?Mjiag Augustus 1921
y s
No. 196.
*168° Jaargang.
EEN KWESTIE
VAN MEDEZEGGING.
Een sterk punt en een zwak punt zit
ten in de vraag door den Metaalbond
d. z. de werkgevers, aan de vakvereeni-
gingen in dat bedrijf voorgelegd.
Zooals uien weet, vraagt de Metaal-
bond aan de vakvereenigingen of zij
al of niet zicli vereenigen met de mce
lling van den Rond, dat ten opzichte
van ovcrwerkvergunningen de beslissin
gen dienen gevolgd te worden, door de
regeering genomen op een verzoek van
een werkgever, na .het hooren van de
werkgeversorganisaties.
Zulks naar aanleiding van hel l'eit
dat de vakvereenigingen als voorwaarde
voor hun medewerking aan de oplos
sing van het conflict te Rotterdam den
eisch stelden, dat de beslissingen der re
geering niet doorslaggevend zouden zijn.
Hel zwakke punt is dit, dat de werk
gevers, in de metaalindustrie en in an
dere bedrijven, zich heelemaal niet als
gedweeë bewonderaars van arbeidstijd
beslissingen der regeering en haar amb
tenaars hebben doen kennen. De be
sluiten van de arbeidsinspectie en van
den Minister zijn door de werkgevers
vaak sterk gekritiseerd. Meermalen te
recht, naar onze meening. Zonder die
kritiek was het waarschijnlijk niet ge
beurd, dal de geest der arbeidsinspec
tie in de laatste twee jaren meer en
meer van een strenge handhaving der
wet afweek naar een erkenning van
de moeilijkheden der industrie
Maar die vroegere kritiek der werk
gevers op de arbeidsinspectie verzwakt
hun huidigen eiscli van onvoorwaarde
lijke gehoorzaamheid aan haar beslis
singen door de arbeidersorganisaties.
Zelfs is het heel goed denkbaar, dat bij
een nieuw bewind door den Minister
van Arbeid en zijn inspectie bestuiten
wordeu genomen inzake overwerlcvergun-
ningen, die niét door de werkgevers wor
den geprezen. Zou dan oolc van die
zijde iedere poging tot verzet uitblijven?
Het sterke punt zit hierin, dat 'n onder
nemer, die een door de wet voor
geschreven vergunning voor overwerk
noodig acht en na aanvraag ook van de
regeering verkrijgt, deze toestemming
moeilijk kan laten bederven door de
inmenging van 'n organisatie, die !e een
ander doel heeft dan de ondernemer;
2e niet beschikt over de gegevens, noo
dig om de noodzakelijkheid van over
werk te bcoordeelen; en die 3e{ de werk
gever ook niet in het bezit dier gege
vens wil stellen, omdat daarmede een
medezeggingsschap in de leiding van het
bedrijf zou worden gegeven.
We meenen, dat de kwestie van de me
dezeggingsschap het nu gerezen geschil
beheerscht. Daarom is dat geschil van
zulk een buitengewone beteekenis ook
voor andere bedrijven.
We hebben meegedeeld, hoe de werk
geversorganisaties erover denken. De
Chr., de R. Kath. en de Neutrale werk
nemersbonden hebben geantwoord, dat
igdere aanvraag voor overwerk eerst
dient behandeld te worden in overleg
van de organisaties van werknemers en
werkgevers. Komen die niet tot een
overeenstemming, dan zou de zaak moe
ten worden voorgelegd aan een com
missie van beide partijen met een onpar-
tijdigen voorzitter. De Moderne of socia
listische Bond heeft nog niet geant
woord, maar het is duidelijk genoeg
gebleken, dat zij zich heelemaal niet
met He meening van den Metaalbond
vereenigen zal, en volledige vrijheid van
de vakvereenigingen voorbehoudt om
over de arbeidskracht te beschikken naar
hare meening.
"De heer (Schape)r heeft in een artikel
in Het Volk de bewering, dat het hier
om een kwestie van medezeggingsschap
gaat „allemaal onzin" genoemd, en als
bewijs daarvan verwezen naar de bouw
vakken, waar gegeven overwerkvergun-
ningen eenvoudig niet uitgevoerd werden
omdat de arbeidersorganisaties het niet
wilden.
