16.
Dinsdag 20 Januari 1925
168s Jaargaut.
OURANT.
pi] dit nummer behoort een BijvoegseL
S. D. A. P., LOON,
EN VAKVEREENIGING.
Kondag heeft de Vereeniging van Soc.
Dem. Gemeenteraadsleden te Utrecht ge
sproken over de loouen van het gemeen-
lepersoneel, aan de hand van het reeds
met een enkel woord door ons vermel
de praeadvies van den heer Wibaut, wet
houder van Amsterdam.
Er is daar geen conclusie genomen,
maar wat daar gezegd werd, is weer de
aandacht waard als symptoom van de
moeilijkheden waarin de S. D. A. P ge
raakt, nu zij door het bezetten van wet
houderszetels mede verantwoordelijk is
voor den financieelen gang van zaken,
en dus ook voor de vaststelling van loo-
nen van het overheidspersoneel in een
periode waarin de loonen een algemeene
neiging tot daling hebben.
Zooals men weet komt het praeadvies
van den heer Wibaut hierop neer: dat de
loonen van het overheidspersoneel, vast
gesteld in een periode van algemeene
duurte, niet onaantastbaar zijn; dat ze
de loonrichting in de particuliere oedrij-
ven moeten volgen, mits vastgesteld in
georganiseerd overleg.
Dal zijn dingen die ook door een vol-
kapitalist kunnen worden gezegd. Maar
ze klinken wat ongewoon in een om
geving waar met het zoo lang als do
taak der partij-leden heeft „beschouwd
om bij loonregeling altijd nog een schepje
te gooien op het loonvoorstel van een
ander. Na alles wat in die kringen is ge
fulmineerd tegen de intrekking van arti
kel 4G voor de rijksambtenaren, is het
een omkeer om nu uit te spreken dat
de loonen, „vastgesteld op den top van
eon duurtegolf", zooals een <ler sprekers
het uitdrukte, niet onaantastbaar zijn
En voor de vakvereenigingsleiders, die in
de laatste jaren inderdaad commis-
royageurs in loonsverhooging waren
de kwalificatie commisvoyageurs is van
den heer Wibaut, zij het ook in den vorm
van 'U grapje is 't een onbehaag
lijke nieuwigheid zich nu door de poli
tieke partij tc hóorcu v^ooihoiKleil aai
ze hebben mee te werken aan loons
verlaging.
Van de 21 sprekers op die vergadering
heeft zich "echter geen een durven verklar
ren tegen de stelling, dat die loonen niet
onaantastbaar zijn. Maar wel verklaarden
verschillende sprekers dat ze veel last
hadden van het Amsterdamsche voor
beeld, omdat vroeger altijd het standpunt
der partij is geweest dat zij de loonen
van het overheidsbedrijf moest doen zij»
een voorbeeld voor het particuliere be
drijf.
En nu zou men als socialist geroepen
vrorden de positie der arbeiders te druk
ken door een algemeene loonsverlaging
te aanvaarden, hoewel er nog altijd be
drijven zijn waar het loonpeil nog dicht
bij bet oorlogspeil is» Het werd niet de
juiste taktiek voor de socialistische par
tij geacht de particuliere loonen te vol
gen, die zich richten naar het indexcijfer
Voor het overheidsloon gelden andere
eenheden Enz.
Men vond Wibaut te theoretisch, wat
blijkbaar wilde zeggen: dat men de prak
tijk niet aandurfde.
Het belangrijkste van het geschil blijkt
echter wel te zijn de daardoor ontstane
tegenstelling van politieke partij en vak-
vereeniging. Er waren wel geen vakver
eenigingsleiders op de vergadering. Maar
hel bleek uit het gesprokene
De heer Wibaut eindigde zijn repliek
met de verklaring.
„De allerslechtste dienst dien men
aan de partij kon bewijzen, zou zijn
als men haar, ook bij de sterke ont
wikkeling der vakbeweging, maakte tot
een salariscomité Die tijd is voorbij.
Wij hebben niet te voeren de actie
voor de belangen enkel van liet over
heidspersoneel".
Zoo'n verklaring is een belangrijke
afwijking van wat jaren lang in de. prak
tijk een van de voornaamste punten van
de actie der S. D. A P. was. En welk
een gewicht daarbij -gehecht wordt aan
de tegenstelling met de vakbeweging,
bleek uit de mcedeeling waarmee de
voorzitter de vergadering eindigde, n.ï.
dal de vereeniging besloten heefl „te
pogen met partij en vakbeweging tot
een commissie te komen, die, na de
eerste mislukte poging, deze zaken gron
dig behandelt, en tracht tot eenheid te
BINNENLAND.
de zo.hertlh).
