Zaterdag 13 Juni 1925
168" Jaargang.
FEUILLETON.
No. 137.
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen.
EERSTE BLAD.
Abonnementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
voor de andere gemeenten p, post f 2.50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-
singen f2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
sent per week.
Advertentiën worden berekend
per regel plaatsruimte, met inbegrip van
.omranding.
'Gewone advertentiën: 30
reent per regel.
Ingezonden Mededeelin-
e n 50 cent per regel,
Bij abonnement voor beide veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
van 17 regels 12.10, elke regel meer
-30 cent.
Kleine advertentiën niet
•grooter dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling.
Advertentiën onder brieven of bevra
gen bureau dezer courant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent per stuk,
Advertentiën moeten, willen ze nog in
ons blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
„ons Bureau bezorgd zijn.
.Postcheque en Gironummer 43255.
BINNENLAND.
IH GO GROTIUS EN ZIJN LAND-
Wie ontvingen het volgende Ier plaat
sing:
Nederland vangt heden door de
GroliuslenloonsteJling te 's Gravenhage
in nalionalen kring, zoo straks ge
volgd door het buitenland, de herden
king van Hugo Grolius aan.
Niet den man, dien wij kennen uit de
vaderlandsche geschiedenis ,en die ter
wille van zijne politieke en godsdienstige
overtuigingen naar Loevestein werd ver
bannen, vanwaar hij ontvluchtte om ver
volgens als banneling' in den vreemde le
leven en te sterven. Maar den man, die
in Parijs in 1625 zijn werk „De jure
belli ac pacis" handelende over hel
„recht van den oorlog en den vrede"
schreef en daarmede het moderne vol
kenrecht gelijk wij het in (lezen tijd
meer dan tevoj*en zien uitgroeien en
«ontwikkelen, grondvestte.
Grotius heeft in dat boek den oor
log als rechtsmiddel veroordeeldon
weerlegbaar aangetoond, èn op histori
sche, èn op moreele, èn op juridische
gronden, dat in een geschil tusschen
twee Staten evenmin als tusschen
twee personen de kracht van het
door een van beiden te ontwikkelen ge
weid beslissend kan en mag zijn.
Reeds vóór hem waren er geleerden,
philosophen en moralisten geweest, die
algemeene regelen van moraal in de
verhoudiugen der volken hadden nage
speurd. Maar en hierin ligt voor een
deel de groote beleekenis van het werk
van Grotius zijn voorgangers deden
dat op algemeene overwegingen; Gro
lius grondvcslle de wetenschap van hel
Volkenrecht; loonde aan, dat er een
zoodanige afzonderlijke wetenschap is,
en heeft daardoor tot haar ontwikkeling
bijgedragen.
Men moge over deze ontwikkeling iu
de sedert verloopen drie eeuwen minder
of meer optimistisch denken de ont
wikkeling zelve kan men niel ontken
nen., en juisl diegenen, die haar als
niet voldoende beschouwen, moeten zich
in de eerste plaats doordringen de
noodzakelijkheid öm, tcrwille van het
algemeen welzijn en het rechtsbewust
zijn der wereld, die ontwikkeling te ver
sterken en te versnellen.
Men noemt Nederland het land van
Grotius. Omdat Grotius' in Nederland,
toevallig, geboren werd? Neen, maar om
dat men liet niet uitsluitend als toeval
beschouwt dat juist een jurist van Hol
landsehen jiuizc van die dagen hel vol
kenrecht in zijn principieele strekking
aan de wereld kwam ontdekken. In Gro
tius' lijd waren de Nederlanders meer
nog dan in de eeuwen levoreif de „schip
pers van Europa".
De uitvinding van het haringkaken
door Willem Beukelszoon van Biervliet
die aan de ontwikkeling der scheepvaart
op omliggende landen zulk een stoot gaf,
heeft, indirect natuurlijk, geleid lol dc
uitwisseling van producten door middel
van de stoutmoedige, voor niels terug
deinzende, energieke Nederlanders van
de vijftiende en de zestiende ecu--.
