EXTRA Cl1111
T
m i Li P5
DCJCOLORX-LAMP
Donderdag 12 November 1925
B I NNENLAN 0.
L&IJNS&,
No. 267
168° Jaargang.
MIDDEL RURGSCHE COURANT.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel-
DE DOORGEPRIKTE
ZEEPBEL.
Overtuigender dan olie theorieën is
het simpele feit. De heer Heemskerk
tnocht Dinsdag nog zoo mooi er zijn
vertrouwen in uitspreken dat krachtens
het Christelijk beginsel de tegenstellingen
in de coalitie verzoend zouden worden,
zijn betoog werd voos door het feit
van den volgenden dag- de opheffing
van hot gezantschap bij den Paus, mét de
stemmen van dc Chr. Historische coa-
litie-genooten, in weerwil van de voor
afgaande waarschuwing van den heer
Nolons, dat bij opheffing van dat ge
zantschap de Katholieken hun steun
niet meer kunnen geven aan deze, op de
coalitie rustende regeering.
Twee jaar geleden waren het tien der
Katholieken, die door hun stem tegen
de Vlootwet de coalitie deden ineen
zakken. Wal daarna aan 't bewind kwam
was geen coalitie-ministerie meer
Na de verkiezingen is echter opnieuw
de coalitie-zeepbel opgeblazen. Maar bij
het eerste ernstige verschil is ze nu door
geprikt en uiteengespat.
Men kan er van op aan, dat het nu
verwijten over en weer zal regenen!
Het verweer der Chr. Historischen is
al door den heer Snoeck Henckemaus
uitgesproken; de handhaving van d,at ge
zantschap in '20 was grievend voor óns.
Maar w ij hebben toen toch vóór de
begrooting gestemd, terwijl de Katho
lieken zich nu terugtrekken-
Voor niet-coalitiegenooten, die de zaak
van buitenaf bekijken, is er niets ver
wonderlijks in het gebeurde. We heb
ben altijd als ons oordeel uitgespro
ken, dat de -„gemeenschappelijke wortel
des geioofs" geen voldoenden grondslag
voor een regeeringsprogramma vormde,
toen eenmaal de onderwijskwestie was
beslist.
Het ontstaan van de crisis is bovendien
indirect een gevolg van te hoogen dunk
van eigen macht De partijen der coa
litie hebben zoowel bij de Vlootwetcrisis
als na de verkiezingen alle andere frac
ties genegeerd. Alleen een herstel der
coalitie werd overweging waard gekeurd.
Een onvermijdelijk gevolg daarvan is, dat
dc oppositie-partijen zich niet geroepen
gevoelden om dc coalitie-regeering te
redden. Zoo was het bij de SociaaL-De-
mocraien. Zoo was het ook bij de Vrijz.-
Democraten, die bij vorige gelegenheden
steeds vóór het gezantschap waren, maar
ede gister bij monde van den heer Mar-
chant verklaarden, dat zij aan de coalitie
de gelegenheid wilden geven om dp altijd
door haar verdedigde stelling te bewij
zen, dal zonder haar een regeering on
mogelijk is.
De zaak is dus niet op eigen mérites
beslist. En dat zal dc oplossing van de
crisis niet vergemakkelijken. Dat de Vrijz.
Democraten en Soc Demorcaten, die
vroeger steeds vóór het gezantschap
stemden, er nu tegen wareu, is louter
een kwestie van takliek geweest. Maar
toch een taktiek, die hel bemoeilijken
zal een oplossing te zoeken in de rich
ting van een democratische concentra
tie, waarin zij immers zouden samenwer
ken mei de Katholieken.
Maar zoover zijn we nog niet. Eerst
zal in de coalitie overwogen moeten
worden hoe' het nu verder moet gaan.
Ook dat is niet makkelijk.
De kweslie van een gezantschap is
geen grondslag voor een regeeringspro
gramma. Het zou zelfs nooit aanleiding
tot een regeeringscrisis zijn geworden,
wanneer niet dc Katholieken daar hun
politieke ziel en zaligheid aap verbonden
hadden.