Op de vragen van den heer Braai be
treffende afschaffing van den zomertijd
heeft Minister Ruijs geantwoord dat hij
niet over gegevens beschikt, die hem zou
den machtigen tot de verklaring, dat ,,'l
overgroote meerendeel van het Ncder-
landsche volk verlangend uitziet naar
het, over het gehecle jaar, handha^n
van den Amsterdamschen tijd."
Een wetsontwerp inzake den z.g. zo
mertijd heeft het Departement verlaten.
Omtrent den inhoud daarvan kunnen,
volgens goed gebruik, thans geen raede-
deelingen worden gedaan.
VOORBED. IIOOGER EN IMIDDELB.
ONDERWIJS.
Bij Kon. besluit is: ingesteld ecne
Staatscommissie, aan welke wordt opge
dragen te overwegen in hoever de Re
geering, met inachtneming der grenzen
die de openbare kas stelt:
eene normale ontwikkeling van hel
openbare zoowel als van het bijzonder
voorbereidend hooger en middelbaar on
derwijs ook in de toekomst kan moge
lijk maken, en
b. een redelijk verband kan bevor
deren tusschen de salarissen van het
personeel van het middelbaar onderwijs
aan Rijksscholen, het personeel van tiet
voorbereidend hooger en middelbaar on
derwijs aan gemeentescholen en het per
soneel van het voorbereidend hooger
en middelbaar onderwijs aan bijzondere
scholen.
rassenhaat ,van het niet gelijk gerech
tigd beschouwen der niet-blanke rassen
en zeide, dal er maar een land is, waar
men niet vraagt naar kleur, naar gods
dienst naar afkomst, dat is de socialisti
sche sovjet-republiek Rusland.
Als spr. de onlwapeningsbeweging in
ons eigen land bespreekt, zegt hij, dat de
SDA..P. niet begrijpt, wat de V. D.
voor hebben, die willen een politieleger
omdat zulk een legér zal bestaan uit
geoefende bezoldige mannen, die een vas-
ste betrekking hebhen. Er zullen geen
verlofgangers meer zijn, die de wapens
kunnen hanteeren en het politieleger zal
zoo een krachtig wapen zijn in de han
den der kapitalisten om de arbeiders er
onder te houden. Spr. meent, dat de
D. zich hier loonen practische kapita
listen te zijn.
Spr. beloogde ,dat het eenige middel
a oen nieuwen oorlog af te weren
is het kapitalisme met het geweld der
wapenen te bestrjjdén en te verslaan.
- Met ingang van gisteren heeft de
Meelfabriek der Vereenigde Bakkerijen
aan het Kanaal alhier weer gedeelte
lijk, voor ongeveer twee derde van haar
capaciteit, het werk hervat. Van alle
weer In dienst genomen arbeiders is de
verklaring gevorderd, dat zij zich met
klachten over de arbeidsvoorwaarden in
de eerste plaats persoonlijk tot de di
rectie zullen wenden, evenals geschiedt
aan de fabrieken der 'N. V. te Rotter
dam en Den Bosch.
üit Staö Provineig.
STa. de befaamde brochure van wet-
houder de Miranda was het bestaan van
het geschil niet meer weg te doezelen.
'Na deze vergadering te Utrecht is het
duidelijk, dat vele socialistische raadsle
den met onbehaaglijkheid gevoelen een
terugtocht te moeten aanvaarden. Begrij
pelijk. Want voortaan zal hun de wind
uit het zeil genomen zijn, wanueer ze
zich aandienen als dè beschermers van
het overheidspersoneel.
Men meldt ons.
De Uongaarsciie kinderlfein, waarme
de 255 kinderen naar Zeeland komen, zal
Woensdagmiddag om 12.08 uur uit Roo
sendaal verlrekken (zijnde de gewone
boemeltrein, die te Goes te 1 27 uur en
te Middelburg te 2 aiur aankomn tv uïn-
ueren voor Zeeuwsch-Vlaanderen (Ooste
lijk deel) gaan over Hansweert-Walsoor-
den, die voor het Westelijk deel over
VHssingen, die voor Schouwen gaan over
Rotterdam.
