FTUILlETnU.
KEES HELDER,
©s-
October 192S
Jaargsm,
Sit nummer bestaat uit TWEE bladeu.
EERSTE BLAD.
Abonnementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
voor de andere gemeenten p. post f 2.50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-
singen f2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
cent per week.
Advertentiën worden berekend
per regel plaatsruimte, met inbegrip van
omranding.
Gewone advertentiën: 30
cent per regel.
Ingezonden Mededeelin-
il e n 50 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
■/an 17 regels f 2.10, elke regel meer
30 cent.
Kleine advertentiën niet
grooter dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
•vooruitbetaling.
Advertentiën onder brieven of bevra
gen bureau dezer courant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
ons blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
Postcheque en Gironummer 43255
VARIA.
HERINNERINGEN VOOR WALCHEREN
EN ZUID-BE VEL A NÜk
We moeten nu weer terug naar den
spoorweg.
Dronkers trad niet meer, zooals eerst
als concessionaris op den voorgrond
maar hij bleef een sterk stuwende kracht.
Hij was dal onder andere bij de con
cessie-aanvraag van Nihoul. En toen
na de mislukking daarvan in 1856
de Banque Suisse eeu nieuwe concessie
vroeg, was liet weer de lieer Dronkers,
die de gemeente Middelburg wist (e be
wegen om, behalve de overdracht van
hel Ilavenkauaal langs "Kleverskerke, ook
nog voor hvee en een halve ton in hel
kapitaal deel te nemen.
Natuurlijk was hij ook niet ingenomen
mei de wijze waarop^de Bedijkingsmaat-
schappij talmde met het kanaal
Die concessie van de Banque Suisse
was wel de ernstigste van. dl de tol toen
geopperden plannen. Dat ook zij sneu
velde was edn gevolg van andere Am-
standighedeu. Men was loen in de da
gen van groote beroering alom in den
lande over de spoorwegplannen. De eene
wet voor, de andere na werd verworpen.
Het is te begrijpen. Er waren zoo ont
zaglijk veel plaatselijke belangen mee ge
moeid, dat bet haast onmogelijk was om
allen le bevredigen door het geven van
concessies, hier aan den een, 'daar laan
den ander. Bij dai onnoemlijk aantal be
langen dreigde de Zeeuwsche, of liever
de zuidelijke lijn achterop' te geraken,
omdat handel en nijverheid in liet cen
trum van het land betoogden, dat bij een
lijn van Vlissingen door Brabant naar
Venlo meer Duiiscbo belangen gediend
werden dan Nederlandsche. We zuhen
niet in bijzonderheden treden van de vele
achtereenvolgende plannen, die hier
Zeeland den terugslag hadden van Him-
niellioch jauchzend, zum Todc be-
Irübl". Er is zelfs een lijd gewecsh, dal
de Zeeuwsche spoorwegbclangen in den
Haag zoo weinig me Meiden, dat men de
Brabanlsche lijn wilde laten eindigen in..
Stavenisse! Dat was voldoende, werd ge
zegd Eindeloos lang is de reeks adressen
die toen zijn opgezonden. Maar het eind
was de aanneming in 1SQ1 vaa liet ont
werp tot aanleg van „staatsspoorwegen"
waarin o.ok de Zeeuwsche lijn was op
genomen
Maar nog altijd stolid voorop geen
spoorweg zonder dam, en geen dam zon
der kanaal Eerst werd dus door den
Staat het kanaal door Zujd-Beveland af
gewerkt. Door het ter zijde schuiven van
de indijkingsmaatschappij Jiad men nu
de handen vrij. In Jan. '62 had de eer
ste aanbesteding plaats,- en 15 October '66
werd met een ministerieel bezoek en
mei feestelijkheden het kanaal voor de
scheepvaart geopend
Teekenend echter voor de stemming op
Walcheren was. dat een oproeping van
B en W. van YUssingen en Middelburg
aan de ingezetenen om te vlaggen, in de
Middelb. Crt. een scherpe kritiek vond.
Na de droeve ervaringen vond dal blad
dat men voorzichtig moest zijn met ma
nifestaties. Er zouden verkeerde gevolg
trekkingen uit kunnen worden getrokken
En er werd ook weinig gevlagd
Wel was in '65 de wet tot onteigening
aangenomen, m&ar op Walcheren was
nog niets aanbesteed,
Znid-Beveland was gelukkiger Daar
was men tenminste al begonnen met
den aanleg van de spoorlijn van Goes
uil naar het Oosten En in Februari '67
begon men met het afdammen van de
Ooster Schelde, een werk dat véél gau
wer ging dan men verwacht had Reeds
vijf maanden later was het werk zoover
voltooid dat er een huipspoor over kon
worden gelegd, en don 31 Juli reed een
werklrcintje van den Brabanlschcn wal
naar» Goes Reeds 1 Juli 68 kon de
dienst tusschen Bergen op Zoom en Goes
geopend worden.
