ONTVOERD
So. 20.
Zaterdag 24 Januari 1925
168° Jaargau».
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWEE BLADEN.
EERSTE BLAD.
Abonnementsprijs per kwar-
laol:
op de buitenwegen om Middelburg, en
voor de andere gemeenten p. post f 2.50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-
3ingen f 2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
cent per week.
Advertentién worden berekend
per regel plaatsruimte, met inbegrip van
omranding.
Gewone advertentién: 30
cent per regel.
lagezonden Mededeelin-
g e n 50 cent per regel.
abonnement voor beide veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
van 17 regels f2.10, elke regel meer
30 oent.
Kleine advertentién niet
grooter dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
aioeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling.
Advertentién onder brieven of bevra
gen bureau dezer courant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent per stuk.
Advertentién moeten, willen ze nog in
oes blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
oos Bureau bezorgd zijn.
Postcheque en Gironummer 43255.
BINNENLAND.
IN EN mi DE HOOFDSTAD.
CXIV.
„Principes", „precedenten",
„consequenties".
Da week die achter ons ligt, was
ar eemc. waarin we heel wat gehoord
hebben over „principes", over „prece
denten" en over „consequenties" ver
geef deze opsomming van drie vreemde
woorden, die nu eenmaal in onze taal
burgerrecht hebben verkregen Ze kwa
men overal op het, tapijt naar aanleiding
van hetgeen in onzen gemeenteraad be
raadslaagd en besloten is over twee
hoogst belangrijke zaken, die mij alles
zins reden geven om er hier een en
ander over in het midden te brengen.
De eene zaak was er eene, waarover
in den Raad gelukkig, want daar was
rij te teer voor - althans in de open
bare zitting nagenoeg geen woord is
gesproken. Het betrof de spoed-voor-
dracht. waarbij B. en W. hadden voor
gesteld aan onzen hoogbejaarden stad
genoot, den tooueelspeler Louis Bouw
meester, een jaargeld toe te kennen van
vier duizend gulden. De voordracht is
aangenomen, dadelijk nadat de leider der
anti-revolutionaire fractie had gezegd,
dat hij en zijn partijgenooten zich niet
gerechtigd gevoelen voor een dergelijk
doel gelden uit de openbare kas toe te
staan Even getuigden deze heeren dus
van bnn beginsel tegen een voorstel,
dat indirecten steun aan het tooneei
beteekende, en daarna werd het jaar
geld toegestaan. De overgroote meerder
heid van de Amslerdamsche burgerij,
Ternwedelijk ook van geheel Nederland,
door
ROBERT LOUIS STEVENSON.
Geautoriseerde vertaling van
J. C. L'. B. REÏ1.
zal deze daad van het gemeentebestuur
der hoofdstad, van deze hulde aan een
man, die m de geschiedenis van ons
tooneei zulk een schitterende plaats in
neemt, toejuichen, niettegenstaande de
bezwaren van hen, die den grooten Louis
van harte gaarne zijn jaargeld gunnen
en hopen, dat hij spoedig herstellen mag
en er nog eenige jaren in welverdiende
rust van zal mogen genieten, maar die
toch niet "uit religleuse beginselen
beweerd hebben, „dat de Raad„ijiel het
toeslaan van dat jaargeld een gevaarlijk
„precedent" heeft geschapen en daar
mede voor lastige „consequenties" zou
komen te staan."
Ik geloof, dat het met beiden nog wel
los 'zal loopen. De gevreesde „conse
quentie" zal niet erg zijn; in de eerste
plaats niet omdat zulke sterren onder de
ras-echte Amstcrdamsche tooneelspelcrs
als Bouwmeester er feen is, niet elk
oogcnblilc zijn aan te Wijzen; omdat die,
zoo ze er zijn zullen, niet allemaal zóó
oud zullen worden en dan steun zullen
behoeven elk geval van dezen aard is
gemakkelijk genoeg op zich zelf te be
schouwen. Maar bovendien, er is op dit
gebied van het Amsterdamsch toorecl
wel degelijk een „precedent", wanneer
men zich maar herinneren wil, hoe meer
dan Iwce en een halve eeuw geleden
de bestuurders van Amsterdam gehan
deld hebben jegens Vondel, wel geen
tooneei speler, doch de „prins onzer too-
neelsclirijvers", wiens werk nog steeds
voortleeft op het Amsterdamsclie too
neei.
