IB
TABAK
Donderdag 4 Juni 1925
No. 12%
168° Jaargang.
6NN£tiL.ANÜ.
(DE KONINKLIJKE FAMILIE IN
ZWITSERLAND.
Uit Zurich wordt aan de N. R. Crl.
geseind
De Koninklijke familie is Woensdag
middag in den besten welstand, te Lü-
zern aangekomen. Aan het station wa
ren ter begroeting aanwezig drie leden
van den kantonalen raad van Nidwaldpn,
de voorzitter van de verkeersvcrecni-
ging te Lüzern en de voorzitter van tie
stoombootmaatschappij Lüzern. Deze
maatschappij heeft haar groote stoom
boot Wilhelm Teil ter beschikking van
de Koninklijke familie gesteld. De salon
van deze stoomboot was met vele zeld-
■-"*me rozen en planten versierd.
De Koningin ]ie> twuige personen aan
zich voorstellen.
AFSLUITING DER ZUIDERZEE.
Wetsontwerpen zijn ingediend, ii:
hoofdzaak beoogend
a. krachtig ter hand te nemen de uit
voering van de werken voor het maken
van een afsluitdijk en voor de droogma
king van den N. W. polder,
b. do kosten, verbonden aan het maken
van den afsluitdijk niet te doen druk
ken op de rekening der droogmakings-
•werken, doch deze voor de lielft te kwij
len uit de gewone middelen en voor
de wederhelft uit buitengewone midde
len, te vinden uit leeningen.
D© vraag, of reeds thans het oogen-
hlik gekomen is de periode, waarin de
uitvoering van de werken in gematigd
tempo werd aangevangen en voortgezet,
af le sluiten, met andere woorden, of de
toestand van 's lands financiën reeds
thans gedoogt, dat de uitvoering met
kracht wordt aangevat, moet naar de
meening van de regeering in bevestigen
den zin worden beantwoord.
Hel behoeft overigens niet te worden
betreurd, dat de omstandigheden 'een tijd
lang het werken in zeer gematigd tempo
noodig hebben gemaakt, daar men dezen
tijd heeft kunnen benutten voor het be-
studeeren van verschillende punten,, die
een nader© beschouwing edschten.
De regeering meent te mogen aanne
men, dat de afsluiting van de Zuider
zee voor een voornaam deel van ons
land van zoo overwegend belang is, dat
het werk der afsluiting in zijn vollen
omvang mag worden beschouwd als een
waterstaatswerk, dat ook zonder verdere
droogmaking van de Zuiderzee van uil-
nemende waarde is, zoodat het ook los
van. die droogmaking in 's lands belang
zou behooren tot stand te komen, en der
halve de kosten daarvan op de kosten
der droogmakingswerken niet zullen mo
gen drukken.
Als grootste en belangrijkste voordee-
len, welke het IJsselmeer zal kunnen
opleveren, stelt de commissie-Lovinlc
voorop de mogelijkheid van inlaat van
het zoete IJsselmeerwater voor de pro
vincies Friesland en Noord-Holland.
Daarnaast worden als bijkomslige voor
deden der afsluiting genoemd'
a. de bezuiniging op het onderhoud
van de beslaande walerkeeringen binnen
den afsluitdijk en de betere beveiliging
der achterliggende landen tegen buiten
gewone overstroomingen,-
b. het .uitblijven van periodiek© over
stroomingen voor in en rondom de af te
sluiten Zuiderzee gelegen landstreken;
c. de verbetering der afwatering van
de landen, aan het af te sluiten gedeelte
der Zuiderzee gelegen;
d. het water-vrij maken van de bebouw
de kommen van sommige nabij de af te
sluiten Zuiderzee gelegen gemeenten;
e. de mogelijkheid eener zekerder en
sneller spoorwegverbinding tusschen N.-
Holland en Friesland dan de thans be
staande en de veiliger vaart, welke voor
de scheepvaart door vorming van het IJs
selmeer gal ontstaan;
f. de mogelijkheid om het IJsselmeer
tot een zeer rijk vischwaler to maken.