Uit Middelburg.
In het verslag van de raadszitting
alhier van 22 Dec. hebben we kort ge
meld dal was ingekomen en naar R en
W is verzonden, een adres van de Sla-
gerspatroonsvereeniging inzake de in
richting van een gemeentelijke slacht
plaats
Uit een afschrift van dit adres, dat ons
thans onder oogen komt, blijkt, dat in dat
adres verschillende posten van de exploi
tatie-rekening voor zulk een slachthuis
anders worden berekend dan in het rap
port.
Zoo schatten adressanten hel keurloon
niet op een opbrengst van f 21.000, maar
op f13728.43, waarbij zij de cijfers van
het gemeenteverslag over 1923 als grond
slag nemen Zij béloogen voorts dat hel
op f 5000 geraamd keurloon voor inge
voerd vleesch vermoedelijk geheel zal
vervallen, gelet op hetgeen in de Tweede
Kamer werd gesproken over art 8 der
Keuringswei Verder achten zij de op
f2000 geraamde opbrengst van de koel
cellen 75 pet. te hoog, daar de meeste
slagers him vleesch thuis bewaren in
ijskasten, waarvoor zij het ijs, op straffe
van hooge boelen, moeten betrekken
de coöp. Ijsfabriek.
Zij ramen de lasten op f 28 136, en de
baten op f 17.528.43. Nadeelig saldo een
bedrag van f 10.607.57, wat h.i. nog zal
worden verhoogd door meerder perso
neel en onvoorziene uitgaven. Om dat
nadeelig saldo te dekken zouden de keur-
loonen met 100 pet moeten Avorden ver
hoogd.
Voor de afdeeling M i d (1 e 1 b u r g
van dc Communistische partij Holland,
sprak gisterenavond op de bovenzaal van
de sociëteit „de Vergenoeging" het Twee
de Kamerlid dr. W. van Ravensteijn over
den „Internationalen toestand".
Voor een ongeveer 70 toehoorders
hield de spreker een uitvoerig beloog,
waarin hij in het eerste deel ontkende,
dat een pacifistische stroom door de we
reld gaat, neen volgens spr is er in de
huidige kapitalistische maatschappij veel
eerder een oorlogstrooming, wat spr met
tal van feiten uit de laatste maanden
meende te "kunnen aantooneu.
Verder zette spr. uitvoerig uiteen hoe
z. iheel de wereld Ihans afhankelijk is
van de Amerikaansche groole financieele
wereld. Men wil Duitscliland nu dwingen
in termijnen te betalen d.w.z. de Duitsche
arbeiders ^1 ie de loonen zullen zien da
len, wal ook weer terugwerkt op die van
dc arbeiders der omliggende kapitalis
tische landen.
Spr. wees ook op het gevaar van den
U i l Zuid-Berelanü.
Maandagmorgen kwam de raad van
R i 11 a n d-B a t h in voltallige vergade
ring bijeen, geopend met de gebruikelijke
n ieuwjaarsredevoeringen
Verzoeken om voorschot op de ge
meentevergoeding voor 1925 van de be
sturen der R. K. school en der Ohr.
school op Gcref. grondslag, worden inge
willigd
Door B. en W. wordt voorgesteld over
te gaan tot aanleg van gas- en waterlei
ding in de nieuw ontworpen straat De
Mabcg is bereid den aanleg van gas te
doen geschieden, mits over het bedrag
der knslpii ir/wi nacht beb"~1'4 tv-
den belaald, terwijl aan de waterleiding
maatschappij een garantie van 10 pet.
moet worden uitgekeerd per jaar van dc
aanlegkosten, waarvan echter dc op
brengst in aftrek gaat B. en Wl geven de
voorkeur aan volledigen aanleg terstond,
daar aanleg in gedeelten naar behoefte
veel dubbel werk veroorzaakt en men
bovendien geregeld met een slechte be
straling zit. Jammer is het, dat de Raad
vroeger niet dadelijk tot het leggen van
een hoofdleiding besloot. De woningen,
thans aan de zijleiding aangesloten, zou
den eveneens aan de hoofdleiding kun
nen worden aangesloten. Dc heer v. d.
