No. 277.
Dinsdag 24 November 192S
168° Jaargang.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel
BINNENLAND.
OF, KATHOLIEKE PK1ÏS OVER
MAR,CIIANTS AANBOD.
De belangstelling in tie crisis richt
Kidn *il den aard der zaak thans lot de
ontvangst die Merchant's programma
voor een democratische regeering vindt
bij de Katholieke bladen. Het is waar
dat hij de kleinste der drie partijen verte
genwoordigt, welke aan zulk een re
geering zouden meewerken. Maar tie mo
gelijkheid schijnt niet uitgesloten (al is er
nog niets van bekend) dat hem een kabi
netsformatie syojdt,/©pgedivgen, daar de
omkeer de Vrijz: 'Democraten den door-
dag gaf bij de stemming over het amen
dement tot schrapping van het Gezant
schap bij den Paus
Die ontvangst bij de katholieke bladen
is schamper. Vooral het feit dat de Vrijz.
Dem. tien dagen geleden vóór ae schrap
ping stemden, en nu in dat ontwerp pro
gram spreken over handhaving van het
gezantschap, lokt bittere opmerkingen
wt.
Het Centrum legt er den nadruk op
dat het hier een zaak betreft, waarmee
geco politiek spel te spelen is, maar die
men heeft te waardeeren en te aanvaar
den om zich-zelf, als een zaak van lióbge
beteekenis en algemeen belang.
De Maasbode zegt dat de Katho
lieke Staatspartij ongetwijfeld mei even
veel belangstelling van mr. Marchants
program zal kennis nemen als van de
„voorwaarden" door Ir Albarda gedic
teerd. Maar er op reageeren, heeft voor
haar geen zin.
„Qui casse, paie! (Wie breekt, betaalt)
Docli wie bij een ander de ruiten ingooit
steekt niet door het gebroken glas de
hand naar binnen om den benadeelde,
te wenken, hem te helpen aan het her
stellen van de schade Wij kunnen oJk
dit gebaar-voor-de-lribune van mr. Mar
chant rustig laten voor wat hel is."
De Haagsclie briefschrijver van de
Tijd noemt bel; de politieke onbe
schaamdheid op aen spits drijven" om
na een program aap te bieden met een
gezantschap dat men te voren verwierp,
an.
„aldus het gezantschap te verkwan
selen voor de verbintenis onze politieke
ziel aan hen te leveren? Voelen zij niet,
welke kleineerende minachting uit dat
aanbod spreekt legen ons, maar ook hoe
fel beleedigend een dergelijk voorstel
is tegenover den Paus? De heeren geven
het gezantschap, niet omdat zij daarin
een belang zien, maar om ons in handen
te honden. Zijn wij niet zoet genoeg, zou
den wij ons uil het nieuwe bondgenoot
schap om welke reden ook, terugtrekken,
dan gaat het gezantschap heem"
De Residentiebode zegl dat «ie
heeren zich erg vergissen als ze meenen
door het vooruit zetten van him pro
gramma de katholieken" te verlokken.
„Dergelijk geschetter op volksvergade-
ringen is dus thans wel dubbel verkeerd.
.Want voor de verschillende partijleiders
ïs hel niel noodig, zoo statig uit te ba-
zuineu wat men wil. Die weteu. toch wel,
welke idealen en illusies de verschillende
partijen koesteren.
Waarom de heeren van links dan al
dat gerucht maken? Och, ze weten drom
mels goed, dat er .weinig kans is hun
geliefkoosd ideaal thans te Verwezen
lijken. Doch ze doen maai* alvast alsof
Om later voor 't volk le meer gerech
tigd te schijnen ,de schuld van zich af te
schuiven."
De R. Kath. Volkskrant is ook
van oordeel dat het aanbod van den
heer Marchant met de weinig1 verhef
fende kwanselarij met hel gezantschap
niet (e aanvaarden is.