Aangezien tal van omstandigheden
moeten worden voorbehouden en men
'thans voorbereidt, hetgeen eerst over on
gevccr Óen tiental jaren zich zai gaan
verwerkelijken, schijnt liet geradèn, dat
men zich voorshands in de uitvoering van
het groolsche plan voor niet langer tijd
vastlegt en thans tot niet meer besluit
dan tot hetgeen in die periode kan tot
stand komen, te weten- het maken van
den afsluitdijk en het droogmaken van
de Wieringermeer, waarmede omstreeks
125 millioen gemoeid zal zijn. De regee
ring zou derhalve de plannen voor de
overige inpolderingen voorshands verder
technisch willen laten uitwerken en de
studie daarvan verder doen voortzetten
Blijkens een globaal overzicht van het
geen de thans in te luiden periode van
krachtige voortzetting van de werken
jaarlijks noodig zal zijn, worden die kos
ten in de jaren van 1925 tot en met 1933
geraamd op resp. f2 millioen, f 15.3 mil-
dioen, f 18.3 millioen, f18.3 millioen, f15
(Vervolg.)
DIE melange, welke alle
eigenschappen vereenigt, wel
ke de echte kenner aan een
pijp mag en kan stellen!
De zucht der concurrentie
om steeds goedkooper en
goedkooper te leveren, heeft*
gemaakt, dat verschillende
dure tabakken, welke de
eene of andere eigenschap
voor de melange in hooge
mate hebben, vervangen wer
den door minderwaardige
soorten.-.Daarom hoort men
zoo dikwijls de klacht, dat
de tabak niet meer zoo is als
voor'den oorlog.
Dat dit echter niet overal
zoo is, weten de regelmatige
gebruikers van
Bigeelaar'8
Zie volgende annonce.
(Ingez. M«dj)
millioen, f18.8 millioen, f16 millioen,
f 10.5 millioen, f 9 millioen, totaal f 123.2
millioen.
HET VERDRAG TUSSCHEN NEDER
LAND EN HELGIË
In een gisteravond in Den Haag, onder
leiding van mr, Treub gehouden, en door
de Vereeniging voor Volkenbond en Vre
de belegde vergadering, zijn als sprekers
over bovengenoemd verdrag opgetreden
de heeren dr. Louis Frank, oud-minister
van Koloniën in België, en mr. V. H.
Rutgers, lid der Tweede Kamer.
Onder de aanwezigen waren de Belgi
sche gezant, prins dé Ligne; de oud-gou-
verneur-generaaï van NederI -Indië mr.
A. Wi. F. Idenburg, mr. J. Limburg en
eenige Tweede Kamerleden.
De ministers van buitenlandsche zaken
en van oorlog, de heeren Van Karaebcek
en Van Dijk, hadden bericht van ver
hindering gezonden.
De heer Frank heeft, na een her
innering aan de actie van dcannexionis-
ten, die men in België Zelf niet ernstig
nam, betoogd, dat er vertragingen ont
stonden in het Scheldebeheer doordat
de commissie van toezicht-geen besluiten
kon nemen. Dat is in hel nieuwe verdrag
veranderd;» hoewel het eindwoord bij dc
regeeringen in de parlementen blijft. Ten
opzichte der Kanalen betoogde spr. dat
België een beetje meer gemak zal krijgen
wat de verbinding betreft met een indus
triegebied (de Roer), dat voor Antwerpen
reeds geopend is; Rotterdam zal evenwel
toegang krijgen tot een gebied, waar tot
nu toe Antwerpen een monopolie had.
Dat de Wiielingenkwesfic niet is opge
lost, lcomt er naar zijn meening niet
zooveel op aan in de praktijk. Dat er geen
militaire regeling is getroffen voor de
Maaslinie in Zuid-Limburg, betreurde de
heer Frank, maar hij maakt zich over
de ontstentenis van een regeling niet)
ongerust.
Hel nieuwe verdrag acht spreker een
goed en billijk verdrag, waar zijn groote
verdienste is, dat het tot stand is ge
komen, "omdat het een basis is voor
samenwerking en daardoor voor den vre
de van Europa en voor den wereldvrede.