Zij kwamen, lang voordat andere vol
ken uil het Westen deze zee bevoeren,
in de Middellandsche Zee en aan den
Levant; zij waren de eersten, die toe
gang tot de Scandinavische havens wis
ten te verkrijgen, en de voortbrengselen
van dat land brachten naar Engeland en
elders. Moest niel voor de Nederlanders
van die dagen als een levensbelang gel
den, dat in hel verkeer der volken, pri
mitief opgezet en ontwikkeld, zekere al
gemeene regelen werden erkend Moest
niel de aandacht van een zoon van dat
land, scherpzinnig als Grolius, getrok
ken worden door het bestaan, hel onwil
lekeurig en onbewust naleven van zulke
regelen? Grotius heeft, zou men dit maar
meenen, zeker niets kunstmatigs gescha
pen ten behoeve van zijn cosmopoliti-
sche landgeuooten; ware hel door hem
naar voren gebrachte kunstmatig ge
weest, de lijd, die alles dal - onecht is
verwoest, had het niet laten be daan
Maar Grolius heeft, juist omdat zijn blik
door de omgeving van zijn land ge
scherpt was als die van geen ander, ge
zien, lang voordal anderen hel zagen en
gevoelden, dat er is een volkenrecht
zijnerzijds op gronden van natuurrecht
gevestigd, maar voortspruitend uit ge
woonten en gebruiken.
Daarom en niet om het toch altijd
min of meer toevallige feit, dat Grotius
er is geboren wordt Nederland thans
meer en meer geheeten het land van
Grotius. Daarom, en ook omdat Ne
derland sedert 1899, toen de eerste Vre
desconferentie le 's-Gravenhage werd ge
houden, is geworden de zetel van het
werk van Den Haag; de zetel van. liet
land, waar de rechtsontwikkeling in het
Hof van den Volkenbond, in dc Acade
mie voor Internationaal Recht en andere
instituten haar beste uitingen vindt.
Den Haag, onze residentie, is sedert
1899 zetel van het Permanente Ilof van
Arbitrage, een lichaam, waarvan dan
op zich zelf weinig kracht moge uit
gaan, maar dat niettemin een novum
werd in de betrekkingen der volkeren
ZONDERLINGE KAMERADEN
Naar het Engelsch van
LEONARD MERRICK.
Geautoriseerde vertaling van Mej. E. H.
17).
„Voor jou niet, dat weet ik zeker.
Natuurlijk zijn er ook wel minder aan
gename dingen, ook voor jou aan ver
bonden, maar later zul je de voordeden
veel hooger weten te stellen. Ik ben
overtuigd, als je ouder wordt, zal je
zeggen, dat ik de opoffering niet voor
niets deed. Hij viel mij ook wel moei
lijk en ik bad God mij de kracht er
toe te schenken, maar het besef, dat ik
jou de opvoeding zou kunnen geven
die ik wenschte, heeft mij alles helpen
dragen". Ze knikte droevig. „Als een
maal een man bent $n bet is ie gelukt
een goede positie te veroveren, dan
hoef je hem niet meer te zien, dan je
zelf wilt!"
Dus, toen Vivian naar school terug
keerde, ging David ook mee en de er
varingen, die de kleine mulat daar op
deed, spaarden zijn gevoeligheid niet.
Hij vond zijn klas-genoolen brutaal en
zijn onderwijzers behandelden hem min
achtend. Waarschijnlijk stelde hij zich
die minachting wel wat overdreven voor,
de omstandigheden hadden hem een
maal ziekelijk gestemd, maar degenen
met wie hij in aanraking was gekomen,
waren nfcl grootmoedig gezind en nóch
zijn ras, nóch zijn temperament waren
iu zijn voordeel
Hij werd afgrijselijk geplaagd. De bij
naam vuile neger Verbitterde hem het
leven. En als die paar woorden niet
hard-op uitgesproken konden worden,
dan werden ze op een stukje papier
geschreven, hetwelk hem dan in handen
werd gespeeld, tegelijk met een Latijn-
schc grammaire of zoo.