We schreven de vorige maand in een
beschouwing over deze kwestie, dat, nu
de Katholieken van het behoud van dat
gezantschap een speciaal-katholieken po
litieleen cisch hebben gemaakt, dat ge
zantschap dc. beleekenis krijgt van een
vertegenwoordiging der Nederlandsche
Katholieken bij het Valicaan in den vorm
van een gezantschap van het Nederland
sche Rijk. Daar voelden we weinig voor.
En als nu de kwestie in dién vorm
voor het eerst aan de orde was gekomen,
zou er alle kans zjjn, dat de Katholieken
alleen bleven slaan in hun verlangen.
Dan zouden ook de Anti-Revolutionai
ren ertegen zijn geweest.
In zoover is de oorzaak van de c r i-
s i s dus zuiver te zoeken bij de houding
der Katholieken zelf, die, verwend als
ze de laatste tien jaren waren door hun
machtspositie, te veel gevraagd hebben
en nu gebotst zijn op een weigering van
de anderen. Dat ze nu met een boos
hoofd wegloopen van dc regeeringslMmk
wordt hun o. i. terecht door de Chris-
telijk-I-Iislorischen verweten. Misschien
bekoelen ze weer wat, en wordt de
barst nog gekramd. Maar ze slaan dan
toch een minder fraai figuur.
Het zonderlingste in deze crisis is de
positie van Minister Van Ivarnebeek. Hij
heeft het amendement wel sterk ontra
den, maar niet onaannemelijk verklaard.
Hij heeft zijn portefeuille daar niet
afhankelijk gemaakt, en dat was
voor hem ook heel verklaarbaar. Hij
i het ook niet die schorsing der be
raadslagingen vroeg, maar dc minister
president.
Dat was noodzakelijk door dp hou
ding der vier Katholieke Ministers, maal
als deze regeering aftreedt, heeft men
het eigenaardige geval, dat de Minister,
wiens voorstel verworpen werd, ook af
treedt legen zijn eigen meening in.
Dat komt door de eigenaardige om
standigheid, dat men niet te doen heeft
inet een botsing lusschen Regeering en
Kamer, maar met een oncenlgheid der
regeeringsparlijen onderling.
De grondslag voor hel kabinet, de sa
menwerking der drie rechtsche parijen,
werd weggenomen. En het zal nu moeten
blijken of die te herstellen is
HET GEZANTSCHAP BIJ HET
VATICAAN.
Een aantal predikanten der Ned. Her-
vormae gemeente te Amsterdam hebben
daar ter stede gedurende de laalstc jaren
in de wintermaanden' lezingen gehouden
„tegen dc Roomsch-Katholicke actie en
ter verlevendiging van het Protestsulsch
bewustzyn."
Ook voor dezen winder is een serie, van
zulke lezingen georganiseerd en gister
avond werd een daarvan gehouden in de
N.Z. kapel.
Deze samenkomst, die zeer druk be
zocht was, stond onder leiding van dr.
P. J. Kromsigt, die in zijn openingswoord
zeide: „Ik feliciteer u allen met den
val van het gezantschap bij den Paus
Zijn val was groot en wij hebben daarin
tc zien hoe God alles nog bestuurt naar
zijn welbehagen. Immers vsn uiterst
rechts tot uiterst links heeft samenge
werkt om dit te bereiken, opdat slzoo
Gods wil worde volbracht Daarmede
heeft Ilij ons die zoo vaak vertwijfelen^
willen doen zien, dat Hij er is cn blijft.
Moge Hij ons leeren zoo besloot spr.
standvastig te blijven, om, steunend op
den Bijbel de vrijheid tc verdedigen."
Dit openingswoord werd door de aan
wezigen met applaus ontvangen.
(N.' R. Crt.)'
RIJBEWIJS EN RIJPROEF.
Het bestuur van den Nederl. Boud van
particulieren chauffeurs heeft een adres
aau den minister van waterstaat gezon
den, waarin het verzoekt zoo spoedig
mogelijk maatregelen te willen treffen
om toe te passen dc cisch, {lie in dc^ge-
wijzigdc molor- en rijwielwet wordt ge
steld ten aanzien van aanvragen van ccn
rijbewijs. Hoe langer de verplichting tot
het afleggen van de rijproef wordt uitge
steld, hoe groolcr het aantal candidaten
wordt en dus hoe moeilijker dc mogelijk
heid om binnen korlen tijd alle aanvragers
van ecu rijbewijs, die zulks na 1 Mei
1921 hebben verkregen, aan een rijproef
te onderwerpen.