De heer Rutgers zei zich niet te
scharen aan de zijde van die Kamer
leden, welke teleurgesteld waren. De
toets van de beginselen van den Volken
bond kan het nieuwe verdrag doorstaan.
Er ligt echter in de regeling zonder me
dewerking van derden iels nieuws. Het
waagstuk der Scheldevaart is geregeld
op den voet van gelijkheid. De oplossing
is misschien niet volmaakt, maar tracht
met handharing van eigen rechten dé
rechten van den buurman te ontzien.
De toezeggingen betreffende de kana
len gaan veel verder, dan eenige Vol-
lcenbondsbepaling voorschrijft, maar zijn
geheel in overeenstemming met de grond
gedachte van solidarileit, belichaamd in
den Volkenbond.
De in het tractaat aangeroerde vraag
stukken vinden geen uitputtende oplos
sing .Er zal nog nader onderhandeld!
moeten worden, maar het verdrag ademt
vertrouwen, dat in de budervindingen
sinds 1839 opgedaan, zijn grond vindt.
Wanneer de vertegenwoordigers van
Nederland en België in de Volkenbonds
vergadering verschijnen, zullen zij met
opgeheyen hoofde kunnen binnentreden
als vertegenwoordigers van landen, die
hun Volkenbondsverplichtingen zijn nage
komen. (Applaus).
Prof. Treub sprak een slotwoord. Hij
maakte zich over de kanalen, die er mis
schien wei komen zullen, maar die wij
vermoedelijk niet meer zien zullen, niet
druk.
Delicater achtte hij het politieke ge
deelte, waarover men beiderzijds niet te
vreden is. Hij achtte het echter juist
gezien, dat waar de standpunten nog zoo
ver uiteenliggen, de kwestie der verde
diging is blijven rusten.
Wat de Wielingen -betreft, sloot hij
zich geheel aan bij den heer Frank. Over
20 jaar zal men niet alleen niet meer
welen, waar de Wielingen liggen, hiaar
evenmin, dat er ooit een Wiielmgenkwles-
lie geweest is.
Spreker hoopte, dal het verdrag zal
worden aangenomen.
Uit Stad en Provincie.
Denk er hedenavond aan de klok en
de horloges te verzetten vanwege den
zomertijd die hedennacht ingaat!
Wie morgenochtend niet voor onaan
gename verrassingen wil staan, doet ver
standig reeds van avond klok en hor
loge een uur vooruit te zetten.
Uit Zuid-BeveIand
Dinsdagmiddag is een dochterlj<
van den heer L. op de Kade te G o c
overreden door een vrachtwagen. De wa
gen ging ter hoogte van de heup over
het rechterbeen van de kleine, waardoor
dit been ter plaatse zeer ernstig gekneusd
werd. De toestand was zoodanig dat het
kind naar het Gasthuis te Middelburg
moest worden overgebracht (de Z.)
- In de Woensdag te Rilland ge
houden vergadering van ingelanden van
den Eersten Bathpolder, werd de reke
ning over het dienstjaar 1924—'25 vast
gesteld in ontvang op f9291.33 en in uil
gaaf op f 5477.931/2.
De begrooting voor het dienstjaar 1925
1926 werd in ontvang en uitgaaf vastge
steld op f 11567.86, terwijl hel dijkgeschil
bepaald werd op f 10 per H.A. (in 1924—
1925 bedroeg dit f 15 per IJ.A.)
In de denzell'den'dag gehouden verga
dering van ingelanden van dein Tweeden
Bathpolder werd de rekening vastgesteld
in ontvang op f 7705.83 en in uilgaaf op
f 5853.04.
De begrooting voor hel dienstjaar 1925
1926 werd in ontvang en uitgaaf vast-
gesfeld op f 6569.25, ierwij] het dijkgeschot
bepaald werd op f10 per H.A. (in 1924-
1925 bedroeg dit fS per H.A.)
KERKNIEUWS.
- Te Amersfoort slaagde gisteren voor
liet examen-godsdienstonderwijzeres van
wege den Ned. Protestanten Bond mej.
S. Doets, alhier.
Ds. Kersten als tweede op
leider van predikanten?
