T A B A K
No. 131.
Zaterdag 6 Juni 1926
168° Jaargang.
FEUILLETON,
Biggelaar's
BINNENLAND.
OURANT.
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen.
EERSTE BLAD.
Abonnementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
roor de andere gemeenten p. post f2.50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-
elttgen f2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
,a*nt per week.
.Advertentiën worden berekend
per regel plaatsruimte, met inbegrip van
omranding.
Gewone advertentiën: 30
sent per regel.
'Ingezonden Mededeelin-
g e n 50 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
van 17 regels f2,10, elke regel meer
30 cent.
Kleine advertentiën niet
grooter dan vijl regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling.
Advertentiën onder brieven of bevra
gen bureau dezer courant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
ons blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
Postcheque en Gironummer 43255.
DE GROOTSTE
GEMEENE-DEELER.
Als er twee partijen in een volksver
tegenwoordiging zijn, is hel niet moeilijk
de regeerende partij aan te wijzen- de
sterkste van de twee. Zijn er drie, die
geen van drieën de helft plus één halen,
dan wordt het een lastig gescharrel
met compromissen, getuige de moeilijk
heden, die men thans in België onder
vindt. Zijn er tien partijen zooals in ons
parlement, dan is de eenige mogelijkheid,
dat een groep partijen bijeen komt, den
grootsten gemeenen-deeler uit de ver
schillende programma's trekt, en daar
op een regeeringsprogramma bouwt.
Een voorbeeld daarvan hebben we
gehad in de Christelijke coalitie van
Anli-Revolulionnairen, Chr. Ilistorischen
en Katholieken; maar ook in de concen
tratie der drie vrijzinnige partijen van
1912, die echter samen de 50 niet
haalden, en niet aan de regeering kwa
men door de weigering der socialisten
om aan een kabinet-Bos mee te doen.
Voor het oogenblik hebben we daar
niet meer aan Die concentratie is allang
dood. De Liberale Unie en Vrije Li
beralen smolten ineen, en de Vrijz. De
mocraten raakten steeds verder van hen
af. En de coalitie is door sommige
aanhangers zelf al een paar jaar geleden
een bleekneuzigen stumper of zoo iets
genoemd. En niemand zal kunnen waar
maken, dat de leiding van ons Staatsbe
stuur in de laatste jaren uitging van
beginselen, die speciaal eigen waren aan,
en als grootste gemeene deeler gelrokken
werden uil de programma's der drie
Christelijke partijen. De bezuinigings
maatregelen en de verlaging van ambte-
ZONDERLINGE KAMERADEN
Naar het Engelsch van
LEONARD MERRICK.
Geautoriseerde vertaling van Mej. E. H.
o
13).
Het was dus enkel, dat zij er tegen op
zag, wat haar nog boven het hoofd hing;
anders zou ze zich in die houding van ide
vrouwen wel geschikt hebben met de
gedachte, dat zij precies hetzelfde zou
den gedaan hebben als ze maar in dp
gelegenheid waren geweest.
Haar werkelijke vernedering kwam in
den vorm van een baby.
Het was een kleine, geel-getintc ba
by, die in het eerst geen levensvat
baarheid scheen te hebben. Dit hoorde
zij pas enkele dagen later en toen liet
haar verteld werd sloot ze dp oogen uit
vrees dat die haar gedachten zoudjen ver
raden. Het was een kleine geel-getinte
baby dien ze met afkeer als den hare
beschouwde, en toen ze hem haar in de
armen legden ging er een rilling over
haar lichaam bij die aanraking.
De vreugde van Lee wekie haar toorn.
Ze haatte hem als hij glimlachend over
het kussen hingwerd woedend djoor
wat zij voor ongevoeligheid hield, als hij
dacht, 'dat zij blij zou zijn. "Hij was ver-
CVervolg)
MERK AR.
Dit is de melange, welke
onveranderd van geslacht op
geslacht is overgegaan, zoowel
in de fabriek als bij'de ver
bruikers.