Die burgemeesters van onze zeventien
de eeuw getuigden wel van een zeer
breeden blik op hel schouwtooueel, toen
zij Vondel, nadat hij door droeve fami
lie-omstandigheden in moeilijkheden
was geraakt, in 1658 een ambt gaven
aan de stedelijke bank van leening,
waaraan een jaargeld van zes honderd
gulden voor dien tijd zeker geen
onbelangrijke som verbonden was en
hem dat geheele jaargeld tot zijn dood
lieten behouden, toen hij in 1668 door
zijn hoogen leeftijd genoodzaakt was zijn
werk aan de bank neer te leggen Zelfs
deden die vroede mannen van dien lijd
meer zij beloonden hem een
paar malen met een som gelds, wan
neer hij bij officieele gelegenheden een
gedicht had gemaakt. De Raad van Am
sterdam heeft &us wel een prachtig
precedent" gehad* toen hij de vorige
week een zijner grooten op het gebied
der schoone kunsten, een blijk van eer
bied en erkentelijkheid gaf in naam der
geheele burgerij
Eveneens konden B. en W. zeker op
„precedenten" gewezen hebben, toen zij
den Raad heten beslissen in een gansch
andere zaak, die voor de geheele bur-
gerij van groole beteekenis was, maar
in dit geval hebben de tegenstanders
van hetgeen gebeurd is, vermoedelijk
geen ongelijk, wanneer zij vreezen, dat
de genomen beslissing in haar „conse
quenties" op den duur gevaarlijk zal
blijken te zijn. Ik doel hiermede op
hetgeen de Raad heeft gedaan om de
burgerij te verzekeren van goedkoop
brood
Dat mcu zich ten stadhuize bemoeid
heeft met de brood-productie is hecle-
al niets nieuws op dit gebied
kan men nog heel wat meer „preceden
ten" naar voren brengen dan in het
geval over een jaargeld aan een beroemd
geworden Amsterdammer Wanneeermen
de geschiedboeken der hoofdstad door
snuffelt, zal meu telkens en telkens weer
terugvinden, dal de vroedschap zich met
Jtiel verschaffen van levensbehoeften aai
de bevolking bemoeide. Men zal. b.v
J7i
„Wel,' zei hij tenslotte, „je spreekt
boud, maar ik houd van openhartigheid
Als je me den weg had gevraagd naar
James Stewart op iederen anderen dag
dan dezen, zou ik je den weg hebben ge
wezen en je een goede reis hebben ge-
wensclit, maar vandaag, hè Mungo?' En
hij wendde zich weer tot den rechtsge
leerde
Maar juist toen hij zich omdraaide,
viel een schot, hooger den heuvel op
en tegelijk met liet geluid viel Ölenure
op het pad
„O, ik ben dood," riep hij, verscheiden
keeren achtereen De advocaat had hem
opgevangen en hield hem in zijn armen,
terwijl zijn bediende handenwringend
koekoek En nu zag de gewonde van den
een naaf den ander met verschrikte
oogen en zijn stem was zoo veranderd,
4at het door mijn hart ging
„Dealt om jezelf", zei hij. „ik ben
dood"
Hij trachtte zijn klceren open te ma
ken, als om. naar de wond te kijken,
maar zijn vingers gleden van de knoopen.
Tegelijk gaf hij een diepen zucht, zijn
hoofd viel op zijn schouder en hij stierf.
De advocaat sprak geen woord, maar
zijn gezicht was zoo scherp, als een
mes en even \Vit als dat van den i'doo
de, de bediende brak uit in een huilbui
en weende als een kind en ik stond
naar hen te staren ,in een soort ver-
dooving De officier van den schout was
op het geluid van het schot teruggerend
om de komst, van de soldaten te be
spoedigen.
Ten laatste legde de advocaat den
doode neer in zijn bloed op het pad
kwam wankelend overeind
Ik geloof, dat ik door deze beweging
mijn zinnen terug kreeg, want hij stond
nauwelijks, toen ik den heuvel opvloog
en riep ,,De moordenaar, de moorde
naar 1'
Zóó gauw was alles gegaan dat, toen
ik den top van de eerste hoogte bereikte
en een deel van het bergterrein kon
overzien, de moordenaar op betrekkelijk
kleinen afstand wegliep. Het was een
groote man in een zwarte jas met me
talen knoopen en droeg een lang gau-
zenroer
„Hier!" schreeuwde ik. „Ik zie hem!"
Toen de moordenaar dal hoorde
Wagenaar doorbladerende, zien, dat de
overheid steeds in verbinding stond met
de gilden der Korenmeters en der bak
kers; dat zij toezicht hield op degraan-
aanvoeren, op het gewicht van het brood
en bij de prijsbepaling daarvoor door het
broodbakkersgilde een ernstig oog „in
het zeil" hield het voornaamste voe
dingsmiddel had steeds haar aandacht.
