No. 203
Zaterdag £9 Augustus 1925
168° Jaargang.
NIDDELBUR
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen.
EERSTE BLAD.
Abonnementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
voor de andere gemeenten p. post f 2.50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-
singen f2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
cent per week.
Advertentiën worden berekend
per regel plaatsruimte, met inbegrip van
omranding.
Gewone advertentiën: 30
cent per regel.
Ingezonden Mededeelin-
g e n 50 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
van 17 regels f2.10, elke regel meer
30 cent.
Kleine advertentiën niet
grooter dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling.
Advertentiën onder brieven of bevra
gen bureau dezer courant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
ons blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
Postcheque en Gironummer 43255.
IN EN OM DE HOOFDSTAD.
OXLV,
„F r a s c a t i". Militiezaal.
In de advertentie-kolommen der plaat
selijke bladen zag ik aangekondigd, dal
in den loop van de volgende maand in
veiling zullen worden gebracht de
Schouwburg „Frascati" in de Plantage-
Middenlaan en aangrenzende perceelen
in de Parklaan. Aankondigingen van zoo-
danigen aard hebben altijd iets te zeg
gen tot hen, die jaren lang met de ge
schiedenis van Amsterdam hebben kun
nen medeleven, en het in veiling komen
van een schouwburg-gebouw is voor een
stad als deze altijd een gebeurtenis van
beteekenis, vooral in deze tijden, nu het
met 'die tooneelspeelkunst in ons vader
land, met name 'in de hoofdstad, niet
bijsier fleurig is gesteld.
We hebben in Amsterdam in de laatste
helft der vorige en in het begin dezer
eeuw een opgewekt tooneelleven ge
kend. De ouderen herinneren zich de
dagen, toen in den Stadsschouwburg de
Bouwmeester-familie, een Albregt en zijn
gade, e.a. hun triomfen vierden; den tijd,
toen het ..Grand Theatre" onder de ge
broeders van Lier zelfs een internationale
vermaardheid heeft gehad door de uit-
heemsche gezelschappen, die er optra
den, toen een Possart en Sarah Ber
nard! en zoovele andere sterren van het
tooneel daar optraden. Yellman, „de
groote verrader", trad er op en speelde
er zijn verraders-rollen, zóó natuurlijk,
dat hij na afloop der voorstelling den
schouwburg dikwerf door „geheime uit
gangen" moest verlaten, omdat het
„schellinkjes-publiek" hem stond op te
wachten in de Amstelstraat met de be-
i r, i a m
DE REISGEN09TL
Roman uit het Fransch
van GUY CHANTEPLEURE.
Geautoriseerde vertaling van W. H. C.
x—
EERSTE. GEDEELTE.
3.)
Maar mijn vriendschap voor dat prin
sesje is in elk geval van heel ouden
datum. Die dateert van mijn aankomst
op de Centrale School..., Ik was twintig
jaar.... nu ben ik een en dertig.... reken
maar uit!
Ik denk echter, opperde Lecoulteux
dat sinds dien voorhistorischen tijd, Phyl
lis Boisjoli wel wat veranderd zal zijnl
O, zij is veel grooter geworden»,
dat ben ik met je eens, maar in werke
lijkheid is zij altijd hetzelfde teere en
vermakelijke schepseltje gebleven... Een
verrukkelijk blond en rose, klein Ja
pannertje, dat in de smalle oogspleten
van een danseresje uit Oulasnaro de oog
appels van een door Greuze geschil
derd meisje heeft.,., zoo'n zeldzaam
kunstvoorwerpje poppetje of beeldje
dat men bang is te breken.,., en te
vens zoo'n mooi gelukkig diertje, waar
van je veel houdt en dat zich in het dag
licht en in de warmte gelukkig voelt.
Zij is voor mij altijd mijn klein, dwaas
kameraadje van vroeger. Hoe wil je
(Ingez. Med.)
doeling „den schurk van de planken"
een gevoelige afstraffing te geven.