Een geliefkoosde uitspanning van de
klasse ook was hem op den grond te
gooien, hem vast te houden, zoodat hij
zich niet bewegen kon, en dan zijn haar
in brand te steken. En toen ze er achter
waren, dat hij de zwakste was van alle
maal, trokken ze hem wel twintigmaal
daags aan zijn ooren, of gaven hem een
verraderlijken stomp tegen het hoofd.
Dikwijls sloop hij ongemerkt weg, .als
ze aan het spelen waren en verborg zich
in de Golhische gangen of liep het
groote cricketveld om, huilende van pijn;
maar, als ze hem zoo vonden, kou hij
er zeker van zijn, dat er nog meer opzat
en een half dozijn krachtige jongens
schopten hem dan tegen de schenen
en sleurden hem hij de (eere armen,
tot hij eindelijk in doodsangst .op de
I knieën kroop.
Den Haag is sedert ruim drie jaren de
zetel van liet belangrijkste orgaan, dat de
Volkenbond telt; van het Hof, dal in
die eerste drie jaren door een Neder-
landsch jurist van groolen naam werd
gepresideerd.
Als men Grotius met den Volkenbond
samenbrengt, dan bedenke men wet, dat
niets hem daarmede verbindt dan do
principieele gedachte In den loop der
■euwen zijn er tal van publicisten ge
weest, die ontwerpen hebben gemaakt
voor een organisatie der Staten; ont
werpen, die voortijdig moesten heeten
op een oogenblik, dal nauwelijks de
zelfstandige staat leefde in de gedachten
der mcuschen.
Grotius behoefde zulk een Stateuor-
ganisatie niet om zijn volkenrecht ingang
te doen vinden hij geloofde in de le
venskracht van zijn eigen schepping.
Maar de Volkenbbnd. gelijk deze thans
als een eerste, zwakke poging om die
gedachten van vorige eeuwen te ver
wezenlijken is ontstaan, verwezen
lijkt voor een deel, een groot deel zelfs,
Grolius' leer. De politiek heeft in de
eeuwen, die het uitkomen van Grotius'
boek van dit oogenblik scheiden, zijn
leer veelal verslooteuniet op het recht
baseerde men zich, maar op de macht.
De Volkenbond draagt als meest levens
krachtige kiem in zich den wcnsch om
anders te handelen, om recht boven
macht te stellen.
In den Volkenbond zijn, voorloopig
nog theoretisch, zoo straks wellicht prac-
tisch, alle staten gelijk, hetzij groot of
klein, hetzij machtig of weinig machtig.
De Volkenbond aanvaardt de leer van
Grotius nog niet ten volle; wel theore
tisch, maar niet practiscli. Nog is niet
erkend Grotius' beginsel, dal slechts die
oorlog gewettigd is, die wordt gevoerd
tegen den staalsmisdadiger, den overtre
der van hel volkenrecht.
Het Erptocol, een vorig jaar te Ge
neve gesloten, zette een goeden stap
in die richting; nog is het te vroeg ge
bleken, maar ook de uitwerking van dat
Protocol zal zich doen gelden!
Nederland, dal een Iradilie heeft op
hel gebied van t recht tusschen de vol
ken, heen ook in den Volkenbond een
taak le vervullen. Men behoeft maar dc
namen te noemen van een Van Karne-
beek, een Loder, een Eysinga, een Liro-
Durg, een Van llees, en tal van anderen
die in verschillende organen van dien
Volkenbond hun goede krachten aan zijn
werk hebben gegeven op een wijze; die
tegelijk hen en ons land eerde. Maar
al was, \vat zij deden, niet alleen persoon
lijk, al kon, en kan dil worden opgeval
als te geschieden namens ons land
hun werk leefde en leeft niet in de har
ten cn de hoofden van ons volk Juist
dat moet anders worden; anders worden
iu het land van Grolius; in het land
waar de eerste gedachte aan dc
grondbegrippen voor dezen Volkenbond
is uitgegaan.
