Dinsdag 18 Augustus 1925)
.fslij-
lh ter
■uren
pielen
so-
I met
aer
L té-
Txmb-
Jr in-
■klow
|amb-
Hij
I ove-
■jour-
de
J Mos-
■•n zij
■aire"
Ixrden
pl in-
prwijl
■ereen
J leed,
■kleed
loofde
In be-
larmd
I gezin
■n om-
|toffen
lorspoed
rijkste
I iederen
ji, waar-
I zelf on-
tbetalen.
pe jaren
en dat
|andsche
maar
■Stjèklow
JedacteUr
in het
goed In-
Iirrespon-
|j Wjesl-
llsjewisti-
Ivolgende
168° Jaargang.
OURANT,
BINNENLAND.
DJE STORMRAMP.
Ook ia Langenboom en Zeeland in
Oost Brabant beeft Zaterdagmiddag en
Zondag een ontzaglijke menschenmassa
de verwoeste streek bezocht. De wcgexn
waren zwart van automobielen, fietsen
en wandelaars. Ook hier bracht een
straatcollecte veel op.
De Commissaris der Koningin in N.
Brabant heeft Zaterdag wcer een bezoek
gebracht, en in 't bijzonder aangedrongen
op herstel der wegen.
Aan de noodwoningen wordt druk ge
werkt door de soldaten der genie.
Men meldt aan de N. R. Crt.
Benige gemeenten hebben het gemeen
tebestuur van Borculo aangeboden het
bouwen van eeuige huizen. Een gemeen
te heeft drie woningen aangeboden. De
woningen, samen geraamd op f 24.000,
worden ontworpen en aanbesteed in cn
door de gemeente, die het geschenk
geeft. De uitvoering in Borculo zal ge
schieden door werklieden en onder toe
zicht van persoüeel uit de gemeente, die
de huizen aanbiedt. Zoo kunnen gemeen
ten goed werk doen en tevens hun eigen
werkloozen onder dak brengen.
De comité's le Apeldoorn en Hilver
sum overwegen ook iets dergelijks te
doen.
Heden meldt men ons -
De burgemeester vau Borculo heeft in
overleg met liet betrokken comité, uaar
aanleiding van een aanbieding van ver-,
schillende gemeenten om huizen aan
Borculo 4e schenken ,die in hunne ge
meente worden ontworpen, aanbesteed,
en door liun werkloozen, door hun ar
chitect te Borculo worden gebouwd, be
sloten voor elke categorie van dergelijke
huizen prijzen uit te loven, bestaande in
gouden medailles en geldprijzen. Heiligt
in de bedoeling bijv. voor (je groep ar
beiderswoningen een gouden medaille be
schikbaar te stellen met een geldprijs uit
de gemeentekas (dus niet door het Na-
f" - -tionaal Comité) te betalen. Zoo gaat het
ook met de andere groepen. De jurjr
zal worden samengesteld uit vooraan
staande architecten uit Holland. In de
huizen zullen de namen vermeld worden
van de plaatsen of jjersonen die ze pchon-
De boeken-commissie van het Alge
meen Nederiandsch Verboncj. is voorne
mens ,over eenigen tijd wanneer met
den wederopbouw van Borculo een aan
vang gemaakt is een flinke hoeveel
heid geschikte boeken en tijdschriften
daarheen te zenden,^ ten dienste van in
woners en bouwarbeiders, die daarvan
gebruik wensehen te maken. l
Het Hamburger Fremdenblatt deelt
mee ,dat een aantal. Duitsche firma's
in bouwmaterialen en het cementssyndi-
caat voor den opbouiw van de geteisterde
Nederlandsche gemeenten omvangrijke
hoeveelheden bouwmaterialen hebben ge
schonken.
De burgemeester van Borculo jhr. de
Muralt, heeft do volgende waarschuwing
gepubliceerd: „Mij is ter oore gekomen
dat door particulieren ten behoeve van
herstel van hun woningen te hooge prij
zen worden betaald voor materialen. Uit
drukkelijk stel ik vast dat alle leveran
ciers, die hun materialen tegen abnor
male prijzen verkoopen van verdere le
veranties, zoowel direct als indirect in de
toekomst zullen worden uitgesloten."
