No. 234
Woensdag 28 October 1925
168° Jaargang.
MIDDELBURG
OURANT.
£3
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen.
EERSTE BLAD.
Abonnementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
voor de andere gemeenten p. post f 2.50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-
singen f2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
cent per week.
Advertentiën worden berekend
per regel plaatsruimte, met inbegrip van
omranding.
Gewone advertentiën: 30
cent per regel.
Ingezonden Mededeelin-
f en: 50 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
van 17 regels f2.10, elke regel meer
30 cent.
Kleine advertentiën niet
grooter dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling.
Advertentiën onder brieven of bevra
gen bureau dezer courant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
ons blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
Postcheque en Gironummer 43255.
DESERTEURS?
Onder het opschrift„Dc 48-urige
werkweek, strijders en deserteurs",/
schreef (Schapejr in Het Volle een hoofd
artikel, waarin hij. tegenover den strijd
der arbeiders van Wilton en Smit stelt
de houding, van die arbeid,ers, svelke,
speciaal in het bouwbedrijf en dan voor
al in het schildersvak, ól' in hun vrijen
tijd nog particuliere karweitjes verrich
ten óf baas worden en zelfstandig kar
weien aannemen, waarbij ze den 8-urigen
arbeidsdag schromelijk overtreden enden
vrijen Zaterdagmiddag verwaarloozen,
waardoor zij een „moordende concur
rentie" aan doen aan de patroons.
Schaper noemt dat „ronduit gezegd
een schande". En hij voorspelt lixm nog
grooter armoede dan anderen omdJat ze
niet meer plakken ,en omdat ze crediet
moeten geven aan onsoliede klanten.
Die voorspellingen kunnen best juist
zjjn.
Maar bij die kwalificatie van „deser
teur" en „schande" vergeet Schaper een
heel belangrijk punt, n.l. de vraag: hoe
begon dat? hoe kwamen die mensohen
daartoe?
In Juni j.l. hebben we in een artikel
over „Resultaten van overheidsdwang"
hetzelfde verschijnsel besproken We
hebben de bedrijven, waarin het te vin-
'den is, o. a. nog aangevuld met het
meubeivak. Maar we hebben niet ge
scholden op die menschen. Want er was
een volkomen verdedigbare reden voor
hun vestiging als klein baasje: ze moes
ten eten. Want ze hadden bij hun groo-
ten baas gedaan gekregen, omdat die
geen werk genoeg had tengevolge van
<de arbeidswet en de loonstijging,, die
(voor verscheidene klanten het werk te
kostbaar maakten. In het schildersvak
is dat héél duidelijk geworden. Ieder
een weet uit zijn eigen omgeving voor
beelden te noemen van personen die
schilderwerk vanwege de enorm geste
gen kosten achterwege lieten, er des
noods zelf mee begounen, of ten slotte
zich wendden tot de vroegere knechts,
die blij waren als zelfstandig werker
een broodje te verdienen, en dat dan,
liefst zoo dik mogelijk maakten door
langer te werken dan 8 uur, en Zater
dagsmiddags niet te gaan wandelen. In
het meubelvak heeft do arbeidswet iu
"het bijzonder de verhuizingen veel duur
der gemaakt, en heeft bovendien meni
ge werker hel niet van zich kunnen;
verkrijgen om iederen dag na zijn acht
uur niets meer uit te voeren, terwijl hij
met karweitjes een bijverdienste kon
krijgen, een streven, dat we niemand
als zonde kunnen aanrekenen. Maai- het
Igevolg is geweest een zware concur
rentie, een vermindering van werk bij
de palroons, een ontslag van werklie
den, en een vestiging van nog meeb
kleine zelfstandige werkers.
Moeten we nu op die menschen gaan
Schimpen?
Als ergens „schuld" gezocht moet
worden, dan zit die oi. alleen in do
Arbeidswet die geen rekening hield mejt
de gevolgen voor den prijs van het pro
duct
En nu ziet men de resultaten.