Sande begroet het voorste! met instem
ming De heer v. Boven spreekt zich
eveneens vóór het voorste! uit, maar be
treurt het dat de Raad hiermee niet
reeds vroeger is aangevangen Zi. is dit
te wijten aan een onjuist advies der Wa
terleidingmaatschappij. De voorz merkt
op, dat niet de directie, maar de raad
beslist, en juist de raad wilde destijds
dezen weg niet uit, hoewel de directeur
goed had ingelicht. De heer v. d. Sande
sluit zich bij de woorden van den voorz
aan De heer Butijn geeft als zijn oor
deel te kennen, dat de bewoners wor
den gedwongen hun huis aan de water
leiding aan te sluiten en nu zou de
gemeente worden gedwongen om uit
breiding van het buizennet te bekostigen
Dat moet dc maatschappij dan maar
doen De heer v. d Sande en de voorz
wijzen den heer Butijn op de gemeente
verordening, die hier voorschriften geeft,
waarop de heer Butijn zegt dat als hij
vroeger alles precies geweten had, hij
er nooit toe zou hebben medegewerkt
Met de stem van den heer Butijn legen,
wordt het voorstel aangenomen.
Aan M. 0. Walraven wordt van het
nieuwe bouwterrein grond verkocht tot
een breedte van 13 M. en de volle diepte
De heer Butijn merkt <jp, dat het per
ceel niet 45 M diep is, zooals adressant
vraagt, maar 40 M.
Op voorste! van B en W, wordt beslo
ten een lantaarn te plaaKen aan „Dc
Haasjes" Alleen de heer Butijn verklaart
er zich tegen, daar hij voor zich geen
behoefte heeft aan een lantaarn.
Vervolgens gaat de raad over in ge
heime zitting Na heropening der open
bare vergadering wordt het suppletoir
kohier der bedrijfsbelasting vastgesteld
tot een bedrag van f240. Nadat de lieer
Kalle antwoord heeft ontvangen op een
vraag betreffende de gemaakte pulten
aan den Langeudijk. sluit de voorzitter
de vergadering.
Zeeuwse h-V laaudereu O. D,
Bij Kon besluit is toegekend de aan
dc Orde van Oranje-Nassau verbonden
eere-medaille in zilver, aan A. Aars^n,
machinemeester bij de Eerste Nederland-
sche Coöp. Beetwortelsuikerfabriek, te
Sas van Gent.
Uit Zeeuwse h-V laanderen W. D.
- In den nacht van 18 op 19 dezer zijn
bij V. A. te Heille-S luis weder een 6-tal
postduiven ontvreemd. Daar dit al enkele
malen is voorgekomen in den omtrek,
mag dit voor duivenhouders een aanwij
zing zyn op hun hoede te wezen.
KERKNIEUWS.
Bedankt voor het beroep naai- de
Geref. Gem. te Goes ds. A. de Blois te
Vlaardingen.
Zondagmorgen werd ds. A. Andree,
van Werkendam overgekomen, in de Ge
ref. kerk te Krabbend ij ke bevestigd
door ds. A. P. Lanting, van Wolfaartsdijk,
met als tekst Efeze 4 vers 11 116.
Des namiddags deed ds. Andree intree
met een predikatie over Col. 1:27b en 28.
Beide malen, vooral 's middags, was de
nieuwe kerk vol.
o-
Geref. Kerk.
Beroepen te St. Laurens L. E. Smilde,
cand. te Utrecht.
o—
Vrije Evang. Gem.
Op het drietal te OudeBildtzijl k-omen
voor J. Karelse, caud te Goes en ds.
P van Vliet te Wemeldinge.
ONDERWIJS,
Benoemd met ingang van 1 Mei
tot onderwijzeres aan de Chr. school
te Oostkapel le uiej. J C. Wiersin-
ga. te Domburg. (de Z.).
VERKEERSWEZEN, POST EN
TELEGRAFIE.
Verplaatst van s Gravenhage post
kantoor) naar V1 i s s i n ge n de besteller
Ch Wisse.
- Maandag is aan den zeedijk te R 11-
Ruiter ten gevolge van den dikken misi
het Engelsche stoomschip Godig" om
hoog gevaren. Daar het schip nog al
hoog zit, is liet bij den vloed nog niet
vlot kunnen kómen.
De inkomende Harwichboot „Ar
changel" is in den mond van den Water
weg bij Roodeton no. 1 aan den grond
geloopen. Sleepbooten zijn derwaarts
vertrokken. Er is geep gevaar voor hel
schip. Een dikke mist hangt boven het
water.