Ondanks dikwijls hooge prij
zen mocht hel ons tot op he
den steeds gelukken dezelfde
soorten tabak hiervoor te re
serveeren als voor 100 jaar
gebruikt werden.
AB. de tabak voor ken
ners.
(Zie volgende annonce
(Ingez. Med.)
naarssalarissen en pensioenen, berustten
zeker niet op een voor de partijen uilge
sproken beginsel, en toen de Vlootwet
kwam, zakte de heele coalitie ineen
Er wordt nog altijd rechts gezegd,
dat de coalitie de meest gewenschte
basis voor een regeeringsmeerderheid is.
Het zou juister uitgedrukt zijn als die
rechtschen zeiden - dat zij het liefst weer
met dat driemanschap de zaken zonden
voortzetten. Wij welen werkelijk niet
te zeggen, welke groote gemeenschap
pelijke beginselen dier drie groepen thans
een basis vormen voor een Staatsbestuur
in de eerstvolgende vier jaar. In ieder
dier partijen leven wel speciale wen-
schen, maar als men ook nu weer wil
trachten "bijv. het gezantschap bij den
Paus hit te wisselen tegen opheffing
der Staatsloterij of meer Zondagsheili
ging, dan wordt, zooals indertijd de heer
Dressclhuijs zei, de indruk gewekt, dat
telkens aan de wenscheu van een derde
deel of een achtste deel van de natie
gevolg wordt gegeven, tegen den wil,
althans tegen de besliste rechtsovertui
ging van verreweg hel grootste deel der
volksgemeenschap. Zoo'n uitwisseling is
niet het zoeken naar den grootsten ge-
meenen deeler.
Links, bij de Vrijz. Democraten en
Soc. Democraten, heeft men getracht
zulk een grootsten gemeenen deeler te
vinden in een democratische politiek- de
democraten van alle groepen tegenover
de nief-democralen. Het zou wel kun
nen, maar het zal niet gaan. De een
heid van de Katholieken is voorloopig
nog de sterke hinderpaal daartegen
Ook in België ondervindt men nu bij
een dergelijke poging de moeilijkheid
om de Katholieke democraten van de
andere Katholieken af te scheiden.
Dezelfde twee democratische partijen
hebben bij de nn voorbereide verkie
zing een Jeus aangeheven, die in de
praktijk ook tot een algemeene schei
ding zou künnen leiden, n.l. die der
ontwapening. Ze vinden daarin dan allo
andere groote partijen tegen zich
rukt, TieV kiiKf was van haar en van nem.
ï\a verföop van eiiuele maanden Aacr
hij meer van haar verlangd dan alleen
maar als haar echtgenoot aangenomen
te zijn, en nu voorlaan moesten ze eens
zijn, vond hij. Zij was niet langer meer
de souvereine, die goedkeurdie, zij was de
moeder van zijn zoon. Die misvatting
duurde echter slechts Lort en het was
zijn eigen kind, dat den man openbaar
de, hoe zijn huwelijk een dwaasheid, was
geweest. Toen hij zag dat zij zich schaam
de over haar moederschap schaamde hij
zich over zijn hartstocht; het Avashaar
verachting voor haar baby, waaruit hem
bleek hoezeer hijzelf werd veracht.
Want haar vernedering sleet niet uit
en ofschoon ze haar best deed het ge
voelen te verbergen ,wist heel het huis
houden toch, dat het haar altijd over
winning kostte het kind aan te raken. Ze
was vernederd, met ied,eren keer, d,al ze
hem zag. Al die versieringen van kantjes
en lintjes waren haar pijnlijk.
Als de baby naar buiten gedragen werd
kromp ze ineen bij de opmerkingen, die
ze wist, dat de buren aan hun vensters?
zouden maken. Telkens als ze zich over
de kamerwieg heenboog .leek het ge
zichtje haar zwarter en belachelijker.
Hij werd David gedoopt. Dit had, Lee
zoo gewenscht en haar kon het niet sche
len.
