No. 191
Zaterdag 15 Augustus 1925
B I NNENLAN D.
Uit Stad en Provincie.
WILT U
168* Jaargang.
COURANT.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
NIEUW MODEL BANKBILJET VAN
TIEN GULDEN.
De direclie van De Nederlandsche
Bank maakt in de „St. Ort." bekend, dat
zij na 15 Augustsu een nieuw model bil
jet van f 10 ia omloop zal brengen.
De voorzijde wordt omlijst door een in
blauwe kleur gedrukten raud van kleine
rozetten en is door een verticale lijn
derzelfde rozetten in 2 vakken verdeeld.
Van deze vakken is hel linkervak, het
welk i3ts meer dan gedeelte van het
biljet beslaat, onbedrukt gelaten. Hierin
is het watermerk geplaatst, hetwelk een
'zeilend sdieepje voorstelt. Het recti ter
vak is in blauwe kleur gedrukt en ver
toont den volgenden gegraveerden tekst:
De Nederlandsche Bank betaalt aan toon
der tien gulden. De President, De
Secretaris, terwijl in de vier hoeken
van dit vak het cijfer 10 voorkomt, naar
de binnenzijde afgelijst door randen van
dezelfde rozetten als bovengenoemd. De
onderzijde van dit gedeelte van het bil
jet wordt ingenomen door de gegraveer
de afbeelding van een vrouw in Zeeüw-
sche kleederdracht, welke geplaatst is
tegen een geguidocheerden, donkeren
achtergrond, waarop in regelmatige her
haling het Romeinschc cijfer zichtbaar
is.
De ruimte rondom den evengenoemden
tekst is opgevuld met motieven, welke
aan de vruchten en bladeren van den
oranje-appel zijn ontleend.
De keerzijde van het biljet vertoont
links eene in een rechthoek geplaatste'
rozet, opgebouwd uit stervormige, bruine
en blauwe lijnfiguren.
In de hoeken van den rechthoek is' het
cijfer 10 aangebracht in paarse kleur op
een meerkleurigen achtergrond.
Uit Middelburg.
In verband met het vinden van stuk
ken van geraamten nabij Aruestein, ver
moedelijk van gehangenen, vestigt men
er onze aandacht op, dat aan dergelijke
galgen buiten de stad de gehangenen aam
weer en wind en vogels blootgesteld ble
ven. Vandaar de stevigheid van de ket
ting, Maar ook met het gevolg dat de
vergane lijken in brokstukken omlaag
vielen, wateeu verklaring zou geven van
het feit dat men geen volledige geraam
ten vindt.
Over de plaats van deze buiten-galg
Wordt ons gewezen op een mededee-
ling in de artikelen over de A. Walra
ven en F. P. Polderdijk over „de kust
streek van het Z. O. deel van Walcheren
(in vorige tijden" (Archief Z. G. der W„
deel VII, 3de st. blz. 332). Daarin wordt
medegedeeld, dat Middelburg in 1601
besloot haar „gerecht" of galg te plaat
sen op een schor vóór den Walcherschen
Dijk nabij het Oosthavenhoofd van de
jn 1632— '35 gegraven Middeiburgsche
haven (langs den huldigen weg naar
N. en St. Joosland). In weerwil van de
protesten van Arnemuiden werd deze
Igalg in .gebruik genomen. En zij bleef
haar lugerberen dienst doen'tot 1738,
toen zij verplaatst werd naar de - Zuid
zijde der haven (bij Welzinge).
De hierboven bedoelde schor, het
„Galgegors" zou gelegen zijn geweest
„even bezuiden de plaats waar de (in
middels afgebroken) stoomhoutzagerij
werd aangetroffen."
Deze laatste aanwijzing vooral maakt
het echter duidelijk dat de nu gevonden
lijken blijkbaar afkomstig zijn van een
andere galg want deze overblijfselen van
geraamten zijn gevonden veel verder
Noordelijker, ii.l. op 78 M. uit den hui-
digeu Eleverskerkschen weg.
Het vermoeden Jig! dus voor de hand
dat men hier te doen heeft met een gal-
geveld dat van vóór 1601 dateert.