Een bijzonder zwak argument dunkt
ons, want daardoor namen die orga
nisaties wel degelijk en dan louter door
een machtsdwang, een beslissing over
de leiding van hel bedrijf, juist zoo
als de Metaalbond het niét wenscht.
Zelfs kan men, ook van arbeiderszijde,
moeilijk het gebeurde in de bouwvak
ken te Amsterdam beschouwen als een
gelukkig voorbeeld vau het resultaat van
inmenging tier arbeidersorganisaties. Het
liep daar uit op een, desnoods met ge
weld, afdwingen van zoo kort moge
lijken arbeid, zonder dat er eenige aan
dacht werd gewijd aan andere belangen,
bijv. dat van woningbouwvereenigingen.
Met de modernen zal dan ook wel
niet veel over deze vraag le spreken zijn.
En imet de anderen?
Dc Metaalbond zal Maandag vergas
deren uaar aanleiding der ingekomen
antwoorden. Maar na den opzet van
haar vraag, zal er wel geen neiging be
staan om tegemoet le komen aan 'den
eisch van voorafgaand overleg, met een
commissie als scheidsgerecht. In die
vraag beschouwt de Metaalbond blijkbaar
de regeering als een arbiter die een ver
zoek om overwerkvergunning ontvangt
en daarop geen beslissing neemt alvo
rens ook de arbeidersorganisaties mon
deling of schriftelijk hun meening over
deze zaak hebben gezegd. Naar die op
vatting is er ook geen plaats meer voor
een overleg of een commissie
Dat de regeering met haar ambte
naars de beste arbiter in zulke kwesties
is, geen dier partyen zal dat wel be
weren. Maar dc wet maakte luw nu
eenmaal tot arbiter. En dan is 't be
zwaarlijk er nog een andere arbilcif naast
te stellen.
Maar bovendien zou inwilliging van
dat overleg of van cle instelling zulk
eener commissie dadelijk leiden tot een
vraag van de arbeidersorganisaties naar
de boeken en amjere gegevens om te
kunnen beoordeelen, of de aanvraag om
overwerkvergunning al of niet dient te
worden opgezonden. En dat is iets,
waartoe de werkgevers in ons land nog
zeker niet bereid zijn. Of de vakvereeni
gingen in ons land al of niet bevoegd
voldoend toegerust zijn om een der-
geJijke vraag van handelsstandpunt uit
le beslissen, is wellicht op 't oogetiblik
van minder gewicht dan dat de leiding
van een bedrijf, de conimercieele leiding
dan mede zou afhangen van de bcslis-
(sing van de arbeidersbonden, die tot nu
toe zich allereerst lieten leiden door
vragen naar het materieel belang der
arbeiders. We meenen, dat de meeningen
zich in de laatste jaren al weer verder
van zulk een medezegging hebben afge
keerd dan in de eerste jaren na den
oorlog het geval was.
Immers de vakbonden hebben len op
zichte van dat voorlbesjtaan en van den
bloei der onderneming geen verantwoor
delijkheid. De directie wel! Dat maakt
bet bezwaarlijk aan het voorafgaand
overleg een beslissende kracht toe te
kennen.
We verwachten dan ook geen toe
geving op dat punt. Maar dan dient men
zich ook voor te bereiden op een ern-
stigen strijd, want de Metaalbond heeft
haar vraag vastgekoppeld aan een be
slaand geschil, n.l. dat in het Metaalbe
drijf te Rotterdam. Alleen als de vakbon
den zich ten opzichte van de overwerk-
vergunningen met den Metaalbond ver-
eenigden, zou deze bereid zijn mee te
werken tol een oplossing van dat con
flict. De meening is niet gedeeld, en
dus wordt dal conflict voorloopig uiè't
opgelost. Maar mei het overgroote ge
vaar, dat een uitbreiding aan het geschil
gegeven wordt.
Trouwens zulke wagen worden ook
niet opgelost door een academische be-
redeneeriug. Hel zijn vragen van de
praktijk. En ze worden niet opgelost
door een kwestie van gelijk hebben,
maardoor een machtsfactor. Welke
der beide partijen is sterk genoeg om de
andere iets voor tc schrijven?
