KAHREL'S THEE
,1
No. 243
Donderdag 15 October 1925
163° Jaargang.
Mi dit nummer behoort een Bijvoegsel,
„BESMET"
WERK.
Er dreigt een slaking bij de ijzergie
terij van de firma Boddaert en Co. a5l-
hier
Zooals men weet heersckt er'een sta
king bij de scheepswerf van P. Smit jr.
te Rotterdam, Een Amsterdamsche
scheepsbouw-firma, had bij deze werf
eenige cylinders in bestelling gegeven,
en toen de slaking uitbrak, verzocht de
Amsterdamsche firma san Boddaert en
Co. om die cylinders voor haar te maken.
Deze nam dat agn, en de Amsterdamsche
firma gaf aan P. Smit jr., last de mo
dellen over te zenden naar Middelburg.
De vakvereenigingsbestuurders kregen
daar kennis van, en gaven aan de plaat
selijke afdeeling te Middelburg last om
te weigeren dat „besmette" werk te ver
richten, De plaatselijke cfdeeling ver
zocht toen aan de directie vsn Boddaert
en Co. om de modellen terug te zenden.
De directie weigerde dal en bleef bij
haai- voornemen om Maandag a.s. die cy
linders in het werk te nemen.
Het vooruitzicht bestaat dus dat Maan
dag a.s. het personeel dezer gieterij het
werk zal neerleggen op last van hel cen
trale bestuur der vakorganisatie, hoewel
'het zelf niets met ziin directie heeft, en
hoewel hel weet dal"dit werk niet tot het
eigen werk van P. Smit jr., behoort^
maar in opdracht werd gegeven door
een Amsterdamsche firma bij wie even
min een arbeidsgeschil bestaal als bij
Boddaert en Co.
Men heeft hier weer een typisch voor
beeld van de dwaze consequenties wspr-
toe de gevaarlijke theorie vsn het „be
smette" werk leidt Vooral in de ijzerin
dustrie. waar de fabrieken onderling vee]
werk aan elkaar opdragen, zou de sta
king bij één firma tengevolge heb
ben, dal tal van andere bedrijven .ook
zouden moeten 'worden stopgezet. En
alle firma's die toevallig een opdracht
hebben gegeven'bij de fabriek waar een
staking uitbrak» zouden dan belet worden
om hun werk te doen verrichten, hoewel
noch bij hen noch bij die anderen een
geschil bestaat.
En nog dwazer' gesteld in dit geval
dat die Amsterdamsche firma» die ook
een gieterij heeft, den order voor die
cylinders terug neemt, en zelf dat werk
gaat doen zoodra, ze er gelegenheid voor
fleeft, dan zou haar personeel het
eigen werk der firma „besmet" moe
ten verklaren, en daarvoor in staking
moeten gaan!
ringscommissies is het vaak gezien, <Ll
men al keurende na,«r elkaar toegroeide.
De bioscoopwet is geen werk van dom
pers, maar een zugk, die in alle be
schaafde landen ingang heeft gevonden.
Men late zich niet bang maken met spo
ken.
Over de kwestie van toelaatbaar of
geschikt, kwam» de Minister in zoover
ook aan de geopperde bezwaren tege
moet, dat hij aankondigde in deze „„vrij
technische" kwestie, hoegenaamd geen
onaannemelijk te willen laten hooren
Bij de repliek bleek echter dat de
tegemoetkomingen van den Minister nog
niet allen tegenstand gebroken' hebben.
De lieer Boon wees er op dat ge,-
meentelijkc nakeuring nu nog mogelijk
blijft voor films die behalve door volwas
senen ook door 18-jarigen njogcu wor
den bezocht, en dat alle bioscoopvoorstel
lingen voor hen die nog geen 18 jaar
zijn, geheel kunnen worden verboden
door de gemeentebesturen.