De burgemeester houdt zich ten dezen
aanbevolen voor inlichtingen van de zijde'
van de burgerij.
Dr. A. Schuckink Kool, voorzitter van
het Centraal Genootschap voor Kinder-
bersteHings-en Vacantiekolonies, heeft
namens het Bestuur den Burgemeester
van Borculo aangeboden om vanaf 20
Augustus in I-Iuis Heelsum tot een maxi
mum van 50 kinderen gratis le ver
plegen.
De burgemeester was zeer <»ereser-
veerd tegenover de vele spontane aan
biedingen voor lcinder-opneming Een
aanbod echter van een gezaghebbend
lichaam op gebied van kinderzorg ter
plaatse vertegenwoordigd door een' van
de gemeente gesubsidieerde afdceling,
meende liij m dank te mogen en moeten
aanvaarden.
De ouders hebben een instinctief ge
voel om de als door een wonder te-
spaarde gezinnen, bijeen, te honden. Maar
als het weder omslaat en de huizen-
resten onder den drang van noodzaak
en van overheid ontruimd zullen wor
den, zal kinderopneming veel meer dan
in de eerste dagen, worden gewaardeerd
aldus oordeelde de burgemeester.
Kon. Bczoek.
H. ,M. de Koningin en H. K. II. prinses
Juliana zijn hedenochtend per auto naar
Arnhem vertrokken om vandaar per treiu
over Nijmegen naar Cuyk te gaan. Vanuit
Cuyk brengen de vorstelijke personen
per auto een bezoek aan de door den
stormwind verwoeste gedeelten van de
gemeenten Escliaren en Zeeland en
keeren vanuit Oss over Arnhem naar
het Loo terug.
Het Nationaal Steun
comité.
De Minister van Binneulandsche Za
ken heeft gistermiddag het Nationaal
Steuncomité geïnstalleerd met een rede,
waarin hij er op wees, dat de ramp, die
verschillende deelen van 'Hand geteisterd
heeft ,een zoo buitengewoon en tegelijk
zeer fataal karakter droeg, dat terstond
algemeen begrepen is, dat de natie haar
als een gemeenschappelijk leed behoort
le aanvaarden en dat de gevolgen voor
de rechtstreeks getroffenen door aller
samenwerking dienen le worden ver
zacht. Om de inkorrfende gelden op de
meest juiste en billijke wijze te doen be
steden is eenheid van handelen noodig.
Dit heeft er den Minister toe geleid de
oprichting van een Nationaal Steunco
mité le bevorderen, welker taak veelzij
dig zal zijn. Zij zal niet slechts bestaan
in een waardeering der geleden verlie
zen, cn het treffen van regelen waarnaar
moet worden vergoed ,maar zij zal ge
richt moeien zijn op de bevordering van
een zoo economisch mogelijke wijze van
herstel, opdat met de beschikbare gel
den het nuttigst denkbare rendement
worde verkregen.
DIRECTEUR-GENERAAL VAN
MARINE.
Naar het Vad. verneemt is kapitein
luitenant ter zee A. van Hengel, directeur
van de hoogere krijgsschool der marine
beslemd ora op te treden als directeur-
generaal bij hel departement van marine
Er wordl bijgevoegd dat de heer van
Hengel bekend staat als een tegenstander
an de vereeniging der beidé departemen
ten, en van de splitsing der. marine.
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Met een enkel woord willen wij
nog even terug komen op het a.s. Don
derdag le houden Marktfeest en dit wel
om er op le wijzen, dat ook nu weer
zal getracht worden het t. b. c. fonds
voor de marktkooplieden met een flink
bedrag te versterken en dit door op het
Marktterrein het t. b. c.-bloempje le
doen verkoopen en door ditzelfde te doen
in eed tent, waarin een groep, voorstel
lende dc doelmatige bestrijding der
t. b. c. Wij twijfelen niet of een ieder
zal een bloempje koopen voor dit zoo
sympathieke doel.
De laatste dagen heeft de politie
lhier een paar maal jongens betrapt
op het stelen van appels uit boomgaar
den of weiden. Het ware zeker ge-
wenscht, dat ouders hun kindereu eens
goed wezen op het verkeerde van deze
dingen.