Maar Walcheren zal nog in afzonde
ring Er' is eerst een strijd gevoerd over
de vraag of men hel Sloe moest afdam
men dan wel overbruggen Thorbeckc
hééft als Minister ten Slotte beslist voor
een afdamming, de Earners vereenigden
zich daarmee en den laalsten dag van '65
tee kende de Koning liet besluit Maar
hel geheelc jaar '66 ging met de voor
bereidingen weg, zoodat de bovenbedoel
de afwachtende houding der Wal die
naars wel. te begrijpen was. Eerst in '67
werden de eerste werken, ,n.l. de groote
schutsluis, de binnensluis en de buiten
haven te Vlissingen aanbesteed
En toen bij den aanvang der werk
zaamheden o£ Walcheren is er in Mid
delburg feest gevierd, twee dagen achter
een met een grooten allegorischen op
tocht, met illuminatie en vuurwerk
Maar terecht had in 1866 de gemeente
raad van Middelburg gezegd in den aan
vang van een adres aan de regcering
„Geen ontwerp voor een spoorweg in
Nederland heeft met zóóvele wederwaar
digheden, zóóvele moeiten, zóóveel te
genstand te worstelen gehad, als dat voor
den zoogenaamden Zeeuwsch-Duilschcn
spoorweg
■De plannen voor Walcheren waren
echter iets gewijzigd. Oorspronkelijk om-
DE REiSGEMOUÏE.
Botnan uit hef Franscb
van GUY CHANTEPLEURE.
Geautoriseerde vertaling van W. H. C.
TT*
28.)
„Thuis komende van een diner, waar
op ik niet gevraagd was, kwamen Mar
oelle en Edmée mijn kamer binnen, om
roe te vertellen hoe de avoud was ge
weest. Ik had, alleen thuis zijnde, mijn
tijd doorgebracht met een brief van
tien zijdjes aan jou te schrijven, een
brief, dien je met zult ontvangen
een brief, waarin ik je inderdaad te
veel sprak over hem, aan wiea ik
liever niet te veel denkwaarin ik
't eigenlijk alleen over „hem" hadIk
lag nog niet in bed; ik had alleen nog
maar mijn haar los gemaakt en 't voor
den nacht in orde gebracht.
„Toen kwamen er van Marcelle en Ed
mée uitroepen zonder eind, zooals ik
die trouwens telkens hoor, als ze in
mijn toilet Iets nieuws ontdekken
Owat ziet u er grappig uit met
die twee kieine dikke vlechten aan
weerszijden van uw kleine gezicht! En
idat geslrikle lint boven uw oor! zei Ed
mée spottend. U ziet er uit als een
pop!
Wat ziet u er schattig uit,\ zei
Maroelle. Net een mooi, klein meisje. Ik
heb nooit geweten, dat men voor den
nacht 't haar opmaakt Waarom ge
bruikt u geen leeren papilotlen, zooals
wij?
„Een kreet van ontzetting ontsnapte
me' Leeren papillotten! Maar dat
staat afgrijselijk; trouwens, ik krul mijn
haar niet
;vWat kan u dat schelen of 't af
grijselijk staat, vroeg Edmée op wrangen
toon; niemand ziet u toch 's nachts.
Doel er niet toe, zei ik, zelfs ge-du
rende den nacht ben ik 'er op gesteld er
netjes uit le zien en mijn haar netjes op
gemaakt te hebben „alsof iemand me
moest zien.