Maar toch, de bemoeiingen van dien tijd
hadden een ander karakter dan het so
cial c gedoe van onze dagen, en daarom
het „precedent", waarop B en W.
van Amsterdam steunden, toen zij de
vorige week den Raad delen beslissen
over den aankoop van meel lot een
groot bedrag, met de kans, dat die aan
koop de gemeente op een verlies van
drie ton gelds kan komen te staan,
niet in de vorige eeuw, doch in den
crisis-tijd van de jongste groole-oorlogs-
jaren, toen de ernstige omstandigheden
ingrijpen der overheid van stad en land
met betrekking lol de voedselvoorziening
volkomen wettigden
Leven wij nog steeds in den crisis-tijd?
Die vraag is de vorige week meer dan
eens gesteld en het antwoord kan in
dién zin bevestigend luiden, dat de we
reld thaus gebukt gaat onder een crisis
van tarwe-gebrek, waardoor de meel-
prijzen op de wereldmarkt belangrijk
in de hoogte zijn gegaan Ten einde nu
de als gevolg daarvan stijgende brood
prijzen tegen te gaan, hadden B. en W..
r men zich zal herinneren, reeds in
October van het vorig jaar van den Raad
een crediet weten te krijgen om een
hoeveelheid meel te koopen, waaruit aan
die bakkers zou kunnen worden gele
verd, die de broodprijzen niet hooger
zouden doen worden dan 20 cent Toen
verbonden zich slechts een betrekkelijk
klein aantal bakkers zich te zullen hou
den aan dien prijs. Sedert zijn de mecl-
prijzen wederom geslegen en zijn B.
en W. gekomen met een voorstel tot
grooter meelaankoop, waarbij de risico
ran gemeente-verlies van veertig dui
zend tot drie honderd duizend gulden
stijgen zou
Degenen, die in en buiten den Raad
in October waarschuwden tegen het ge-
aar van het „precedent", dat met dien
meelaankoop van gemeentewege gescha
pen werd en dat gevaarlijk zou wor
den in de „consequentie", die er op
zou moeien volgen, kregen de vorige
week zeker gelijk. Nu de Raad in Oc
tober heslist had, dat het de plicht der
overheid was in deze graan-crisis-perio-
de, ook al zou de gemeentekas er scha
de bij lijden, le zorgen, dat de burgereu,
met name de financieel-zwakken, brood
zouden kunnen koopen tegen lagen prijs,
kon hij feitelijk niet anders doen dan
thans, ia Januari, nu het meel niet lager
in prijs is geworden, te zorgen dat elke
bakker, die zulks wilde, goedkoop ge
meente-meel zou kunnen koopen. Zóó
heeft men den strijd gezien, de vorigei
week, tusscheu degenen, die het „prin
cipe" van overheidszorg met betrekking
tot brood, verkrijgbaar legen billijken
prijs voor iedereen, aanvaarden en de
genen, die het andere beginsel geen
bemoeienis der overheid met betrekking
tot vraag en aanbod op de vrije markt,
krachtdadig verdedigden
Daarnevens had men nog degenen,
die in October de bemoeienis vau ge
meentewege op dit terrein hadden afge
keurd doch thans vóór uitbreiding dier
meel-aankoopen waren, omdat zulks 'lag
in de lijn der „consequentie", voortsprui
tende uit Let in October genomen besluit.
Onder deze categorie nam de bur
gemeester der hoofdstad een eerste
plaats in. want hij heeft ronduit ver
klaard dat hij zich in het Dagelijksch
Bestuur geplaatst had naast die wet
houders, die deze gemeentebemoeiing
voor-stonden. Niét omdat de hoer De
Vlugt. als goed anti-revolutionnair, ge
acht kan worden een beslist voorstan
der te zijn van dergelijk gemeentelijk-
sociaal optreden, doch omdat hij eerlijk
verklaarde als burgemeester der hoofd
stad de „consequentie" van het Raads
besluit vac October te moeten aanvaar
den, in het belang der minderbedeelden
onder de burgerij Nu de burgers een
maal de zekerheid hadden, dat de brood
prijs niet boven de 20 cent zou ko
men, zou het z. i. onverantwoordelijk
zijn geweest als de gemeente bij de
steeds stijgeude meelprijzen zich verder
afzijdig zou hebben gehouden en dus
toegelaten hebben, dat de bakkers door
die liooge prijzen den broodprijs in even
redigheid misschien eenige centen boven
de twintig zouden hebben gebracht
Hier gold het geen politieke kwestie
voor hel hoofd «onzer. gemeente, doch
hel algemeen belang en dat liet de bur
gemeester gaan boven-zijn politieke le
vensopvatting, niettegenstaande zulks
'olgens den leider der anti-revolutionaire
fractie in den Raad, 's burgemeesters
politieke medestanders „met droefenis
vervulde."