Dat was ook in den tijd toen in die
zelfde Amstelstraat de oude „Salon des
Variétés" stond, waar héél Amsterdam
in vroeger jaren zich verdrong om den
ouden Judeis, die het publiek met zijn
liederen wist mede te sleepen, te zien
en te .hooren en waar later Jean Char
lier de lieveling was geworden.
En toen heeft men later gekregen, in
den tijd van de wereld-tenloanslclJing
van 1883 in deze stad, den Parkschouw
burg, van welks pracht de roep ging door
gansch het land en dat liet Eden-theatre
te Brussel verre in de schaduw liet;
waar eerst de balletten de menigte lokten,
later de „Nederlandsche Opera" onder
de Groot op haar hoogtepunt slond.
Dat was óók en is jaren lang geweest
„Frascati" in de Middenlaan, waar de
luchtige operette de groote triomfen vier
de me! het toen beroemde K's-irio
Kreeft, Kelly, Iviehl en Mina Buder-
man naast hen, en waar operettes als
„Surcouf de Kaper", „Erminie" e.a.
avond aan avond volle zalen trokken
Ja, dat waren de tijden van groot en
opgewekt schouwburg-leven in Amster
dam met het gevolg, dat men nieuwe
schouwburgen durfde oprichten een
„Hollandsche Schouwburg" toen „Ar-
tis"-ischouwburg gelieeten werd ge
bouwd en later zelfs Carré tot schouw
burg werd hervormd; toeu het Paleis
voor Volksvlijt zijn schouwburgzaal kreeg.
Dat alles zal elke Amsterdammer, die
deze tijden' medeleefde, zich nu herin
neren als hij ook die advertentie las.
waarin de verkoop van „Frascali" wordt
aangekondigd.
Want in de kwart-eeuw, die nu wel
haast achter ons ligt, is dat schouwburg-
leven in Amsterdam wel danig achteruit
gegaan. Verdwenen is reeds eenige jaren
die „schitterende" Parkschouwburg, na
dat het gebouw gedurende jaren een
schandelijke ruïne was geweest, verdwe
nen zijn een „Tivoli" in de Nes, waar
Solzer de menschen tot tranen toe deed
lachen: de „Frasca(i"-schouwburg in de
zelfde straat, waar de oude heer Prot
den scepter zwaaide, vóór zijn „Fras
cali" in de Middenlaan verrees, verdwe
nen is ook die oude „Salon in de Am
stelstraat en het „Grand Theatre" be
slaat nog, doch de otgje roem is er al
lang uit verdwenen En wat nu het ver
dere lot van „Frascali" zal zijn?
Er is op dit terrein van „uitgaan" en
tooneel heel wat veranderd in ons goede
Amsterdam. Daar zijn opgekomen allerlei
andere vermakelijkheden, onder allerlei
uitheemsche namen; we hebben naast de
„schouwburgen" en „theatres gekregen
de „variétés" en „cabarets" en vooral
de „bioscopen", die ongetwijfeld de ge
legenheid lot uitgaan vermeerderd heb
ben, maar aan de goede, de degelijke
looueclspeelkunst, een geweldige schade
hebben gedaan. Een ..Koninklijke Ver-
eeniging Hel Nederlandsch Tooneel", ge
bannen uit den Stadsschouwburg en haar
directeur genoodzaakt bij een gezelschap
buiten Amsterdam als artistiek leider op
te treden, en de kans of hij ooit een
hem passenden goeden schouwburg in de
hoofdstad krijgen zal, nog steeds zéér
twijfelachtig
Geen gebrek aan instellingen, die zich
theatres en variétés noemen, tie „Am-
stcrdamsche Gids" vermeldt er ongeveer
een dozijn, behalve dan nog hel Groote
Tuschinski. dat in zijn „pracht voor de
oogen" den ouden Parkschouwburg met
al zijn „Chiueesch goud" en al zijn reu
zen-spiegels, voorbij is gestreefd en het
aantal bioscopen over'tic stad verspreid,
bedraagt nu reeds'een vijf-en-twintigta!