Hedenmorgen kwam een bejaard
man op den Blauwendijk alhier te
vallen op de rails van de stoomtram.
Hij verwondde zich daarbij bloedend
aan hel hoofd. Per rijtuig werd hij
huiswaarts gebracht.
Uit Vli ssingen
De Minister van Financiën maakt
bekend, dat ten behoeve van 's Rijks
schatkist is onlvangen, bij den inspecleur
der directe belastingen, enz., te VTis-
s in gen, onder letters N. N„ f 198.62
wegens te weinig betaalde Rijksinkom
stenbelasting, Verdedigingsbelasling II en
gemeentelijke inkomstenbelasting over de
belastingjaren 1923—'21 en 1924—'25.
Uit Walcheren.
Gisterenmorgen is onder de gemeen
te Veere, nabij de sluizen een groole
koperen bel, loebehoorende aan den
rijkswaterstaat, ontvreemd. De rijkspo
litie wist den dader gisterenavond onder
de gemeente Arnemuiden te arrestee-
ren. Hij was nog in het bezit van de
gestolen bel. Het bleek een Amster
dammer te zijn, die den laalslen tijd
zwervende was. Hij had de bel reeds
op verschillende plaatsen te koop aan
geboden voor f 40. Hij zal ter beschik
king van de justitie worden.gesteld
Uit Zuid-Beveland.
Met de Staatscrt. van 17 Augs. zijn
verzouden afdrukken van de akten be
treffende de Handel Maatschappij wed
J- C. Massee en Zoon, en Hotel De
Zoutkeet", beide te Goes.
Zaterdagmiddag heeft de burge
meester der gemeente Wemeldingc
het reeds jaren bestaande comité tot
(steunverleening \roor de door rampen
gefeislerden bijeengeroepen, ?en einde
een regeling te ontwerpen voor hulpver
leening voor de door de wervelstorm
ramp in Oost-Nederland zwaar getrof
fen laudgenoolen. Een comité van jon
gemannen is opgericht, die een collecte
door de gemeente zullen houden
-- In de op Maandag j.l. te We-
m e 1 d i n g e gehouden raadsvergadering
deelde de voorzitter mede, dat hem een
verlof is toegestaan van 2 weken Aan
dC-Oranjevereeniging wordt een bijdrage
verleend van f 50 voor le houden school
feest op 31 Augs. a.s. De rekening van
het Burg. Armbestuur, dienst 1924, wordt
goedgekeurd. De gemeenlerekening en
de rekening van het gasbedrijf, die ter
wijziging naar de gascominissie zal wor
den gerenvoyeerd (waartoe met 1 tegen
3 stemmen, die der heeren P. Linden-
berg Azn., J. A. Dominicus en P. A.
Lindenbergh Ezn., werd besloten) zul
len in een volgende vergadering opnieuw
aan Üc orde worden gesteld
Aangeboden wordt de gemeentebegroo-
ting, dienst 1926, op een totaal in ont
vang en uitgaaf op den gewonen dienst
van f 63.4 46.805, benevens de begrooling
voor het gasbedrijf: voor dal jaar
Vastgesteld wordt een verordening,
houdende verbod om hel gedeelte Wil-
hehmnastraaf, de zgn. Baan, in Ooste
lijke richting le berijden met motorrij
tuigen.
Bij het punt „voorkomende zaken"
wijst de heer Karelse op een boom aan
de algemeene begraafplaats, die ver
schijnselen van iepziekte vertoont, en
geeft in overweging een proef te nemen
tot bestrijding Voorts wijst spr. op de
afwatering van de perceelen aan het
Brouwerijpad en verzoekt B. en W.
maatregelen Ier verbetering te nemen.
De voorzitter merkt, op, dat dit punt
een onderwerp van behandeling hl de
vergadei-ingen van B. en W. Uitmaakt
De heer 'P. A. Lindenbei-gh zegt, dat
de overhangende boomtakken 'over een
gedeelte van den Zuidelijken Achterweg
hel verkeer ter plaatse met rij- en voer
tuigen belemmeren. De voorzitter zegt
toe een onderzoek te zullen instellen.
