershaven,
daarna Ilhoon en vervolgens Woerden,
zal met 1 Maart a.s.. emeritus worden.
De heer Gunst heeft naam gemaakt met
zijn uitvoerig werk, rijk met aanleekc-
ningen voorzien, over den eersten pries
ter-martelaar in de Noordelijke Neder
landen, met tal van bijzonderheden uit
het leven en werken van Johannes Pisto-
rius .Woerdensis. 1
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Aagtekerke candidaal V.
Wi. Noteboom te Rhoon
Geref. Kerk.
Bedankt voor het beroep naar Middel
burg door ds. P. Nomes te Dclfshaven.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
De Schelde als Natuur-
monum ent.
In de Woensdagavond gehouden bij
eenkomst van het Zeeuwsch Genootschap
der Wetenschappen heeft de heer J. Gv
S1 o f f uil Bergen op Zoom een zeer
interessante voordracht gehouden over
het hierboven genoemde onderwerp. Hij
heeft aan zijn toehoorders een eindfe-
looze reeks lichtbeelden laten zien naar
door hem zelf gemaakte foto's van de
oevers der Schelde stroomen, in welke
foto's hij in liet bijzonder heeft vastge
legd het merkwaardige van aanslibbing
van den achtereenvolgenden plantengroei
maar ook van het afslaan van schor
ren en oevers; en voorts van het verlo
ren gaan van eens ingepolderd land
waarbij hij liet zien wat hij waargeno^
men heeft op de plek waar .eehs Rpi-
merswaal en Nieuw]ami; (ten N. van
Krabbendijke) hebben gelegen, en wat er
over is van den in onzen tijd ingefoopen
Sebastiaan de TangepjffijMg en den
Calandpolder (ten Noorden van- d,en Sloe-
dam),
Hel maken dier' fdjo's,as, reeds iets
bijzonders dp zich ..zeda, want weinigen
zullen zich zoo veri4ö;tle flikken wagen,
en dan nog wel met een, fototoestel. Maar
bovendien hadden deze foto's de waarde,
dat zij steeds gent^mjju werden van pun
ten die een karafctèjisêerende eigen
schap van die aaiixyttssing of afneming
vertoonden. En daarover wist de heer
Sloff met wetenschappelijke nauwkeurig
heid en voorzichtigheid veel wetenswaar
digs mee le deelen.
Het schorre- en ^üandschap van de
Scheldcstroomcn v,oc.i,nde hij een weinig
bestudeerde terréiifm^m. Ze zijn verge
lijkbaar met de WS.dtTeu, maar or is ook
veel afwijking omjB|E daar minder ver
schil tusschen eb e,n ^loed is dan hier.
Na eenige foto's ,-ya a-Schelde stranden
(waarop we terloofjStevens het mooie
van die watervlakken, konden bewonde
ren) gaf de sprekerklQerst een inzicht in
het hooger wordeajt.yan de slikken door
medewerking van^fpjauben én dieren^
Daar waar de zandig is werken
in de eerste pla^t%öde, zhtidwormen of
zeepieren mee, ;<|yj|j^^vende deeltjes
i ars uitwjar-
uit het water halen én.
weer depone 'prptnde welbekende
zacdhoomes Is d>. i «jrawl zoover
hoogd dat hij kort onder water staat
dan komt het kleine zeegras, dat slik
verzamelt tusschen zijn blaren. En met
het zeegras komen de slikslakjes, waar
van de eetie leeft op de laagste dee-
len, het tweede op hoogeren grond. Ook
zij leggen slik vast, maar worden vaak
geheel bedolven, en zijn dan later in
den hooger geworden grond als schelpen-
bankjes terug te vinden.
Bij het nog verder verhoogen van den
grond verschijnt de welbekende zeekraal,
en daarna achtereenvolgens, het niet
in de wadden voorkomende slikgras, de
zulke en het zoutgras. Is de grond zoo
hoog, dat niet steeds het hooge water
er over vloeit, dan krijgt men het strand-
kruid, en op de plaatsen die gemakke
lijk water loozen. de Sueda. Dan ver
schijnt ook het gras: het kweldergras en
andere soorten, benevens kort opgroeien
de bloemplanten zooals Engelsch gras en
schijnspurrie, en boven de vloedlijn de
ondergrondsche klaver.