En de heer Bomans bleek ook niet
tevreden, want z.i. wordt de mogelijkheid
van een bioscoopverbod niet weggenomen
door een ministerieele toelichting. En de
katholieken hechten blijkbaar meer aan
de particuliere, speciaal katholieke keu
ringen van „Eer en Deugd" dan aan
gemeentelijke keuringen
Ook de anti-rev. die zich bij de replie
ken voor het eerst deden hooren. bij
monde van den heer Heemsker k, ble
ken nog niet voldaan over den nieuwen
vorm van art, 4,
Verder bracht dit debat nog een be
strijding door den hoer Tl e e in s k e r k
van de motie-Kersten tot algeheel bios
coopverbod, (die trouwens verworpen
werd met slechts twee stemmen vóór)
en een korten strijd van den heer Heems
kerk met den heer Lingbeelc wiens pleit
voor regeeringssteun aan de Ned. Herv.
Kerk door hem als „katholiek" werd ge
kwalificeerd.
Waarop de heer Lingbeek gevat
antwoordde, dat hij tol zijn 'spijt den
heer Heemskerk moest beschuldigen dat
hij zijn beloog voor het onthouden vau
overheidssteun aan de kerk, zich bewoog
in de lijn van de Fransche revolutie,
die een einde maakte aan den over-
n&d'ssteim van den G-eref. godsdienst.
Nog even werd begonnen met de be
handeling van art 4, Maar de beslis-
siugen volgen heden
BINNENLAND.
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamer.
Zitting van Woensdag.
Minister de Geer heeft op een
belangrijk punt vau de Bioscoopwet ge
tracht aan de bezwaren tegen het nieuwe
art. 4 (de bevoegdheid der gemeentera
den) tegemoet te komen.
Aan het eind van zijn gisteren gehou
den anlwoordrede noemde wij het „na
tuurlijk"., dal art. 4 niet be teekent het
recht der gemeentebesturen lot een abso
luut verbod van de bioscoop. Als er
voorwaarden mogen worden geèischt,
beleekenl dat niet, dat een vergunning
zonder meer mag worden geweigerd. De
voorwaarden moeten twee hoofdpunten
betreffen: de leeftijdsgrens en de ge
meentelijke nakeuring. Het streven naar
gemeentelijke nakeuring wordt algemeen
gevoeld Wat betreft de leeftijdsgrens,
merkte de Minister op, dat de,gemeente
besturen het recht moeten hebben het
bioscoopbezoek te verbieden aan per
sonen beneden een zekeren leeftijd.
De lieeren Blomans en Marchant
vreesden, dat de gemeentebesturen langs
een achterdeur een algemeen bioscoop
verbod kunnen binnenhalen. Spr. meent
dat de goedkeuring van de Kroon daar
tegen voldoende waarborg is, maar hij
verklaarde zich bereid aan het bezwaar
tegemoet te komen door aan artikel 4
een tweede lid toe te voegen v.an dien in
houd:
„Deze voorschriften zullen niet
mogen betreffen voorstellingen, die
uitsluitend voor personen die den leef
tijd van 18 jaar hebben bereikt, toe
gankelijk zijn."
Een groot deel van de rede van den
Minister was trouwens gericht tegen de
bewering dat de keuring voor volwas
senen een politiek karakter draagt, een
tegenstelling die samenvalt met de lijn
van voor- en tegenslemmeru. Hij ging
daarvoor de houding van verschillende
leden van links bij dc eerste behandeling
na,
Wanneer men deze zaak niet uit po
litiek oogpunt beziet, moet men begrijpen
dat het de bedoeling is te weren wat
naar slgemeene erkende- normen (af
keuring verdient. In de plaatselijke keu
DE RADIO-COMMISSIE.
De Minister van Wia terstiaeit,
de heer ir. Bongaerls heeft, hedenochtend
ten half twaalf de dezer dagen door hem
ingestelde commissie, ter overweging van
de vraag welke Laak de Slaat ten aanzien
van den radio-omroep (broadcasting)
heeft te vervullen, geinstalleerd.
Na een uiteenzetting van den bestaan-
den toestand herinnerde de Minister aan
het werk van de commissie-Posthuma,
wier rapport over de Nationale Omroep
Mij. een kostbare vingerwijzing zal in
houden bij hel indringen der, egenaardige
moeilijkheden der stof.