Lee bracht hem zijn eerste stuk speel
goed en ging altijd na of 't niet tochtte
in de kamers waar het kind verbleef.
We gelooven echter dat bij de katholie
ken, hoe weinig geestdriftig die over het
algemeen zijn voor militaire uitgaven,
toch slechts enkelen zich voor een vol
slagen weerloosheid zullen verklaren. En
bovendien is alleen die ontwapenings
leus geen voldoenden grondslag voor een
regeeringsprogramma van vier jaar over
het gelieele terrein van wetgeving.
Bij dat doodloopen d/er richtlijnen, aan
gegeven door deze beide democratische
partijen, en bij het geheel ontbreken
dergelijke gemeenschappelijke richt
lijnen in de oude coalitie, richt zich on
ze aandacht vanzelf op hetgeen van Vrij
heidsbondszijde door den heer Dressel-
huijs naar voren is gebracht als een
nationale politiek. Hij heeft bij de alge
meene begrootingsbeschouwingen in het
bijzonder als de meest naar voren ko
mende vraagstukken van het oogenblik,
genoemd- de defensie, het onderwijs, de
financiën, en de vraag van het behoud
van het parlementaire stelsel Hij be
toogde dat deze kwesties primecren bo
ven. een grootere beleekenis hebben dan
de vraag om een andere Zondagswet,
een andere pokkenwet, andere bepalin
gen over de lijkverbranding en de loterij,
of de reactie tegen de emancipeering der
vrouw Hij wil uit de partij meeningen
over die groote vraagstukken de gemeen
schappelijke gedachten halen als grond
slag voor een nationale politiek,
We gelooven mei hem dat er In de
partijen der rechterzijde en in cfen Vrij-
nciasDona veei pumen van overeenkomst
zijn ten opzichte der, door hen allen
noodzakelijk geachte, maar beperkt ge
houden bewapening, ten opzichte van
^Cermindering van de kapitaalopslurping
door de belastingen, ten opzichte van een
inkrimping van de veel te duur gebleken
methode van inrichting van óns lager
onderwijs.
Bij de rainistercrisis na de verwerping
der Vlootwet is de principiecle fout be
gaan aai cie oune regeeringspart^en zich
tot onderlinge besprekingen hebben be
paald, en geen enkele partij links erin
hebben gemengd, met het onparlementair
gevolg dal liet oude kabinet werd gecon
tinueerd zonder parlementairen grond
slag.
Wanneer bij de a.s. verkiezingen hel
aantal liberale thuisblijvers iïict ijroot is,
het gevaar van louwheid is daar in
derdaad groot! dan zal die negatie
van links wel niet herhaald worden
Een beschouwing als deze is geen
uiting van een verlangen naar macht,
De Vrijheidsbond weet waarlijk wel dat
zijn aanhang niet talrijk genoeg is om
le speculecren op een groepeering waar
in hij hij zijn beginselen zou kunnen door
drijven. Maar het onzekere in de paf tij-
groepeering van het oogenblik geeft er
alle aanleiding toe nu reeds vóór de ver
kiezingen te xlenken aan de mogelijkheid
dat daarna een breeder grondslag voor
het regecringsbeleid wordt gekozen dan
alleen he> uitgesproken christelijk karak
ter van eenige partijen
IN EN OM DE HOOFDSTAD.
CXXXIH.
Verkiezingen in uitzicht.
Stofzuigers.
Nog een maand ongeveer en dan is het
weer "Sbo ver, waarmede ik wensch le
zeggen, dat dan het kiezerscorps al die
Tot hem wendde ook d,e zuster zich. als
ze dure uitgaven had voor Le slaan.
Ownie's liefde voor den andereu klei
nen jongen was tol nog toe, heel kalm
geweest maar geprikkeld door jalou-
zie als ze nu werd kreeg zij buien van
groote teederheid, niet anders dan uitin
gen van wrok. Ofschoon hij altijd even
vriendelijk en gul bleef tegenover haar
zoontje noemde zij hem, in zich zclven,
dien armen kleinen Vivian, en een gichet-
lende dienstbode, dje juist gesnapt werd,
toen zij de opmerking liet hooren, dat „de
neus van het kind niet precies den vorm
had van zijn vader", kreeg op slaandcn
voet haar ontslag.