Doordat dit hoogere terrein gebruikt
wordt voor de schapen, heeft men vaak
gemeend dat het kort blijven van al die
planten te wijten is aan liet grazen
der schapen. Maar hetzelfde verschijn
sel op overeenkomstige strandstrooken
waar geen schapen komen, bewijst, dat
de oorzaak zit in het water, vol. in het
langsschurende drijfijs.
Bij het omgekeerde, n.l. bij het af
slaan van een schor, is de wijze van
aanvreling van den schorrand weer ty
peerend voor de planten die erin groei
den. Heel bijzonder is dat uiterlijk als
er slikgras heeft gestaan. Mooie voor
beelden daarvan werden getoond van de
lagen onder de duintjes op den Kaloot.
Voorls werden eenige beelden ver
toond van het nu hier o. a. in liet
Sloe geplante Engelsche slikgras (Spar-
tina Townsendii) waarmee men hoopt
de aanslikking te bevorderen.
De hierboven vermelde opeenvolging
°<an planten is vooral te vinden in de
Oosler Schelde. De meeste voorbeelden
waren genomen aan de Brabantsche
kust.
Een ander beeld krijgt men echter
in de Wester Schelde daar waai- het
water half zoel is. De slik is daar niet
enkel-diep maar kniediep, en soms kan
men er nog verder zakken in de slappe
substantie van de slik. Tot'de ophooging
werken daar meede zeöbies, het strand-
kruid en het kweldergras. Hel opgroeien
der slikken gaat zeer snel, en spoedig
zijn ze voor schapen te gebruiken. Men
houdt er nog lang diepe kreeken in die
moeilijk te passeeren zijn.
Zulk een snel opgehoogd terrein vindt
men in den in '23 bedijkten Krcckrak-
polder. Foto's werden gegeven van den
toestand vóór en na do bedijking. En
zeer groot was daarbij de tegenstelling
tusschen een beeld van de troostelooze
slikvlakte vroeger, en van het later op
dezelfde plek staande prachtige veld met
koolzaad In dezen polder is een stuk
kreek met oevers gereserveerd ten ein
de dit geheel ongerept te laten en daar
na te gaan welke verandering er komt
in de vegetatie. De verandering is nu
al merkbaar.
Na die inpoldering kwam hel ver
loren gaan van grond aan de beurt.
Door kaartjes werd nog eens in her
innering gebracht welke groote stukken
vooral ten Oosten van Zuid-Beveland ver
loren zijn gegaan. En toen maakten we
met den spreker een uitstapje naar,
Reimerswaal. Op een foto zagen we o. a.
nog de boomstronken van een oude laan,
die blijkens microscopisch onderzoekeen
eikenlaan is geweest, met elzen op zij.
In groote hoeveelheid vindt men er nog
beenderen van de begravenen op het
kerkhof. Dichter bij den Bevelandscheu
oever, ten N. van Krabbendijke, vond de
spr. nog de duidelijke resten van 'de
grondslagen van den kerktoren. Minder
duidelijk zijn de fundamenten van de
kerk, die vermoedelijk een kruiskerk is
geweest. Ook daar worden veel sche
dels gevonden.
Vervolgens werd een beeld van ver
nieling uit onzen lijd te zien gegeven,
ml. van den Sebastiaan de Lange- en
den Calandpolder vóór de monding van
de Piet gelegen, in 1847 en 1857 inge
polderd, maar door de wijziging in de
stroomrichting na de afdamming van het
Sloe, in het eind der vorige en in het
begin van deze eeuw ingevloeid en ten
slotte prijsgegeven. Groote gaten zijn in
de dijken geslagen. Het akkerland van
den eerstgenoemden polder is bijna ge
heel verdwenen. In den Calandpolder
is het akkerland weer tot schor ge
worden; de oude slooten "kregen weer
het karakter van schorrekreeken. De
plantengroei is daarmee geheel in over
eenstemming. Curieus is het echter te
zien, dal naast de stukgeslagen dijken
weer aanwas ontstaat.
Wat deze eenzaam, midden in het
water verlaten polders nog merkwaar
diger maakt is het vogelleven, dal zich
daar ontwikkeld heeft.
