No. 123 Woensdag 27 Mel 1925 HIDDEL 168° Jaargang. OURANT. Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel. BINNENLAND. IIET NIEUW. VERDRAG .HET BELGIË In het verschenen afdeelingsverslag der Tweede Kamer over liet nieuwe ver drag met België ter herziening van het Verdrag van 1839 wordt algemeen hulde gebracht aan den Minister van Buiten- landsche Zaken voor het beleid en de volharding bij de moeilijke onderhan delingen, die aan het sluiten van dit trak taat zijn voorafgegaan. Dank zij diens beleidvol optreden zijn do moeilijke om standigheden, waarin Nederland zich in 1919 bevond, overwonnen. Eenige leden wenschten echter met nadruk te verklaren, dat zij een rustige behandeling zeer gewensclit achtten. Obk in België zal voorloopig in verband met de hangende ministerieele crisis wel niet van een behandeling van het tractaat in het parlement sprake zijn. De inhoud van het trac taat. .Verscheidene leden .verklaarden door den inhoud van het tractaat zeer teleur gesteld te zijn. Naar hun meening beslaat er voor ons land weinig reden tot inge nomenheid met een regeling, welke tal van belangrijke concessies van Neder land aan België bevat terwijl daartegen over nauwelijks tegemoetkomingen van de andere zijde staan. Hierbij komt nog, dat twee zaken ,die voor Nederland, van groote beteekenis zijn ,in dit tractaat biet tot oplossing zijn gebracht. Nu de onder handelingen over de Wielingen eenmaal afgebroken waren, had na de hervatting daarvan een oplossing mogen zijn ver wacht waarhij de historische rechten, van Nederland op de Wielingen erkend, wer den. In de tweed,e plaats wordt tevergeefs gezocht naar eenige bepaling welke de medewerking van Belgische zijde ten be hoeve van de economische belangen van Zee uwsch-Vlaanderen in voldoen de mate verzekert. Andere leden waren van oordeel, dat do aangevoerde 'bezwaren te breed zijn uitgemeten. De Wielingenlcweslie blijft door het tractaat geheel onveranderd. Deze leden konden niet toegeven, dat de belangen van Zeeuwscli-Vlaanderen in, economisch oogpunt in het gedrang ko men. Dit tractaat moet uit een historisch oogpunt worden beschouwd in verband met dc moeilijke omstandigheden, waar in Nederland zich in 2919 bevond. Daarenboven zou het een slechte po litiek zijn om dezerzijds medewerking te weigeren tot maatregelen, welke den eco- nomischen bloei van België kunnen "be vorderen,. Infusschen verklaarden ook deze leden, dat zij hel gewenscht achten, dat bij de nadere onderhandelingen, die op onder scheidene punten alsnog moeten volgen, in meerdere mate met de economische belangen van Nederland rekening zal worden gehouden. Tegenover de voor deden, bij het onderhavig tractaat aan België toegekend, heeft' Nederland er aanspraak op, ook van Belgische zijde eenige tegemoetkoming te ontvangen. Het politiek gedeelte. Verscheidene leden achtten hel een groote leemte dat niet is bepaald, welke regelen zullen gelden voor het bevaren der Schelde door Belgische oorlogssche pen in vredestijd en in oorlogstijd. Hier tegen weïxt opgemerkt, dat deze aangele genheid geheel wordt beheerschL door de regelen van het internationaal recht. Algemeen verheugde men er zich over, dat de oplossing van de politieke moei lijkheden is lot stand gekomen zonder een militair accoord. Intusschen werd cf door eenige leden bezwaar tegen geopperd, dat de verkla ring is afgelegd, dat de Nederlandsche regeering, voor zooveel de bepalingen van het Handvest van den volkenbond zulks toelieten, een opzettelijke schennis van het grondgebied van