Een dag als deze is geschikt om zich
m zijn nalatigheid bewust te worden, en
tot het inzicht le komen, dat ook van
een klein volk ,cn zoo heel klein zijn
$vij niel eèns een groote kracht ten
goede kan uilgaan, indien maar werke
lijke Oivertuiging in dat volk leeft. Over
tuiging wint niet veld uitsluitend door hel
aantal dergenen, die haar aanhaijgen:
overtuiging wordt ook#gedragen door
haar intensiteit.
Van de „Vereeniging voor Volkenbond
cn Vrede te s Gravenhage gevestigd,
van welke het presidium achtereenvol
gens in de handen van bekwame juris-
Waar hij het meest legen opzag, dat
waren dc lesuren die tweemaal 's weeks
werden gegeven in een uitbouw van dc
school. De onderwijzer, die hiermee
belast was, ging s' middags altijd een
jninuut cff vijf of tien weg, en niet zoo
dra had hij het lokaal verlaten, of een
stortvloed van slompen en slagen nood
zaakte David, om op den lessenaar te
klimmen vlak bij het venster, wat de
onderwijzer natuurlijk zag op het oogen
blik, dat hij de biunenplaafs weer betrad
en wat „Lee" dan ook altijd strafregels
bezorgde, in den beginne nog niaar vijf
tig, maar tl it getal groeide langzamer
hand lol tweehonderd aan. Dies kreeg
David tweemaal 's weeks een slrallaak
behalve nog de schoppen en trappen.
Waarom hij altijd op dc lessenaar
kroop, daar scheen de onderwijzer zich
nooit in te verdiepen, de man was ver
bazend stompzinnig op dit punt Elisha
was zelf niet op de kostschool geweest
en toen David thuiskwam, hield een
soort valschc schaamte den jongen te
rug, om zijn leed le klagen. Naarmate hij
grooter werd, voelde hij ook niet zooveel
meer van die lichamelijke kwellingen.
Maar hij werd altijd door geplaagd
mei zijn kleur; sleeds lieten ze hem voe
len, dal hij toch een wezen van lager
orde was, dan de flinke Engelsche jon
gens, die hem lastig vielen met vuile
teekeningen en rijmpjes Hij had nooit
een kameraad öp school gevonden ge
len en staatslieden als de heeren Lim
burg en Treub verbleef, is de gedachte
de nationale herdenking van Grotius'
meesterwerk uitgegaan. Die „Vereeniging
voor Volkenbond en Vrede", kortweg Y
E. V. genoemd, wil den Volkenbond zijn
streven, zijn resultaten voorzoover be
reikt nader brengen tol Nederland en
tot het "iSedcrlandsche volk. Maar om
dat te kunnen doen, behoeft zij steun,
steun, die een ieder, gr opt of klein, arm
of rijk, haar geven kan. Steun, die kan
komen van dengene, die overtuigd is van
de beteekenis van den Volkenbond, even
als van dengene, die deze beteekenis nog
niet ziet, maar haar wel wenscht. Steun,
die alleen moet uitblijven van degenen,
die principieele tegenstanders zijn van
amenwerking der volken, van verzoening
van tegenstrijdige belangen, van het slei-
len van geordend recht in de plaats van
het ongeordend geweld. Zijn er dezulken
na dp ernstige lessen, die de groote oor
log met zich heeft gebracht, zjj behooreu
dan tol degenen, die in deze vereenigi/ng
niet thuis behooren. Maar de anderen,
zij kunnen steunen door toetreding tot
het lidmaatschap, door hun schouders te
zeilen opder liet vormen van plaatselijke
afdeelingen, door hun arbeid en hun per
soonlijkheid aan die Vereeniging le geven
Op die wijze, door althans iets te doen
Wat de krachten van zelfs den meest bo-
scheidene niet te bo,ven gaat, kan ieder
heden getuigen, dat hij het goede wil in
internationale richting; dat hij een waar
kind is van het land van Grotius!