Ze zijn zoo voelbaar geworden in dc
groojindustrie, dat de regeering daaraan
wel móest tegemoet komen door de over-
■werkvergunningen. En als dat wellicht
tot de groote massa, minder spreekt om
dat deze geen goed inzicht kan hebben
in die zaken van de wereldmarkt, dan
heeft men daarnaast een zeer duidelijk
beeld van üe gevolgen in de hier bo
venbedoelde verschijnselen.
T>e waarheid is dat de wettelijke ver
korting van den arbeidstijd werk ver
nietigde omdat het voor het publiek
te duur werd. En toen heeft hel publiek,
in samenwerking met de (arbeiders-slacht
offers van die werk vernietiging, een weg
gezocht en gevonden om dat werk toch
tot stand te brengen, maar dan zónder
de bemoeiing van de Arbeidswet. We
vinden dien toestand heelemaal niet
ideaal, maar de verwijten dienen niet ge
richt te worden tot die werkers of tot
het publiek, maar tot hen die bij het ma
ken van die wel weigerden de gevolgen
te zien, die toen wet degelijk voorspeld
zijn. y
Zulke dingen uit ieders eigen omgeving
moeten toch ook te denken geven tegen
over den aandrang van de vakbonden,
speciaal de moderne en communistische,
om boven alles vast te houden aap,
deu korten arbeidsdag. Er is veel tc lang
lichtvaardig gehoond, wanneer die gevol
gen van de Arbeidswet voorspeld werden.
Maar als iemand die gevolgen erkent
voor bedrijven, waarin karweien zoo'n
groote rol spelen, dan zal het hem toch
ook niet moeilijk vallen om te begrij
pen dat voor groote bedrijven precies
hetzelfde gebeurt.
Het rijksdepartement van Waterstaat
toont het ook héél duidelijk in Lc zien.
Waut het schroomt zelfs niet de wet te
o ver (reden. Dezer dagen werd er van
socialistische zijde met verontwaardiging
op gewezen dat een aannemer van een
rijkswerk in Limburg een contract met
het Biik sloot waarin eenvoudig een ar
beidstijd van 10 uur werd aangenomen,
zónder dat er een overwerkvergunniug'
was. Dat is natuurlijk glad in strijd met
do wet. Het motief was dat daardoor
f 50.000 op dit werk bezuinigd werd. „Het
Volk" achtte 't contract ontoelaatbaar. En
do „Ned. Nijverheid", het orgaan van het
Verbond van Ned. Fabrikantenvereeni-
gingen, was het daarmee eens. al vond!
dit het niet kwaad dal een geval als dit
er nog eens aan herinnerde dal voor de
volkshuishouding de verkorting van den
arbeidsduur een financieel offer beduidt
Het schijnt dat hetzelfde departement
>g iels ergers heeft uitgehaald bij het
opmaken van het bestek voor den bouw
van den nieuweri sluis tc IJmuiden, ecu
werk van 5 jnfllioen. Daar zouden zooveel
bepalingen uit de algemeene voorschrif
ten zijn geschrapt, dat de aannemer vrij
zal komen te staan ten opzichte van
loon, overwerktoeslag, arbeidsduur, be
taling op feestdagen, enz.
Daartegen worclt nu geprotesteerd' dooi
de organisaties van werkgevers en werk
nemers. Wat we begrijpen. Want het 'is
in strijd met de wet.
Maar als we uit al die voorbeeldlen
zien hoe hel bloed kruipt waar het niet
gaan kan, voelt men dan niet dal de be
zwaren tegen de Arbeidswet nog iets
anders zijn dan alleen onwil?
het spoedig voorzien in de vacature van
directeur-generaal en het maken van die
functie tot een zelfstandige eu leidende
positie. -
zondagsheiliging.