Nederland, waar zij ook zou plaats hebben, als een casin belli zou beschouwen. Niet dat men tegen den inhoud op zich zelf dezer verklaring bezwaar had. Men achtte het daarin ge huldigde standpunt voor -Nederland van zelfsprekend, maar het is en blijft een zaak, die ter beoordeeling van Neder land zelf is en ten aanzien waarvan liet zich niet kan binden zonder souvereini- tcitsrechlen prijs te geven. Een aantal leden had ook tegen den inhoud dezer verklaring bezwaar, om dat Nederland zich daardoor internatio naal bindt om niet eenzijdig te ontwa penen. Zij achtten die verklaring boven dien in strijd met de Grondwet, .omdat in art. 57 het verklaren van oorlog afhan kelijk is gesteld van voorafgaande toe stemming der Staten-Generaal. Op dit' punt "had althans hij die verklaring een voorbelaud moeten worden gemaakt Vele andere leden merkten hiertegen op, dat in deze verklaring niet moet worden gezien een bijzondere belofte aan of een overeenkomst met België, doch wel een mededeeling van den grondslag der Nederlandsche regeering. Van strijd met de Grondwet is nier geen sprake Het S ch e 1 d e re giem. Vele leden hadden ernstige bezwa ren; zij meenden, dat onze positie ten aanzien van de Schelde door dit tractaat aanmerkelijk zal worden verzwakt. De regeling der bevoegdheid vün de gemeng de commissie van beheer is naar hun* oordeel een betreurenswaardige inbreuk op de Nederlandsche souvereiniteit. Bel gië krijgt daardoor een groote medezeg genschap in het beheer van de Schelde die allicht den wensch van gemeenschap pelijk bezit zal voeden en in ieder ge val gevaren schept voor nieuwe conflic ten. Voorts rijst de vraag, of de be palingen voldoende ruimte laten voor liet onbelemmerd fungeeren van de Ne derlandsche politie en justitie. Men meende, dat politie en justitie werkeloos zullen moetpn blijven toezien ten aan zien van alles wat op schepen, die dc Schelde passeeren, geschiedt. Algemeen werd als bezwaar ge voeld, dat de financiecle verplichtingen van Nederland ten aanzien van het on-' derhouden de bediening van dc Schelde door het tractaat aanmerkelijk worden verzwaard. Er wordt een zware druk gelegd op onze Staatsbegrooling, waar tegen Regeering en Staten-Generaal bij het vaststellen der begrooting niets zul len kunnen doen. Ook achtte men het een bezwaar dat als hoofdbeginsel is aangenomen, dat de Wester-Schelde met haar toegangen van uil volle zee wat de bevaarbaarheid be treft te allen tijde moet beantwoorden aan de eischen, welke zoowel door den vooruitgang van den scheepsbouw als door de toenemende behoeften van de scheepvaart worden gesteld Van. een dergelijk beginsel is de draagwijdte niet te overzien en het kan aanleiding geven lot nieuwe conflicten. Verscheidene leden, die ook bevreesd waren, dat- het nieuwe Schelderegiem lol uilgaven voor ons land zal kunnen lei den, welke thans nog niet 'zijn te over zien, spraken de hoop uit, dat de Re geering bij de toepassing dezer be palingen in de toekomst deze aangelegen heid zoo goéd mogelijk zal regelen. Vervolgens werd opgemerkt, dat -do bevoegdheid der gemengde commissie zeer ver reikt en zich zelfs uitstrekt over het al of niet toelaten van eventu- eelc inpolderingen. Gevraagd werd, wat moet worden verstaan onder de uitdruk king „verleggingen en doorsnijdingen zelfs landwaarts van de bandijken" in 4 van artikel IV. Volgens de toelichten de Memorie zal dc commissie kunnen be slissen dat een doorsnijding zal worden gemaakt door het oevergebied van den waterweg, maar alleen dan wanneer zij zoodanig