Dat in het bijzonder in deze polders
het maken van foto-opnamen zeer be-
'zwaarliik is bleek ui» de nededeeliu
Vanaf
ie verkrijgbaar
bet bekende Mousseerende
per Puat en per Flescb#
bij het Depót der
Dwarskade G 111, Middelburg.
Telefoon 433.
(Ingez. MedJ
gen van den spreker over de wijze, waar
op hij van het eeae dïjkbrok op het
andere moest komen.
Zoo blijft de Schelde zijn eigen baas
Men poldert in, maar het water slaat
weg. Dijkaanleg op het eenè punt ver
oorzaakt afslag op het andere. En in-
tusschen hier en daar steeds weer aan
was, onverschillig wat men er aan doet-
Als geheel blijft de Schelde een natuur
monument.
Een krachtig applaus bracht den dank
van de aanwezigen aan den spreker over.
De voorzitter, dr. D. Schoute,bracht
den spreker hartelijk dank voor zijn
voordracht. Het ware le wenschen, dat
zij, die de Schelde alleen maar beschou
wen als politiek monument, deze voor
dracht hadden bijgewoond om te leeren
dat het ook een natuurmonument is.
In den aanvang der bijeenkomst werft
medegedeeld, dat als geschenken aan het
genootschap waren ingekomen
a. een skelet van een haaienbek, ge
schonken door den heer J. W. vafa
Benthem Jutting;
b. een ouderwetsch boerinnepakje en
beuk, geschonken door mejuffrouw P.
J. van Pienbroek.
„Voor Hagenbeek naar
hel Iiitnaiajagebergte en
de oerwouden van In dié,
door Herman Wiele. Uitg Schel
lens en Giltay.
Een kloek boek met meer dan honderd
prachtige foto's
De schrijver is een hartstochtelijk jai
ger. Maar wellicht nog meer een liefheb
ber van de natuur. Eu in ieder geval een
grondige kenner van de oerwouden van
Brilsch Indië. Trouwens het feit dat
door Hagenbeek werd uitgezonden "be-
teekent al dat het hem minder te doen
was om de dieren aood te schieten dan
om ze le vangen. Maar ook dat is al een
geweldigd werk. Bij het zien van wüae
dieren in dierentuin of circus kan er
geen begrip van maken welk eau onder
neming het is die dieren in gevangen
toestand te krijgen. De reis naar hun
woongebied is al een merkwaardigheid.
En wat iemand daarbij kan beleven, ver
telt dit boek dat zonder opsmuk is ge
schreven, en dat zijn groote waarde voor
ons heeft door hetgeen er in dal verhaal
vanzelf wordt verteld van hel leven der
dieren in de wildernis. Als er dan nog
tallooze avonturen bij komen wordt het
verhaal er te boeiender door. Zooals
hier. Ze zijn te veel oin op ta
noemen.
De foto's zijn bijzonder mooi ggenomen
en geven een denkbeeld van de pracht
van liet oerwoud en van het Indische
bergland.
„Een prettige logé" door
C. Tulker. Uitg. Valkhof!" en Co.
Deze logé is een stadsjongetje dat
vier vacantie-weken doorbrengt bij een
oude tante op een dorp. Dat die tante
niet altijd plezier heeft in de zonderlinge
dingen die haar logé bedenkt, \;erliindert
natuurlijk niet dat jonge lezers er wel
plezier in zullen hebben. De jongen heeft
gauw vrienden in het dorp gevonden,en
beleeft daar allerlei merkwaardigs mee.
Door J. II. Lülz werden er een aantal
goede teekeningen voor gemaakt.
St. Nicolaasboek Eigen
tijdschrift.
„Ons Eigen Tijdschrift" van de firma
C. J. van Houten en Zoon te Weesp (den
chocoladen man) gaf een zeer verzorgd
St. Nicolaasboek uit. Vier afzonderlijke
gekleurde platen zijn een ware versiering
voor de kinderkamer. En liet boek zelf
bevat een rijke verzameling verhalen,
waarvan de meeste zeer goed geïl
lustreerd zijn. Voorts zijn artikels over
de naluur, versjes, spelletjes enz.
„De cirKelgang der lief ae"
door Guido da Verona. Uitg.
v. Holkema en Warendorf.
Een verloving, een scheiding omdat
de man onder de bekoring komt van een
ander een Iuwinr in die nieuwe liefde.