De heer Kerslen, lid van de Tweede
Kamer, heeft aan den minister van wa
terstaat de volgende vragen gesteld,:
Hffeft de minister kennis genomen van
liet inleggen van extra-treinen op Zondag
18 en 25 October, in verband met de
kermis te Luik, en van do advertenties
geplaatst door de Nederlandsche Spoor
wegen?
Acht uw excellentie het niet noodzake
lijk dergelijke ontheiliging en aanmoedi
ging tot ontheiliging van den Zondag en
tot kermis vieren, als strijdend tegen
Gods gebod en tegen het waarachtig heil
des volks ,te doen beëindigen? <-
Is uw excellentie bereid den invloed
der regeering in het semi-overheidsble-
drijf der spoorwegen aan te wenden, op
dat herhaling dezer feiten niet meer
plaats grijpe?
DE RIJKSKOSTEN BIJ DE STORM
RAMP.
Naar de ,,N. Arnh. Crt" verneemt, zal
de Nederlandsche Regeering aan liet Na
tionaal Steuncomité voor steun aan de
slachtoffers van de stormrap de onkos
ten declareeren welke liet Rijk heeft ge
maakt voor het verleenen van de eerste
hulp in de geteisterde streken o.m,
door het zenden van genietroepen naar
Borculo voor de herstellingen der le-
legraaf: en telefoondraden enz.
BS ti NE fél A ND.
DIRECTEUR-GENERAAL VAN I)EN
LANDBOUW.
Blijkens liet afdeelingsverslag der
Tweede Kamer over de begi-ooling van
B. Z. en Landb., gaven verscheidene le
den den wensch tc kennen, dat voorloo-
pig niet zal worden voorzien in de vaca
ture van directeur-generaal van den land
bouw, doch dat in de plaafs daarvan de
proef zal worden genomen met een klein
deskundig college van advies voor land
bouwzaken, en landbouwraad naast een
hoogen raad van arbeid en den onder
wijsraad. In dien raad zouden zitting
moeien hebben de vertegenwoordigers
der voornaamste land- en tuinbouworga
nisaties. Langs dezen weg zou kunnen
worden voorkomen, dal het contact van
den minister met den landbouw wordt
verbroken, doordal tusschen deze beide
zich ambtenaren plaatseu.
Vele andere leden betreurde, dat in
dc vacature van directeur-generaal nog
steeds niet is voorzien. Waar de minister
niet zelf deskundig is op landbouwgebied
dient aan het hoofd vaïi de directie van
den landbouw iemand te staan, die volle
dig van het landbouwbedrijf oj> de bogg
le is.
Tegenover den wensch tot instelling
van een Landbouwraad werd van deze
zijde opgemerkt, dat, hoezeer samenwer
king en overleg tusschen de regeering
en de landbouworganisaties ook lnoct
worden toegejuicht, toch niet uit het
oog imag worden verioren, dat beiden een
zeer verschillende taak hebben te ver
vullen.
Er werd op gewezen, dat het eenige
middel, dat thans kan worden toegepast
om een goede behartiging van de be-
HET HOFPLEIN TE ROTTERDAM.
B. en W. van Rotterdam hebben den
gemeenteraad bericht, dat nadere over-
overweging van het Hofplein-plan van
dr. Berlage hen heeft geleid tot de con
clusie, dat het plan onder de tegen
woordige omstandigheden niet kan wor
den aanvaard.
Wel kunne':v»z!j zich vereenigen met
bet plan om een brug te doen bou
wen ten Zuiden van de Delflsche Poort,
waardoor de Schicbrug van een gedeelte
van het verkeer zou worden ontlast.
I)e brug zou een In-eed te krijgen van
23 Meier waarvan 15 meter nestemd
voor den rijweg en -1 Meter voor elk
der voetpaden aan weerszijden djer nrug.
De kosten worden geraamd op f 140.000
B. en \V. doen in dezen geest een
voorstel aan den Raad en vragen een
crediet lot genoemd bedrag.