IN EN OM DE HOOFDSTAD.
Kunstenaars en stedelingen in
zomerdagen.
CXXXIV.
Dezer dagen ontving ik oen brief van
een vriend ,die zich op dit oogenblik stel
lig mag rangschikken onder de beste
jongere kunstschilders van onzen tijd
Maar gelijk zoovelen, heeft hij voor zich
en zijn gezm een moeilijken strijd om
het bestaan te voeren. Wij leven in dagen
irin door de „tijdsomstandigheden"
het algemeen en door hooge belas
tingen in het bijzonder, geen geld meer
beschikbaar heet te zijn onze kunste
naars door aankoop van hun werk aan te
moedigen zich nog beter te geven dan zij
reeds deden en hen voor gezinszorgen te
vrijwaren, 't Zal wel zoo zijn, al be
grijp ik niet ,dat er wèl zóóveel geld be
schikbaar schijnt te zijn voor aankoop
automobielen en allerlei weelde en
al waren er, loen het er op aan kwam,
binnen enkele dagen duizenden cn dui
zenden beschikbaar voor dc Olympische
Spelen. Nièl dat ik dit taaiste afkeur
geenszins, ik verheug er mij over, doch
ik vraag alleen w&irom moet de Xé-
derlaudsche. kunstenaar op elk gebied
allereerst dupe zijn van de „malaise"?
Spreekt hel niet boekdeelen als mijn
riend mij schrijft „Tk bén schilder. Ik
sta alleen en vecht wanhopig legenden
wreeden malerieelen kant van hel leven
Tóch zal ik overwinnen, hoe zwaar de
moeilijkheden ook zijn; ik wil er boven
uil. Maar philanthropic gewone lam
me verslappende steun ik gruw er
van. Als een paar groot-voelende men-
schen, die mijn waarde als kunstenaar
kunnen zien; die wat van mij verwachten
mij gezond wilden steunen .zou ik door
eigen kracht mij kunnen ontplooien en
naar het hoogste uitgroeien."
Zoo klaagt de kunstenaar met het pen
seel en in deze zonïersche dagen is zijn
kunstbroeder op de planken er niet min-
durende a] den tijd, dat hij daar was,
zijn echte kameraad was zijn vader in
de vacanlie Het was een eigenaardige
yriendschap tusschen den ziekelijken jon
gen en den verachten echtgenoot
Toen David den leeftijd van zestien
had bereikt, was hij Lee's vertrouwde, in
alle opzichten. Hij hoorde van zijn
schulden, van zijn losbandigheid en van
de mogelijkheid om met zijn vermin
derd inkomen de uilgaven te dekken.
Ofschoon het honorarium per avond het
zelfde bleef, waren de engagementen
veel minder talrijk; vaudaar dat de ver
kwistende vader voortdurend tot over
de ooren in de schulden slak; hij sprak
nu van hel geld „dat ik vroeger ver
diende" en van „wat eens mijn stem
was".
Op een middag in de studeerkamer
had hij een wanhoopsbui en snikte aan
de piauo zijn verdriet uil, maar dit
gebeurde toen zijn zenuwen bijzonder
van streek waren, nadat hij den vorigen
avond laat had opgezeten David schreef
voor n paar glazen port en n sigaar cn
zoo was hij weer gauw opgewekt genoeg
om een diner voor te stellen in West
De tenor en zijn leelijken zoon waren
bekende figuren in de restaurants van
Regent Street. Iemand had ze den bij
naam gegeven van „Café en Café-au-lait"
Op zestienjarigen leeftijd was „Café-
au-lait" een man, wat betreft zijn be
kendheid met één zijde van het leven,
NV. KOOPMAKS' MEELFABRIEKEN,
LEEUWARQEN.