Het programma voor het 4de
abonnementsconcert van het Middel-
burgsch Muziekkorps, hetwelk Woens
dag 19 Augustus, des avonds te S uur,
au den tuin van hel Schuttershof wórdt
gegeven, onder leiding van den heer
Joh. II. Caro, luidL als volgt-.
1. Les Jeux Olympiques, Marche, F.
IPopy; 2. Ouverture nach Slavische Me-
lodien, A. E. Till; 3. Verschmale Liebo,
Walzer, P. Linckc; 4. Albumblatt, R.
Wagner,- 5. de Suite des Miniatures,
J. Morks6. Ouverture van de Opera
„Euryanlhe", C. M. von Wcber; 7. Cau-
tique de Muezzin, F. Bicknese; 8. a.
Bal Masqué (Valse caprice), P. E. Flet
cher; b. Tatjana (Russisches Intermezzo)
L. Jessel; 9. Ballet Espagnole. L. C.
Désormes.
Uit Walcheren.
Op uitnoodiging van den ourge
meester van St. Laurens hebben de
volgende lieeren zich bereid verklaard
met hem deel uit te maken van een co
mité tot leniging van den nood in de door
den cycloon op 10 Augs. j.l. geteisterde
streken- M. C. Mariuissen en J. W. van 't
Hoff, wethouders; J. Francke, raadslid;
J. II. van 't Hoff, predikant Ned Herv.
Gem.; A. v. Houte, G. F. Weed;a, hoofd
Chr. school en P. Vader, gemeente-secca-
taris.
Te Domburg is Vrijdag door
den burgemeester, den heer L. J. van
Voorthuijsen, een comité opgericht tot
leniging van den nood tier slachtoffers
van den cycloon. Met hem hebben in
dat comité zitting de heeren P. J. Elout,
wethouder; H. J. Hak predikant; dr.
B .Vaandragergemeente arts en I. Ver-
straale. In de hotels, op het badpavil
joen, op het strand en elders in de ge
meente zal gecollecteerd worden met
lijsten en gesloten bussen.
Uit Zuid-Beveland.
Op initiatief van het Bestuur van
het bestaande Orauje-Oomité te Goes is
besloten tot oprichting van een comité
tot steun van de door de jongste storm
ramp getroffenen.
Het eere-comité bestaat uil de leden
vau hol dag. bestuur der gemeente Eere-
voorz is de burgemeester.
Reeds heden wordt aangevangen met
een inzameling langs de huizen, welke
Donderdag a.s. moot zijn ten einde ge
bracht. Voorts wil het bestuur trachten
een aantal jonge dames te vinden, die be
reid zijn Dinsdag a.s zich te belasten
met 'den verkoop van kleine cartonnen
draagvlaggetjes ten bate der inzameling.
In de Vrijdagvoormiddag te 's-
Gravenpolder gehouden raadszit
ting werd meegedeeld dat over 1922
voor één leerling aan de vakschool tc
Goes f 50,94 moest worden bijgedragen
Aan het verzoek van den Commissaris
der Koningin om eenige wijziging aan te
brengen in de verordening op de auto
bussen wordt voldaan.
B. en W-. stellen voor toe te treden
tot de Bank van Nederlaudsche Gemeen-
tot opening van een rekening-
courant. De voorzitter leest een concept
besluit voor. Het lid Joziasse stelt een
kleine wijziging voor ,die met vier legen
twee stemmen wordt verworpen.
Waar bij den brand op 20 Juli de be
sliste onvoldoendheid van blusöhma-
teriaal zoo duidelijk bleek, vroeg de
brandweercommissie eenige bluschraid-
delen aan. Nadat door een paar leden
gewezen is op het totale gebrek aan
leiding door de brandmeesters wordt het
verzoek ten deele ingewilligd.
De voorzitter deelt nu mee ,dal hij
gevolg gaf aan zijn in de yorige zitting
meegedeeld voornemen en tegen 1 Oct.
a.s. ontslag vroeg als secretaris, welke
betrekking hij sinds 1891 bekleedde.
De rekening van het Burgerlijk Arm
bestuur over 1924 is ingediend. De onl-
■angsten beliepen T 15896,32i/2, de uit
gaven f 9713.911/2 batig saldo f 6182,41.