UIT OOST-I NDIË.
Overvallen op At joh.
Het legerbestuur heeft een lelegram
ontvangen van kapitein Paris, die Maan
dag te Bakongan gedebarqueerd is
met drie brigades cn vervolgens naar
Boekit Gading is opgeruid. Nabij Kam
pong Padang voerden ongeveer l3Atje-
liers een klewangaanval uit. Elf kwaad
willigen werden neergelegd. Vermoede
lijk werd ook de 12de neergeschoten,,
wiens lichaam in dc rivier is gezien.
Gesneuveld is de Ambonneesche ser
geant Toeisula. Zwaar gewond zijn zes
Javaansche infanteristen en een Ambon
neesche infanterist. Licht gewond wei
den kapitein Paris, de Europeesche ser
geant Ningen en een Javaansche fuse
lier. Onbeduidend werden gewond de
Europeesche sergeant Greebe en een Ja-
vaansch infanterist. Een vermiste fuse
lier is door de patrouille zwaar gewond
teruggevonden. Vijf en twintig scherpe
patronen zijn eveneens teruggevonden.
De militaire commandant van Atjeli en
onderhoorighedeli zou heden met vier
brigades naar Bakongan vertrekken.
Voorts seint Aneta Dinsdag uit Koeta
Radja
Een patrouille, uitgegaan, teneinde ze
keren Alkassan, die iets in den zin had,,<
op te lichten, werd in het Rambong-
bosch (Atjeh) aangevallen.
Sergeant van Wijk kreeg een ernstige
wonde in dc rechterknie. Vijf karabijnen,
drie klewangs en 105 patronen worden
vermist.
Alkassan is een gewezen wegmandoer,
die ontslagen was wegens plichtsverza
king.
De bende is naar de bovenstreken ge
vlucht.
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Dat sedert eenigeu tijd Middel
burg een photographisch atelier rij
ker i s en wel dat van den heer P. Ober
schelp aan de Stationsstraat, mag alge
meen bekend worden geacht, dat er
zeer goed afgewerkte portretten worden
gemaakt ,zal ieder moeten toegeven, die
een kijkje voor de ramen heeft genomen
langen van den landbouw te verkrijgen "is I maar wat minder algemeen bekend zal
zijn, is de moderne inrichting van het
atelier op de eerste verdieping.
Wij waren in de gelegenheid daar gis
teren een kijkje te nemen. Stonden er
niet een groot fototoestel volgens de
laatste vindingen en een tweetal scher
men ,men zou zich in een gewone,' keu
rig ingerichte salon wanen. Men heeft
hier geen glazen daken meer, en het
werken met verschillende gordijnen blijft
achterwege ,er wordt gebruik gemaakt
van het gewoon binnenvallend licht en
de aankleeding der kamer, die beschilde
ring der muren eu zoonoodig de scher
men doen het gewenschte licht op de
personen vallen. Maar als het daglicht
gaat verdwijnen behoeft het werk niet
stop te worden gezet, want door het licht
van een zeer sterke electrische lamp
door een scherm van wit linnen te laten
vallen verkrijgt men hetzelfde resultaat
met daglicht en kan een even goed in-
stantinee worden gekiekt als overdag.
Wij mecnen dus met recht van een mo
dern ingericht atelier te mogen schrijven.
Uit Vlissingen.
Door den heer Van Oorschot, lid
van den raad van Vlissingen, is aan
B. en W. de vraag gesteld of het hen
bekend is, dat in vele arme gezinnen,
erwten en boonen worden gelezen,en
dat daaraan dikwijls door hot geheelc
gezin wordt gewerkt.-Zoo ja, dan vraagt
de heer v. O. of B. en W. niet met hem
van meening zijn, dat deze soort arbeid
onhygiënisch is, zoowel voor het gezin
als voor Jen consument. Zoo neen, dan
vraagt hij of B. en W. een onderzoek!
willen instellen naar den omvang van
dezen huisarbeid en daarvan een rap
port aan den raad willen overleggen.