Het in haar oog afzichtelijke van den
baby nam toe naarmate hij groeide. De
huid werd steeds donkerder, enkel de
palmen van de handjes en dp zolen van
de kleine platte voetjes hielden dp geel
achtige lint De uitstaande neusgaten wer
den steeds wijder, dp uitpuilende lippen
en uitstekende jukbeenderen kregen
meer en meer liet neger-type.
Vivian had de gelaatskleur van 'n per
zik en zijn 'hoofdje was gekroond met al
lemaal zijde-achtige krulletjes, die. om
een stok werden gewonden. David's ge
zichtje kreeg de kleur van 'n mispel en
zijn haar dreigde al even kroezig le wor
den als dat van zijn vader. Zelfs voor een
mulat was hij niet gunstig bedeeld van
uiterlijk, en de mulat en zijn stiefbroertjte
vertoonden een eigenaardig contrast als
ze daar tegenover elkaar in den kinder
gelukkigen, mannen en vrouwen, welke
binnen de termen vallen, geroepen zul
len zijn om door middel van het stem
biljet le helpen aanduiden, aan wie voor
de komende vier jaren, die men heel
deftig ,,de parlementaire periode" pleegt
te noemen, de behartiging van de Belan
gen des lands zullen worden toever
trouwd. Dus óók de belangen van Am
sterdam, voor zoover zij niet raken diè
zuiver plaatselijke aangelegenheden, wel
ke toevertrouwd zijn aan de edel-acht-
baren op ons Prinsenhof. Maar de be
langen van Amsterdam, die de rijksregee-
ring óók aangaan, zijn in onze dagen zoo
vele; het rijk grijpt in zoo tallooze aan
gelegenheden zóó diep in, in het ge
meentelijk zelfbestuur der gemeenten,
zelfs al betreft hel de grootste gemeen
te in het land, dat de uitslag vau de
komende parlementaire verkiezingen voor
ons hier van even groot gewicht ïs aLs
r u en anderen, ginds in de provin
ciën.
Wij zijn hier zóó groot in omvang
i zóó groot in inwonertal, dat we zelfs
een eigen kieskring op ons zelf vormen
Dies zóu men bij u in de provincie al
licht tot de veronderstelling kunnen ko
men, dat we. trotsch op dat eigen kies
kringschap, overvloeien van belangstci-
ling voor de nader komende .stembus
en reikhalzend naar de ontvangst van
onze slemkaarl uilzien. t Is zéér wel mo
gelijk, dal er werkelijk enthousiasten zijn,
die dit laatste doen; die de dagen lellen,
welke nog zullen verloopeu vóór zij als
gewichtige" kiezer of kiezeres tot de
stembus zulleu mogen naderen; 't is mo
gelijk, dal er werkelijk zoo zijn, maar
ik "kan niet zeggen, dat ik er vee! van
bemerk; zal misschien nog komen in
den loop dezer maand, doch ik heb nog
nergens met groote belangstelling over
de komende Kamer-verkiezingen hooren
praten. Hel eenige wat ik er lol dusverre
van heb kunnen opmerken, is dat mijn
schoenzolen hier en daar bckloefd werden
met op de stralen hier en daar in den
vorm van letters neergesmeten gore stijf
sel pap, welke letters de aanbeveling wa
ren voor een of andere, meestal vuur-
i'oode partij, die bezoedeling zal in den
loop der eerstvolgende weken nog wel
wal erger worden, omdat er nu eenmaal
stemgerechtigde burgers zijn we zijn
immers thans zoo wat allen zóó verstan
dig dat we stemmen mogent die mee-
nen dat zij den gemecnschappeüjken
openbaren weg ten eigen gerieve en tol
orgeruis van anderen mogen ontsiercoi
Leve de vrijheid 1
Maar overigens is de geestdrift zoo-
wal nul of beneden nul. Dat hebben we
heel wat anders gekend in de dagen,
toen we nog niet tot de evenredige ver