„Wat men in het maatschappelijk lé-
veu bewijs van onbetrouwbaarheid zou
oordeelen, moet men ook in het poli
tieke leven niet toepasse'n.
Hetgeen straks of eerlang gebeuren
kan, laten we rusten; de oogenblikkelijke
toestand, veroorlooft ons niet, op hel
het voorstel van den heer Marchant in
te gaan.
Hiermede is over het program zelf
van den vrijzinnig deinocratischen leider
der geen vonnis uitgesproken.
Uit Stad en Provinsie.
Tot surnumerair der directe be
lastingen, invoerrechten en accijnzen zijn,
met ingang van 1 December 1925 be
noemd r F. A. van Alphen, J N. va»
der Ben, B. G. Bouma. J. N. Bouina, F.
M. Eggermont, nu*. K. P A. Haack, W.
de Jonge, J. J. de Klerck, J. Kuiimafn,
Oh. P. Oosterom, A. J. W. van Rietscho
ten, mr. J. J. Schroevers, H. Tak.
Uil Vlissingen.
Namens een aantal huiseigenaren
aan perceelen, die niet op liet riool te
Vlissingen zijn asngesloten is nan
den raad een aares gericht, waarin zij
meenen ,dat de kosten van ophalen van
.beertonnen uiel op hen, maar op de
"-huurders moeten vallen, of dat anders
de gemeente goed zou doen, dc eigenaars
voorschotten te verstrekken van de
kosten der riool aansluitingen. B en W
handhaven hun voorstel, wijzen er op,
dat de desbetreffend^ verordening die
aansluiting verplichtend sfelf. Koninklijk
is goedgekeurd, en zeggen, dal de ge
meente geen voorschotbank is.
De werken tot uitvoering van de
wel van 25 Juli 1919 tot verbetering van
de haven te Vlissi/ngeu worden nu
niet met de gewenschle voortvarendheid
voortgezet.
Thans wordt legen 30 December aan
gekondigd de aaubesled^ng van
hel verruimen en verdiepen van de
^slaande buitenhaven;
"het opspuiten van een terrein be
oosten de haven;
het maken van dijk- en oeverwerlcen.
De raming van deze werken bedraagt
f 410.000.
Toen we de vorige week de luchtfoto
van het haventerrein publiceerden, heb
ben we o.a. de aandacht gevestigd op
de daarop nog juist zichtbaren bermweg,
loopende parallel mei, en op eenigen af
stand ten Oosten van den Oostelijken
nieuwen havendijk. Het lusschen dijk en
weg gelegen en nu op te spuiten terrein
is bestemd als nieuw havenwerk terrein.
Uit Walcheren.
Maandag hield de raad van (Se-
oskerke een openbare vergadering.
Afwezig de heer Joh. Wondergem.
Van hel bestuur van den polder Wal
cheren was bericht ingekomen met toe
stemming om de sloot hij het wegje van
Kodde le dempen zonder rioleering.
Hierover ontstaat een drukke discussie
verschillende leden van den raad achten
hel niet raadzaam deze sloot te dempen,
aangezien de vrees bestaat dal het daar
ter plaatse, als hel water wordt opge
stopt, een modderpoel zal worden.
Op een vraag van den heer P. de Vis
ser antwoordt de voorzitter van den pol
der, nog geen antwoord is ontvangen op
de aanvrage om de sloot aan het Smids
wegje le dempen. «De voorzitter stelt
voor dit punt aan. te houden tot bericht
van den polder is ontvangen Alzoo be
sloten.
De lieer Joh. Wondergem komt ter
vergadering.
Een verzoek van P. den Hollander
om lu de omgeving van zijn woning een
lantaarn geplaatst te krijgen, wordt inge
willigd, na bespreking, waarbij de heer
Joh. Wondergem opmerkt, dat den Hol
lander *wel eens overwogen moest heb
ben op welke gevaarlijke plaats hij daar
bouwde.
Aan Ged. Staten zal worden aange
vraagd voor den lijd van twee jaren ont
heffing voor lichamelijke oefeningen, aan
gezien de gemeente er geen lokaal en,
geen terrein er voor bezit.