Ingediend is mede de gemeente-rekening
over 1924. Daarin wijzen de uitgaven op
een bedrag van f31108,27i/s en de ont
vangsten op T 29799,08i/2 een nkdeelig
slot alzoo van f 1309,19. Commissies tot
nazien dezer rekeningen werden be
noemd.
Tenslotte wordt besloten de verpach
ting der gemeentegronden over te laten
aan B. en W.
Uit Uholen.
De arbeider Snoep van St. Annaland
is Vrijdagmiddag met een zijner voe
ten in de dorschraachine op "de hofstede
van de Gebrs. Hage JCzn. te St. Maar
te nsdijk terecht gekomen, tengevolge
waarvan dat lichaamsdeel^jvellicht zal
moeten worden gemist. De ongelukkige is
nog denzelfden namiddag overgebracht
naar het ziekenhuis te Bergen op Zoom.
UitZeeuwsc h-V laanderen OD.
Toen dezer dagen eenige kom
miezen onder de gemeente Koewacht
de Rijksgrens besurveilleerden zagen zij
een man die zich, een 'tweetal gevulde
zakken dragende, in de richting van liet
Belgisch grondgebied begaf. Daar 's mans
houding argwaan opwekte sommeerden
zij hem te blijven staan om een onder
zoek in te stellen. Hij wierp evenwel zijn
vracht weg en ging op de vlucht. Toen
de kommiezen de achtergelaten zakken
onderzochten bemerkten zij dal de in
houd bestond uit 13 jonge kippen die
vermoedelijk in de omgeving waren ge
stolen.
Naar de herkomst der dieren en naai
den persoon van den verdachte wordt
door de maréchaussée een onderzoek
ingesteld.
- Het was aan ingezetenen van
Zuiddorpe reeds eenigen lijd opge
vallen dat zij door de ter plaatse ge-
vestigde petroleumvenisier bij den koop
van petroleum in de hoeveelheid van liet
geleverde vermoedelijk werden bedrogen
De politie werd met dit vermoeden in
kennis gesteld en deze ging dezer dagen
bij de aflevering tót een onverwachte
controle over waarbij dat vermoeden in
derdaad gegrond bleek te zijn.
De vrouw verkocht blikken petroleum
met een werkelijken inhoud van 4 lifer
terwijl de controle slechts een inhoud
van 3 ftLiter uitwees, en zij' hare klanten
voor 4 Liter liet beta ten.
Ontkennen was nu niet mogelijk en zij
zal zich nader over deze handelwijze
voor de Justitie hebben (e verantwoor
den.
Uit Zeeuwsch-Vlaanderen W D.
- Op initiatief van de heeren D H
van Zuijen burgemeester en dr J. J.
\Vallien ,lid van de Prov. Stalen van Zee
land is te Breskens opgericht een
comité tot sleunverJeenïng aau de be-
hoeftigen van de» ramp te JSorculo en
omgeving
Tc Schoondijkc werd Vrijdag
bij het afladen vau veldvruchten in de
schuur van den landbouwer De Zwart
een reeds bejaard arbeiler door een dui
zeling bevangen, waardoor hij van den
tas viel en op den dorschvloer terecht
kwam Aan de gevolgen is de man een
poos later bezweken.
NOODWEER.
De penningmeester van het Prov. Wa
tersnood-comité in Zeeland ontving de
navolgende giften voor Borcuio en an
dere plaatsen:
N N., f 10. Zuster K f 10, v. P. f5,
J H. D. f4,50, C M f 10, E. L v. M
flO, L. J. A. v. d. H f10, J W K fl,
Fam. R f3,75. L B. f2.50, F. H. U.
f2,50. IC. fl, A. N. f2. J. IC. Sw fó,
P. B. te Ierseke f2.50, N. N te Koude-
kerke f 10, Mevr. v. L. f 1000, N. N. Ie
Goes f 25.
De gisteren onder N. N. vermelde
f6.50 waren afkomstig van de Whistclub
„Wi".
BIOSCOPEN.
S f r e n g h 0 11 z.