De „Gereformeerde Gemeenten in Ne
derland", naar men weet een gemeen
schap van een zestig kleine „afgeschei
den" gemeenten, vooral in Zuid-Holland
en Zeeland, hebben 16 predikanten, on
der wie hel Tweede Kamerlid ds. Ker
sten te Ierscke. Voor de predikanten van
deze gemeenten bestaat tol dusver geen
academische of formeele seminaristischc.
opleiding; sinds 1916 zorgt ds. W. dpn
Hengst te Leiden voor hel „oplcweekcn"
van dienaren.
Vorige "week nu is volgens de 'Chr.)
„Rotterdammer" door de Generale Sy
node der Gereformeerde Gemeenten
besloten naast ds. den Hengst nog een
docent le benoemen. Als zoodanig werd
door de Synode ds Kérsten aangewe
zen. Deze wenschte echter de benoe
ming nog in beraad te houden. De Com
missie van Toezicht werd gemachtigd bij
eventueel bedanken van ds. Kersten een
ander predikant te benoemen en zoo
noodig bet getal onderwijskrachten te
vermeerderen.
:£UNST EN WETENSCHAPPEN
De restauratie der Kerk te
Goes.
In een correspondentie in do „N. R.
Ort." woïxlt in herinnering gebracht dat
de restauratiewerken aan de Groote- of
Maria Magdalenakerk te Goes in hun
laatste stadium zijn gekomen. Men is
thans bezig ,dc laatst beschikbare gelden
te verwerken aan het Zuiderdwarsschip,
meer speciaal aan hel enorme daarin
aangebrachte raam, waarvan het opper
vlak door een middenstijl in twee helflcn
wordt gedeeld, elk van vier vakken, ter
wijl het horizontaal in tweeën wordt ge
scheiden door een lijst met driepasboog-
1 fries. Ter hoogte van deze lijst is hot
§[Ü!EÈSSSM tö® SM®®®®®®
Hoofdkantoor te 's Sravanfoage,
Anna. van Suxonplein 3.
De N.V. „De AJgemeeiie Spaarverzekering", in
1907 opgericht, beeft reeds een drietal spaarkassen
verdeeld en is dus in staat door feiten en cijfers
aan te toonen, welke resultaten inet baar coöpera
tief spaarsysteem worden bereikt. Door liet bijkantoor
voor Zeeland, sedert jaren gevestigd te Middelburg,
WageDaarstraat 122 (Directeur C. C. MANT Z)
worden gaarne alle gewenschte inlichtingen en
bescheiden verstrekt.
(Ingez. Mcd
raam bereids weder opgebouwd. Rel
werk zou reeds verder zijn gevorderd,
wanneer niet in Januari j.i. een lievige
storm den voor het Zuiderdwarsschip
aangebraphten steiger had vernield
Wanneer de boven geschetste werk
zaamheden straks zullen zijn uitgevoerd,
ordt de restauratie stopgezet, daar er
dan geen gelden meer beschikbaar zijn.
E11 dal wil zeggen, dal aan bel groote
raam in den Westgevel, dat ten minste
even desolaten toestand verkeert als
liet groote vensier in het Zuiderlraiisepl,
dal thans in herstelling is, niets zai ge
schieden, hoewel 'l om herstel schréëuwt.
Immers de steen, waaruit de raamstijien
zijn vervaardigd, is grootendeels ver
weerd en hier en daar door hout ver
vangen, terwijl overal hiaten zijn in de
gl a s -i 11 -] ood-beze ing, zoodat wind en re
gen vrij spel hebben in het schip.
Daar de beschikbare geiden straks ver
bruikt zijn, zal ook het schoone uit de
15de eeuw dagteekenend koor, belang
wekkend om zijn luchtbogen met kogels
en zware voeling, oprijzende uit spitse
zadeldakjes, voor onbepaaldcn lijd 111 zijn
tegenwoordigen bouwvalligcn toestand
blijven. Wel zijn herstellingen aan het
middenschip verricht, doch dc zijbeuken,
vooral de Zuidelijke, verkeeren in treuri-
gen staat van onderhoud. Daar afdoende
herstelling voorloopfg is uitgesloten, heeft
men zich verplicht gezien, noodmaatre
gelen te nemen, en zoo zijn b.v. de leien
van de dakbedekking deels vervangen
door asphallpapier! Dc luchtbogen, die
het middenschip schragen, zijn zoodanig
verweerd en ontzet, dat zij gevaar ople
veren naar beneden le storten en in him
val de zijbeuken te vernielen. Ten einde
nu het geheel staande te houden, worden
dc luchtbogen met latten en formeelen
geschoord om ze voor verdere uitwijking
(e behoeden. Zoo ver is het met helt
verval van het geDouw gekomen, daL dc
lot schoren bestemde onderdeden op hun
beurt geschoord moeten worden!