(Ingez. Med.)
Voor H.H. Winkeliers verkrijg
baar bij de
Firma I 6. S J. J. v. d. HARST.
Groenmarkl,
(Ing. M,r»d_j
der gelukkig aan toe .ook al heeft die
vermoedelijk nog maar alleen over de
seizoen-malaise te klagen, want liet is
nu eenmaal begrijpelijk ,dal do menschen
en zeker die. welke le midden cener hui-
zen-massa leven ,welke Amsterdam heet,
iu deze warme dagen hel liever builpn
gaan zoeken dan iu een schouwburg.
Maar dc klacht van mijn boven aan-
geliaalden vriend kwam mij toch le bin
nen toen ik dezer dagfcu onder de oogen
kreeg de groole aankondigingen, die de
twee voornaamste tooncelgezelschappen
in de bladen hebben doen plaatsen om dp
Amsterdammers op te wekken in dit voor
ben zoo slechte jaarseizoen him kunst
te komen steunen.
Twee geweldige aankondigingen, die
eigenlijk evenals die 'boven aangehaalde
woorden van den kunstschilder, noodkre
ten zijn uit de wereld der tooneelspeel-
kunst.
De cene, aanko.ndiging van de vereeni
ging der loden van de Koninklijke Veree
niging „Hel N'ederlandsch Tooncei",
waarin deze mededeelde tusschen 20 Juni
en 19 Juli in den Stadsschouwburg te
zullen optreden niet eenige beproefde en
bekende succes-stukken en dat hel jiu-
blick die voorstellingen zal kunnen bij
wonen .door thans reeds voor luttele be
dragen reeksen toegangskaarten le koo-
pen, de andere een aankondiging van het
Verccnigd Tooneel .directie Yerkade en
Verbeek, omtrent de zomerspelen, <lie dit
gezelschap 20 Juli e.k. op het terrein van
„Frankendaal" in de Watergraafsmeer
zal beginnen te geven. Dit laatste die
openlucht-voorstellingen, is iets geheel
nieuws voor Amsterdam en men mag'ho
pen, dal daarheen althans-, zoo het zomer
weer wil aanhouden, de stroom der Am
sterdammers zal gaan. Maar tocl^. de
wijze uaa aankondigen der voorstellingen
van beide goede tooneelgezelschappen in
een man in zijn gedachten en zelfbeper
king, ofschoon hij nog sidderde onder
een blik van dc leeraren en urenlang
over zijn „Caesar" kon gebogen zillen
•Hij blokle met recht op iedere taak,
behalve als het opstellen gold; vooral
wanneer het een vrij onderwerp was,
waren dil echter verkwikkingen voor
hem.
Lee was er de man niet naar om
minder zwaar voor te stellen wat hem
't meest hinderde iu het leven, eu de
waarschuwing ,die hem ontvallen was,
tegenover het kind, had hij nu ruim
schoots versterkt tegenover den jongen
David begreep; Hel huwelijk had zijn
vaders leveu bedorven, het huwelijk
was ook verboden vrucht voor hein.
De waarschuwingen leken hem over
bodig, na wat hij thuis en op school
gezien had. Hij verlangde er nu niet
naar een meisje le kennen; hij lachte
toen Lee zei
„Bedenk, wal ik je voorgehouden heb,
als je zelf dol-vcrlierd bent op een
vrouw Ze zou jou behandelen als je
moeder mij Het zou een hel voor je
wezen, iederen keer dat een blanke
legen je sprak,"
„U hoeft niet bang te zijn, dat ik ooit
trouwen zal, vader!"
„Zoo!" zei Lee, die meer wist van
de verleiding.
„Ik heb te veel gezien!"
„Maar je hebl de vrouw niet gezien.