Evenwel meent de Minister, dat aan
de voorgestelde oplossing Sommige be
zwaren kleven, die zich in de practijk
wellicht zouden wreken. Zoo zoude in
menging van overheidswege bij de ver
deeling der uitzenduren niet kunnen uit
blijven, indien aan de maatschappij hel
gedachte bevoorrechte karakter zou wor
den gegeven. Zoo zouden z. i. tal van
moeilijkheden zijn verbonden aan het
door het comité-Posthuma en ook dooi
de Technische.Commissie aanbevolen
stelsel van licentie-heffing en dc daarbij
noodige contröle op in particuliere wo
ningen aanwezige ontvangtoestellen. Een
stelsel van „broadcasting", op de aange
geven fimaneieele basis, die een zoo
nauw verband zou leggen met een he-
zwaarlijkelicenlieheffing, doch los zou
staan van de werkelijke kosten van de
exploitatie van uitzendstations, zou naar
zijn aanvankelijk oordeel spoedig tol te
leurstelling moeten leiden.
Het rijlc zal zich aan de regeling van
den radio-omroep, niet mogen of kun
nen onttrekken. Allereerst ter wille van
de belangen! van de rijks-radiodienslcii
in het algemeen en van de openbare ra,-
dio-telegraaf- en telefoondiensten in het
bijzonder. Die belangen vinden reeds
eenige regeling en bescherming in de Te-
lelegraaf- en Telefoonwel ihet hare uit-
voeringsvoorschriften. In dit verband wa
re dus de vraag te overwegen of de re
geling van .den radio-omroep wellicht
wijziging of aanvulling van de evenbe-
doelde wettelijke bepalingen noodzake
lijk maakt.
Dan heeft het rijk de waarborgen te
stellen, dat met hei middel vau deh
radio-omroep geen strafbare feiten plaats
hebben, in 'l bijzonder dat niet in strijd
wordt gehandeld met de eischen van
openbai-e orde of goede zeden- En overi
gens is hel misschien zaak om naast dit
repressieve toezicht een preventief toe
zicht op misbruiken te slcllen.
Verder moet er voor worden gewaakt,
dat builenlandsche broadcasting-stations
(en ook binnenlandsche) de particuliere
ontvangtoestellen zonder storing door
radio-omroeping kunnen bereiken, ter
wijl anderzijds Nederland bij de interna
tionale verdeeling van de* verschillende
goli'lengteif^ijn woord zal moeten over
wegen en doen gelden.
En len slotte is er de financieele zijde
au de aangelegenheid. De Minister acht
het billijk, dat de houder eener opvang
inrichting daarvoor aan den staat een
bedrag betaalt en dat de Staal de in
komsten daaruit, althans ten deele aan
wendt tol steun van nationale en cul-
lureele radio-uiliendingen, alsmede tol
goedmaking van de kosten van zijn toe
zicht en zijne overige bemoeiingen. De
meest eenvoudige en zekere wijze van
heffing van zulk een récht is een vraag
stuk op zich zelf. Ook op dit stuk Zal!
wettelijke voorziening noodig kunnen
zijn
Natuurlijk zal de rijkszorg ook hier
ter wille van onderscheidene belangen
aan de vrijheid van handelen beper
kingen moeten aanleggen Binnen deze
noodzakelijke grenzen komt liet echter
hel meest overeen met ons volkskarakter,
dat aan den radio-omroep zooveel mo
gelijk vrijheid van ontwikkeling wordt
gelaten, ook waar o-vertuiging of belang
lol bepaalde groepeeringen nopen. De
Minister ontveinsde zich niet ^jat deze
vrijheid de noodzaak van meerdere uit-
seinstations met zich kan brengen. Ik
zou, zei de "Minister, evenwel deze mo
gelijkheid willen aanvaarden, indien
slechts de te ontwerpen wettelijke rege
ling van den radio-omroep naast voor
ziening in de belangen, die ik zooeven
mocht aanstippen, tevens een prikkel of
een zachle drang schept tot samenwer
king der verschillende groepen waar dat
slechts mogelijk is. Daar het stellen van
algemeeuc regelen, waaraan uilzendsta
tions zullen zijn onderworpeu bij de wel.
zal wellicht een eenvoudige, soepele op
lossing in dien zin zijn te bereiken
Een bijzondere commissie van tech
nisch ervaren en bij uitstek deskundigen,
zal u daarbij, voor zooveel noodig, ter
zijde staan.