werk onmisbaar zou oordeelen om de verbetering van den waterweg te verzekeren. Zou daaronder ook kunnen vallen een kanaal van Antwerpen naar Wal soorden, waarvan al eens sprake is geweest? Gewezen werd ook op de laatste ali nea van 9 van artikel IV dat de loodsgelden welke worden geheven van de reis van uit volle zee naar Ant werpen en omgekeerd behoudens over éénkomst tusschen beide regeeringen, niet meer zullen mogen bedragen dan die, welke worden geheven voor de reis van uit volle zee naar Rotterdam en om gekeerd. Men achtte dit eeu vreemde be paling, aangezien Antwerpen toch verder landwaarts in ligt dan Rotterdam. Ge vraagd werd of deze bepaling voor den Néderlandschen Staat financieel nadeelig zal zijn en zoo jia,, in welke mate? Vooral had men bezwaar tegen deze limiteering omdat daarin een ongemotiveerde pro tectie van Antwerpen gelegen is. Daar tegenover is niet bepaald, dat de loods gelden voor Antwerpen niet lager mogen zijn dan die voor Rotterdam. In dit ver band werd er ook op gewezen, dat geen bepaling is opgenomen, die waarborgt, dat de loodsgelden voor Gent niet min der zullen bedragen dan die voor T e r- neuzen, terwijl dit laatste tengevolge van de waardedaling*van den Belgischen franc nu reeds ten nadeele van Terneu- zen hel geval is. Bij hetgeen hierboven werd opgemerkt werd niet voorbijgezien, dat de bevaar baarheid van de Schelde voor Antwer pen een levensbelang is. Men wenschte dan ook geenszins dat Nederland zich zou onttrekken aan de moreele verpheh ting, om aan hel orftlerhoud en de ver betering van dit vaarwater mede tc wer ken. Doch men kon niet inzien dal zoo- veer moet worden gegaan, dal aan Ant werpen een zekerheid wordt gegeven die do Nederlandsche havensteden missen en onder voor Nederland bezwerende voorwaarden. De belangen van Terneuzen. Tegenover de regeling betreffende liet Schelderegiem waarbij België ten be hoeve van Antwerpen bepalingen heeft welen te bedingen, die op Nederland zwaar zullen kunnen drukken, treft het des te meer dat met de belangen van Zeeuwsch Vlaanderen inzonderheid met die van Terneuzen, zoo weinig rbkening is gehouden. Geen enkele bepaling is op genomen die voor de haven van Terneu zen, de derde zeehaven van Nederjand, eenig perspectief biedt. Gedurende 40 jaren waren de spoor wegtarieven, met name de speciale tarie ven, naar Terneuzen in den regel slechts zooveel hooger als met den grboteren af stand in overeenstemming was.'Na den oorlog zijn in België aanvankelijk alle speciale tarieven huiten werking geble ven. Di 1921 zijn deze speciale tarieven, die een reductie van ongeveer 50 pet. beteekenen, weer ingevoerd, doch onder de havens waarheen de exportgoedereu verzonden moeten worden, om voor die reductie in aanmerking te komen, wordt Terneuzen niet meer genoemd. Men meende tc weten, dat België thans bereid is deze speciale tarieven ook voor hel vervoer naar Terneuzen te laten gelden, doch met een verhooging van 110 pet hetgeen juist voldoende is om "concurren tie van deze haven uit te sluiten. Men achtte het onbegrijpelijk, dat terwijl Bel gië ten behoeve van de haven van Ant werpen lal van voordeelen- heeft weten te bedingen ten nadeele van onze ha vens, van onze zijde niets is bereikt om voor de haven van Terneuzen de con- currenlie-voorwaarden met Belgische ha vens althans gelijk te maken. Evenals de Belgische havens waterwegen over Ne der la ndsclv gebied noodig hebben, "zoo kan Terneuzen de spoorwegen, over Bel gisch gebied niet ontberen. Teu aanzien van hel eerste punt wordt de medewer