De vorm waarin thans de kwestie
door de werkgevers naar voren ge
bracht is, kunnen we niet gelukkig noe
men, juist omdat de werkgevers zelf
ook niet steeds met eerbiedig gezag
hun hoofd bogen voor iedere beslissing
van inspectie of regeering. Maar het is
him schuld niet, want de aanleidiug tol
de vraag was de voorwaarde die de vak
bonden stelden voo'r haar medewerking
tot oplossing van het Roüerdamsche con
flict.
Hoe dat echter ook zij de kern
der zaak raakt een der belangrijkste
belangenkwesties van den socialen strijd
van dezen tijd.
BINNENLAND.
HET HERSTEL VAN BORCULO.
Dc noodwoningen door de gemeente
Deventer aangeboden er zijn er 13
gereed en dan volgen er nog 9 wor
den eveneens op kosten van die ge
meente voorzien van licht, van ledi
kanten, beddegoed enz. Het zijn wo
ningen zeer solide voor de kleinste
gezinnen, grootere gezinnen komen in
de Pados-woningen uit Warmond te
recht.
Hel electriseh bedrijf hoopt men
Zondag weer geheel op gang le hebben.
De firma Ten Boekei en Martens,
(grossiers in koffie on tliee te Zulfen,
wier voorouders den bekenden antieken
watermolen te Borculo hebben ge
bouwd, hebben de restauratie van den
molen geheel voor hun rekening geno
men, tot een zeer 'belangrijk bedrag.
De volgende week wordt het herstel
reeds ter hand genomen.
NEDERLANDSCII-BELGISCII
TRACTAAT.
Naar de Stand, verneemt, hebben inge
zetenen van Utrechtdoordrongen van de
overtuiging, dat het tot stand komen van
de aan de Staten-Generaal voorgestelde
wijziging van het in 1839 met België ge
sloten tractaat, voor ons land groole
politieke en economische gevaren zou
doen ontslaan, het initiatief genomen tot
de oprichting van een commissie, welke
in 'samenwerking met zuster-commissiën
in het geheele land, deze gevaren in het
licht zal stellen en zal trachten het daar
heen tc leiden, dat het ingediende ont
werp alom zal herzien worden, dal de
bepaliugen, de voor ons land schadelijk
.i&uden zijn en die de wrijvingspunten
met België zouden vermeerderen, gewij
zigd zullen worden. Het voorloopig co
mité, waarvan prof. C. A. Verrijn Stuart
voorzitter is, heeft tegen Maandag a.s. in
het Jaarbeursgebouw een vergadering
belegd, waartoe het vooraanstaande per
sonen van verschillende politieke richting
heeft uitgenoodigd.
LEVERING DOOR RAADSLEDEN VAN'
GEMEENTEINSTELLINGEN.
Het raadslid H. ICuijper in den Bosch
heeft aan hel College van Ged. Staten
van N". Brabant verzocht den heer F. v.
Meerwijk, wethouder der gemeente Den
Bosch ambtshalve te schorsen als lid van
dien gemeenteraad op grond van over
treding van art. 24 der gemeentewet. De
heer F. v. Meerwijk leverde meermalen
tabak aan het geslicht Reinier van Ar-
kel, een instelling van de Godshuizen-,
waarvan rekeningen en begrootingen
moeten worden goedgekeurd door deu
Gemeenteraad (dus rechtens afhankelijk
van dc gemeenle), terwijl dc stichting
rentelooze voorschotten van dc gemeente
geniet, (en daardoor dus financieel af
hankelijk is van de gemeente.)
UIT DE PERS.
De nieuwe Minister
van Oorlog.
In een artikel in Het Volk over den
persoon van Minister Lambooy lezen we
o. a. het volgende-
Minister Lambooy is R. K.; is van
huisuit in democratische richting ge
stuwd en „als goed soldaatop politiek
terrein een volslagen vreemde. Boven
dien is hij onbetwistbaar militair des
kundig voor wat betreft het militair-
wetenschappelijke en is hij in hart en
nieren Limburger, wat, politiek gezien
en gesproken (van - Colijn's standpunt!)
geen onwelkom^ bate is.