In afwachting van dc uiteindelijke re-
w ding zou als voorloopige proef, aan-,
een of meer stations, onder bepaalde
oorwaarden tijdelijk machtiging lol ver
zorging van den omroep kunnen worden
gegeven.
Ook omtrent dit punt heeft de Mi
nister gemeend het advies der commissie
niet te kunnen ontberen.
De voorzitter der commissie, jhr. mr.
M. Buys de Becrenbrouck, gaf
in zijn antwoord de verzekering dat niet
alleen in de groepecringen, waaruit deze
commissie is samengeroepen, maar ook
in de dagelijks toenemende menigte van
radio-luisteraars, de kringen vau volks
opvoeders en al dergenen, die hebben
begrepeu, van lioe ontzaglijken invloed
de radio voor de toekomst van ons na
tionaal beschavingsleven kan worden,
het door de Regeering genomen initiatief
met voldoening is begroet.
"Van het groot aantal moeilijkheden is
de commissie zich bewust. In afwachting
het eindresultaat, tot hetwelk de
commissie zal geraken, hoopt zij binnen
gezelten tijd aan den Minister een ad
vies uit te brengen ter voorziening in
een tijdelijke verzorging van den om
roep, welke aan de meest dringejndie'
behoeften en wenscliën van het volk in
zijn breedste stroomingen tegemoet kan
komen.
Uit Stad en Provineie,
Uit Middelburg.
Wijzende op de advertentie in dit
nummer voorkomende over de verloting
ten bate der verecniging lot bestrijding
der t. b c„ deelen wij op verzoek mede,
dat de eerste prijs valt in de eerste 6000
munniers.
x
Uit Vlissingen.
Tc Vlissingen is gisteren ouder
voorzitterschap van den heer P. G. Laer-
noes, een vergadering 'gehouden, waar
in besproken werd hel dezen zomer ge-
bleeken tekort aan hotel- en pensioQ-
ruimle. Een commissie werd aangewezen
om in deze cèn nader onderzoek in te
stellen en mogelijke verbetering aan te
geven.
Uit Wal cheren.
Niettegenstaande het gure weer
heeft So uburg gisterenavond toch nog
nagefeest, en is de verlichting, zooveel
doenlijk ontstoken, terwijl de burgemees
ter en het dagelijksch bestuur der
meent© een rondrit maakten door een
deel der gemeente. Den burgemees-
Ier werd in de Kanaalstraat nog een
bloemenhulde aangeboden.
De beide muziekgezelschappen van
Souburg en "Ritthem zorgden ook nu
weer voor vroolijke muziek.
^Vij moeien ook nog even Ier inkomen
op het feest van Dinsdag en wel op het
meer intieme samenzijn van gemeente
raad en feestcommissie met de fami
lie Van Doorn in de raadzaal na afloop
-van de gemcenscliappelijke koffietafel.
Er is toen o.a. nog door den voor
zitter der feestcommissie, den heer
Lecnliouts, namens den eere-voorzitler
van de commissie, den oud-burgemees
ter, den heer P. S. Buleux een schrij
ven voorgelezen waarin deze ook in die
kwalilieit woorden van welkom lot zijn
ambtsopvolger richtte.
o
Uit Zuid-Beveland.
In verband met de in den laatslcn
tijd gepleegde inbraken \it de Ned Herv.
Kerk en drie scholen te Rilland-
B a t h, hebben de gemeente- en Rijks
veldwachter een nader onderzoek iuge-
sleld naar een persoon, genaamd A M.,
oud 43 jaar, wonende te- Nieuw-Helle-
voet. Deze persoon,-welke in de gevange
nis te Rotterdam zit opgesloten, verdacht
van verschillende inbraken in kerken en
scholen, wordt aldaar door hen onder
handen genomen. Hij bekende de inbra
ken te hebben gepleegd in de Ned
Herv. kerken en dc drie scholen in den
nacht van 11 op 12 Sept. 1.1.