De Slrengholtz' bioscoop geeft deze
week het Fransche werk „Visages d'en-
fants" van Jacq Feden. Een eenvoudige
familieroman, spelende in het Zwitser-
sche hooggebergte. Een jongen die niet
begrepen wordt door zijn stiefmoeder, en
in het water springt om een eincTaan zijn
leven te malcen Hij wordt gered door
zijn stiefmoeder. En dan Jcomt de om
mekeer en een gelukkig einde. Dit film
werk is een dat buiten het gewone sen
satiekader valt. en dat daardoor zeer
aan te bevelen is. Want al heeft de bios
coop onze sympathie, toch kan ons het
sensatiegehalte niet bekoren. Wij kun
nen volstaan met te zeggen: „Iets anders,
en iets beters". Wie bovendien (de
(Prachtige natuurtafereelen voor zijn
oogen ziet ontrollen zal misschien 2ijn.
vacantieuitstapje nog veranderen.
EEN NIEUWE POLDER IN OOSTELIJK
ZEEUWSCH VLAANDEREN.
Deze week is onder de gemeente Zaam
slag een belangrijk werk tot een goed
einde gebracht. Door de Domeinen is'
u.l. ondernomen het droogleggen van de
schorren in bel Hellegat, waartoe een
dijk is gelegd. De nieuwe grondaanwinst
wordt aau de eene zijde begrensd, door
den Eendrachispolder en aan de
andere zijde door den Rummers-
dijkpolder. terwijl in het Zuiden
een binnenpolder en wel de van Lijnden-
polder er aan grenst. Door deze indij
king zijn zeer vruchtbare schorren over
een oppervlakte van 135 tot 140 H.A.
drooggelegd.
Met het werk is medio Mei aangevan
gen en reeds Donderdag kon het sluitgat
ongeveer 40 M. lang, in den dijk worden
gelegd.
Ten behoeve van de sluiting was over
het gat een brug gelegd, waarop dubbel
spoor was aangelegd. Langs een spoor
werd de kleigrond aangevoerd van de
plaats waar de bermsloot komt te lig
gen het andere spoor was gelegd in het
schor dat buiten de Bedijking blijft, en
waar ook kleigrond werd weggehaald.
Voor He afsluiting van het gat moesten
Donderdag nog 1100 kipkarreljes grond
worden aangevoerd, terwijl bovendien
door een zandzuiger op een afstand van
ongeveer 500 M. het zand geperst werd
zeewaarts van den van klei op tc werpen
afsluildam. Donderdagavond te 10 uur. bij
hoog water, bleek de dam voldoende wa-
terlceerend om voor de eerste maal het
water buiten de schorren tc houden,
•welke schorren bestemd zijn om lot
vruchtbaar land te worden omgewerkt.
Het plan voor deze indijking is ont
worpen door den heer Ir A. G. Ver
hoeven, ingenieur van 's landsdomcinen
te Middelburgonder wiens leiding dc
aannemer Veraart uit Drimmelen het
werk uitvoerde. Zoowel ontwerper als
uilvoerder kunnen met dankbaarheid
over het goed aBoopen der indijking op
het werk terugzien
Onder de vele belangstellenden, die
van de indijking getuigen waren, waren
o a. de directeur vau de registratie en do
meinen, de heer J. W Bernet Kenipers
uit Middelburg en de heer J M. W van
Elzelingen, hoofdingenieur van den Prov.
Waterstaat iu Zuid-Holland, Jaatstgenoem
de als belangstellende deskundige
Waar ten opzichte van de "Wes-
ter-Schelde een groote polemiek in de
pers wordt gevoerd over hot mede door
minister van Karnebeek ontworpen con
tract met België geldt liet thans een
vreedzamen strijd door het Rijk onder-
nonnen om aan dit deel van Zeeland
weder een stuk bijzonder rijk land toe
te voegen.
Hel is zeker te hopen, dat de staal
door tusschenkomst van de Domeinen
met dit zoo nuttige werk voort zal blij
ven gaan.
HET VERDWIJNEN DER MALARIA
UIT ZEELAND.