Zij allen trekken in onze dagen de massa
zij en andere vermakelijkheden, zooals
een wielerwedstrijd over 100 Kilometers
in het Stadion, die bijgewoond werd door
duizenden. Daar heeft dat zóóveel-hoof-
dig monster, dat „publiek" heet. zijn geld
voor over zitten kijken naar het maar
steeds in de rondte rijden van eenigle
kilometers-vcrslinders. die daarbij nog de
kansen loopen een ongeluk te krijgen --
wat aan ..publiek" zooveel te meer sen
satio geeft Maar als straks de tooneelis-
ten na ingespannen studie kunst willen
brengen op de planken, dan is hel in
vergelijking van die talloozen. ^lie naar
wielerwedstrijden of voetbal-kampen kij
ken gaan, slechts een „handje-vol", die
daarvoor hun geldbuidel openen zóó
zijn onze tijden, te Amsterdam en elders,
en zoo verdwijnen tooneelgezelschap-
penmoeten de 'eden daarvan met moeite
trachten er te komen en moeien schouw
burgen sluiten
Een gebouw van gansch anderen aard
zal nu, wanneer de daaromtrent dooi
de pers gemelde mededeeling juist zal
blijken, weder beteekenis krijgen, althans
gedurende eenigen tijd, nde Militie
zaal aan den Singel bij het Koningsplein.
Ge weet, dat men een paar jaren gele
den begonnen is met een belangrijke ver
bouwing van fiet Stadhuis aan den O. Z.
Voorburgwal. Sedert de vroedschap zijn
stadhuis op den Dam als koninklijk pa
leis aan Bodewijk Napoleon moest af
staan in 1808 en het sedert nooit meer
terug kreeg, is de zetel van hel gemeente
bestuur verplaatst uaar het voormalige
Prinsenhof, dat later Admiraliteitshof ge
sporden was. In den loop der vorige
eeuw is dat stadhuis steeds grooter go
worden, doordat er tal van perceelen bij
aangetrokken werden, maar een zetel den
vroedschap van Amsterdam waardig, is
het daarmede nooit geworden. Het was
een zonderlinge aaneenrijging van tal van
oude kantoor-lokalen voor den admini-
nu dat ik in haar een huwbaar meisje
zie?
Inwendig voegde Kerjean hieraan toe:
Hoe wil je nu dat ik in jou een
echtgenoot voor haar zie?
En plotseling scheen de gedachte aan
een huwelijk tusschen Roro Lecoulteux
en de kleine Phil hem, van welken leant
hij de zaak ook bekeek ,zoo iets onge
rijmds, dat hij vroolijk en ongedwongen
begon te lachen, jnet dien jongen on-
weerstaanbaren, bijna naïven lach, die
hem eigen was en waaraan zijn vrien
den den naam gaveu van: „zijn lach van
den oermensch."'
Nu goed, riep Lecoulteux. Maar wat
is ér kostelijker dan een lcind-vrouwlje of
zelfs een pop-vrouwtje?Hadl je me
soms een intellectueele toegewenscht?
De Moriceaus hebben mijn moeder aan
mevr. Davrancay voorgesteld en die vond
dadelijk dat juffrouw Boisjoli wel een
geschikte vrouw voor mij zou zijn.
En heb je eenige reden om te hopen
dat-Phyllis thans dit oordeel van mevr.
je moeder deelt?
Mijn hemel waarde vriende nog
niet.... en mijn moeder was van oordeel
dat i n deze een groote mate vah voor
zichtigheid mijn gedrag moest leiden
Ik weet dat ik geen, wat men noemt,
verleidelijk man ben en ik weet dat
ik niet rijk ben. Vijf en twintig duizend
franc inkomen 'sjaars ,wat is dat?.