De buitenstaanders echter hebben uit
het gebeurde zeker meer dan ooit de
zekerheid gekregen voor zoover zij
die nog niet mochten hebben gehad -
dat de belangen der burgerij bij dezen
burgemeester, ook al behoort hij naar
zijn politieke en religieuse beginselen
bij een betrekkelijk maar kleine fractie
der Amstcrdamsche burgerij, veilig zijn.
Maar dal alles neemt niet weg, dat
een gevaarlijk „precedent", in October
geschapen, in Januari gevolgd door de
natuurlijke ..consequentie" daarvan, le
zijner tijd nog danig zal nawerken, wan
neer men in Amsterdam misschien eens
voor een duurte van andere artikelen
dan dagelijksch gebruik zou komen te
staan
En dat alles is niet alleen van het
grootste belang voor ons, Amsterdam
mers. alléén, docli voor het geheele
laud, want feitelijk is nog steeds waar,
wal waar was m Yondel's tijd. n.l. dat
in belangrijke aangelegenheden het ove
rige Nederland den blik naar de hoofd
stad wendt en vraagt „hoe doet rrfen
het daar?"
SINÏ SANA
wierp hij een vluggen blik over zijn
schouder en begon te rennen Het vol
gende oogenblik was hij verdwenen in
een randje berken, toen werd hij weer
zichtbaar daarboven, waar ik hem zag
klimmen als een aap, want dat deel
was weer erg steil en dook toen achter
een heuvelrug, waarna ik hem met meer
terug zag.
Al dezen tijd was ik hem achterna
geloopcn en was een heel eind weg toen
een stem mij toeriep te blijven staan
Ik was aau den bovenrand van het
bosch en toen ik stilstond en omkeek
zag ik de open helling van den heuvel
onder mij
De advocaat en de officier van den
schout stonden juist hoven den weg en
riepen en wuifden mij terug te komen,
en links van keu begonnen dc rood-
jdssen, het musket in dc hand, een
voor een hel lagere woud uit te kruipen
„Waarom zou ik terugkomen?" riep
ik, „komen jullie liever hier
„Tien pond, als je dien jongen vangt!"
riep de advocaat, „hij is medeplichtig.
Hij was hier geposteerd om ons aan de
praal te houden
Bij dat woord, dat ik duidelijk kon
hooren, ofschoon hel den soldaten, niet
mij werd toegeroepen, klopte mijn hart
in mijn keel. door een geheel nieuw
soort angst. Het is dan ook heel iets
anders zijn leven te verdedigen, dan le
Uit Stad en Pfovsüüs».
Uit Walcheren.
Donderdagavond belegde de Werk-
mansvereeniging „De Vooruitgang" te O.
en W. - Souburg ter gelegenheid
van haar 35-jarig bestaan een feestver-
gadering in 't lokaal „de Zwaan".
In de openingsrede, uitgesproken door
den voorzitter van de voorbereidings
commissie van dezen avond, den heer
J. de Priester, werden de in groote ge
tale opgekomen aanwezigen hartelijk
welkom geheeten. Spr. richtte een bij
zonder woord van dank tot den heer
van Weele, die in vele gevallen als ad
viseur dezer vereeniging was opgetre
den, wat haar zeer ten goede is ge
komen.
Hierna werd het woord gevoerd door
den voorzitter der vereeniging, den heer
W. Verkroost, die in groote trekken de
geschiedenis dezer nuttige vereeniging
naging. Als oprichter dezer vereeniging,
aldus spr. kan worden beschouwd de
vluchten voor1 het gevaar dat leven en
reputatie 'bedreigt. De zaak was boven
dien zoo plotseling gekomen als een
donderslag uit een helderen hemel, dat
ik hulpeloos van ontzetting was. De
soldaten verspreidden zich, sommigen
liepen mij achterna, anderen richtten
hun geweren op mij en nog stond ik
stil.
„Duik hier tusschen de boomen", zei
een slem vlakbij.
Ik wist nauwelijks wat ik deed, maar
gehoorzaamde en juist toen ik bukte,
hoorde ik licl knallen van de schoten
en hel gieren van de kogels door de
bergen.
In de schuilplaats tusschen de hoo
rnen vond ik Alan Breek met een visch-
hengel in zijn hand. Hij groette mij met,
waarlijk, er was geen tijd voor beleefd
heden, alleen 'zei hij „kom" en rende
weg langs de berghelling in de richting
van Balachulish en ik volgde hem als
een schaap.
