■intnMÉl.
No. 103.
Zaterdag 2 Mel 1925
168' Jaargang.
Ff 0IUET9R.
VPENMI
HUM
MDDELBURGSCHE COURANT
BUT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN.
EERSTE BLAD.
Afconiemeat «prijs per kwtu*-
'•Jftzas
op d« buitenwege* oa Middelburg, se
70or de andere gemeenten p, post f 2.50;
wor Middelburg eu agentschap Vlis-
-atagezi 2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
-tooi dot week.
Advertentiën worden berekend
-per regel plaatsruimte, met inbegrip van
axnraeding.
Gewone adrertentiën: 30
seat per regel.
Ingezonden Mededeelin-
J e n 50 cent per regel.
85 abonnement voor beide veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
yan 17 regels f2.10, elke regel meer
30 e«nt.
Kleine advertentiën «iet
grooter dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeien geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling.
Advertentiën onder brieven of bevra
gen bureau dezer courant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
sns blad van dienzelfden dag worden
epgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
Postcheque en Gironummer 43255.
B I N N E N L A N 0.
NEDEKLANDSC.il FABRIKAAT.
In deze Meimaand zal het tienjarig
bestaan herdacht worden van een ver
eeniging, die het groot© publiek te wei
nig bekend is, niettegenstaande zij werk
zaam is in het belang van datzelfde
groote publiek.
Op 31 Maart 1915 is de vergadering
gehouden, waarin tot de stichting van
„Nederlaudsch Fabrikaat" werd beslo
ten; en al behoort het nu niet tot de
gewoonten om een tienjarige vereeni-
ging te huldigen en al zou het zelfs
den schijn kunnen wekken, dat men
haar geen lang leven toedacht, de her
denking van het feit der stichting mag,
in dit geval, volkomen gepast geacflt
worden de jeugdige jubilaris is ge
zond „als een visch"; wij verwachten,
dat zij oud lean worden en in kracht
zal toenemen, al zouden wij, wat pa
radoxaal gesproken, wenschen, dat zij
niet oud behoefde te worden, doordat
de gedachte, waarop zij steunt, gemeen
goed van het Nederlandsche volk zou zijn
geworden. Maar zoover zijn wij nog niet,
al erkennen wij gaarne, dat het denk
beeld, dat tot haar stichting leidde,,
bij velen ingang heeft gevonden.
In Januari 1915 vroeg Jhr. C. W:. F.
Van Lidlh de Jende in een inge
zonden stuk in de Haagsche bladen,
waarom wij Nederlanders 't was in
de dageu. toen door den oorlog dit en
dat niot of nauwelijks te krijgen was
zoo afhankelijk waren van het buiten
land; waarom al die gewenschte ar
Doo- VALENTINE WILLIAMS.
Geautoriseerde vortaling van
W. E. PONT
42).
▼on Hagel draaide zich om, 'gebroken
vernietigd. En-Klompvoet riep:
„Terwijl dit poppetje hier ons onzen
tijd laat verknoeien, verschuilt de man,
dien wij hebben moeten, de man, die
ons de vijfhonderd duizend dollars In
goud kan wijzen, ergens in een grot, geen
duizend meter van hier. Gekken die
jullie bent, begrijp je niet, dat je hem
alleen maar hoeft te laten welen, dst liet
Engelsche meisje in onze handen is om
hem tot overgave te krijgen.? Anders..."
Hij zweeg opzettelijk en keek Marjorie
aan van onder zijn zware wenkbrauwen.
De menigte herhaalde schreeuwend het
woord, waarin hij was blijven steken.
„Sonst?"
„Anders moet hij weten, dat ik deze
fijne Engelsche jonge dame zal over
geven aan de genade van ieder ónzer
■dapper* metgezellen, die het slachtof
fer geworden is van haar schoonheid
Zwarte .Pablo, bijvoorbeeld, of onze
schoooe kok, Pizarro
Op deze woorden volgde een gebrul
tikelen niet in ons eigen land gemaakt
wei-den; en waarom, als ze hier wel
vervaardigd werden, de Nederlander z»
■iet Dij voorkeur gebruikte; waarom
■00 weinig belangstelling bestond voor
de voortbrengselen en den bloei van
onze eigen nijverheid.
Die gedachte of die vragen gaven aan
leiding tot de slichting van de Yeree-
liging „Ncderlandsch Fabrikaat", die
haar doel omschreef in de woorden
„De bevordering der belangstelling
in de Nederlandsche Nijverheid en
van hel gebruik en de vervaardiging
van Nederlandsche waren
Allen, die tol de Vereeniging toe
treden, verbinden zich om het ge
bruik van nationale voortbrengselen
en waren te bevorderen en daaraan
de voorkeur te geven, w&nneer zij
in hoedanigheid en prijs met uit het
buitenland ingevoerde waren kunnen
wedijveren."