Maar juffrouw Boisjoli zelf bevindt zich
eigenlijk in een tamelijk bijzonderen toe
luj
- Wel neen..Phyllis' moeder verdien
de blijkbaar als heel jonge, Engelsche
onderwijzeres, de hoogste achting eji dat
is eveneens het geval dat weet ik
positief met Mareel Boisjoli, haar va;-
der, die met bewonderenswaarige toewij
ding de hoogst verdienstelijke huisonder
wijzer was van Etienne Davrancay. Toen
plotseling op Moutjoie-Ia-Peuplière een
epidemie uitbrak kreeg de inmiddels we
duwnaar geworden arme inan, die een
dochtertje had op te voeden, diphteritis,
waaraan hij, door het op te passen, kwam
te overlijden.... De kleine PhiJjis was toen
drie jaar en stond alleeu op de wereld
Mevr. Davrancay nam haar voor goed
tot zich en toen begon mijn oude vrien
din haar pupil lief te hebben en te ver
wennen zooals de teederste moeder haar
dochter, die haai* 't meest liefheeft, zou
liefhebben en verwennen.. Als Phyllis
trouwt krijgt zij zeker geld van haar mee
len huwelijk. Men zegt "zelfs dat Mevr.
Davrancay, die na den dood van Etien
ne geen directe erfgenamen heeft, van
plan is, haar, geheele fortuin aan naar
te vermaken..,. Maar ik geloof dat die
mogelijkheid in het leven geroepen is om
jouw liefde bang te maken!
De volle stem van Kerjean verfijnde
zich tot een heel lichte ironie.
Integendeel amice hernam Lecoul
teux in vollen ernst. Phyllis Boisjoli is
niet een van die jonge meisjes, die men
trouwt als Grisélidis, met een hemd van
stratieven dienst der gemeente, zich be
vindende tusschen O. Z Voor- en Achter
burgwallen. Li een gedeelte aan de laatst
genoemde gracht had men ook de loka
len voor de administratie en voor den
krijgsraad van onze goede Amsterdam-
sche schutterij zaliger gedachtenis, en
hel hoofdbureau van de brandweer, het
was alles even droevig gehuisvest De
schutterij werd opgeheven, wat al weder
eenige lokalen vrij maakte voor den stad
huis-dienst, later kreeg de brandweer
haar hoofdzetel in een waardig gebouw
aan de Achtergracht, dus opnieuw eenige
lokalen gewonnen, maar op den duur
ging hel niet langer en besloot men,
omdat de millioenen voor oen stadhuis,
zooals Amsterdam moest hebben, onthra-
en, maar te verbouwen.
En nu is men althans ©en goed eind
opgeschoten De vreemdeling, die Am
sterdam bezoekende, tijd heeft eens van
zijn gewone vreemdelingen-route Dam
rak-Dam—Kal verslraat, enz., af te wij
keu en door de Damstraat gegaan, den
Voorburgwal opgaat, zal ontwaren dal
daar tot bij de Lombardsteeg reeds een
flink nieuwerwetsch bouwwerk voor de
administratieve diensten verrezen is, een
groote verbetering Maar men is er
nog niet. nu moet hel eigenlijke Admi
raliteitshof, waarin zich de Raadzaal
burgemeesterskamer en vertrekken voor
'ie Raadsleden bevinden, nog veranderd
worden en zal de Raad dus elders (moeten
vergaderen. Eerst heeft men gedacht aan
de vergaderzaal der Kamer van Koop
handel in de Beurs, doch nu heet het,
dat men daarvan is teruggekomen
wat mij niemendal verwondert, daar die
zaal eigenlijk nooit aan de verwachtingen
heeft beantwoord, en nu heeft men dc
Militiezaal op het oog en zou die tot
Raadszaal verbouwd worden tot tijdelijk
gebruik.