Ten slotte vraagt de heer v O. mede
werking om te komen tot het beschik
baar stellen van een lokaliteit voor dezen
arbeid, b.v. door werkloozen te ver
richten met een toeslag op het zeer
karige loon dat wordt gegeven De heer
v. O. wijst er o. a. nog opi dat z. ïJ
bestrijding der tb.c. geen nut heeft als
niet de oorzaak van haar ontslaan worcTt
weggenomen.
In verband met de kwestie van het
'üloor B. en W. ontkende -voornemen om
een bijzondere school in. het gebouw der
O. L. school aan de Bouwen Ewoutstraal,
stelt de heer v. O. de vraag, met welk
doel "B. en W. met deu directeur van
gemeentewerken oj) 21 September een
bezoek aan die school brachten.
De directie der Electr. Tram heeft
een electrische verwarming aangebracht
in de wachtkamer op het Botje Wolff
plein tc Vlissingen. Het doet is op
een nuttige wijze aan te toonen, hoe men
zelfs een open ruimte als de wachtkamer
aldaar door middel van electrische straal-
kachels kan verwarmen.
Opgesteld zijn twee rcflectorkachels,
elk met een verbruik van V? K.Whet
geen ,op hel Vlissingsche „vastrecht"-
tarief neerkomt op een verbruik van 5
cent per uur.
Deze beide apparaten kunnen door het
publiek zelve door aan een knop te-
draaien ingeschakeld worden en blijven
dan ongeveer 4 minuten aan. Een ieder
die zulks wenscht, kan daarna de kachels
opnieuw wederom voor ecnzelfden lijd
inschakelen.
Uit Schouwen-Duiveland.
Bij Kon. besluit is de heer J. C. van
der Have opnieuw benoemd tol burge
meester der gemeente- Oosterland.
Uit Zee uwsch-Vlaanderen W. D.
De burgemeester van Broskcns
heeft de mannelijke en vrouwelijke inge
zetenen, zoowel vóór- als tegenstanders
van de waterleiding opgeroepen tot bij
woning van een Vrijdag in hel gebouw
de „Sumajo" te houden vergadering ter
bespreking van den aanleg der waterlei
ding. Dc ingenieur van het Rijksbureau
voor Drinkwatervoorziening zal door be
spreking en lichtbeelden een en ander
toelichten.
Tot zetter van 's Rijks directe be
lastingen in de gemeente Hoofdplaat,
is door deu Commissaris der Koningin
benoemd de heer I. 0. Jacobse, ter ver
vanging van den heer E. B. van Damme,
die ontslag genomen heeft.
Het R. K. Armbestuur le Aarden-
burg heeft naar de- „Br. Cvt." meldt,
den heer J. Spinnewijn als regent van
het Burger Gasthuis vervangen door den
heer G. P. H. Wijffels, gemeente-ontvan
ger, nadat door eerstgenoemde ontslag
was genomen
Genoemd blad merkt er bij op, dat het
wel eenigszins te denken geeft, dat juist
nu er een proces gaande is tusschen,
hel Gasthuis en de gemeente, de R K.
afgevaardigde in hel regenten-college tus-
schenlijds vervangen wordt, en dan nog
wel door een ambtenaar ter secretarie.
EEN NIEUWE METHODE VAN
LICHAAMSKULTUUR.
Wilt gij werkelijk van Uw bad ge
nieten, voegt dan den inhoud van een
doos Keizer-Borax bij het hadwater.
Dagelijksche afwasschingen met Kei
zer-Borax, zoowel van het gezicht als
van andere deelen van het lichaam, meer
speciaal warme baden met toevoeging
van Keizer-Borax, werken antiseptisch
en zuiverend. Tevens verhoogen zij de
schoonheid en werken ze conserveerend,
door bevordering van de werkzaamheid
van huid en spieren en van de stof
wisseling.