Het Hoofdbestuur der Z, L. M pu
bliceert in het Z Landb.blad een verzoek
den lieer dr. Jenny Weyerman. lui
dend alSus
,,Dr. d'Hérelle, de ontdekker van de
baeteriophaag en thans verbonden aan
den Egyplischen gezondheidsdienst, heeft
in een brief aan den president van het
gezondheidscomité van den Volkenbond
onder meer het volgende geschreven
„Twee jaar geleden in Nederland
zijnde, heb ik aan een landbouw
kundig ingenieur van liet Ministerie
van Landbouw gevraagd of het hem
mogelijk zou zijn op te sporen, of
er een of andere wijziging was ge
komen in de planten van enkele
eilanden van Zeeland en de distric
ten van Noord-Holland, ongeveer
1880. hel tijdstip, waarop de moe
raskoorts is verdwenen, lenvijl zij
op andere eilanden bleef voortbe
staan.
Uit gedaan onderzoek blijkt, dat
tegen dien tijd Meliloten in deze
streken zijn ingevoerd op een toe
vallige wijze, met koren afkomstig
uil Zuid-Frankrijk. Het is naar aan
leiding van dit samentreffen, dat ik
besloten heb mij op de hoogte te
stellen van de feiten
Daarna vervolgt dr. Weyerman
„Mij wordt thans gevraagd om daar-
tover, wat Zeeland betreft, mijn oordeel
en zoo mogelijk nadere inlichtingen te
■geven
Ik heb alreeds in overweging gegeven
om te trachten den „ingénieur agronome
du Ministère de I'Agricullure" terug te
vinden, die hier wordt bedoeld, opdat
men in de eerste plaats hem nadere in
lichtingen kunne vragen. Maar ik zou
gaarne nog meer doen. De in hel bui
tenland nog altijd rondwarende belache
lijke voorstellingen over de ongezond
heid van Zeeland door de daar heer-
schende malaria, kunnen niet te vaak
en nimmer krachtig genoeg worden be
streden. Dit is een groot belang voor
ons land en volk. Mij is echter van een
veranderiag der flora op sommige eilan
den niets bekend. Evenmin als mij be
kend is en het zeer stellig ook niet
waar is dat op sommige andere eilan
den nog malaria heerscht.
Als ik mij goed herinner wat ik vroe
ger voor en na over de zoogenaamde
onderzoekingen op dit punt van dr.
d'Hérelle heb gehoord, heeft hij meer
in het bijzonder het oog op Melilotus
indicus, waarvan de zaden zich wel
als verontreiniging tusscheu die van de
uit Provence Lucerneklaver bevinden en
die zich na het weder omleggen van
het klaverland, aan de kanten daarvan
en in de daarlangs liggende greppels,
nog wel eens eenige jaren zou hebben
staande gehouden. Maar die in elk geval
nog niet voor goed ingeburgerd kan
worden geheeten en stellig niet in zoo
danig aantal ooit is voorgekomen, dat
zij een zoo grooten en blijvenden invloed
op den gezondheidstoestand van heel
de bevolking kan hebben gehad Daaren
tegen zijn andere Melilotussoorlen (M-
dentatus. albus, altissimns, officinalis)
hier te lande inheerasch, die dan echter
zoo gunstigen invloed nimmer zouden
hebben gehad.
Alvorens evenwel ten deze eene mee-
ning te uiten, waarvan misschien in hel
buitenland gebruik of misbruik kan wor
den gemaakt, wil ik trachten zoo goed
mogelijk lé worden ingelicht Mitsdien
moge ik u vragen wat aan u, dan wel
misschien aan uwe leden bekend is over
invoering van nieuwe gewassen, met
name van nieuwe soorten van Hónigkla-
vers, of ook over andere omstandigjie
den, die het verdwijnen der malaria uit
Zeeland want zoo is dc feitelijke toe
stand de malaria is als volksziekte ver
dwenen kunnen verklaren,
Als mogelijk wordt, wat dit laatste be-
een goed figuur krijgen,
Uw kracht en levenslust verhoogen
Begint dan nog heden met een
SARGOLKUUR.
Het in ongetwijfeld
<ii> doeltreffendste voe*
dingsprilikel tlio tot
heden uilgevonden is.