Adr. merkt verder op, dat de ongeluk
ken die zich den laatsten tijd hebben
voorgedaan, waar uitsluitend dc onbe-
Tcwaamheid oorzaak van was, hebben he
laas aangetoond, hoe noodzakelijk een
examen voor automobielbcstuurders is.
Reeds geruimen lijd geleden heeft adr
don minister zijn voorstellen van examen-
eischen doen toekomen. Het gaf tevens
de mogelijkheid aam ,van de {Wijze, waarop
een practische regeling ware te treffen
en zoo spoedig mogelijk alle aanvragers
aan een examen te onderwerpen en is
nóg steeds genegen lot nadere bespreking
Wij geven deze week een
Gravenstraat, hoek Markt.
(Ingez. Mcd.)
Uit Stad esi Previancie.
Utt Vlissingen.
Het zal deze msand 50-jaren geleden
zijn dat de Eerw. zusters Franciscanes
sen, dochteren van de H.H. Harten van
Jezus en Maria te Salzkotten (Westfalenf)
zich te Vlissingen hebben gevestigd
uit wier werk later het St. Joseph zie
kenhuis is geboren.
Het arm- en weesbestuur heeft naar
aanleiding van dit gouden jubileum een
gedenkboek uitgegeven, waarin een over
zicht wordt gegeven van het werk van
deze Eerw. zusters.
Den 7 Januari 1913 werd hel Sl
Joseph ziekenhuis geopend; in 1923 werd
de reeds lang hesteande kleine, kapel ver
groot en iu Mag.rt van dit jaar 1925)
Werd het nieuw gebouwde gedeelte in
hefïiekenlmis in gebruik genomen.
De afdeeling Viissi n gen van
de verecniging tot bevordering van die
belangen van sleclilhoorenden, zal Za
terdag a.s. ter herdenking van haar
vijfjarig bestaan, des middags van half
drie tot vijf uur in het Concertgebouw
een bazar houden.
Des avonds zal aldaar een lezing wor
den gehouden dpor den heer Herman
Snijders te Middelburg. Dieze lezing zal
worden opgeluisterd door lichtbeelden,
aan de hand waarvan hij het rjoel ien
streven der vereenlging nader zal uiteen
zetten en toelichten.
Op de vergadering zal een groepstele-
foon aanwezig zijn, zoodat 'de slecht-
hoorenden hel gesprokene ook zullen
kunnen volgen.
Ui t Walcheren
Woensdagmiddag is te Koude-
kerke op de oude begraafplaats onder
groote belangstelling bijgezet in den
familiegrafkelder, het stoffelijk overschot
den heer II. J. E Gerlach van St.
Joosland.
Onder de aanwezigen bevonden zich
de Commissaris der Koningen, leden van
Ged. Staten, verschillende predikanten,
het dagelijkscli bestuur der gemeente en
leden van den gemeenteraad en veleu die
uit hoofde van hun betrekking met dc"n
overledene hadden ""samengewerkt.
Bij aankomst werd dc baar, waarop de
door drie kransen gedekte kist stond,
voor den grafkelder geplaatst en sprak
Ds, Talma ecu kórt woord.
Nadat de "kist in den kelder was ge
plaatst en mevrouw Gerlach van St.
Joosland een laatstem groet aan den over
ledene had gebracht, keerden allen diep
onder den indruk huiswaarts.
Woensdag vergaderde d,e gemeente
raad van 'O o s t k a p c 11 c.
Tegenwoordig (T leden. Afwezig we
gens ziekte dc heer Q, Maas
Wegens cenige aanmerkingen van Ged.
Staten op de gemeenlebegrooting 1926,
werd deze in dien geest gewijzigd,. Op
de begroolimg 1925 hadden cenige af- en
overschrijvingen plaats. Naar aanleiding
van in de vorige vergaderiug plaats ge
had hebbende besprekingen over de
houten grafpaaltjes werd besloten deze
door ijzeren tc vervangen van af het
nummer 381 hetwelk nog vindbaar is en
voorts om van het nieuwe gedeelte eetn
plattegrond te laten maken.