tegenwoordiging plus den stemdwang ge
komen waren. Op de kwestie van hel
billijke en mooie van die evenredige»
vertegenwoordiging, ga ik hier thans niet
in, evenmin op de vraag of het zin hoeft
de kiezers en kiezeressen door de wet
te verplichten him stemplicht je gaan
vervullen, maar er staat toch wel vast
dal die dwang bij velen den lust tot
stemmen heeft bekoeld, aangezien het nu
eenmaal in den aard ligt van hel beestje,
dal Nederlander heet, juist baloorig te
worden als men hem tot iets dwingen
gaat en dat die evenredige vertegen
woordiging, welke medebrengt, dat men
op een partijlijst en op bepaalde perso
pen zijn slem gaal uitbrengen en de uit
slagen van de stembus veel langer op
zich doen wachten dan bij hel®oude stól-
se! het geval was, de belangstelling dor
wagen zaten. Niet zelden hielden vreem
den de nurse op straat slaande, om haar
vragen te stellen, die zij dan gewoonlijk
aan mevrouw overbracht.
Vivian was flink en jton soms lastig
zijn. David was teer en de dienstmeisjes
konden niet anders van hem getuigen,
dan dal hij een heel gedpld.ige baby
was.
Zijn verlangen naar voedsel gaf hij te
kennen door een zacht gehuil, dat hem
tot spraak diende, maar als de flesch niet
kwam, hield het huilen op. Nog even een
zacht gekreun en verder lijdzaam de
wereld ingekeken, waar hij niet gevraagd
had te komen.
In Lee was geen berusting. Hij kwam
geweldig in opstand tegen dc minachlig
van zijn stouw en tegen zijn eigen zwak
heid, want hij bleef een slaal' van den
hartstocht, dien hij voelde, dat hem
naar beneden haalde.
Die doodgewone, onbegaafde vrouw,
zonder dankbaarheid, en zond,er aanspra
ken, hield hem tegen zijn wil
boeid door een physische aantrekking Er
waren uren, dal hij haar liaaltg, 'toch be
hield ze de macht -hem door een blik te
doen ontvlammen ën hem te kwellen
door naar een anderen man te kijken
Ze was er de vrouw niet naar om on
trouw te worden al was het alleen maar
omdat ze de voordeelen van de deugd
zaamheid le zeer op prijs stelde, om die
in gevaar te brengen Maar de Verwijten,
die zij te hooren kreeg verloren lil 'heel
meerderheid voor verkiezingen danig ge
dood heeft.
Dal was vroeger Sn deze hoofdstad lieel
wat anders. In dien ouden lijd was een
Kamerverkiezing, daaronder te verstaan
de voorbereiding door het stellen der
candidalen, gevolgd door meetings, waar
in die candidate» gingen praten; de stem
dag zelf ien bovenal de stemdag-avond, als
de uitslagen hekend werden, een Amsler-
damsch ..evenementwaarin ieder mede
leefde, zelfs degenen, die geen stemrecht
hadden. En na zoon uilslag-avond be
gon men al dadelijk met geestdrift te
ijveren voor en le spreken over de her
stemmingen en werd zoo n herstemmings-
dag soms nog geestdrift-voller dan de
eerste slembus-dag.
Dat is alles voorbij jammer genoegl
Men stemt nu op parlij-üjsten, waarop
de partij-mannen en -vrouwen heel deftig
en wettelijk genummerd slaan; men moet
nu stemmen op personen, van wie men
vaak nooit gehoord heeft en die men uit
het openbare leven meest alleen kent
van hooren zeggen, nooit in een openbare
'ergadering hoorde of zag, dies is de be
langstelling al verflauwd van het oogen
ic ik af dat die lijsten in kicsvereenigingen
in elkander werden gezet.
In die dagen van voorheen "was de
Anisterdamsche Fleet "Street" de N.Z.