Sargol verhoogd bet
gewicht doordat het
nieuwe eellen vormt;
het zorgt dat bet
voedsel volkomen
omgezet en opgeno
men wordt, mét als
resultaat stevige spie
ren, gezond vïeesch
eo gevulde lichaams
vormen.
Als L'w arbeid de
sporen draagt van
gebrek aaD zenuw
kracht of vitaliteit,
wendt. U dan tot Uw
leverancier en vraagt
een doos
Geeft, nieuwe krocht en levenslust bij bloed
armoede,'zenuwzwakte, algemeene slapte.
Sargol per doos voldoende voor 1 week flJS
Sargoibuur (r, doozen) 11 weken fo.—
Eiauht verzegelde verpukking. Verkrijgbaar bij
Apothekers en Drogisten en bij de
Imp.: Kuypers Co., Prinsengr. 983, A'dam.
te MIDDELBURG bij SCHULTE
THIEME en N V. vli. SCHULTE
Co., Lange Delft.
treft, door de "Nederiandsche deskundi
gen, die zich inet het malariavraagsluk
stuk bezig houden, aangenomen, dat ver
betering van den waterafvoer in de pol
ders, drainage der landen met gelijk
tijdige opruiming van greppels, alsmede
vermeerderde welvaart en als gevolg
daarvan weder betere huisvesting, eene
rol spelen
Maar vast staal, zooals in de laatste
weken bepaaldelijk daaromtrent ingestel
de onderzoekingen nog weder 'hebben
aangetoond, dat de Anopheles maculi-
penuis zijnde de muggensoort, welke
de besmetting van den eenen mensch
op den anderen overbrengt nog aller-
wege in Zeeland voorkomt en dus nog al-
lerwege in kreken, slooten en greppels
broedplaatsen moet kunnen vinden, zoo
dal verbetering van den waterafvoer niet
de eenige oorzaak van het verdwijnen
der ziekte kunnen zijn, al werkt elke ver
betering van de hygiënische toestanden
daartoe, evenals bij dc bestrijding van
alle andere infectieziekten, zeker mede,
Rel niet meer voorkomen van kiem-
dragers, 'dus van levende besmettings
bronnen, kan die oorzaak evenmin zijn.
Personen, die elders zijn besmei. maar
wier ziekte hier pas uitbreekt, worden In
Zeeland telkens nog door de geneeskun
digen waargenomen In dc mobilisatie-
jaren waren zij zelfs iu niet geringen ge
tale aanwezig onder de in Zeeuwsch-
Vlaanderen, op Walcheren en in Zuid-
Beveland gelegen militairen. Maar van
de burgerbevollcing zijn toen slechts zeer
enkelen besmet geworden En ook die ge
vallen zijn voorbijgegaan Blijvende bron
nen van besmetting zijn blijkbaar niet
ontstaan.
Hel malaria-vraagstuk is nog vol on
opgeloste problemen Maai- het is mis
schien mogelijk en dan op allerlei gron
den in hel belang van Nederland zeer ge-
wenscht, dat op het thans door Dr. -
d'Hérelle aangeroerde punt zooveel mo
gelijk licht worde ontstoken Mitsdien
eroorloof ik mij de boven reeds gestelde
'raag te doen
KERKNIEUWS.
Gerei Kerk.
Bedankt voor het beroep naar Anna-
Jacobapoldcr, door cand J. Altema te
IJlsl
RECHTZAKEN.
l)e Staatscrt. van 15 Aug. bevat het
volgende goedgekeurde, bijzondere regle
ment van het kantongerecht te Goes
Art 1. Terechtzittingen worden gehou
den op
Dinsdag, ter behandeling van burger
lijke-, handels-, arboids- en huurzaken,
aanvangende om 10 uur des voormiddags;
Vrijdag, (er behandeling van strafzaken,
aanvangende 0111 10 uur des voormiddags.
Zitting wordt gehouden op Dinsdag,
voor de buitengerechtelijke werkzaamhe
den, aanvangende dos voormiddags om 11
uur Art. 2 Op den verjaardag des Ko-
nings, den Nieuwjaarsdag, de beide "Kerst-