„Kerjean, zou jij aan dezen zin aan
stoot hebben genomen? Welnu, den vol
genden dag nam mevrouw 'Chardon-Plu-
che me apart cn op .stijve^; Loon, die haal
bij dergelijke mededeelingen eigen is. zei
Juffrouw Boissoli, Maroelle en Ed
mée hebben me verteld van uw „nacht-
kapsel". (Ik wou dat ik je, de manier kon
weergeven, waarop dit woord werd uit
gesproken). ,,'t Is de eerste maal in mijn
leven, "moet ikf u bekennen, dat ik hoor
spreken over een jong meisje oï zelfs
over een fatsoenlijke vrouw, die izich voor
den nacht opsiertMaar dit gaat mij
niet aanik wil u slechts verzoeken
mijn dochters die ik tot kuische echt-
valten ze hel graven van een 'Kanaal van
Vlissingen naar Middelburg, dat dan zou
aansluiten bij liet reeds bestaande, maar
dieper te maken kanaal van Middelburg
langs Kleverskerke naar het Vccrsche
Gat Maar met het oog op "de verzanding
dia men daar vreesde van do afdamming
van het Sloe, en ook luisterend naar tic
smeekbeden uit Veere om ook dat oude
stadje te doen deelen in de plannen
tot herleving, is in '67 besloten tot de
bekende afwijking bij Kleverskerke naar
Veere m^t afsnijding van den ouden
Kanaalmond (die in het begin dezer eeuw
ingepolderd i s)
Om volledig le zijn, moet hierbij nog
vermeld worden, dat van de aanneming
van hél spoorwegnel van '61 af, hel Bel
gische verzet tegen de afdammingsplan-
iven verdubbeld is, op grond speciaal van
de voorspelling dal de vaargeul van de
Wester Schelde er door zou lijden, en
dat de invaart bij Hansweerl te lastig
was. Stapels brochures en «artikelen zijn
er toen verschenen, en er zijn ook sta
pels diplomatieke nota's gewisseld Ook
toen heeft België arbitrage voorgesteld
Maar onze regcering, gesteund door de
Volksvertegenwoordiging, heeft dat afge
wezen lyn eerste om het ^principe, daar
geen recht van België daarop erken
de; en bovendien omdat zij vertrouwde
op de adviezen van de geraadpleegde
N'ederlandsche deskundigen dr.- volhiel
den dat er geen kwade gevolgen van te
•erwachlen waren En het is goed ge
weest. dat onze regeering die houding
aannam, want toen België op éigen
houtje arbiters benoemde, it 1deskun
digen uit het buitenland, hebben die een
ongunstige verwachting uitgesproken,
die door de werkelijkheid niét is beves
tigd Ze hadden verkeerd de toestanden
bcoordeckl
Nog zij gememoreerd dal de afdam
ming van het Sloe een waterstaatkundig
werk is geweest, dat zeker niet minder
bewondering verdient dan de zooveelan
gere dam door de Ooster Schelde Door
het Sloe liepen zware eb- en vlo'edstroo-
stroomen Eerst werd de stei'e onder-
zéesche oever van Walcheren verdedigt!
toen de bodem van hel vaarwater gevrij
waard tegen verdieping door den te
crwachteren steeds sterkeren stroom bij
de vernauwing van de watergeulver
volgens werd de afdamming gelegd lot
gewoon hoog water, daarna werd de
dam verhoogd boven stormhoogte.
Bij hel leggen der zinkstukken is men
door den sterken stroom niet altijd ge
lukkig geslaagd. Maar den meeslen hin
der had men van het steeds sneller
worden van den stroom bij den dam
naarmate de opening nauwer werd Men
heeft er te doen gehad mei slroomsnel-
heden van meer dan 3.5 M. in de secon
de. Men heeft het een dag gehad dat
de lot 140 M. ingeperkte Sloestroom
zich over die volle breedte met circa
één meter verval over de afdammings-
werken stortte, de sleenen van 40 en 60
K.G. meesleurend, die niet door de opzet
telijk geslagen staken waren vastge
klemd Aan het zeer natte en beweeglijke
strand van Z Beveland hadden voorts
herhaaldelijk vervloeiingen plaats
Het werk, dat in October 'TO was aan
besteed, en dat aangevangen werd na den
strengen winter. »1, in April '71, was
12 Juli zoover gevorderd dat de water-
doorvoer uil de Wester Schelde tegen
gehouden werd. Daags tevoren was er
nog een waaghalzige schipper bij hoog
genoolen wensch te vormen geen
ideeën in te prenten. die ze, God
dank, niet hebben U hebt haar ge
zegd (en ze herhaalde mjjn woor
den) „Wees verzoek ik u, een volgende
maal zoo vriendelijk dergelijke praatjes
te vermijden, hoewel dié arme kinderen,
den hemel zij gedankt! het onbehoorlijke
er van niet hebben begrepen"
Maar mevrouw' ik evenmin, dat
zweer ik u!
.Ik was verontwaardigd en stond vol
komen verstomd.