Maar er is meer'
Op 30 Januari 1925 zou de toenmalige
majoor van den Generalen Staf Lambooy
(sous-chef van den staf van het veldle
ger) voor de „Vereeniging ter Beoele
ning van de Krijgswetenschap" een open
bare voordracht houden over de „kust
verdediging". Die voordracht is door den
toenmaligcn Minister van Oorlog Van
Dijk verboden. Uit de tevoren gepu
bliceerde stellingen van majoor Lambooy
bleek namelijk, dal deze omtrent de
kustverdediging opvattingen huldigde, die
sterk afweken van* de departementale
mcening. Wat tegenover een regime-
Van Dijk in hooge mate ongepast is!
Die meeningsafwijking bestaat n.l. daar
in, dat de heer Lambooy breken wil met
Verschillende vesting- en slellingwerken
en de taak der Nederlandsche vloot wil
terugbrengen tot kustverdediging en haar
dëarom onder den wil van den bevel
hebber der Landmacht wil brengen.
Bedenkt men daarbij, dat de R. K.
defensiecommissie (waarin de heer Lam
booy een gezaghebbende stem had!) zich
zéér beslist in die richting uitsprak in
haar rapport; bedenkt men verder, dat
de molie-Bomans zegt „dal voor de ver
dediging van het Rijk in Europa met één
departement van landsverdediging kan
worden volstaan" en bedenkt men ten
slotte, dat Coliju (trots zijn bolckespron-
gen daags daarna) bij de Algemeene Be
schouwingen Oorliogsbegrooting 1923 in
hoogst eigen persoon het nut betwijfelde
■au onze vestingwerken en een- pleidooi
hield vóór opheffing, dan wordt de keu
ze van den kabinetsformateur al zéér
duidelijk! Temeer, waar het toch al
niet te best boterde lusschen dezen
krachtfiguur en den antieken stijlen
ambtsvoorganger van Minister Lambooy.
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
- Een programma werd ons toege
zonden van de feestelijkheden ter gele
genheid van het 60-jarig bestaan van
„Uit het Volk—Voor het Volk" alhier
op 27 en 28 Aug. a.s., aan te bieden aan
de leden en begunstigers
Den eersten dag zal in den Schutters-
hofluin 's avonds een concert en een
uitvoering van Rythmischc composities
gegeven worden door het Middelburgscb
gegeven worden door het Middelburgscb
Muziekkorps, en de Iiythmische afdecling
van Medioburgum. In de pauze receptie
van bestuur en daartoe geuoodigden.
Den tweeden dag zal 's avonds in het
Schuttershof een „zaalfeest" gegëven
worden, waar de voorzitter een feestrede
zal houden, en lantaarnplaatjes de ge
schiedenis van de vereeniging in herinne
ring zullen brengen; en waar voorts Van
Riemsdijk voordrachten zal houden, en
verder ook weer rythmischc dansen, ge
barenspel uilbeeldingjsgymnastiek enz.
zullen worden vertoond.
Met een bal tot slot.
Het aantal belangstellenden in de
bespeling van het carillon van den Ab
dijtoren was gisteren weer vrij groot,
en velen hadden ook nu de Abdij uitge
zocht om het afwisselend programma
goed tc kunnen volgen Wij voor ons
vinden, dat bel op eenig grooteren af
stand eigenlijk beter klinkt dan al te
dicht bij.
- Zooals reeds gisteren werd vermoed,
is het 7-jarig zoontje van A. in de gracht
alhier verdronken. Hedenmorgen is het
lijkje opgehaald en naar de ouderlijke
woning overgebracht.
Uit "Walcheren.
Halfweg Biggekerke—K oude-
li erke gleed Donderdagmiddag een Bel
gische auto met 8 personen bij bet uit
halen voor een varlcenskar van den weg
in de sloot. De inzittenden kwamen allen
met den schrik vrij en wandelden door
naar Vlissingen.
De auto, die na een paar uur met
vereende krachten op den weg was ge
bracht, had geen noemenswaardige
schade.
Uit Zuid-Bevelaad.
