KAHREL's THEE
No. 165
Donderdag 16 Juli 1925
168° Jaargang.
COLIJN ALS
KABINETSFORMATEUR.
In onze beschouwing van '<len verkie
zingsuitslag schreven we o.a. dat de ver
kiezingen niet den heer Oolijn aanwezen
als den man die voortaan de leiding
moet hebbendaar zijn partij in verzwak
te positie terugkeert.
De Koningin heeft het anders ingezien
s,Zij is in die keuze volkomen vrij, want
■onze Grondwet geeft in dat opzicht aan
het Hoofd van den Staat een zelfstandige
beslissingsbevoegdheid. Een feit is het,
jiat de heer Colijn reeds de laatste ander
half jaar in werkelijkheid de leider van
het kabinet was. Wordt de politiek van
d,at kabinet voortgezet, dan Ls liet wel
begrijpelijk, dat het eerst aan hem jge-
<dacht werd.
Maar wordt die politiek van het vorige
kabinet voortgezet?
De heer Colijn als kabinetsformateur
föeteekent niet een regeerimgsprogranmia
•op anti-revolutionaire beginselen. Dat kan
niet, want hij kan niet buiten den steun
van andere partijen. In dit geval zullen
dat wel allereerst de katholieken eh
Christel ijk-liistorischen zijn
We vermoeden dat bij de katholieken
wel de vraag zal gedaan worden, waar
om als leider een persoon uit een groep
van 13, terwijl wij er 30 hebben?
De christelijk historischen, die zelf
slechts 11 leden tellen, kutmerj die vraag
niet 'doen; maar of men daar bijzonder
ingenomen zal zijn met een persoon als
Colijn op den bok, betwijfelen we.
De koninklijke beslissing is echter ge
tallen, en beide grpepen hebben er zich
bij neer te leggen. Maar men kan er
zeker van zijn, dat ze hun woord zullen
meespreken, wanneer de heer Oolijn nu
komt niet een programma Want dat is
nu bet eerste werk. Makkelijk zal dat niet
zijn. Het is Èeelemaal niet zeker, tlat de
ogïossitig dadelijk zal gevonden worden
Lukt het, voldoende zekerheid te krij
gen voor het vormen van een regeeriugs-
meerderlieid op coalitiegrondslag, dan
hebben de vrijzinnigen ar te wachten
wat do daden zullen zijn, eerst ,in de
Troonrede, en dan in de wetsvoorstellen.
Een kabineL-Colijn kan niet anders we
zen dan een bezuinigingskabinet in dien
•geest, dat behalve dc invoering van ver
teringsbelasting met vermindering van
sucoessier. en inkomstenbelasting, ook de
uitgaven beperkt door vermindering van
de staatstaak. En juist daarover zullen
de andere coalitiegenootenhun eigen mee-
ning hebben, in het bijzonder de katho
lieken. Want een regeering die zulke din
gen wil invoeren, behoeft niet alleen de
instemming van de leiders, maar ook den
steun fan de katholieke kamerleden En
-daarvan is men niet altijd zeker.
BINNENLAND.
NEDERLAND EN BELGIË.
De correspondent te Eriissel van de
TL R. Crt. meldt, dat dc rapporteur voor
de begrootiug van buitenlandsche zaken,
de heer Standaerd (kath. dem. en fla
mingant) in zijn verslag betreurt, dat
België er niet voldoende naar streeft
ook met Nederland zulke gelukkige be-
irekkingeno le onderhouden, als met
Frankrijk en Engeland, die dbor haar
karakter en met den moreelen- steun
•van regeering en vertegenwoordigers in
het buitenland het land kostbare diens
ten kunnen bewijzen.
De Kamer verklaart een goede ver
slandhouding met België "op prijs te stel
len. Maar een goede verstandhouding is
alleen dan mogelijk als deze gerust op
redelijke gronden. Kunstmatige bevoor
deelingen als het jongste verdrag in
houdt, zulleu zich altijd wreken. De wen-
schelijklieid van een goede ^verstandhou
ding kan niet zoodanig geschonden zijn,,
dat niet in gemeen overleg een rede
lijke regeling tot stand te brengen ware.