king van Nederland contractueel vast gelegd. Zoo had ook t.a.v. het tweede punt de medewerking van België in hot tractaat moeten worden verzekerd. Wanneer dit niet alsnog kan worden bereikt, dan is Terneuzen als zeehaven ten doode op geschreven. In verband met het bovenstaande werd door enkele leden gewezen op het groote Nederlandsche belang van een directe onbelemmerde spoorwegverbinding van Zeeuwsch "Vlaanderen mebhet Overige ge deelte van Nederland. Een dergelijke ver binding is niet anders mogelijk dan over Belgisch territoir; met de mogelijkheid daarvan had toch ernstig rekening moe ten worden gehouden. Terwijl ten behoeve van Terneuzen niets is verkregen, worden in het tractaat wel gunstige bepalingen gevonden ten be hoeve van Gent met betrekicing tot het kanaal Gent—Terneuzen. Mocht België 'n grootere sluis te Terneuzen wcnschen, dan zou Nederland één zesde van de koslen dharvan moeten betalen Deze bepaling zal Nederland veel geld kunnen kosten- Terwijl t. a. v. de verbc- (eringwerken aan de Schelde Is bepaald, dat de beide Staten zich omtrent ieders" aandeel in de koslen daarvan nader zul len verstaan, is hier reeds aanstonds een gedeelte ten laste van Nederland vastge steld. Eenige leden stelden de vraag of niet alsnog bij een nadere overeenkomst iets ten bèhoeve van Terneuzen kan worden bedongen alvorens dit wetsontwerp wordt goedgekeurd. .Wordt vervolgd). DE OLYMPISCHE SPELEN. Men seint uit Praag aan de N. R. Crt. dat het Internationaal Olympisch Comité gisteren besloten heeft, dat de Olym pische Spelen van 1928 te Amsterdam gehoudfen zullen worden. Uit Stad en Provincie. - Hedenmorgen hebben wij een kijkje genomen in de zaak van den heer J. 't Gilde in de St. Janstraat, die dpor aan koop van de naast zijn garage liggende woning, achter die woning een veel be-« tere ruimte heeft verkregen voor het plaatsen van auto's. Een andere ver-i betering is, dal op de achterplaats eeu groote draaischijf is gemaakt, waarop de grootste particuliere auto's kunnen worden geplaatst, waardoor het voor vele lastige achteruitrijden wordt voorkomen. - In de gisteren gehouden vergadering van het hoofdstembureau voor de ver kiezing van leden der Tweede Kamer in den kieskring Middelburg is van de lijst der communistische partij geschrapt de naam van H. Misbach, wonende te Meraulce, daar van dezen candidaat de vereischle verklaring niet aanwezig is. Uit Walcheren. In de Vrijdag a.s. te houden ge meenteraadsvergadering van O. en W. Souburg komt onder de ingekomen stukken voor een afschrift van het ko ninklijk besluit, waarbij goedkeuring is onthouden aan het raadsbesluit tol liet aangaan van een geldleening ten belioe- van de algemeene woningbouwvoree- niging. Van de te behandelen punten ver melden wij De benoeming van een gemeente-ont vanger (aangehouden in de vorige ver gadering wegens het niet vooraf toezen den van de voordracht aan den raad) B. en W. stellen voor op het verzoek van de Zwemvereeniging om alsnog f 50 subsidie te willen verleenen, en dat van do afd. Souburg van den Jeugdbond om in het gemeentehuis te mogen vergade ren, afwijzend le beschikken. Voorts een verzoek om eervol ontslag van den heer S. S. Buteux als ambtenaar van den Burgerlijken Stand. B. en W. stellen voor, na pen confe rentie met den heer Schoonackers te Middelburg over dc mogelijkheid om een gcregclden autobusdiensl te krijgen over den Ouden Vlissingschen Weg, genoem den heer hiertoe een jaarlijksche sub sidie van f1000 te verleenen. Voor dal bedrag zouden 3 ritten woixlcn gedaan