- Tot directeur der Chr zangveree-
iniging „Ons Genoegen" te H e i n k e n s-
a n d is inplaats van den heer Wolzak,
benoemd de Jicer Vos uit Goes
-Dc collecte voor de geteisterde
streek in het Oosten van ons land, heeft
te Waarde opgebracht f 481.15.
De burgerij van B or s se Ie tee-
kende op een lijst, die dc burgemeester
haar deed aanbieden, voor een totaal
bedrag van f 538.35, tot steun aan de
slachtoffers van de stormramp
Uit Noord-Bevelano
Te Colijnsplaat werd een co
mité opgericht tot bulpverleening aan
de slachtoffers van de stormramp van
TO Augustus j.l. Bij de ingezetenen zal
Maandag met een lijst worden -rondge-
Uif Zeeuwse h-V I a a n d e r e n W- D.
Enkele Breskensche meisjes heb
ben Donderdag aan de boot te Bres-
kens, tijdens de doorreis naar Mid
delburg van de Belgische en Engelsche
bezoekers aan de markt aldaar, een
collecte gehouden voor de ramp te Bor
culo. De opbrengst was pl.m. f 36 en
wordt afgedragen aan het steuncopiité
te Breskens.
Woensdagavond kwam de raad der
gemeente Cadzand in openbare ver
gadering bijeen, waarin, behalve de heer
I. de Bruijne-van Melle, alle leden tegen
woordig waren.
De begrooting voor het jaar 192(1 werd
aangeboden. Zij wijst een bedrag aan
van f 38588,43 in ontvang en uitgaaf met
een post van f 1215,73 voor onvoorziene
uitgaven.
De gemeenterekening over 1924 werd
vastgesteld met een totaal van f37555 03
ontvangsten en van f 30732,041/» uilga
ven, alzoo met een goed slot van
f GS22,981/0 voor den gewonen dienst;
en met oen totaal van 21038.01 in onj-
vang en uilgaaf, voor wat den kapitaal-
dienst aangaat
Met het oog op een paar scherpe
bochten in de straal cn het in tamelijke
vaart rijden van menigen autobestuur
der, werd de wenschelijklieid uit
gedrukt een verordening te ontwerpen
betreffende de maximumsnelheid van
motorrijtuigen.
VOOR DE SLACHTOFFERS VAN HET
NOODWEER.
Sedert de vorige opgave is nog inge
komen bij den penningmeester van het
Provinciaal Watersnood Comité in Zee
land, van:
.1. IL v. d. B. Sr.f 5; N, N., f20; Mid-
delb. Voetbal- cn Athletiekver. „Zeelan-
dia" f 10; collecte Vlissingen, f 2105.27
Collecte Kruiningen:
a. Hansweerl: f 106.50; b. dorp Krui
ningen f652; c. Oostdijk f69.
Collecte Oud Vossemeer f231.20; R.
f 10.
Bij den heer J P. Pietcrse werd nog
ontvangen van IC. f 2.50.
De gisteren alhier gehouden col
lecte onder de vreemdelingen bracht op
f 171.89.
CL~er<ahriSfem
laat zich ook uitstekend vermengen me
Wijn, Whisky of Vruchtensappen.
(lngez. Mod.)
HET IWARKTFEEST EN DE DRUKTE
VAN DONDERDAG.
Gelukkig, thans kunnen wij opgewek
ter over liet Marktfeest schrijven dan
gisteren, want 11a 12 uur is liet droog
gebleven en ten slotte is de zon nog door
gebroken en heeft haar stralen over het
tentenkamp uitgespreid en ook over de
de duizenden menschen, die zich op de
Markt en verder in de stad bewogen.
Want liet is gisteren weer zeer druk
geweest in Middelburg.