Misschien is bet daartoe intusschen ook
nu nog le vroeg, en doet men beter -zich
thans nog te bepalen tot verbeteringen
van zuiver leclmisclfen of zuiver admi-
nislratieven aard, wanneer daaraan de
behoefte bestaal, Nederlanld -voelt zich
zich thans benadeeld door de lagere
kosten in Antwerpen, voorzoover deze
het gevolg zijn van den deprecieerenden
frank. Nederland voelt cLe protectie, die
België op commercieel gebied geniet van
zijn bondgenooten in den oorlog. België
voelt daartegenover het nadeel van de
daling der valuta ten opzichte van kapi-
taai-uitgaveü, waardoor het inhalen van
den achterstand in de outillage van de
Belgische havens tegenover de Neder-
landsche bemoeilijkt wordt. Het voelt het
geen elk ander land, dat na een harden
strijd overwonnen heeft, en toch armer
geworden is, gevoelen moet tegenover
een land ,dat buiten den oorlog is geble-
en. Om deze redenen is wellicht het
oogenblik om „sine ira et studio" vraag
stukken als in het jongste verdrag gesteld
zijn, onder de oogen te zien, nog niet aan
gebroken. Maar ^eker moet Nederland
niet op dit oogenblik tot een verdrag
besluiten, dat zijn levenskrachten zoozeer
treft',
Deze beschouwing verzet zich uiter
aard niet tegen elke herziening van het
tractaat van 1839. Mocht het wenschelijlc
ziju, nu de internationale positie van
zijn, nu de internationale positie van
België na het vredesverdrag van Versail
les veranderd is, de verhouding tusschen
ons land en België aan dien nieuwen
toestand te laten aanpassen, mocht de
loop van slrooinend water tusschen Bel
gisch en Nederlandsch gebied op ver
schillende plaatsen bezwaren geven, kan
de oneconomische concurrentie van Ne-
derlandsche en Belgische loodsen wor
den voorkomen, kan de behandeling der
technische aangelegenheden op de Schel
de verbeterd worden, dan zijn dit alle
onderwerpen, die onderzocht en zoo noo-
dig gerégeld kunnen worden, en daar
mede zou wellicht nuttig werk kunnen
worden gedaan. De Kamer acht het niet
meer dan natuurlijk, dat de Nederland-
sche regeering daarbij ook voor de Bel
gische belangen een open oog heeft. Wan
neer dB echter moet worden vast ge
klonken aan maatregelen met voor Ne
derland zoo ramspoedige gevolgen, als
hierboven uiteengezet, behoort naar het
ernstige overwogen oordeel onzer Kamer
zulk een verdrag niet tot stand te\ komen.
DE SECRETARIS VAN BERGEN OF
ZOOM.
Na verhoor van den heer C. van
Liempt, gemeente-secretaris der gemeen
te Bergen op Zoom, beklaagd van ver
duistering van legesgolden tot een bedrag
van f 6659.95 met rente en kosten, heb
ben Gedj. Staten van Noord Brabant het
aan hem gegeven ontslag als secretaris
en ambtenaar van den burgerlijken stand
dpr gemeente Bergen op Zoom goedge
keurd-
EEN ADRES TEGEN IIET VERDRAG
MET BELGIË-
De Rotterdamsche Kamer van Koop
handel heeft besloten een uitvoerig adres
ie zenden aan de Tweede Kamer vragend
het voorgesteld^ verdrag met België niet
.aan le nemen.
In dat adres wordt betoogd, dat het
nieuwe verdrag zeker een ongunstigen
invloed zou hebben op de stemming van
het vojk in Nederland, omdat het Neder-
landsche volk dit verdrag zou aanvoelen
als een onbillijke en onredelijke rege
ling. Bovendien zouden verschillende be
palingen uit het verdrag bij herhaling
aanleiding geven lot wrijving: men denke
nan alle gevallen, waarin dp verdeeling
van financieele lasten aan een nadpre
overeenkomst van partijen is overgela
ten.