Nu de pensioenen per giro worden uit
betaald, stellen B. en W. voor, den heer
0. P. vait Dalsen eervol ontslag te geven
onder dankbetuiging voor de gedane dien
sten, waarmee de raad zich vereenigt
Een ministerieele aanschrijving om
geen steun meer te verleeneu voor wo
ningbouw wordt voor kennisgeving aan
genomen.
Besloten werd op een wenk van Ged
Staten een wijziging in de bouwverorde
ning aan te brengen (volgens rooilijn)
zoodat men zich bij eventueelcn bouw
daar niet op beroepen kan.
Met alg. st. wordt herbenoemd lol lid
van de commissie lot wering van school
verzuim, de heer S. Meijers Bz. Met hem
op tie -voordracht geplaatst de heer
P. Melis Wz.
Dc voorzitter deelt mede. dat het legaat
door wijlen mevrouw Tak van Vollenhovc
aan de gemeente en aan andere instellin
gen geschonken, ten volle zal worden
uitbetaald, aangezien het mogelijke tekort
door den heer Talc zal worden aangezui
verd Dc voorzitter stelt voor den heer
Talc een dankbetuiging te sturen.
Nog dcelclc de voorzitter mede, dal
de heer Hoegen van Iloogelandc bereid is
aan de gemeente een jïïaats te schenken
op perceel Sectie E no 738 om een berg
plaats te bouwen voor den lijkwagen die
zal worden aangekocht uit legaat, ge
schonken door wijlen mevr. Tak van Vol-
lenhove.
De voorzitter s telt voor een dankbetui
ging namens den raad te zenden aan den
heer Hoegen van Hoogelande, waarmede
4e raad zich vereenigt.
Bij do rondvraag wijst de heer P. de
Visser op den slechten toestand waarin
het voetgad langs de zg. Bqgaardwei
verkeerthem is bekend dat de inenschen
er voor uit de kerk blijven. Dc voorzitter
zegt dat B. en W. zullen trachten verbe
tering aan te brengen, waarna du raad
in besloten vergadering overgaat.
De collecte te O os t lcape 11e
gehouden voor hel huldeblijk aan 't
Koninklijk Echtpaar heeft opgebracht
f79.
De inzameling voor het huldeblijk
aatuH, M. de Koningin en Z. K. H. den
Prins der Nederlanden heeft te Bigge-
lcerke opgebracht f66.75.
x
Uit Zuid-Beveland.
Bij beschikking van den minister
van financiën is de verplaatsing van den
ontvanger A. H. van der Feen van liet
kantoor der directe belastingen en ac
cijnzen le Goes naar hel kantoor der
directe belastingen, invoerrechten en ac
cijnzen te Meppel ingetrokken.
Uit Zeeuwse h-V 1 a a n d e r e n W. D.
De raad van Bresken s besloot
met algemeene stemmen lot toetreding
tot het Werlcloosheidbesluit.
(Voor verder Stad en Provincie zie
men liet Bijvoegsel).
DE BIOSCOPEN.
Strengholt,
De a'nthropoiogische filmexpeditie van
den Berlijnschcn hoogleeraar Hauschild
naar het hoofdeiland van ons Insulinde,
heeft tol resultaat gehad de Java-film,
voor ons van zooveel meer belang dan
voor de Duitschers. Wie interesseert
zich niet voor Java, waai* ieder toch
familie of kennissen heeft wonen 't Was
't eenige wat wij jammer vonden in
deze Duilsche opname is nagenoeg niets
over hel leven der Nederlanders, van
Priok, Weltevreden of Soerabaja hebben
wij niets gezien,
Maar van de natuur, de fauna en
flora, het leven der inboorlingen, een
wat kort, doch zeer duidelijk overzicht
voortreffelijk opgenomen. Wij denken
aan zeer mooie foto's van een inland-
sche markt, van lanen uit 's Rijks plan
tentuin, van kijkjes uil het oude- en
Chineesche gedeelte van Batavia En dan
verder de binnenlanden van de Boe-
roeboedoer, Inland sche dansen aan het
Djocja'sche hof; dit en nog veel meer
geeft toch een zeer fraai beeld van
Java, het paradijs Java, zooals gepro
jecteerd werd. De film slaagde cr in
derdaad in ons vau de heerlijke natuur
te doen genieten.