Ook al oud-Amsterdamsche omgeving
In de 15e en 16e eeuw heeft men daar
ter plaatse twee Doelen-gebouwen ge
had, den Voetboog-Doelen en den Hand
boog-Doelen en deze hadden aan den
achterkant men kan zich thans bijkans
niet meer voorstellen, dat het zóó ge
weest is een schietbaangaard. die zich
lot de Ka!verstraat uitstrekte Da bleef
zoo tot 1619, toen de stad in die om/>
vi'ng bouwterreinen noodig had, de schiet
baangaard verdween en er huizen werden
gezel en twee evenwijdig loopendc stra
ten werden aangelegd van Hciligenweg
naar Spui, de nu nog daar te vinden
Handboog- en Voetboog-straten.
]ji der eeuwenloop kwamen ven
deringen ter plaatse. Een der Doelens
verdween geheel en het terrein is inge
nomen door de R.-Kalh. kerk en pas
torie; een ander gedeelte werd de I'm
vcrsileils-bibliolheek en daar tusschen
bleef het gebouw bestaan ,dat nu nog
bekend is als Militiezaal, vóór dien
liet nog gedurende een aantal jaren
Stadsarsenaal geweest.
De Militiezaal de naam duidt hel
aan was het gebouw waar voor de
militie en de schutterij geloot werd en
men heeft er dagen gekend, dat het daar
op den Singel soms hardhandig kou toe
gaan tusschen politie en socialistische
heethoofden, die legen het militairisme
propaganda maalden. En in de d2gen als
de Koningin haar jaarlijksch bezoek aan
Amsterdam bracht, was er altijd een
kijklustige menigte, die er liet in- en uit
rijden der vorstelijke gala-koetsen, welke
er gestald waren, kwam bewonderen.
Men had het gebouw danig laten ver-
waarloozen, lot het eenige jaren geleden
goed onder handen is genomen en de
mooie 16e eeuwsche gevel weder in eere
hersteld. En, zooals 'boven gezegd, uu
wil men het inwendig nog wat gaan ver
bouwen om het dienstbaar te maken
voor de zittingen van den Raad. Maar
als het er werkelijk van komt, betwijfel
ik toch dal de heeren er zullen ver
schijnen in die schildcrachtigge cosluum>
waarin de schutters der oude Amsler-
damsclie Doelens er zich in vroeger
eeuwen vertoonden. De Amsterdamsclie
vroedschap naar een ouden schutters
hof, alias koninklijk koetshuis, alias lo-
tetingen-gehouw 't Is hoog tijd, dat de
vroedschap van Amsterdam een zetel
herkrijgt zijn oude traditie waardig!
SIM-SANA.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
'Hel Openluchttheater te
Zand voort.
Het „Volk" meldt De exploitatie van
het met zooveel enthousiasme Opgezette
openluchttheater in Zaïuivoort is op een
fiasco uilgeloopen.
Het theater heeft slechts één behoor
lijke voorstelling beleefd en wel de
openingsvoorstelling De belangstelling
nadien was van dien aard, dat de ar
tistieke leider ,de heer Louis de Vries,
zich geheel heeft teruggetrokken.
F.eii poging van de kommissie van be
heer om het theater in dit seizoen nog
door Haarlemsche dilettanten te laten
bespelen mislukte eveneens
Het is niet te verwachten ,dat in dit
openluchttheater hot volgend seizoen nog
voorstellingen zullen worden gegeven
Een der onaangenaamste
gewaarwordingen,
die men somtijds, in den omgang met
zijn medemenschen verdragen moet, is
een slechte reuk uit den mond Velen
meenen. dat deze slechte reuk het ge
volg is eener bedorven maag. Deze ver
onderstelling is meestal verkeerd. Bijna
altijd moet de oorzaak van dezen slech
ten reuk gezocht worden in slechte of
niet goed Onderhouden tanden. Men
schen. die aan kwalijk rickeuden adem
lijden, moeten meermalen daags hun
mond en tanden mei het echte Odol-
mondwater reinigen. In ieder geval moet
men zullcs in den begnine drie maal
daags doen. n 1. 's morgens, 's middags
en 's avonds. Odol heeft de merkwaar
dige eigenschap, dat het niet slechts de
tanden reinigt en verfraait, echter werkt
het, ingevolge zijner wonderbaarlijke
eigenschappen, nog urenlang, nadat men
zich den mond daarmede gespoetd heeft
Odol voorkomt niet slechts het holwor-
den der tanden, doch vernietigt tevens
de gevaarlijke bacteriën, die anders door
den mond in hel lichaam zouden komen,
en aldaar gevaarlijke besmettelijke
.ziekten zouden kunnen veroorzaken.