Uitvoerig wordpn daarna verschillen
de jpuulen besproken: de groote lasten
d,ie aan Nederland zonden worden op
gelegd door de bepalingen voor het in
stand houden van den vaargeul van de
iWester Schelde; de groote macht van de
commissie voor hot Scheldiebeheer, en
het gevaar van scheid,srcchlelijke beslis
singen; de moeilijkheden in verband met
het aanbonden van schepen op de Wes
ter Schelde; de benadeeling van de Ne-
-derlandsche bavens door de beide ont
worpen kanalen. Vooral ten opzichte van
dit laatste punt wordt in den breede
gesproken van de gevolgen yoor de Rot
terdamsche haven.
DE BELGISCHE JEUÖD EN ONS
LAND.
Men schrijft aan de Telegraaf-
De heer W. Kloeke, oud-hoof<l eener
school te Haarlem, heeft, daartoe in de
gelegenheid gesteld door de Vereeniging
„Nederland in den Vreemde" een groot
aantal onderwijsinrichtingen in België
bezocht en daar, dank zij de medewer
king van Hollandsche en Belgische auto
riteiten, gesproken over ons land, ons
volk en onze taal.
De vele waardeerende "brieven door
den heer Kloeke ontvangen, zijn het
bewijs, dat hij er in geslaagd is belang
stelling en waardeering voor ons land
en volk bij de jonge Belgen te wek
ken. Hij mocht bovendien de voldoe
ning smaken,den officieelen dank te
oogsten van den Nederlandschen Minis
ter van O., K. en W.
Uit Stad Provincie.
Uit Middelburg.
- Het eerste beiaardconcert alhier
heeft zich gisterenavond in groote belang
stelling mogen verheugen en dat niet
alleen van de vrij vele vreemdelingjen,
die wij zagen, zittend voor het hotel
Do Abdij of op de geïmproviseerde zit
plaatsen rond de Abdij of die stonden óp
het plein, maar ook van een groot aantal
stadgenooten, die dit voorbeeld .volgden
(Tng. Med.)
of met het prachtige zomerweer voor
hun huizen of voor de open ramen zalen
le luisteren. De muziek van het steeds
mooie klokkenspel met de 41 klokken
klonk nu iu den avond, als een rustige
stemming over de stad ligt, als het ge-,
roezemoes van de straat is verdwenen
nog veel mooier als bijv. des Donderdags-
middags als er een groote drukte in de
stad heerscht. De heer van Os had een
programma gekozen in overeenstemming
met het doel dezer concerten, en zal
zeker op dezen weg voortgaan. 1-Iij zal
dan zeker nog meer belangstelling on
dervinden van de stadgenooten, die nu
nog wat vreemd stonden tegenover dit
nieuwe. Van de muziek op deze avonden
zal zekér een opvoedende en weldoende
kracht uitgaan.
Wij meeneó dal 't bestuur van Vreem
delingenverkeer'een gelukkige gedachlè
heeft gehad met het nemen- van het ini
tiatief voor deze concerten
Voor de verlichting van hel klavier
kamertje is met welwillende medewer
king^ van de kerkvoogdij een electrische
geleiding gelegd vanuit de Nieuwe Kerk
buiten langs <len toren.
-o
Uit Walcheren.
- Woensdagmiddag vergaderde de
Raad der gemeente S t, Laurens. De
heer Boon was in verband met de jaar
vergadering van de stichting Vrederust
mét kennisgeving afwezig.
Onder de ingekomen stukken was een
schrijven van het Bestuur der Godshui
zen le Middelburg, betreffende eene re
geling voor het beschikbaar stellen van
een barak bij eventueel voorkomende
besmettelijke ziekten Van den minister
van Onderwijs was bericht ingekomen,
dat de bijdrage voor de R. II B S
le Middelburg over 1924 is vastgesteld
op f 454.60. Van den Directeur-Ge
neraal der Posterijen en Telegrafie was
een gunstig antwoord ingekomen op liet
verzoek van B. en Wi. om de mogelijk
heid te openen, dat door eenzelfde per
soon bedragen boven f 1000 kunnen
worden gestort en ook kunnen worden
uitbetaald aan eenzelfde geadresseerde.