Gegarandeerd zuivere Keizer-Bprax
wordt nooit los, maar alleen en 'irit-
sluitend in de bekende roode cartpns
met handelsmerk: knielende vrouwen
figuur, geleverd door de firma Helnr.
Mack Nachf., Ulra a D.
(Adv.)
KERKNIEUWS.
Mevrouw de wed. D. van Hoyte-
maFromberg te Culemborg heeft
10.000 geschonken aan de Diaconie
der Ned. Herv. Gemeente aldaar, ter na
gedachtenis van haar op 5 Sept. j.l.
overleden echtgenoot, den heer D. van
Hoytema.
Geref. Kerk.
Beroepen te Haamstede, J. E. Vis
ser, cand. te Kockengen.
RECHTZAKEN,
Op 57-jarigcn leeftijd is te VGraven-
hage overleden mr. R. del Campo, ge
naamd Camp, advocaat-generaal bij het
gerechtshof aldaar.
Te Londen heeft de eerste radio
amateur terecht gestaan, die een ont
vangstation had ingericht, zonder in het
bezit te zijn van den voorgeschreven
aanmeldingsbrief bij den graafschaps-
raad. De rechter veroordeelde dezeneer-
sten delinquent lot slechts 4 shilling boe
te maar gaf levens te kennen dat verdere
overtredingen met verbeurdverklaring
van liet toestel, behalve boele, zouden
gestraft worden.
-o-
Advocaat sterken drank?
Voor het Kantongerecht te Middelburg
hebben lieden verschillende vcrlofhou-
ders te Middelburg terecht gestaan wegens
overtreding der Drankwet. Hun was n.l.
ten laste gelegd, het in hunne respec
tievelijke verlofslocaliteiten voorhanden
hebben van sterken drank ,n.l. advocaat.
Deze zaken waren eenigen lijd ge
leden uitgesteld geworden met hel Joel
de inbeslaggenomen advocaat scheikun
dig te laten onderzoeken.
Nadat door dat onderzoek in het labo
ratorium van den keuringsdienst van wa
ren te Goes was gebleken dal de ver
schillende inbeslaggenomen merken ad
vocaat een percentage alcohol bevatten
varieerende van 7 tot 14 pet. vroeg den
ambtenaar van liet Openbaar Ministerie
ontslag van rechtsvervolging, daar z. i.
een dergelijk klein percentage alcohol
bevattenden drank niet lol sterken drank
gerekend kon worden.
De kantonrechter, ua een tweetal
scheikundigen van bo vengenoemden keu
ringsdienst tc hebben gehoord, ontsloeg
de beklaagden van rechtsvervolging.
ONDERWIJS.
Geslaagd te Utrecht voor het exa
men Apothekersassistent ,de dames B.
II. Meertens, af hier en "C. J. van
Hoek te Vlissingen.
Geslaagd te den Ilaag voor assis
tent-machinist de heer A. A. Goedhart uit
Vlissingen, leerling van den raa-
chinistencursus verbonden aan de Am
bachtsschool te Middelburg.
LANDBOUW.
Men meldt uit het eiland! T hol e n
Ons eiland is het land der gardappelen
cn volgens de statistiek, wordt alhier van
de verschillende deelen in onze provincie
dc grootste oppervlakte met aardappelen
beteeld. Dit jaar is men niet achtergeble
ven en daar de oogst zeer ruimf is ge
weest, is het aanbod HL. aardappels
ook groot, dat uit den grond is gehaald.
In de zoogenaamde Eigenheimers zijn
nog al kwaden gekomen, in de blpuwe ten
bonte veel minder. De prijzen van de
asrdappels zijn niet zoo hoog als hel vo
rige jaar, wat niet meevalt. Er worden
ook heel wat apraappels opgeruimd en
zullen er niet zooveel in de winterkwar
tieren woTden geborgen om in het voor
jaar in den handel te brengen, zooals vo-