KERKNIEUWS.
Herkozen als notabelen der Ned.
Herv. Kerk te Se roos kerke (W.) de
heeren A. Meuluieester én W. Jobse en
•gekozen de beer Andries Waltel.
Te Heinkenszand is lot secre
taris-ontvanger bij de Ned. Herv. gem.
in de plaats van den heer A. W. Wisse,
uit drie sollicitanten benoemd de heer Lu-
wema aldaar.
Bij de Zaterdag te Borssele ge
houden verkiezing voor notabelen der
Ned. Herv. Gem. werden de beide af
tredenden, de heeren J. van Liere Jz.
en A. Minderhoud herkozen. De eerste
verkreeg 27, de tweede 52 van de 53
stemmen, die waren uitgebracht.
Als Notabelen voor de Ned Ilerv.
Kerk te K a p e 11 e werden herkozen de
heeren: M. Glas eu Th. Bajas met resp. 62
en 61 st. Opgekomen waren 76 stemge
rechtigden leden.
Te Oud-Vosscmeer zijn, asm de
beurt van aftreding als notabelen der
Ned. Herv Gemeente de heeren C. M.
Stoutjesdijk en L. Kievit; de eerste wil
wegens gevorderden leeftijd niet mem-
in aanmerking komen voor deze functie.
Tot Nolabelen der Ned. Herv. Kerk
te P o r l v 1 i e t zijn herbenoemd J. J
v. d. Slikke, C v. d. Male en C. Geuze
Mz., resp. met 21, 20 eu 19 stemmen Er
zijn 21 stemmen uitgebracht, terwijl liet
aantal stemgerechtigde leden 221 be
draagt. W. M. Ista en E. v d. Slikke zijn
herkozen als kerkvoogd.
Tot kerkvoogd te IJ ze n d ij k e is be
noemd dr. Talsma (afIr.) en lot notabe
len zijn herkozen de heeren de Koster en
Leenhouts.
KUNST F.N WETENSCHAPPEN.
Daar bij vergissing in de adverten
tie in ons 'vorig nummer over het con
cert alhier der Instrumentale geschre
ven stond. Vrijdag 26 Nov.. zij er nog
eens op gewezen dat het concert plaats
heeft Donderdag as den 26sten.
Men meldt ons
Zondagmiddag gaf het bekende Brug-
schc trio Vanderlooven (viool), Pae-
linck (piano), De .Vlaemynck (cello) met
medewerking van een dameskoor een
malinée in de concertzaal van het ho
tel Grahame te Sluis.
Uitgevoerd werden een Trio in f. ma
jeur op. 18 van Saint Saëns; in liet
andante gaf de cellist veel le genie
ten' in het fijne Scherzo lieten alle
drie uitvoerenden hun echt Zuidelijke
natuur kennen pittig met voK ólan, maar
echt fijn spel; de pizzicali van den
violist dienen apart vermeld le worden.
Trio op. 80 van Schumann was even
eens zeer mooi van samenspel. Men komt
lol de overtuiging, dat er hard gestu
deerd is om tot zulk een geheel le
komen.
De pianist gaf in de zware piano
partij buitengewoon verzorgd spel le hoo-
ren. Vanderlooven, dien wij hier in Z.
Vlaanderen kennen als een zeer knap
violist, gaf als leider van het dameskoor
blijk van zijn groole prestaties als koor
leider.