Deze maatregel is thans algemeen inge
voerd.
Van aen heer Jac. Louwerse te
Gapinge was ingekomen een verzoek om
het in ae gemeente St. Laurens gelegen
Gapingsche voetpad af le voeren van
den ligger der wegen en voetpaden, om
dat er slechts weinig gebruik van wordt
gemaakt.
De heeren van Langevelde en Francke
voelen voor het behoud van het voet
pad De voorzitter licht het voorstel van
B. -en W., om niet aan het verzoek te
voldoen nader toe. Voor menschen, die
niet fietsen acht hij hel voortbestaan
wenschelijk. Enkele personen, die ge
hoord waren, hadden bezwaren tegen op
heffing.
De heer Simonse acht het motief van
B. en W. ongelukkig gekozen, om dat
naar zijne meening te veel aandacht
is geschonken aan ae belangen van de
aangelanden. Hij vindt, dat het padje
wegens het geringe gebruik dat er van
wordt gemaakt geen reden van bestaan
heeft. In donker en bij regenachtig weer
is het 'padje onbegaanbaar. De lasten,
welke aan de onderhoudsplichtigen wor
den opgelegd, wegen z. i. niet opi tegen
het voordeel, dat het padje geeft \yaar
hij echter als meacondcrhoudsplidhtige
belanghebbende is, wil hij het sleejilsi be
zien uit een oogpunt'van gemeentebe
lang.
Wethouder van 't Hoff, verdedigt het
voorstel van B. en W. nader. Zij willen
niet medewerken om het contact tus
schen de ingezetenen, die bij Gapinge
wonen, met de gemeente minder te ma
ken. Integendeel, wanneer ,naar hij uit
de besprekingen opmerkt, het oiider-
houd te wenschen overlaat, wat ook als
gevolg heeft, dat het padje minder druk
wordt gebruikt, zou hij er voor zijn, dat
hel langzamerhand in een beleren toe
stand werd gebracht.
De burgemeester deelt mede, dat hij
zijn collega van Vrouwepolder den adres
sant meermalen heeft aangespoord tol
beter onaerhoud. Ook de heer Francke
meent, aat deze veel le gemakkelijk hier
mede is en vooral het houtgewas beter
jïoet opsnoëien.
Tiet voorstel van B. en Wl wordt daar
na met algemeeue stemmen aangenomen
De heer Simonse bleef buiten stemming.
De voorzitter legt vervolgens namens
P. en W. aan den Raadrover de rekening
der ontvangsten en uitgaven over bel
dienstjaar 1924 met een bedrag in ont
vang van f 190J 5.551/j en in uitgaaf v^n
f 16777.061/2-, alzoo een goed slot van
f 2238.19 De rekening zal gedurende 14
dagen op de secretarie ter inzage liggen
I11 verband met de besprekingen in de
vorige raadsvergadering door de heeren
Simonse en Boon, stellen B. en W. voor
de beslaande dorpstraat „Van Citters-
straat" te noemen, omdat hier aan
leiding bestaat de historische naam van
den vroegeren ambachtsheër op den
voorgrond te doen treden en daardoor
uit te spreken de erkentelijkheid voor
het vele, dat door hem in hel belang dei-
gemeente is gedaan. Z, h. s. wordt dit
■oorslel aangenomen.
Dal er Woensdag le'éS t Laurens
iets bijzonders aan de hand was, bleek
wel uit het wapperen van dc vlag van
den toren en van het gemeentehuis.
Het was dan ook een belangrijk oogen
blik in de geschiedenis van bet dorp,
toen om half vier Be nieuw aangelegde
weg officieel door den burgemeester
werd geopend B. en W. hadden voor
het bijwonen hiervau uitgenoodigd de
raadsleden met den secretaris, den heer
Bolier, opzichter van het werk en de
heeren Geldof en Walraven, resp. aan
nemers van den weg en de bijkomende
werkzaamheden Een aantal ingezetenen
gaven mede blijk van hunne belangstel
ling.