Zonder ook maar het minste af te
dingen op de oorspronkelijkheid van het
initiatief, waaraan de Vereeniging haar
ontstaan dankte, mogen wij hier toch
wel even in herinnering brengen, dat
dezelfde gedachte al bijna 150 jaar
vroeger was uitgesproken. Betrekkelijk
kort na de oprichting, in 1752, van
de 'Hollandsche Maatschappij van We
tenschappen, werd de wensch geuit, dat
deze maatschappij, behalve natuurkun
dige onderwerpen, ook andere zou be
handelen, o. a. -het verval van den
Hollandschen koophandel. Er werd ge
klaagd over zucht tot weelde, gepaard
met de neiging om geld te steken in
'buitenlandsche ondernemingen en voor
keur voor buitenlandsch fabrikaat. Dat
had de instelling ten gevolge van den
Oeconomischeu tak van die maatschap
pij, en deze werd de grondslag van
onze nog bloeiende „Nederlandsche
Maatschappij voor Nijverheid en Han
del". Degene, die in 1777 den stoot gaf
tot de oprichting van den „Oeconomi-
schen talc", had gewild
„Alle leden moesten afzien van het
gebruik van vreemde fabrijken, ten na-
deele van onse eigene vooral zouden
ONTWERP
BUFFETTEN
BOEKENKASTEN
BUREAUX
KLEINE MEUBELEN
CATALOGUS
FRANCO
FOTO ALBUM
FRANCO TEQ INZAGE
ZATERDAGS
TOT <3 UUR
GEOPEND
LIBERTT
(Ing. Med.)
van bijvalsbetuigingen. Zwarte Pablo, met
zijn guitaar schuin over den rug, een
plomp, padde-achtïg wezen, dik en wal
gelijk, kwam naar het meisje toege-
waggeld. En niet zijn eene slappe, water
achtige oog wist hij het meisje aan te
kijken op een manier, die haar deed
ineenkrimpen van afschuw. Toen werd
temidden van een uitbarsting van vroo-
lijkheid de „schoone" kok Pizarro, de
mismaakte mulat, te voorschijn gehaald.
Hij schuifelde naar Marjorie toe, terwijl
hij zijn oogen heen en weer liet rollen
in het gele. pokdalige gelaat.
„Gaat nu kinderen I riep Klompvoet.
„Sleept me dien spion uit zijn hol en
brengt hem hier. Dezen keer zal hij
spreken, alle duivels! of wij zullen er
ééns en vooral een eind aan maken!"
Weer keek hij Marjorie aan. Het goud
ip zjjn lauden glinsterde toen hij lcwaad-
faardig glimlachte. Toen viel hij, blijk
baar overmand door de inspanning, die
hij van zijn krachten gevergd had, terug
op zijn legerstede.
Het hol was vol rumoer, toen de
mannen op weg gingen. Ze hadden ge
kampeerd aan den voet van de in terras
sen opstijgende rots, op het plateau
vanwaar men een uitzicht had op de
open plek in het bosch met het graf,
eu daarachter de wijde uitgestrektheid
van de Horseshoe Baai, ingesloten tus-
schen de beide landtongen.
„Neem touwen mee!" riep Klompvoet
vanaf zijn legerstede onder den boom.
de kooplieden zich verpligt rekenen
in hunnen handel alles te beproeven
om onse inlandsche fabrijken inplaats
van vreemde, ook buitenlands te doen
vertieren Inboorlingen zoude men op
de comploiren gebruiken en voortrek
ken boven vreemden, die naderhand
uit de verkreegene kundigheden ten
nadcele van onsen handel in vreemde
landen voordeel doen."
Maar wij keeren tot „Nederlandsch
Fabrikaat terug.
Het initiatief ging uit van personen,
idie niet niet nijverheidsondernemingen
in betrekking stonden en alleen de over
tuiging hadden, dal een goed ontwik
kelde vaderlandsche nijverheid, een na
tionaal levensbelang is, al zochten zij,
uit praktisch belang, aanraking met en
medewerking van de mannen van nij
verheid en handel. En die is verkregen,
al heeft de jonge vereeniging ook te
kampen tegen onverschilligheid, ook van
de zijde der neringdoenden.