tegen den prijs van Middelburg- Abeele fO.10; Middelburg—Souburg f0.15 en evenzoo de richling Vlissingen. B. en Wi. stellen nog voor om aan D. Pie terse f50 subsidie te verleenen voor het gebruik van zijn slachtplaats voor noodslacli tingen - Met de Staatscrt. van 26 Mei zijn verzonden afdrukken van de statuten be treffende de Poslduivenverceniging „De Luchtbode" te O. en Wi Souburg. Uit Noor d-B e v e 1 a n d. Te C o 1 ij n s p 1 a a t is de brood prijs' met 2 cent per 8 H.G. verlaagd. Dc prijs bedraagt thans 20 cent. Uit Zeeuwse h-V laanderen W. D. Binnenkort zal de oude houten mo len, welke de omgeving van Bresken s zoo prachtig sierl, naar de „VI. Ürt." meldt, verdwijnen. Door het aanschaffen van een motor-installatie heeft de eige naar het voornemen opgevat den molen le sloopen. De oude molen, welke een standaardmodel - is, is gebouwd ongeveer 1600, het daarbij staande woonhuis onge veer 1653. Tu den molen zijn vele namen uitgesneden van molenaarsknechts en an deren. Vele namen zijn onleesbaar, maar enkele anderen kan uien nog ontcijfe ren. Zoo leest men q a. Jonckman van Kaneyem 1657, Ian Hoste 1647, Gillis de Meve 1773, Izaak Vienne 1828, enz. (Voor verder Stad en Provincie zie men het Bijvoegsel.) KUNST EN WETENSCHAPPEN Uit Middelburg. - Daar ons gezegd werd, dat het bc richt onder Laatste Berichten van gister betreffende de door de gemeente le slui ten geldleening van 1350.000 nog lot mis verstand aanleiding zou kunnen geven, zij hier weergegeven, wat ons als een juistere aanduiding van den stand van zaken werd medegedeeld: De bedoelde leening wordt afgesloten tegen een koers van 98 pet., maar daarbij is medegerekend Vi pet. voor de firma Staal en Co., zoodat dc gemeente in wer kelijkheid maar 973/4 krijgt, en daarom was in den raad dit percentage genoemd. Met een enkel woord willen wij herinneren aan de vergadering, uitgaande van de Vrijzinnig Christelijke Kampcen trale, welke hedenavond in het gebouw der Ver. van Vrijz. Hervormden wordj gehouden, en waarin de heer A. J. Barto zal spreken over- Vrijz. Godsdienstige kampen". Deze lezing zal worden toege licht door lichtbeelden. De vergadering is gratis toegankelijk. ïn gelaat en hals komt veel vuldig voor bij wielrijden en andere openlucht sport. On middelijk is dit te verzachten en spoedig te genezen door PUROL Doos 30 ets. (Ing. Med.) KERKNIEUWS. Ned. IIerv. Kerk. Bedankt voor het beroep naar Klaas waal, door ds. P. N. Gijsman, te Oost- kapelle. (N. R. Crt.) G e r e f. Kerk. Beroepen te Brouwershaven, W. II. Gispen, cand. te Seheveningen. Uitvoering van de „Elias". In ons voorwoord schreven we o. a. dat enkele aria's uit .Mendelssohn's „Elias" zullen blijven leven, zoolang er nog aan muziek gedaan wordt. We dachten toen aan de twee prachtige tenor aria's in het begin en aan het slot, glanzend van me lodie use expressie; aan de indrukwek-i kende sopraan-aria bij hel begin van liet tweede deel; a3n de diepi gevoelde aria van Elias „Es ist genug", en dc in nige kleine all-sria „Sei stille deuillerr" We hadden er ook nog enkele djer solo- kwartetten en het trio voor drie vrou wenstemmen bij kunnen voegen, die pak ken door de welluidendheid. Maar voor het overige kan lang niet id les in de ,„Elias" ons boeien. We zijn thans door de opvoeding die de „Mat- thaus-Passion" ons gaf, zóó verwend aan kernachtige recitatieven, dat die van Men delssohn slap klinken. En de koren, hoe massaal van klank ze ook zijn, hebben zoo'n breedsprakigheid, dat de ^temming die nog gewekt kan worden door den eer