(Ingez. Med.)
baai als eenige bezitting. Wees er van
overtuigd dat 't nooit in 't hoofd van
Phyllis Boisjoli is opgekomen dat men
maar één japon kan hebben.. of wel
dat zoo'n japon van baai minder dan
vijfhonderd franc zou kunnen kosten. Zij
is opgevoed als een jonge prinses ,aan
wier grillen steeds met liefde werd tege
moet gekomen. Ze kent de Waarde van
het geld totaal niet. Met een fortuin
als dat wat Mevr. Davrancay van plan is
haar na te laten ,zou dit slechts een
echt vrouwelijk en zeer bekoorlijk gebrek,
zijn. Maar stel je voor dat ik Phyllis
met niet meer dan een- of tweemaal hon
derd duizend franc trouwde en dat op
een goeden dag mevr. Davrancay, die
aanleg heeft voor een beroerte, zonder
testament zou overlijden. Dat zou ver
schrikkelijk zijn!
xVrine Rorolfl Heel juist, om zoo iets
„krankzinnig verliefd te noemen!" Je
krankzinnigheid is eerder berekenend.
Daar weerklonk weer zijn lach van
den oermensch.
Uit mijn gezegde „krankzinnig ver
liefd", waarde vriend jnoet je niet be
sluiten dat ik heelemaal gek ben, pro
testeerde Lecoulteux met een radheid,
waardoor hij alle medeklinkers door el
kaar gooide of inslikte. En ik verzeker
je dat men in zoo'n zaak kan redeneeren
en vooruitzien zonder èr minder door
1 verliefd te zijn.Er zijn hier jongelui, die
juffrouw Boisjoli ongetwijfeld evenzeer
besvouderen als ik..en die zich tot nu
evenmin aan haar hebben gedeclareerd,
hoewel mevr. Davrancay weldra vanhier
vertrekt.
Andere jongelui? Wie, bijvoorbeeld?
Die kleine dokter Sorbier
O, een aardige jongen.heel intelle-
gent, heel ernstig.
'I Is ook wat!..verder Fabrice de
Mauve.
De romanschrijver?
Bij het hooren van dien bekenden,
bijna beroemden naam. had Kerjean zijn
wenkbrauwen gefronst. En plotseling zag
hij Fabrice de Mauve, die hij in de co
rned ie en bij gemeenschappelijke vrien
den meermalen had ontmoet, in gedachte
vóór zich, die jonge, bijna fijne silhouet*
waarin gratie en kracht tot uiting kwa
men en die, len spijt van zijn zeer mo
derne avondkleed ing, zoo merkwaardig
geleek op die door Clouet en Diunouslier
geteekende vechtersbazen aan 't Fran-
sclie hof dal knappe gevoelvolle en
toch mannelijke gelaat, die goed gevorm
de lippen ouder den goudblonden knevel
die zeegroene oogen met hun scherpen,
vaslhoudenden blik welke goed waarnam
cn verleidelijk wilde zijn en die een glim
lach werd, kinderlijk en innemend en die
met al zijn zachtheid en charme toch iets
onruslwekkends had ,even als sommige
bewegingen en liefkoozingen van katten.
(Wordt vervolgd).