Wij hebben ons langer dan andere
Donderdagen op <le Markt opgehouden en
speciaal in de buurt van den hoek Lange
Delft—Burg. Het was er een drukte, zoo
als men dat in de groole wereldsteden
ziet, de verkeerspost moest lijdelijk wor
den verdubbeld en hadden wij nu gele
genheid ons weer eens le overtuigen, dat
al moge er in het begin 0111 gelachen
zijn het geen sinicure is daar het ver
keer te regelen. Vooral de vele auto's,
autobussen en touringsca rs, die pas-
seeren, geven handen vol werk aan
de politiemannen. Dat niet alleen de Bel-
;ische badplaatsen menschen naar hier
dirigeeren, bleek wel na half vier, loeit>
treinen en booten met deze bezoekers
vertrokken waren, want ook toen bleef
het nog druk op de Markt dus ook uit de
provincie waren honderden het Markt
feest komen bijwonen. Eerst toen ook
deze huiswaarts waren gekeerd en het
itentenkamp successievelijk was opge
ruimd verkreeg de Markt weer zijn nor
maal aanzien.
Het was toen de tijd geworden voor de
leden van den kooplieden en marskra
mershond „Eendracht maakt Macht" om
den dag feestelijk te gaan besluiten en
daarvoor kwamen zij bijeen op de boven
zaal van het café „de Eendracht".
Het was de voorzitter ,de heer P. M.
Tinbergen, die hier allen welkom
heette, en daarna de namen der prijs-
winners af las, terwijl deze voor zoover
aanwezig van den heer L. Heijmans,
die met de heeren Ger. Jacobs en F. M.
Mes de jury had gevormd, de behaalde
prijzen in ontvangst namen.
De eerste eereprys, dc medaille van
den burgemeester van Middelburg, werd
behaald door S. Witmond, Amsterdam
met 56 punten; dc tweede eereprijs, door
A. Porcelijn, Amsterdam met 51 p., dit
was een medaille van den Marktbond;
de eerste prijs, medaille van Vreemdelin
genverkeer door J. ICerkvoorl, Middel
burg met 48 p eerste prijs, med auto
bushouder Castel, door A. Poppe, Mid
delburg met 47 p.; eerste prijs, med.
Handelsbelang door I. J. van Sluijs, Mid
delbrug met 17 p.; tweede prijs med.
den heer Gabrielse ,door J. Torbijn,
Middelburg met 43 p.; derde prijs, med.
„De Hanze" door J. I-lipse, Middelburg
met 38 p., derde prijs med aulobushou-
der Blanker door A. Fischer, Rotterdam
mei 38 p.; derde prijs med „Uil het
VolkVoor het Volk door H. Cózijn, Mid
delburg met 37 p.; derde prijs med.
aulobusdienst „de Nieuwe Onderne
ming" door H. Alberge, Middelburg met
33 p. ;d erde pijs med vau den heer Chr.
A. Holthuijzen door A. Teron, 'sGraven-
hage met 33 p,.; derde pr., med. van den
autobushouder van Liere door A. Hen-
drikse, Middelburg met 30 en derde prijs
med. van den autobushouder Kraak Stee
man, door C. M. Flipse, Middelburg met
29 p Verder werden kunstvoorwerpen
behaald door de volgende deelnemers:
L. Rijs, Amsterdam met 29; Z. Heiligers,
Amsterdam met 2S, J. Bartels, Amster
dam met 26, X. Pane, Amsterdam met
26, W. P. van Tiel Middelburg met 25
L. Gandz, Amsterdam met 24; ÏTi. Stibbe
Amsterdam met 19, J. P. v. d. Bussche,
Middelburg met 19, J. Zwalf en L Bar-
selarij beiden Amsterdam en beiden met
18 punten.
Van deze kunstvoorwerpen was een
barometer een geschenk van den beer
C. C. Tellier en een paai' schilderijen
van den heer LI. Cozijn, de overige waren
of van onbekende schenkers of aange
kocht door den bond.
In totaal hadden 53 personen deelge
nomen ,men had eerst gédacht 3at er
maar 37 zouden zijn en juist van deze
37 konden enkele door het weer niet
étaleeren.
Na de uitreiking van de prijzen deelde
de voorzitter mede dat de diploma s vol
gende week zullen volgen en brachtdaar-
op in de eerste plaats dank aan de hee
ren juryleden voor hunne belanglooze
medewerking en bood hij hen namens
den bond een typografisch mooi uitge
voerde blijvende dankbetuiging aan. Ook
aan de meisjes ,die zich den geheelen
dag zoo beijverd hadden voor den ver
koop der t. b. c. bloempjes bracht spr«
hartelijken dank en kon hij mededpelen