Er zijn wel meer plannen gemaakt om
Nederland economisch le versterken Al
leen Nederlaudsch Fabrikaat is gebleven
en de Vereeniging heeft dit gevolg ge
had, dat er in de denkwijze van velen
een groole verandering is gekomen; veel
meer dan vroeger wordt aandacht ge
schonken aan de Nederlandsche nijver
heid en haar producten. Men heeft lee-
ren inzien, dat menig Nederlandsch
voortbrengsel ten minste even goed is,
als het buitenlandsche artikel en heeft
geleerd, dat menig artikel met een bui-
tenlandschen naam van Nederlandschen
oorsprong was. Men heeft ondervonden,
hoe afhankelijk men zich, zonder nood
zaak, van het buitenland had gemaakt
en men is tot de overtuiging gekomen,
dat de niillioenen, die aan werkloozen-
steun en armenzorg - 28 procent van
alle inkomstenbelasting in 1923 wor
den besteed en dus het belastingbedrag
konden verminderen, als men Neder
landsche artikelen gebruikte in plaats
van vreemde. Dat is geen bevoordeeling
van de „kapitalistische" industriëeleu,
maar een algemeen volksbelang en zelfs
ieders eigenbelang. Bij de slerke toene
ming van hel' bevolkingscijfer zou ver-
waarloozing eu veronachtzaming van on
ze nijverheid tot voorLdurende stijging
van die 28 procent leiden, gezwegen nog
van de moreele schade als gevolg van
werkloosheid.
Zaken, als die wij hier aanroeren,
behooren door ieder, van hoog tol laag,
overdacht 1e worden. De groote kapitalist
en de proletariër hebben gelijk belang
bij een bloeiende nijverheid.
Wat heeft nu „Nederlandsch Fabri
kaat" in dat opzicht gedaan, om het
aangegeven doel te bereiken?
Voortdurend is propagada gemaakt
door vlugschriften, wandkaarten, nijver
heidsfilmen, lezingen met lantaarnplaat
jes en vooral ook door liet orgaan, dat
er steeds op uil was 0111 nijverheidson-
dernemingen te beschrijven en overzich
ten te geven van de bcteekenis daar
van. 'Dal alles kost veel geld en niet
altijd was de kas zóó goed voorzien,
dat voldaan kon worden aan de wen
schen, die het bestuur koesterde of de
plannen, die het tot uitvoering wilde
brengen, want wij komen daarop nog
terug de belanghebbenden waren lang
niet allen belangstellenden in dien zin,
dat zij als lid loetraden en de kas
stijfden. Het bestuur gaf wel ifit, maar
het financieel voordeel van zijn bemoei
ingen kwam ten goede aan de nering
doenden en de handelaars en de in
,„Je moet misschien 111 de grotten af
dalen!
De matroos, Schroder, haalde een eind
Jouw voor den dag en haastte zich ach
ter het rijtje mannen aan, die achter el
kaar het hol uitliepen, pratend en la
chend als een troep schooljongens; niet
één bleef er achter. Zelfs Pizarro, de
negerkok, ging mee. Zwarte Pablo, de
leider van den troep, wilde een bewaker
voor Marjorie achterlaten. Maar Klomp
voet wilde daar niet van hooren.
„Amigo mino", zei hij. „El Cojo is nog
niet zoo oud als die jeugdige kwast daar
wou beweren. Ik kan niet klimmen zoo
lang die vervloekte koorts mij in mijn
oorpus zit, maar ik kau. best op mezelf
passen en op iedereen, die mij de
eer aaudoel dezen aangenamen middag
in mijn gezel schap door te brengen.
Zwarte Pablo lachte grijnzend. Ze
hoorden zijn voeten stampen op den
rotsigeu bodem. Het volgende oogenblilc
was hij verdwenen en de kalmte van den
zomermiddag daalde over de grot, men
hoorde alleen een droomerig gegons van
insecten, de zachte bries, die door het
dichje gebladerte woei en het verwij
derde bruisen van de zee,
Klompvoet begon lol Marjorie te spre
ken.
HOOFDSTUK XII.
Een onderbroken tête-a-tête.
Een onaangenaam tooneel van geweld,
mein liebes Friiulein," merkte hij op, z'n
voorhoofd met een rooden zakdoek af
dustrie, niet of zelden aan de Veree
niging.
„Nederlandsch Fabrikaat" stelde een
nationalileitskenmerk (V N. F.) in, dat
den lcooper Nederlandsch fabrikaat waar
borgde eu dat niet gebruikt mag wor
den, vooraal gebleken is, dat degene,
die hel voert, aan alle cischcn heelt
voldaan.
Toen na den oorlog allerlei vreem
delingen hierheen kwamen om een plaats
in onze bedrijven le zoeken, stichtte het
bestuur een bemiddelingsbureau voor die
betrekkingen, waarvoor men van de ar
beidersbeurzen geen gebruik kon maken.