Enkele liederen van Schumann vier
stemmig „a capella" gezongen (in 't Hol-
landscli) konden ons wal de uitspraak
betreft, minder bekoren, daarentegen was
de uitvoering van George's Marty's les
Saisons (L'Aulomne, LTIiver, Le Prin-
remps, L°Eté) in één woord schitterend;
er werd gezongen met een overgave,
en een vuur als dit moeilijke werk ver-
eischt.
Een woord van warme hulde aan de
solisten, waarvan ons de namen niet
bekend zijn.
- Nasr de Teleg. verneemt ligt het in
de bedoeling der Wagnervereeniging om
ten behoeve van het te stichten operage
bouw te zijner lijd een prèmieleening uit
le geven. Is het blad goed ingelicht dan
zou het gemeentebestuur van Amsterdam
"Bereid zijn gevonden den gemeenteraad
voor te stellen om rente en aflossing
dezer preniieleeuing te garandceren.
De Ned. Herv. Kerk le Cadzand.
De heer ds. H. F de Puy, Ned Herv.
predikant te Cadzand, schrijft ons:
lu het door u uit dc N R. Crt.
overgenomen stukje' over het kerkge-
■gebouw der Ned Ilerv gemeente alhier,
heeft de overigens ongetwijfeld zaakkun
dige inzender een onjuistheid gezegd,
n.l. dat kerkvoogden het plan tot her
stelling van hel kerkgebouw zouden heb
ben opgevat op mijn initiatief
De toestand sprak zoo duidelijk tot al
wie wilde opmerken, dat de noodza
kelijkheid van herstelling zich vanzell
deed gevoelen, en kerkvoogden dus als
van zelf gingen uitzien naar middelen
lot verbetering.
Hun streven vond bijval bij velen,
en werd krachtig gesteund ook door
deskundige belangstellenden van elders.
LANDBOUW.
- Voor de vereeniging van oud leer
lingen van de Tuiubouwcursussen Te
Kapel le trad, daartoe uitgenoodigd
op, de heer II. Visser, oud-ïeeraar aan de
R. L. W. S. te Schagen mei het onder
werp Norgesalpeter, Hij gaf een In
schrijving van dc geweldige fabrieken
waar de Norgesalpeter wordt bereid te
Rjukan en te Noladdeu, Met behulp van
electricileit .verkregen uit groole water
vallen, wordt daar de stikstof uit de
lucht gebonden tot salpeterzuur, 'l welk
met kalksteen verbonden kalksalpcler
vormt, de Norgesalpeter. Achtereenvol
gens werden behandeld de voordeden
van deze meststof
Te IC a p e 11 e is een verpakkings-
cursus geopend met aanvankelijk 13 leer
lingen. Het doel is le lecrcn verpakken
voor export en handel en te sorteeren.
Als ouderwijzer treedt op de heer W
Glas sldaar. Het veilingsgebouw is vrij
willig hiertoe afgestaan.
Te Thorn heeft de publieke verkoop
plaats gehad van den nfgekeurden Stam
boek B hengst Indigence de St. Pieter.
Deze hengst, eigendom der Hengsten-
associatie „Macht door Eendracht", werd
zeven jaren geleden door de vereeniging
gekocht voor f12.000. Thans bij verkoop
heelt slechts één liefhebber zich aange
meld, die een bod waagde vanf 180.
j
Co óp. Melkinrichting en
Stoom zuivel fabriek
„Wal c h eren".
Maandagmiddag hield in „St. Joris" te
Middelburg de Coöperatieve Melk
inrichting en Stoonizuivelfabriek „Wal
cheren". onder voorzitterschap van ,den
heer A. de Visser van Souburg, een alge
meene ledenvergadering, welke door ruim
80 leden werd bijgewoond.
Het entreegeld nieuwe leden werd voor
1926 vastgesteld op f2 per koe.
De heeren A. de Visser en W. Besuien
werden met grootc meerderheid van
stemmen als bestuursleden herkozen en
als lid van den raad van commissarissen
de heer A. Janse.