Ook le K a p e 11 e—B i e z e 1 i n g e
is op uilnoodiging van B. en W. eén
comité gevormd tot steunverleening voor
de ramp te Borculo en andere De ge
meente is verdeeld m 13 wijken. Huis
aan huis zal met een lijst bezocht wor
den.
o
Dit Schouwe n-D Hirels nd.
Op de Donderdag j.l. te Zierik-
zoe gehouden jaarvergadering van het
Ziekenhuis voor Schouwen en Duiveland,
deelde de 'voorzitter, de heer A. v. d
Weijde, mede, dal het dagelijksch bestuur
bot initiatief beeft genomen tot bet
houden van een vergadering met dc
dagelijksche besturen der gemeenten op
het eiland, om de mogelijkheid te be
spreken, dat op het terrein van het Zie
kenhuis een barak zal worden gebouwd
voor verpleging van lijders aan besmet
telijke ziekten, zulks naar aanleiding van
ingekomen schrijven van enkele gemeen
tebesturen.
De vergadering gaf het dagel. bestuur
machtiging met de besprekingen verder
te gaan. Verscheidene gemeentebesturen
hebben zich al voor hel plan verklaard.
De wenschelijkiieid werd uitgesproken,
dat aan de gemeentebesturen een plan
met degrooling der kosten zal worden
toegezonden Bij deze plannen moet
voorop gesteld worden, gezien den fi-
nancieelen toestand van het Ziekenhuis,
dat de vereeniging aan den eventueelen
bouw van de barak geen cent ten koste
kan leggen.
Uit Tholen.
De uitslag van het Vrijdag te
Tholen gehouden festival was dat
werden toegekend-
le prijs f 25 R. Iv. Mannenkoor Laus
Deo, Bergen op 'Zoom.
2de prijs, f 20, Fanfare „Rillandia" Ril-
land-Bath.
3e prijs f 10, Fanfare „Eendracht",
Scherpenisse.
■Ie prijs- f 5, Harmoxffe ,(Sl. Cecilia",
Halsteren.
Te O ud-Vossemeer werden xn
de vergadering van den raad aangeboden
dc rekeningen der gemeexxte van het
Weezen Armbestuur en van het Alge
meen Arxnbcstuur, een commissie tot
onderzoek werd daarvoor uit den raad
aangewezen. Vaststelling had plaats van
de verordening, regelende de rechten
voor het gebruik maken van het open
bare slachthuis, terwijl bepaald werd
het voorschot, te geven aan de bijzon
dere scholen. Ook werden bepaald de
pensioengrondslagen van de hoeren D.
J. Ampt Gz. en F. W. O. Wiskerke als
secretaris-ontvanger van lxet Weezcn-
Aralbesluur en va» hei Alg. Armbestuur.
NOODWEER.
Voor de slachtoffers van het nood
weer is nog ingekomen bij den penning
meester van het Provinciaal Watersnood
Comité in Zeeland, van
Dr. J. C. K. f 25. N. A, f 10. I. S. H
f25, A. B. W. f 400, Collecte a. b ss
„Wilbelmina" (Frs 21 en f 12.25; f 15.10,
B. C. 1, f 1, A A. de W. f 25*' J II
v d. B. f5, G. H f10, Wed. C. B. f Ij
H. V. S te W. f 2.50, N. N. f2.50, Mej
R. B. te Koudekcrke f 5, N. N
f 25, J. J. de W f 3, Mr F. W. A f 10
DE GALGEN VAN MIDDELBURG.
Naar aanleiding van de berichten in
Uw blad van j.l. Vrijdag en Zatei*dag,
'betreffende het vinden van menschen-
ibeenderen, enz. in den Arnedijk, mag ik
misschien nog wel een en ander op
merken.