Bij een huiszoeking, welke de beide
■ldwachlers hierop in zijn woning te
Nieuw-Hellevoet hebben verricht, kwa
men enkele van de vermiste voorwerpen
voov den dag. Ook een groen kleed, ver
mist bij de inbraak in Mei 1923 in dc
Ned. Herv. kerk, kwam voor den dag,
zoodat ook deze inbraak op rekening van
den verdachte komt
Hiermede i^dus de hand gelegd op
een berucht individu, welke de inbraken,
die in de laatste 2 jaar in deze omge
ving nog onopgehelderd bleven, voor zijn
rekening heeft. Verdachte bewoog zich
per rijwiel en maakte zich voor liet aan
breken van den dag uit de voeten.
Uit Zeeuwse h-V laanderen OD.
"Woensdag hield de heer ir. J. C.
Ramaer» oud-inspecteur generaal van
den rijkswaterstaat, in eene van wege
den Zeeuw polderboud belegde open
bare vergadering le Tern e uze n eene
lezing over liet Verdrag met België. De
vergadering werd geleid door den heer
D. J. Dees, bestuurslid van den Bond.
Hei adres aan de Tweede Kamer
waarbij terugzending van het ontwerp
aan de jregeering wordt verzocht voor
vernieuwd overleg met België en wegne
ming der gerezen bezwaren, werd dioor
de vertegenwoordigers dier goed verle-
genwtoordigde gemeente- en poldlerbe-
stuiren geleekend, terwijl uil de verga-
ring stemmen op gingen die er op aan- i
drongen een meer algemecne actie van
de bevolking te doen uitgaan.
Naar aanleiding van een renlabili-
teitsrekening van den directeur der gas
fabriek le Axel. volgens welke de uil
gaven eener eventueele uitbreiding van
het gasnet naar Spui zou kosten voor
aanleg f6460, en voor exploitatie f2500,
totaal per jaar f 8960, legen een som van
f9233 als ontvangsten voor gaslevering,
besloot de raad der gemeente met 6
tegen 5 stemmen om de wijken Spui.
Magrelte en Yaarhvijk aan hei gasnet aan
te sluiten en deze werken zoo spoedig
mogelijk aan te vangen.
Tol leden der gascommissie werden
herbenoemd de hceren J. en P. de Feij-
ter on J. M. Baert.
Na eenige discussie werd hel salaris
jvan den gem opzichter verhoogd van
f1600 tot f2000 met 4 twecjaarlijksche
verhoogingen van f100 Met 9 st werd
thans definitief benoemd de tijdelijke op
zichter, de heer P O. Filius, die boven
dien voor 1925 een gratificatie krijgl van
f200.
De gasprijzen werden voor industrie
verlaagd van 10 opj 6 ct. per MA al naar
het verbruik Voor kachelgas wordt het
an 8 tolt 6 ct. per MA
Voor bestratiugs- en rioleeringswerken
wordt f 30.000 geleend, hoogstens voor
5 pet en af te loSscn in 30 jaar
Goedgekeurd werd een af- en over
schrijving van f42315 op de begrooting
voor 1925.,
Dc begrooling voor 1926 werd vastge
steld op f 166 335.911/2 gewone dienst 011
f7000 kapilaaldienst, met f4952.66 aan
onvoorziene uitgaven
De begrooting der gasfabriek beloopt
f48 415.40, kapilaaldienst f 54-10.
Het grondbedrijf wordt begroot op
f8875 met een kapitaaldienst van f6500.
Het vleeschkeuringsbedrijf wordt voor
Axel vaakgesteld op f5500 en het Burg.
Armbestuur op f 9937.761/2-
Woensdagnamiddag vertrok een ge-
Jaden sleepschip, dat voor dö kadje aiui
de Axelschc Sassing suikerbieten had
geladen met bestemming voor Sas van
Gent, naar deze plaats. Even voor
DE BESTE
Verkrijgbaar voor engros eu detail bij
de firma Gebr. STEENLAND, Station
straat MIDDELBURG.