„Mevrouw Chardon-PIuche keek me
met verbazing aan.
- Als dat t geval is. kindlief, zei
ze loen, dan zijn het niet uwe bedoe
lingen geweest, noch uwe gedachten, die
slecht zijn maar uwe geheime instinc
tenDie moet u bestrijden Als
moeder van dochters, voel ik dat het
mijn plicht is u deze waarschuwing te
geven in uw eigen belaqg."
„Ditmaal was mijn verbluftheid zoo
grenzeloos, dat ik aanvankelijk niet wist
wal tc antwoorden. "Toen ik mijn tegen
woordigheid van geest had herwonnen,
was mevrouw Chardou-Pluche de kamer
uit.
„Ik heb mijn schouders opgehaald en
me verder geen zorg pver "t geval ge
maakt. Het oordeel van de bekrompen
vrouw, die altijd kwade bedoelingen
heeft, kan me niet derenIk lach er
omIk heb 't je immers wel gezegd,
Fotograaf, levert U artistiek
Portretwerk in elk
bestaand procédé en
in iedere gewenschte
uitvoering tegen zeer
billijke prijzen.
Is tevens het bekende
speciale adres voor
alle soorten
- VERGRQQTINGEW.
Lange Delft I 34,
Middelburg.
Telef. 522.
ZIE KTikL&GE.
(Ing. Med.)
water met een leege tjalk doorgevaren
In weerwil van de ondervonden moeilijk
heden was het werk echter zeven maan
den, voor den opleveringstijd, ui 21 De
cember '71 goedgekeurd
Van groote werken is, geschiedkundig,
hel interessante gewoonlijk te roeken in
de voorbereiding en in liet gebruik in
de praktijk
We zullen dan ook de verdere feiten
slechts kort aanstippen.
Bij de opening van den geheelen
spoorweg op 2 '9 Febr '75 heeft AI id del
burg nog eens feest gevierd, ook weer
met een optocht als een van de feest
nummers. En 7, S, en 9 September '73
heel'l Vlissingen groote feesten gevierd
bij de opening van de Rijkswerken der
havens, sluizen en spoorweginstallaties.
Bundels vol geestdriftige gedichten zijn
er nog uil dien lijd ever, als getuigenis
van de stemming dier dagen, de bóóp-
vollc stemming.
Men stelde zich gouden bergen voor.
We weten nu allen dal verscheidene
daarvan in den mist zijn verdwenen. Ifcl
groote kanaal door Walcheren, mei zijn,
voor zeeschepen bestemde en voor dien
tijd zeer groote dicplct beet'l niét de
scheepvaart gebracht die men vernacht
te met een herinnering aan dc dagen van
grooten handel van vroeger eeuwen. On
langs bij de vermelding van liet halve
eeuwfeest van hel droogdok te Middel
burg noemden wc de recderij van Zevle
en Dekker le Middelburg, die dat
droogdok aanlegde in verband niet haar
groote, ook op het heslaan van dal ki
naal gebaseerde reedcrsplannen. Ze heeft
ook een aantal zeilschepen in dc vaart
gebracht. Maar de lijden bleken anders
dan vroeger. Ten dcelc werkte de >vor
gang van zeilschepen naar stoomschepen
in andere richting, ton deele bleek de
vorm van het scheepvaartverkeer anders
te zijn, zoodat liet massavervoer zioli
meer in enkele havens concentreerde
De onderneming is dan ook uilgeloópen
op een financieele débacle. di'1 de
ouderen van dagen zich nog goed zullen
herinneren.
En over de havens van Vlissingen be
hoeven we ook niet veel te zeggen. Zo
hebben niet aan de verwachting beant-
woord. En dat is nog een zacht woord.