Dc burgemeester heette de aanwezigen
welkom en wees op het belangrijke feit,
dat thans hcl isolement van hel dorp
St. Laurens wordt opgeheven. In l kort
brengt hij nog even in herinnering de
voorgeschiedenis. Toen de verkooping
van de landerijen van de Ambachtsheer
lijkheid was aangekondigd, werd het idéé
geopperd óm van gemeentewege grond
aan te koopen en dan tegelijkertijd een
nieuwen weg aan te leggen, waaraan
meer en meer behoefte blijkt te bestaan
en wal vooral met den snellen aanbouw
in de gemeente in de toekomst zeer
igcwenschf zal blijken. Door de groote
medewerking van alle zijden ontvangen
is dit werk dan ook lot stand kunnen
komen. Hij dankte de wethouders, de
leden van den raad, den secretaris, den
heer Bolier, als opzichter, de uilvoer
ders, de heeren Getdof en Walraven
Inzonderheid bracht hij dank aan welli
Van t' Hoff. van wien het initiatief is
uitgegaan, en die zooveel heeft gedaan
voor de totstandkoming. Ook bracht hij
een woord van hulde aan het college
van Ged, Staten en dhr. mr. FL F. I.ants-
heer, voorzitter van het Polderbestuur
van Walcheren, voor hun in deze steeds
betoonde hulp en medewerking. Hij
sprak den wensch uit, dat van dezen
weg, genaamd „Kerklaan" veel gebruik
zal worden gemaakt en zal meewerken
tot den bloei der gemeente.
Daarna knipte de burgemeester het
lint door, dat voor den toegang lof de
Kerklaan was gespannen. Nadat aan de
zijde van den Noordweg de versperring
was weggenomen, verzocht de burge
meester de genoodigden in de raadszaal
Ook hier herdacht de burgemeester nog
met enkele woorden het heuglijk feit en
stelde een dronk in op de gemeente
St. Laurens.
Hierna verzocht de wethouder Van 'l
Iloff het woord, die de gebeurtenis van
heden aanmerkte als zeer belan-
rijk voor de gemeente; hel is oen
mijlpaal, waarvan hij echter hoopte, dat
men hier niet bij stil zou staan Het
werk. dat hier is verricht is vooral
ook in de toekomst van belang. Behalve
is er nog meer te doen in <?e ge
meente. Laten we daarom niet stil zitten,
denkende al heel wal te hebben gepres
teerd, want er is nog veel; waaraan de
volle aandacht moet worden geschon
ken. Ilij noemd,e hier onder meer de
slechte bestrating van het dorp en het
Brecwegje, waarbij hij de ,\venscb uit-
;prak ook in deze op de medewjerkrag
.'an het bestuur van den polder Wal
cheren als onderhoudsplichtige te 1110-
geu rekenen. Ook de bebouwing van den
gemeentegrond is in verband met de
erf raaiing van de omgeving van zoo
danig belang ,dat het wel gewenscht is
hierbij van deskundige hulp gebruik te
maken. Hij bracht den burgemeester
dank voor wat hij in dezen in hel belang
van de gemeente heeft gedaan en stelde
een dronk in op den burgemeester.
Ook wethouaer Marinissen sprak zijn
DE BESTE
Verkrijgbaar voor engros en detail bij
do firma Gebr. STEENLAND, Station-
straal MIDDELBURG-
(Ing. Med.l
blijdschap uit, dal het dorp thans een
uitweg heeft gekregen.
Hierna verkreeg ds J. II. van '1 Hoff
het woord ,die den dank overbracht van
de ingezetenen, Men kan er van verze
kerd ziju. dat zij het tot stand gekomen
■k zeer op prijs stellen. Vooral wan
neer de lieplanling zal zijn aangebracht,
Zal de omgeving zeer verfraaid wordên.