U schrijft aan het slot van het laatste
bericht, dat hef vermoeden voor de
hand ligt, dat men hier te doen heeft
met een galgenveld van vóór 1601
Dit vexmoeden wordt haast zekerheid;
wanneer men de kaart Ifczict van het
Arneterrem, door Jacob van Deventer,
omstreeks 1550 vervaardigd en waarop
de plaats van de galg duidelijk is aan-
geleekencl. Rijksarchief in Zeeland, In
ventaris. Kaarten en Teekenïhgen door
C. de Waard, blz. 35 nos. 295—297
Dc galg stond binnen den dijk op het
schor in de toen reeds geheel verlande
Arne, welke na het openen der nieuwe
haven in 1535, nog in hetzelfde jaar
bij de monding, Ier plaatse waar thans
nog hel veer over het Arnckanaal ge
vonden wordl, werd afgesloten. Wat het
verplaatsen van de galg betreft naar het
eind van de nieuwe haven, beoosten
den lxaveudijk aan den legonwoordigen
Zaagmolcndijk, daarover vindt men ver
schillende bizonderheden in de Notulen
van Wet en Raad van Arnemuiden dd 8
Mei, 3 Juni, 4 Juli, 15 Juli 1601 en 6
Januari 1603.
De galg werd toen opgericht op de
zelfde plaats, waar thaus het hofsteedje
van de familie Klap wordt gevonden
Het voor de 'tweede maal verplaatsen
van liet gerecht in 1738 bezuiden de
nieuwe haven was een gevolg van het
slichten der Zaagmolens in de eerste
helft der 18e eeuw, van af 1722 tot
1750 werden er acht zaagmolens ge
bouwd. Ook op de plaats waar de galg
stond werd er een gebouwd, „de For
tuin" geheeten. De galg werd ver
plaatst bezuiden de haven op het
sclxor dicht bij den Wel zinge polder
De laatstgenoemde zaagmolen werd
in 1871 afgebroken en in de plaats de
Stoomzagerij „de Snelheid" gebouwd,
welke fabriek in 1902 voor afbraak
werd verkoctit. Eenige jaren later werd
er, zooals reeds gezegd, lxet lxofsteedje
van dc familie Klap gesticht.
Men vertelde, dat liet in de zaagmolen
„de Fortuin" spookte, misschien dat de
booze geesten *'an de daar gehangen
boeven nog rondspookten?
Wat nu de jui9te plaats betreft, waar
de laatste galg van Middelburg heeft
gestaan, deze .was, zooals reeds gezegd,
bezuiden de haven op het schor bij
den Welzingepolder. Hel perceel grond
waar ze stond, is nog als het galgenveld
bekend. Bij het graven van een ka-
Velsloot na dc bedijking der schorren,
thans als Morlierepolder bekend, door
dit galgenveld, kwamen nog eexxige sche
dels en andere mensclxenbeenderen voor
den dag.*)
De galg schijnt te hebben beslaan
uit twee op eenigen afstand van elkander
opgetrokken muurtjes, waarover een
dwarsbalk werd gelegd en waar dan de
le Middelbui'g. op een schavot voor het
stadhuis opgeliangenen werden overge
bracht en met een ketting om den hals
werden opgehangen. Brokstukken vandie
muurtjes waren omstreeks 1830 nog
zichtbaar-
Dat de galg grobtendeels van sleen
werd opgetrokken, blijkt ook nog uit
het volgende
Den 20 September 1802 werden le
Middelburg twee beruchte inbrekers en
roovers, Francis Mcrtens en Jan Caloen,
opgehangen en hunne lijken* naar het
galgenveld overgebracht Het doodvon
nis van Jan Catoen luidde
..Condemneeren den gevangenen en ge-
presenteerden, omme dadelijk na de pro-
-nuntiatie zoo van deze als de vcx-dere
op heden gearresteex*de Senlenlien te
worden gebracht op een Schavot, op
gericht voor de Puiye van dezen Stad-
huize, ter plaatse alwaar men gewoon
is Crimineeie en Capilaale exseculie le
doen, en aldaar, na te hebben aan
schouwd de Capilalc exsecutie van den
gevangenen en gepresenteerden Francis
Mortens, te worden ovcrgelevei-d in han
den van den Scherprechter, omtnc door
denzelven, anderen ten afschrik, met
een Koorde om den. hals, aan eene Galg
te worden opgehangen en gestraft, dat
er de Dooq| na volgt