(lng. Med.)
SI u i s k i 1 geraakte het schip aan den
grond met een dusdanig gevolg, dal liet
omkantelde en een groole hoeveelheid
suikerbieten verloren ging
De schipper bevond zich aan hei roer,
terwijl diens vrouw in liet z.g. vooronder
werkzaamheden verrichtte. De schipper,
die geen oogeublik de tegenwoordigheid
van geest verloor, slaagde erin zijne
eclilgenoote bijtijds te grijpen en haar
al zwemmende op liet droge Je brengen
Hel schip ligt midden in liet kanaaltje*
zoodal de scheepvaart uitermate wordt
belemmerd.
(Voor verder Stad en Provincie zie
men het Bijvoegsel)
KERKNIEUWS.
Als predikant werd gister irt de
Vrije Chr. Evang. Gemeente, te^\ een-
dam bevestigd ds. J. Kareis© le Goes,
die zijn opleiding heeft ontvangen aan
hel instituut Saiul Chrischona te Bazel.
De kwestie-Ge elkerlceu.
Aan liet Handhl. wordt gemeld, dat
gisterenavond na een zeer bewogen ver
gadering door de Prov. Synode der Ger.
Kerken te Amsterdam besloten is uan
le vragen een vervroegde Generale Sy
node bijeen te roepen in December a.s.
Er waren bij deze Prov. synode ver
schillende protesten ingekomen tegen de
wijze, van optreden van de classis Am
sterdam
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
In een advertentie in dit nummer
wordt meegedeeld dal bij voldoende deel
name dr G. II van Sendeu uil Den He3g
(sciirijver o. a van ,,Vil den strijd om
nieuwe levenswaarden" en „De Wijsheid
der Wala'";, een cursus van drie avon
den zal houden, ter toelichting van zijn,
op het psychisch monisme berustende
wereld- en levensbeschouwing
Benoemd tot onderwijzer aan de
op te richten Geref. school le Krab
be nd ij ke, de beer Burggraaf le Ilijs-
sen.
Te Eiker zee (Sch.) beslaat nog
een o> 1. school, waarvan het hoofd le
gen 1 Januari eervol ontslag is verleend'
op verzoek, terwijl die school dan een
éénmansschool zal worden, dagr de on
derwijzeres op wachtgeld komt meldt de
N. R. Crt. Er zij sollicitanten opgeroepen
en 1 liefhebbers zijn er op komen da
gen. Men is evénwel bezig dit schooltje
om te zetten in een Hervormde school,
maar hel N. O. Q. zal een spreker op
doen treden om de bevolking, voor zoo
ver nooidig, in le liclilen en den voorstan
ders van o. 1. (onderwijs, die er werkelijk
gevonden worden, te raden hun begiusel
niet prijs te geven.
Rijksbeurzeu Landbouw-
Tloogcschool.
De Minister vau Binnenlandsche Za
ken en Landbouw brengt ter kennis van
bclangJiebbendcn, dal voor Jiet studiejaar
1925—1926 aan de Landbouwhooge-
school te, Wageningen eene Rijksbeurs
ter tegemoetkoming in de kosten van de
studie aan die onderwijsinstelling be
schikbaar is, en dat zij, die daarvoor in
aanmerking weuschen te komen, zich
vóór 10 November a.s bij gezegeld adres
lol curatoren dezer hoogeschool (adres
jhr. S. van Cillers, preside»(t-eurator. te
Brummen, huize „Engelenburg") moeten
richten.
RECHTZAKEN.
Hooger beroep.
Door A. B. 50 jaar, slager le M i d d e 1-
b u r g is hooger beroep aangeteekend
tegen het vonnis van den Kantonrechter
te Middelburg d.d. 7 October 1.1., waar
bij bij op tegenspraak werd veroordeeld
lol een geldboete van f 100 subs een
maand hechtenis met last tol openbaar
making van de uitspraak door plaatsiao