Voorburgwal, aan den avond van den
stemdag één menschen-massa voor de ge
bouwen der dagbladen, waar op daartoe
opgerichte reusachtige horden werd aan
geplakt elke uitslag, die uit stad en land
in kwam. terwijl bovendien uit de ramen
der redactie-bureaus die uitslagen door
middel van een spreektrompet lol de
menscbcmnassa werd uitgebazuind Fn
na eiken uitslag daverden dan de hoera's
van degenen, wier gewenschte verko-
zenc. was bekend geworden en klonken
daartegen in de joelkreten en hoon-
fluitjes van de medestanders van den
candidaaf. die het afgelegd had Fn zoo
ging het door, den geheclen avond, lot
bij middernacht soms, loL de laatste
der honderd uitslagen was bekend ge
worden.
En ganse?} dien avond was er groole
geestdrift in de om den Dam zich bevin
dende koffiehuizen, waar de gebeurte
nissen van den dag luidruchtig werden
besproken en vooral op het terras en in
de zalen van het hotel-restaurant ,.J'a-
lais Roval" aan den Voorburgwal, was
de verkiczingsdrukle op z"n uitbundigst
Daar verzamelden zich dan laat in den
avond journalisten en de leiders der
toonaangevende kicsvereenigingen en
gingen af en toe luide liocra s op, wer
den ovaties gebracht, soms korte rede-
voringen afgestoken, \s anncer een der
nieuw-gekozen Kamerlede.» er zich kwam
verlooncn Dat was alles in de dagen,
toen het kiesrecht nog niet voor heide
seksen gelijk was; toen er nog geen
evenredige vertegenwoordiging en geen
stemdwang bestonden, k Beweer niet.
dat het toen beter ingericht, was dan
nu; 'k beweer evenmin, dat toen de
verkiezingen eerlijker gemeend waren,
maar 'k beweer wèl, dat het het een
feit was dat toen meer met de ver
kiezingen werd medegeleefd en dat zoo n
verkiezingsdag, en zeker zoo'n ver
kiezingsavond, gezelliger waren; er zat
meer „sport" in, er zat „muziek" in;
het was 'n typisch Amslerdamsche ge
beurtenis, waarnaar men kijlceu ging,
ook al deed men hcelemaal niet aan
politiek, en al mocht men er, volgens de
wet, zetfs niet officieel aan mede doen
Dal is alles anders geworden en dat
gauw hun verschrikking voor haar en ze
gaf toe aan haar ijdelheid zond,er mede-
doogen en zonder vrees. En Lee was
geen karakterkenner in de hel die hij
doormaakte, smeulde ook achterdocht.
De verwijten, die hij haar deed,, waren
soms zoo luidruchtig dal de bcdjendeu,
uit hun slaap opgeschrikt, trillende over
de trapleuning hingen ,en er werd ge
kraak cu gerinkel gehoord en gebro
ken ornamenten werden in den ochtend
opgeraapt. Men verdacht „den neger"
dat hij die haar in het gezicht had. ge
gooid. In waarheid had hij ze in zijn
passie- verbrijzeld om de handen van
haar af te houden.
Langzamerhand begon hij te drinken,
niet erg, genoeg om den toestand voor
liet oogenblik wat opgewekter in te /ien,
genoeg ook om te maken, dat hij hel zin
gen niet voor lang zou kunnen volhouden
als hij de gewoonte tenminste nipt den
kop indrukte.
Hel was verwonderlijk, zooveel opge
wekter als de wereld liem leek -als hij
een beetje whisky met water dronk,
vooral als hij dan nog wal nam Na
zulke woedende buien kon hij dikwijls
een week lang van huis blijven, ofschoon
hij wat zijn engamenten betrof maar Iwee
a drie weken hoefde weg te blijven Hij
zong dan bijvoorbeeld in Exestcr of Wor
cester of New-Castle, naar het zoo uit
kwam en ging dan naar Londen terug,
maar niet naar Hampslead.
(Wordt vervolgd).