Daar de uitbetaling der pensioenen
aan gemeente-ambtenaren voortaan per
giro zal geschieden, wordt met ingang
van 1 Jan. den ambtenaar met die uit
betaling belast, eervol ontslag gegeven.
Tot lid der commissie lot wering van
schoolverzuim werd, m. a. sl. benoemd
de lieer W. Vreke, aftredend, met wien
door B. en W. was voorgedragen de heer
A. Maljaars Abrzn.
Besloten werd ontheffing te vragen
voor het geven van lichamelijke oefe
ningen bij het lager onderwijs. Door den
voorz. werd uit den raad,1 een commissie
benoemd tot nazien der rekeningen van
het bijzonder onderwijs, beslaandp uit
de heeren K. Janse, II. Brand en II.
Zwemer,.
Bij de rondvraag stel dp weth, Poppe
voor om het gras in het villapark onder
hands te verpachten aan Joh. Vreke, den
tegenwoordigen pachter, aangezien de
ze goed voor het onderhoudt zorgt,. Dit
werd goedgevonden.
Uit Z u i d-B e v e 1 a n d.
In de onmiddellijke nabijheid,
de Schorebrug is men Dinsdag be
gonnen met liet baggcrwcrk In het ka
naal, waar ter plaatse een reserve zinker
vanwege dc waterleiding mij. „Z.-Beve-
land" zal worden gelegd,. Door het druk
ke scheepvaartverkeer, kan enkel 's
nachts worden gewerkt zoodat verwacht
wordt dat dit nog enkele d,agen zal
duren.
-x
Uit Schouwen-Duive 1 and.
Dinsdag hebben werklieden bij "het
uitvoeren van grondwerk voor de ver
bouwing van het Hervormd Diaconie-
Verplcgingshuis in de lïooae Molenstraat
te Zierikzee tegen den Westgevel van
dat gebouw, onderscheidene schedels en
beenderen van mcnschelijke lichamen ge
vonden. Zij stuiten nl. bij liet graven op
zware planken en nadat deze waren weg
genomen ontwaarden zij in een gemetseld
vierkant met muurtjes van een halven
steen dik, de menschelijkc overblijfselen,
die hoewel door het uitgraven gebroken
en beschadigd, aanduiden dat de lijken
naast elkaar waren begraven en "het aan
tal in de honderden beliep.
De gemeente-archivaris, de heer P.
D. de Vos, deelde mee, dat daar ter
Voor, uw
SLAAPVERTREK
HEEFT DE NIEÜWE
ALLE UITMUNTENDE. EIGENSCHAPPEN
DER ARGENTA-LAMP PLUS EÉN.
MET EEN ENKELE. HANDDEVVEGINÖ
VERANDERT GY HET HELDERE WITTE
LICHT IN EEN ZACHT GROEN BLAUW
GEEL OF ROOD NACHTLICHT.
OOK VOOR. DE KINDERKAMER IS
PHILIPS DUCPLOttA DE IDEALE LAMP.
RHSLOPS ESNDKOVEM ARSEiDSRS
(Ingez. Mcd.)
plaatse in het begin der lGe eeuw liad
gestaan het „St. Bochus- of Pesthuis",
hetwelk was opgericht naar aanleiding
van de besmettelijke ziekten die alreeds
in de jaren 1515 en daarna in hevige fola
te in onze gemeente woedde en waarvan
de Cronyck spreekt dat iu 1518 zelfs
3000 inwoners cn in 1532 wederom; meer
dan 3000 aan dc „pest" stierven. Ook in
1557 vielen daardoor houderden.
Vermoedelijk is. afleidende uit dc ge
gevens, na cene dier groote epidemiën
aldaar liet „St. Rochus-gildc" ontslaan
dat zich bijzonder met besmettelijke, ziek
ten, met name dc pest schijnt bemoeid
te hebben. Reeds in 1508, 1512 en 1516
wordt van dat gilde gesproken dal zich
noemde naar den Heiligen Rochus, ge
boren in 1295 en overleden in 1327
wiens gedenkdag valt op 16 Augustus,
die met groote zelfopoffering pestlijders
verpleegde We vinden nog vermeld dat
in 1624 op liet kerkhof van het St. Ro-
chusliuis ea in den daarachter gelegen
Gasthuisboomgaard 50 personen iegelijk
werden begraven en de bepaling dat alle
overleden personen binnen 2 maal 24
uren moesten begraven worden.