Als Uw in den aanvang onbetee-
kenende verkoudheid is verergerd
tot bronchitis, talm dan niet langer,
neem de beproefde Akker's Abdij
siroop die de prikkelende hoesi-
aanvallen zal temperen, de slijm
zal oplossen en Uw ontstoken
slijmvliezen volkomen genezen.
AKKER's
(Ingez. Med.)
Omtrent de nieuwe fabriek werd mede
gedeeld, dat de houw in zooverre is ge
vorderd, dat in Januari deze in gebruik
zal kunnen genomen worden
Het voorstel van het bestuur en den
•Raad van Commissarissen om zoodra de
nieuwe fabriek in werking is gesteld, de
vergoeding voor vroege levering vóór
half zeven te laten vervallen en voorlaan
voor levering vóór zeven uur 's morgens
cm ook des Zaterdagsavonds een vergoe
ding le geven van een halven cent per
Liter melk, werd met meerderheid van
slem men aangenomen.
Aan liet derde lid van het dagelijksch
bestuur zal een jaarlijksche vergoeding
worden toegekend groot f 50.
Op een desbetreffende vraag werd me
degedeeld dat zoodra voor leden der Co
öperatie de verplichting bestaal, dal het
woord „melk" op de bussen moet ver
meld slaan, 'dit den leden per circulaire
zal worden medegedeeld. Thans bestaat
deze verplichting voor hen nog niet.
Bij de rondvraag kwamen verschillende
zaken aan de orde. van welke we de
voornaamste memorecren
Gevraagd werd naar verschil »n den
bolerprijs met de fabriek der slijters.
Er werd geantwoord, dat dc prijs niet
al lijd geregeld wordt niet de Middelburg-
sche markt, maar meestal mei de veiling
le Roosendaal Dat de omzet van de
boter der fabriek steeds stijgt, mag een
bewijs worden genoemd der goede kwa
liteit.
Wal de vereeniging met dé oude fa
briek zal doen is nog niet besloten wel
zal waarschijnlijk een filiaal op den Wal
gevestigd blijven
Te Vlissingen kan aan het daar geves
tigd filiaal geleverd blijven worden.
Een der leden wijst er op; dat, waar
dooi' de toepassing »r Warenwet, steeds
meer word! aangedrongen op het zinde
lijk houden der molk. hol vaak ondoenlijk
is dit in alles te betrachten op de boer
derij Hij meent dat vooral de behande
ling der melk op de nieuwe fabriek met
zijn moderne machines kan goedmaken
wal door de leden niet in alle deelen kan
worden gedaan Hij begrijpt niet dat de
burgerij niet "devoorkeur geeft aan melk
die op de fabriek is gezuiverd
De lieer Zwagerman, die als adviseur
dor vereeniging. de vergadering bijwoon
de, beaamde ton volle wat deze spreker
had gezegd, docli dgong levens aan op
goed zeven der melk en schoonhouden
jler koeien in den stal
Hij spoorde de léden aan, alles le doen
wat in hun vermogen is, om. vooral door
levering van goede en zindelijke melk de
producten der fabriek aan de hoogste
eischen le laten voldoen, en alzoo die
bloei dor vereeniging. die er vooral thans,
zoo goed voorslaat, te helpen bevorderen
De voorzitter sloot de vergadering met
dank voor de goede opkomst
HANDEL, NIJVERHEID EN
VISSCHEFIJ.
In de Maandag gehouden bijeen
komst van werkgevers en werknemers in
de Twentsche textielnijverheid werd van
werkgeverszijde geloogd dat een langere
werktijd dan 48 uur noodzakelijk is Geen
enkele concessie aan wenschen der ar
beiders zal worden ingewilligd, indien de
organisaties niet bereid zijn aan verlen
ging van den arbeidstijd mee te werken.
De aangelegenheid zal nu in dc vakbon
den besproken worden
Op verzoek van het bestuur der ver
eeniging Het Nederlandsch Fabrikaat,
heeft de minister van waterstaat besloten,