Als van zelf d,enkt men bij den naam
Kerklaan'' aan een weg leidende naar
de kerk, van welke richting dan oo!k;f
maar bovenal hoQpt bij, dal wie dezen
weg betreedt hoogere gedachten zal heb
ben, dat het een symbool mag wezien»
voor den eenen waren weg. die ten
hemel .Cvdt, en dat God's zegen ook op
Kerklaan zal rusten.
Aan het einde dankte de burgemeester
allen voor het gesprokene
Zekere mej v. d. G., kwam gisteren
avond per rijwiel gereden van uil de
richting Domburg naar Middelburg. Ter
wijl zij zich Ier hoogte van de ;Oude
Tol" bij Oostkapelle bevond, kwam
'11 auto van zekere II. uit Middelburg aan
gereden De wielrijdster kwam met de auto
in botsing waardoor zij kwam te vallen
en zich flink bezeerde aan haar knie
Nadgl zij bij een der inwoners ter plaat *fe
as verbonden, en haar rywiel zoo veel
mogelijk was hersteld Icon zij zich weer
huiswaarts begeven.
- Maandagavond reden twee heeren
uil Middelburg met motorfiets en zij-
spanwagenlje aan de Oostwatering 'waar
de weg reeds langen tijd door steenslag
voor hel verkeer slecht en gevaarlijk
is) cn geraakten van den hoogen dijk
in de sloot, waarbij een der beide hee
ren zich ernstig aan het hoofd bezeer
de. Ze werden door II. Castel per auto
bus naar Middelburg vervoerd Ook de
motor werd door hem op het droge en
naar Middelburg gebracht
Bij gelegenheid der kermis had
Zaterdag te Veere bij liet ringsteken
en jongeman, C. D., het ongeluk zoo
danig van het paard te worden gewor
pen. dat hij den rechterarm brak en
in liet Gasthuis te Middelburg moest
worden opgenomen.
- Tn de voltallige raadszitting van
Woensdag te Veere deelde de voorzit
ter mede, dat van den Min van O., K. en
W. een schrijven was ontvangen, dat
voor hel ontvangen onderwijs der R. H.
B S. door de gemeente f 1818,56 ver
schuldigd is, en dat op hel verzoek
0111 subsidie voor de herstelling van
het stadhuis van Ged. St. het verzoek
was ingekomen om bericht, zoodra van
den Min van O K. en W. de beslissing
des rijks was vernomen. Ter uitbetaling
van do belooning voor het hoofdschap
van het vervolgonderwijs over 1921—
1923 was nog door het rijk een aanvul
lend bedrag van f 70 beschikbaar ge
steld.
Van de Vereeniging voor Ger. School-
onderw. was een verklaring ontvangen,
dat het aantal leerlingen 75 was geweest,
cn de gemeente f 447 11 was verschul
digd
De commissie lot wering van school
verzuim, bestaande uit de heeren W de
Wolf, W Iieyt, A. P. Wouters, J Maas
cn W. Rouw, werd herbenoemd.
Op liet verzoek, aan den Min. van
Fin. om liet pontveer weer geheel of
gedeeltelijk vrij te mogen hebben, was
bericht ontvangen, dat dit ook in ver
band met andere veren niet kon, de prijs
billijk was cn bij abonnement nog voor-
deeliger werd. B. en W. wenschten met
dit schrijven geen genoegen te nemen,
maar zich tot den Minister te wenden
en mondeling de zaak te bepleiten, waar
in zij steun vinden bij de Z. L. M. en
de afd. Walcheren der Z. L. M., die
ook een afgevaardigde wil zenden, n 1.
den secrden heer J, Ivasse. Besloten
wordt ook een afgevaardigde te zenden
en daartoe uitgenoodigd, verklaart de
voorzitter zich bereid-
De voorzitter zegt, dat aan de openb,
school met aanvang 1926 een leerkracht
te veel zal zijn en stelt voor over te
'gaan in geheime zitting. Na opening
wordt tegen dien tijd eervol ontslag
•erlecnd aan den onderwijzer J. J. v.
Holthuijsen.
Bij de rondvraag informeert de heer
Simonse naar het verslag der ouder
commissie, wordt nog besproken de ver
koop van grond aan S. v. d. Hamer en