Toen dezer dagen de landbouwer
II tc Bruiuisse op een perceel bouwland
onder de gemeente Ooste rland. op
fazanten aan het jagen was, kwam juist
toen hij een tweetal schoten op een fa
zant loste, de landbouwersknecht V. met
een gespan een aanliggend perceel bouw
land oprijden.
Deze werd door den hagel dermate
in de handen cn het been getrofffen, dat
hij zich onder geneeskundige behandeling
moest stellen. Ook de paarden kregen
hagelkorrels iu de huid.
ongelukken het gevolg kunnen zijn. Is
het te verwonderen, dal er onder de
kerkgangers vaak over het herstel der
bouwvallige kerk gesproken wordt en
dal er reikhalzend naar hel begin der
restauratie wordt uitgezien?
besmettelijke ziekten.
Het aantal gevallen van besmettelijke
ziekten over de weck van 1 tol en met
Nov. in de provincie Zeeland bedroeg:
Roodvonk: 's H. Arendskerke 1. Krui-
ningen I
Diphlheritis IJzendijke 1, St Jansteen
1, Vlissingen 1.
KERKNIEUWS.
Ned. Herv. Kerk.
Op het zestal te Joure komt voor
ds. Ti. Jonker te Biezelingc.
ONDERWIJS.
Geslaagd aan de Theologische school
te Kampen voor het cand. examen The
ologie de heer .1 P C ten Brink te Apel
doorn, geb. tc Koudckerke.
De herhalingsonderwijscursus voor
do rijpende jeugd, welke gegeven wordt
door de aid Volksonderwijs te Ril-
1 and-Bath is aangevangen niet 27 leer
lingen (17 j en 10 m.), die van de Olir.
school aan den Hoofdweg met 15 leer
lingen (6 j eni 9 m.)
Uit Zeeuwse h-V 1 a a n d c r e n W. D.
Dinsdagmiddag j.I. te vier uur was
de landbouwer P. van Damme aan liet
bieten lossen aan de haven to Hoofd
plaat,
Bij het keeren van den leegen wagen
raakle deze in dc haven. De beidjö paar
den werden medpgcsleurd.
Een der paarden geraakte ouder den
wagen en stikte in den modder. Het an
dere 'kon uit zijn benarde positie ver
lost worden .pn werd zonder letsel op
den kant gebracht.
Men meldt ons uit IJzendijke:
Langzamerhand wordt do toestand der
Herv. kerk hier zóó dat er .gevaar
dreigt voor de kerkgangers. Reed,s twee
Zondagen achtereen bleek bij de opening
der kerk, dat er stukken van het plafond,
gevallen waren, terwijl het duidelijk te
zien is, dat. zoo het regenachtige weer
en de lekkages op verschillende plaatsen
nog langer voortduren, cr deelen van
het plafond zijn, die ook naar beneden
zullen komen. Als dat onder een kerk
dienst mocht gebeuren zouden ernstige
HANDEL, NIJVERHEID EN
VISSCHERIJ.
Door de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor dc Zeeuwsche eilan
den te M i d d e 1 b u r g wordt er do
aandacht varu. belanghebbenden op ge
vestigd, dal zij bij export naar Enge
land hunne goederen, als daarop cenige
etiketten f of stempels mei Engelsche
woorden voorkomen, moeten merken
„made in Holland" en wel op duidelijk
zichtbare 'wijze.
Als er een etiket gebruikt is met
woorden of zelfs één woord in de En
gelsche taal, dan moet dat etiket, en
wel op denzelfden kant, als die waarop
de Engelsche woorden slaan, met den
naam van het land van herkomst ge
merkt worden,. De ten dien opzichte
bestaande bepalingen in Engeland wor
den niet groote gestrengheia toegepast
cn de aouanc-autoriteiten schijnen in
structie te hebben gekregen te dien op
zichte niets door de vingers te zien.