„Dat wijders zijn dood Ligchaam, na
dat het zelve, als naar gewoonte eenigen
lijd aan de gemelde Galg ziil hebben
ten toon gehangen, zal worden getrans
porteerd naar het einde van den haven-
dijk buiten deze stad, en aldaar met een
IJzex-en Keten aan den hals len exern-
pele van antjbren aan dc Steenc Galg
pal worden opgehangen, omme aldaar
door de iujurien der Lucht en het ge
vogelte des Hemels te worden ver
teerd"
Dat de herinnering aan de bende van
Jan Catoen, welke vooral op Zuid-Be
veland onder de plattelandsbevolking
door hare nachtelijke strooptochten gx*oo-
fen schx-ik tesveeg bracht, nog lang is
blijven voortleven, blijkt wel uil het
volgende
In het Tijdschi'ift voor de jeugd „Voor
'l jonge volkje", redacteur I' Lou wor
se, 22e jaargang, le afl. blz. 37, komt het
volgende voor
„Zes patriotten in een trekschuit
„In 2ijn oog was er geen enkele Pa
triot die vroom, braaf, verstandig kon
genoemd worden, ze waren allemaal,
geene uitgezonderd, leden van de bende
van Jan Katoen#"
En dan vervolgt de schrijver
„Die Jan Katoen was in dien lijd het
onbekende hoofd van eene bex*uchte die
venbende op het eiland Zuid Beveland
Toen eenigen van die bende gesnapt en
opgehangen waren, schreef onze Jan
Katoen zoo brutaal mogelijk aan de Hee
ren van het Gerecht
„Heeren heb je nog stroppen 1
Wij hebben nog koppen!
T'is uit de bende van Jan Katoen,
Nog om een veertig man te doen
Uit bovenstaande is reeds gebleken,
dat „de Heeren" nog stroppen hadden,
ook één voor Jan Katoen, zij rekenden
voor goed met hem af.
Nu blijft echter nog de vraag onbe
antwoord. waarom bij de geraamten aan
de Arne gevonden, ook de kettingen
begraven zijn. Zou men bij het verhuizen
van de Arne naar den Zaagmolendijk. bij
het afbreken der galg. do oude kettingen
met de brokstukken der "geraamten heb
ben opgeruimd en zich bij de nieuwe
galg ook van nieuwe kettingen hebben
voorzien? Hoogstwaarschijnlijk is ervoor
den belangstellenden onderzoeker in het
Middelburgsch Archief nog wel een en
ander over die galgenvelden te vinden.
Met hoogachting.
Uw dw\.
F. P. POLDERDIJK
Nieuw- en Sint Josloand.
16 Augustus 1925.
Op een kaart gcleekeixd door J.
Massol in 1754, is de galg aangéteekend.
Zie Rijksarchief in Zeeland Inventaris
Kaarten door C. de Waard blz. 74,
no. 611.
KERKNIEUWS.
Ter eere van zijn 40-jarig priester
schap ontving de weleerwaarde heer J.
Brugemann, pastoor alhier o. a. een
zeer waai*deerend schrijven van den bur
gemeester den lieer P. Duraon Tak, die
in hel buitenland vertoeft.
Als een bizouderheid mag worden
gemeld, dat bij de Zondag j.l. gehouden
godsdienstoefeningen in de N H. kerk
le St. M a a r t e n s d ij k een gift is ge
collecteerd ad f 75 ten behoeve van de
Diaconie.
ONDERWIJS.
Geslaagd te 's-Gravenhage voor het
tweede gedeelte van liet notarieel staats
examen de heer I. Jonk, te Middel
burg.
Te 's-Gravenhage is geslaagd voot
akte N. K. Nijverheidsonderwijs, de heer
HE. Gelms, te Terneuzeii; voor
akte Nb., de heer J. C. Geluk, le Oost-
Souburg
Geslaagd te 's-Gravenhage voox* het
examen Iloogduitsche taal L. O., de heer
C. J. A. van Koppen, ie Terneuzen.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Vrijdag a.s.. half negen, geven de
heer en mevr Humalda van Eysinga met
den heer J. S. Brandts Buys een con
cert in het Hotel de l'Europe te Dom-
b u r g Hel programma beval liederen
en duelten voor de beide eerstgenoem-
den De heer Brandts Buys, die hen
begeleidt, zal bovendieu zich in eenige
werken van' Köchlin en Chopin voor
piano doen hooren
De heer Brettani geeft Maandag a.s.
a.s. eeu voordrachtavond van ernstige
en hiunoristische werken in de zaal Re-
hoboth.