Nu eens renden we tusschen de ber
ken, dan bukten we achter lage bul
len op dc berghelling,"dan weer kropen
wij op handen en voeten door de hei
de Dc snelheid was doodclijk, mijn
hart scheen tegen mijn ribben te bon
zen en ik had tijd noch adem om te
spreken Alleen herinner ik mij, dat
één ding mij verwonderde, dat Alan nu
en dan in zijn volle lengte overeind ging
FA BELDEROK VAN R00
WONINGINRICHTINGEN
HARINGPLAATS - MIDDELBURG
INTERESSANTE
- COLLECTIE -
MODERNE
KARPETTEN
EN LOOPERS
NIEUWE SORTEERING BIJPASSENDE
MODERNE GORDIJNSTOFFEN
(tngez. Med.)
heer v. d. Boogaard, die door den nood
der tijden geïnspireerd werd tot het op
richten dezer vereeniging, aangezien de
arbeider ook in die dagen min of meer
afhankelijk was van de goedwilligheid
van zijn patroon. Zoo werd in Dec. 1889
een vergadering gehouden tot oprich
ting dezer vereeniging, terwijl in Jan.
1890 de eerste contributie werd geïnd.
In 't zelfde jaar werd reeds aaa zie
kengeld, dank zij de donateurs, een be
drag uitgbetaald van f 320.
In de 35 jaren waren 53 leden door
overlijden aan de vereeniging ontvallen
en aan 52 weduwen een bedrag uitge
keerd van f25.waarvan f 1100 door
de leden, buitengewone heffing, en
f 200 uit de kas. Zelfs werden enkele
leden gedurende drie volle jaren een
uitkeering toegestaan.
Hierna bracht spr. een woord van
dank aan den penningmeester, den heer
A. Pieterse, die zich gedurende 31 jaren
belangeloos de moeite getroost heeft een
deel van zijn Zaterdagmiddag op te
offeren om ziekengeld uit te betalen.
Totaal is aan ziekengeld uitbetaald
f 27.702.371Jt. Indien wij bovenstaande
resumeeren, kan toch niet anders ge
zegd worden, dan dat deze vereeniging
volkomen aan haar doel beantwoordt,
en dat alle leden bijbrengen wat ze kun
nen.
Hierna sprak de heer v. Weele, die
bestuur en leden hartelijk geluk wensch-
te met dezen dag. Spr. zeide dank voor
de aan zijn werk toegebrachte hulde.
Het is nooit sprekers bedoeling geweest
„de eerste viool te spelen". j.-tj
Bij afwezigheid van den Burgemees
ter, werd de vereeniging namens het
gemeentebestuur gefeliciteerd dooci den
heer Jobse. dBKfl
Als blijk van waardeering! S/o
onvermoeide werk van voi/tzflT
penningmeester werden hun As
blijken van waardeering ovl
terwijl de heer de Priester miS
dat de voorzitter deze funclïï
vervulde en de penningmeestw
31 jaar. Laatstgenoemde is "M
der vereeniging. ftA'
Hierna werd het ernstige^v
liliffilL.
staan en terugkeek en iedere- nfhal dat
hij dit deed, hoorde ik van ver het
geroep der soldaten.
Een kwartier later stópte Al ai
plat neer in de hei en/j
mij
„Nu", zei hij, is het etfet als ik,
want het gaat om je Ale
En met dezelfde
met oneindig meer O.ubf. obu:
men we weer de beriftelllhe
helzelrde spoor dat
nomen of missclneri'
neerviel boven 1°%^-ar-TrnT.—
more, met zijn hqéhd m 'dc varens en
hijgde als een hond V
Mijn zijden dc&ijh blj^jdijn hoofd
was zoo duizelig, cfi' in ijl hing zoo
Jr1' Ip.ttc' en droogte,
;Q6?vig§ial£een doode
uil mijn mond
dat ik naast lied?
HOG
Ik spr eel-rfp't'J
r-Y'TiT
|ft in het
rmore
S.',IIij stond op,
bo s chS'.AoL
Alan bckWafi£?hët
ging naar dé2' rkadV; trr hét bosch, keek
een poosje'^HStI;'pfi': fc'itfam toen terug
en ging Sjfe»
„Wel", £eP[ hij: AXTat was op, het
kantje, DtofieSmtmR
Ik zei mÜ, lictftUY^elfs mijn gezicht
niet van r.'ori-S :op Ik had ivuorü
gezien qh^;o!'1gtTK>'te, blozehÜd; jr-riale
iman oogenblikkotf zicBHS «ter
togzenvan «ién aanblik
ec bet ""algrijzi