Terloops worde ook nog vermeld, dat
het dak van het Westelijk schip zoodanig
lekt ,dat liet water neerdrupl op de hoek-
ballccn, die den toren gedeeltelijk tor
sen, zoodat ernstig gevaar voor rotting
aanwezig is; en zoo doorgaande zou men
nog lal van andere calamiteiten kunnen
opsommen
Wanneer straks de herstellingswerk
worden stopgezet, za! er aan arbeidsloon
en materialen in de drie jaar tijcis, dat
men werkzaam was, ongeveer een toni
aan het kerkgebouw verwerkt zijn, waar
bij dan nog komen honoraria, renten van
geleend kapitaal enz. Grondig herstel van
het koor met de zijbeuken zou alleen
reeds 90 mille kosten. Wanneer men dfeze
groote sommen leest, moet inen, zoo
merkt de schrijver op, het dubbel be
treuren, dat te Goes indertijd niet een
'regeling is getroffen als te Hulst, waar
het groote kerkgebouw zoowel, door do
Protestanten als door de Katholieken
wordt gebruikt (de Protestanten het
schip, de Katholieken het koor en het
dwarsschip).
De kerk te Kape 11 e.
Men heeft een begin gemaakt met het
plaatsen van de steigers ten behoeve
van de restauratie van het Noordelijk bij
koor der Ned. Herv. kerk te lvapelle
(Z. BDal deze dringend noodig was,
is het vorig jaar in deze kolommen uit
roer ig betoogd.
Het eerste werk zal zijn de herstelling
ran de lekkende kap met de vernieu-
.viug van de leien; voorts worden de
gescheurde en ingewaterde sleunbeeren
en de gehavende ramen onderhanden ge
nomen.
Wanneer mocht blijken, dat na uit
voering van deze werken nog gelden be
schikbaar zijn, zullen nog een of twee
der mishandelde ramen in het Zuider
koor in hun oorspronkelijken toestand
worden teruggebracht. (N.R.Crt-
Bij Kou. besluit is met ingang van
1 Sept. a.s. benoemd lot leerares aan de
RH.B.S. te Zier ik zee, mej. A. C. Ga
Oudemans, thans tijdelijk leerares aan
die school.
tr
Vereen, van Chr, Onderwijzers.
In de gisterenmiddag alhier voortge
zette algemeene vergadering heeft de
heer Staal, oud-gouverneur van Surina
me, een rede gehouden over Suriname's
Christelijke scholen.
In de namiddagvergadering deelde de
voorzitter mede om misverstand te voor
komen, dat het dc bedoeling niet is de
aangenomen salarïsmolie nog te zenden
aan de huidige regeering, die wellicht
binnenkort toch aftreedt, maar aan de
hopelijk rechtsche nieuwe regeering.
Als nu was aan de orde een inleiding
van dr S. O. Los te 's-Gravenhage over:
Vrijheid en tucht bij de opvoeding
RECHTZAKEN,
Kantongerecht te Goes.
Door den kantonrechter te Goes zijn
veroordeeld wegens:
Zoeken 11 aar eieren van waterwild J.
H. H., f3 of 3d h.; niet beletten dat de
hond die hij bij zich had, wild opspoort
0. d. J., 's Heer Abtskerke, terug aan
ouders; straatschenderij M. G. F, J Z.,
Schore, f10 of 2 w. t., M. J. d .SWis-
senkerke, f 15 of 15 d h.; strooperij:
F. 0. A. H., Goes, f5 of 5 d. h zonder
vergunning vuurwapen afleveren M. v.