sten inzet, spoedig verdwijnt. Dalzelfde geldt trouwens voor het orkest. Slechts zelden treft een scherp-karakteriseerende instrumentatie. IIcl geeft een begeleiding die niet verder de aand-acht trekt. En wanneer bij de aria „Es ist genug" aan de cello's een mooie melodie is gegeven dan is dat dezelfde als die van den zang. In sommige deelen zit stellig een dra matische la-acht, zooals in den kamp met de Raalpriesters, de komst van den regen en de ophitsing der Koningin. Maar we gelooven dat Bacil, en ook anderen een krachtiger suggereerde teekening zouden hebben gegeven van het tafereel waarin God tol Elias komt, en van de hemel vaart in den vurigen wagen. I11 hel algemeen kan gezegd worden dat de waardeering voor Mendelssohn's werk meer uitgaat naar het ljrische dan naar hel epische. Voor zulk een werk is het succes af hankelijk van de solisten waarover men beschikt. Immers hel meest treffende is aan hen toevertrouwd. En in dat op zicht was de zangvereeniging „Tot Oefe ning en Uitspanning" gister bijzonder gelukkig, voor ieder der vier solopartijen. De heer Thom Denijs te hooren in de partij van Elias is een genot, door de levendige karakterteekening die hij aan die figuur wist te geven door zijn voor dracht. Ja, dat was de man van hooger niveau, de strenge boetprediker "vol Godsvertrouwen, die in zich de stem van God voelt, en die toch genoeg mensche-» lijk is gebleven aan zijn o ogenblikken van diepe ontmoediging te hebben bij den blijvenden tegenstand van zijn vij anden. Het zijn vooral deze beide eigenschap pen welke in dit muziekwerk uaar voren worden gebracht als hooghartige hoon in den wedkamp met de Baaipriesters on als smartelijk verzet bij de afzondering in de woestijn, Thom Denijs heeft ons dat bijzonder sterk doen voelen Hij gaf zich geheel. In hel tweed© gedeelte echter klonk zijn stem vrijer dan in eerste deel het geval was geweest. Naast licm stond Louis van Tulder, die op het laatste oogenblilc geroepen was omdat de eerst aangenomen tenor Tjak- lco Kuiper zich niet gedisponeerd ge voelde. Naast enkele recitatieven heeft de tenor in dat werk slechts twee korte aria's. Maar die zijn prachtig ingelascht op het juiste moment, vooral de tweede, die na het zware koor van dc hemel vaart een hcmelsche stemming welct: dann werden die Gerechten leuchten. En van Tulder hoeft die beide gezongen met de sterke geluidsspanning, die de tekst eischt. De sopraan, mevr. J. v. Ijzer—Vincent, zingt buitengewoon makkelijk,- cn die frissche heldere stem gaf straling aan de zeer muzikaal voorgedragen partij. Heel anders, en ook zeer mooi was de alt, mej. Frida Boot; een rustig sympa thiek geluid, beschaafd en indrukwek kend door de mooie dictie. Dat met zoo'n stel solisjen ook de duetten, trio's en kwartetten een lust voor de ooren waren, spreekt van zelf. Alleen was in hel dubbelkwartel de door dringende stem van den heer v. Tulder voortdurend te sterk. Wal we hierboven opmerkten van de koren, doet niets af van de expressie waarmee 't koor der zangvereeniging ze onder leiding van den lieer Caro ge zongen heeft. De koren van Mendelssohn geven niet veel aanleiding tol fijne nuanceering. Ze zijn bovenal sterk-ryth- miscli. En dat kwam goed tot zijn recht, evenals het massale van hel klankkarak ter. Hel Baai-koor klonk zeer mooi. Noch op de generale repetitie, noch bij de uitvoering was de zaal vol. Een concert in het eind van Mei ondervindt licht den nadeeligen invloed van het zomerseizoen.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1925 | | pagina 1