Er wordt druk gebruik van gemaakt,
maar natuurlijk kan de Vereeniging geen
succes waarborgen.
Aan het vakonderwijs bewees het be
stuur een grooten dienst door het ver
schaffen of in bruikleen geven van mo
dellen vail werkstukken of teekeningen
De leerlingen en ook de leeraren komen
daardoor te weten, wat er in ons land
^ngez. Med.)
I op nijverheidsgehied gebeurt; bovendien
I is het bezuiniging, doordat men ze niet
zelf behoeft op te doenhet zijn stuk
ken van praktische waarde, oh het is
I reclame voor den fabrikant óf den ont
werper.
De Vereeniging bracht buitenlanders
in verbinding met Nederlandsche fabri
kanten eu cxporlhandclaars, maar ook
wees liet menigeen er op, dat wat hij
misschien zou gezocht hebben, wel in
ons eigen land te vinden was, wat lang
niet algemeen bekend bleek.
Zeer belangrijk is ook de bemoei
ing van het bestuur, als het blijkt, dat
publiekrechtelijke besturen hun bestel
lingen in het buitenland plaatsen en on
verdiend het vaderlandsch fabrikaat doen
achterstaan hij het buitenlandsche. Dat
is een onderdeel der werkzaamheden,
dat zeer veel takt cischt, maar het is
verheugend te vernemen, dat de ver
houding van hel bestuur lot b.v de
Rijkscommissie voor Werkverruiming
vegend, het had zoo gemakkelijk ver
meden kunnen worden. Maar wanneer
men zijn hartstochten laai werken in-
plaals van kerstand was wollen Sie?
De oorlog heeft alle logisch denken ver
nietigd. Tegenwoordig is het een zeld
zaamheid iemand te ontmoeten, die een
volkomen hartslochllooze levensbeschou
wing eron 11a houdt. Jawohll-
Marjorie vroeg zich verwonderd af.
waar hij heen wilde. Zijn manier van
doen was vleiend; maar zij was zich be
wust, dat hij haar nauwkeurig opnam ora
te zier. welke uitwerking zijn woorden op
haar hadden.
„Wy Duilschers hebben den
verloren. Daarom gelooft een man zoo
als uw vriend Okewood, dat overal in
alle omstandigheden een Duitscher in
een staat van minderwaardigheid moet
zijn, nieine Gnfidige! En wat een smet
werpt dit gebrek aan logica op een
overigens zoo merkwaardig karakter! Om
het 'bewijs niet verder te zoeken dan op
dit heerlijke eiland; oorlog of geen
oorlog, het feit bljjl'l dat mijn kleine
groep den Hcrr Major 111 een minder
heid brengt van dertien tegen één. Hoe
veel wijzer zou het van zijn kant ge
weest zijn wanneer hij dat feit gisteren
bedacht had!
Laten wij hopen dat hij niet zoo on
oordeelkundig zal zijn het te vergetent
U begrijpt wat ik bedoel? Wat is-Ü toch
snel van begrip!...."
Een oogenblik trommelden zijn vingers
op tie deken, die over hem lag.
„Mijnheer Uw vader is liet jacht gaan
halen, nicht wahr?"
„Daar hoeft U mij niet naar te vra
gen". antwoordde Marjorie. „Ik heb mijn
vader niel gezien sedert ik hier voet
aan wal zette.
„So. so!" merkte Grundt kalmpjes op,
,.nog een andere vraag voor vriend Oke
wood zoo straks Maar misschien kunt U
mij vertellen, wat er van Hcrr Okewood
geworden is? Waar precies heeft U hem
verlaten?"
Marjorie overlegde wanhopig bij zich
zelf. Het was slechts een kwestie van
tijd, waarschijnlijk slechts van enkele mi
nuten nog maar, dacht zij, en ik zou ge
vat worden en uit dp grot gesleurd. Maar
als bij ingeving, vertelde zij mij later, be
sloot zij geen enkele inlichting over mij
te geven, totdat zij mij werkelijk weer in
Grundt's macht zou zien. Dus haaldjC zij
eenvoudig de schouders op.
..Ik reken, dal dit gebaar niet betee-
kent". zei Klompvoet, „dat U niet weet,
waar U Majoor Okewood verlaten heeft,
want dat zou een leugen zijn En leu
gens. nieine Gnadige, zouden U in Uw
tegenwoordige omstandigheden, geen
goed kunnen doen. U moet van onze goe
dige natuur geen misbruik maken, o,
nein! Vergeet niet, dat op een verlaten
eilland de mensch in staat is terug te
zinken tot zijn primitieven slaat.
(Wordt vervolgd.)