I In de eerste jaren heeft Krupp uit Essen
er nog een vertegenwoordiger gehad
aanvoer van zijn ertsen, maar het
lange vervoer tc land bleek te duur en
1 Krupp staakte deze poging Groote po-
I gingen zijn er niet meer gedaan, en ais
de „Zeeland" er niet was geweest, zou
i dc VJissmgscIic haven nog stiller zijn
geweest Nu had men tenminste een druk-
te aan de buitenhaven na: sl de leege
binnenhavens
De vestiging van do ..Zeeland" was een
natuurlijk gevolg van het leggen van den
Zecuwschcn spoorwi g" Men heeft altijd
bij de plannen ook gedacht aan 't Duit-
schc achterland. En de ervaring van dc
„Zeeland" heel'l bewezen dal die ver-
wachlian gegrond was Maar we*.weten
ook dat de „Zeeland" herhaaldelijk met
groote teleurstellingen heeft ie kampen
gehad. Twee jaar na de opening van de
Vlissingsche haven begon do ..Zeeiand'
le varen met de twee stoombooten ..Stad
Middelburg" en ..Stad Vlissingen' Den
lOden Juli 1875 had. ook al weer met de
noodige lees lelijkheden, de eerste vaart
p'ants Do aangewezen Enge Echo haven
Queeusboro was nog we! niet gereed,
maar men voer loen op Shecrness. Eu
het is moeilijk om zich nu voor te stellen
Welk een neerslachtige stemming hier
gewekt werd, loen 19 Nov d.n.v. dc mee-
deejitig word gedaan dat de maatschappij
haar vaarten voorloopig had gestaakt
Het aan wal komen te Sheerness bleek
ii hel winterseizoen te moeilijk Eenige
maanden later is de dienst echter hervat
en toen op Queensboro Maar nog veel
teleurstellingen zijn ook daar gevolgd.
Laten we nu echter niet le zwartgallig
zijn.
Hel is waar dat de kanalen, havens
en spoorlijn niet d a l gegeven hebben
wat men zich in deze omgeving toeii
droomde Maar men behoeft zich slechts
voor te stellen wat Walcheren en ook
Zuid-Beveland .thans zouden zijn zonder
men moet altijd een snippertje philo
sophic bij de hand hebben
„Ik ben blij dat je mijn brieven hebt
ontvangen cn mijn gebabbel genoegelijk
vindt, „want door mö le lezen hoor je
me" Oude Bizuth. jij bent in de hecle
wereld de eenige die goed is'.
Wat denk je, zou men 't vreemd vin
den altijd jouw handschrift tc zien' Ik
hoop dat mevrouw Ohardon-PIuche niet
elke enveloppe bekijkt Maar, laat
haar naar de pomp loopen Ik w i 1
brieven van je ontvangen
..Meld me vooral den dag van je aan
komst, dan wip ik den eersten Zondag
den besten even uit om bij je te ko
men Als 't nog lang duurt, voor
dat liet Zondag is. dan kom jij dadelijk
naar mij, niet waar?
„Heb je 't gelezen, Kerjean? Het The
ater Franpais gaat een looneelstuk in
dichtmaat opvoéreu van Fabrice de Mau
ve „De Koningin van IJs"
„Ik hoop je weldra te zien'
Je Phylekc.
IX.
Terwijf hij op reis was, werd de voute
van Kerjean dikwijls gewijzigd, nu eens
omdat de omstandigheden en de zaken
dit noodig maakten, dan weer als gevolg
an dc instructies, die uit Levallois kwa
men; in de eene stad, waar de ingenieur
van 't huis-Patain tamelijk lang dacht
te moeten blijven, bleef hij niet langer
dan een paar uur of in 't geheel niet;
in een andere plaats weer langer dan
aanvankelijk voorgenomen was Steeds
word er met Parijs getelegrafeerd en ge-
I tclefoncerd. maar om contact le blijven
houden met Phyllis en haar op de hoogte
le houden, zoowel van de wijzigingen in
zijn reisroute als van den duur van zijn
verblijf in verschillende plaatsen, durfde
hij deze correspondentiemildelen niet ge
bruiken, omdat die weinig correct cn in
elk geval ongewoon zouden kunnen schij
nen Hij moest 'zich derhalve wel te-
vreden stellen met haar van tijd lot tijd
een kort briefje te schrijven of een
woordje op een prentbriefkaart te krab
belen Het gevolg was dan ook dat geen
van Phyllis' Brieven hom bereikte in de
j stad. waarheen die oorspronkelijk wer-
j den gezonden en dat ze allo minstens
I twéé of drie postkantoren moesten pas-
seéren, alvorens hem in handen le ko
men De laatste die. waarin sprake
j was van zijn terugkomst reisde vruch-
I leloos den geadresseerde na over de
1 Noordzee en in Groot Brit tannic en be-
I reikte hem eerst te Parijs, waar hij juist
.was aangekomen
Die brief was gedateerd IS October en
mis sedert twaalf dagen onderweg.
„Ongetwijfeld zal ik er nog wel oen
'paar ontvangen, die op 't oogenblilc God
Weet waar zijn! dacht Wi'lem Phvleke
zal me wel niet langer dan hen week
zonder bericht hebben gelaten
fWordt vervolgd).