'L uchlva a rtrer bindingen en
toekomstplannen.
Over bovengenoemd onderwerp sprak
gisterenavond in de grootc bovenzaal
der sociëteit SI. Joris alhier voor le
den en genoodigden van het hier ge
vestigd departement der Nederlandschc
Mij. van Nijverheid en Handel, dr. C.
te Lintum, uil den Haag.
De spreker, na door den voorzitter
van het departement, mr. J. J. Heyse,
te zijn welkom geheeten, wees op de
belangstelling voor de luchtvaart, ook
hier in Zeeland Hij is geen vliegenier,
geen bestuurslid van de IC. L M, en
geen vliegluigfabrikant; hij is alleen zeer
belangstellende in hel luchtverkeer, dat
iets romantisch, ja haast iets boven-
menscliclijks heeft. Spr. zal er geen
technische of militaire verhandeling over
houden, slechts een historische, geogra
fische en economische beschouwing ge
ven.
Spr wijst op de mythologische per
sonen van Daedalus en Icarus Die moe
ten bij een historische beschouwing voor
op, want zij zijn dc eerste menschelijke
levens, die gevlogen hebben
Spr. gaal de sage na. Icarus, wiens
vleugels mei was waren bevestigd, vloog
over de zee, doch kwam te dicht bij
de zon, toen smolten zijn vleugels af En
nu moet men juist hoog vliegen over
de zee. Daedalus kwam goed over, hij
verdient dus de grootste eer, hij is de
eenige goede vliegenier van alle vroe
gere eeuwen,
Spr. wees er vervolgens op, dat er nog
'lauden zijn zonder wettelijke bepalingen
op liet vliegen. En toch zijn die nood
zakelijk, om ongelukken tc voorkomen
Hier zijn wel verschillende verorde
ningen, o. a. de ministerieele beschikking
van 28 Mei 1924. die voorloopig wel
voldoende is. Er is een scherpe keuring
voor hel vliegtuig, en er zijn bewijzen
van geschiktheid voor de bemanning
voorgeschreven. Voorts een inschrijving
bij de afdeeling luchtvaart van het de
partement van Waterstaat; er zijn voor
schriften voor de route's en voor een
kruising van vliegtuigen. Meer over een
en ander kan men vinden in het jaar
boekje der ICon Ned. Vereeniging voor
Luchtvaart.
In Duitscliland is een wet op de
luchtvaart, en is het aan alle vreemde
vliegtuigen verboden over het territorium
"le vliegen; er worden echter vergunnin
gen gegeven, wanneer dat wordt ge
vraagd. Ook Sovjet Rusland kent een
wettelijke regeling.
Er zijn voorts regelingen getroffen tus
schen de lauden, waar wij luchlverbin-
ding mee hebben. Nederland sloot tlie
:in 1922 met België en Duitscliland; en
ill 1923 met Frankrijk en Engeland
Spr. geeft voorts nog een kort histo
risch overzicht van de luchtvaart aan
de hand van een geschrift van lord
Northcliffc.
Hollanders zijn te weinig geneigd te
roemen op hun eigen land; daarom ver
dienen de vliegeniers naar Indië nu eens
een warme hulde te ontvangen.
Vóór dcu oorlog was hel vliegwezen
nog van weinig practisch nut. Er waren
demonstraties, die zeer veel geestdrift
opwekten (b.v. van Olieslagers in 1909).
De Kon. Ned. Vereeniging voor Lucht
vaart werd in 1918 opgericht.
Zij organiseerde in 1912 een ballon-
wedstrijd, die door een Hollander werd
gewonnen.
Van den oorlog heeft de aviatiek ge
profiteerd Er is toen een groole voor
uitgang getomeu op technisch gebied,
eu het vliegtuig is van groote militaire
beteekenis gebleken. Maar die militaire
ontwikkeling van hel vliegwezen Js zeer
eenzijdig geweest. Het vliegtuig werd er
weinig door bevorderd als vervoermid
del, en in hel geheel niet voor hel eco
nomisch gebruik
Na den oorlog cer.st kwamen de groo
te passagiers- en postverbindingen, zoo
als dc dienst Folkestone—Keulen, en
Londen—Parijs.
Hier in Nederland hebben wij zeer
goede rijksvhegteiTcinen gekregen Schip
hol, Gilze-Rijen, Oldebroek e a.) Alleen
Waalhaven is een gemeentelijk vliegveld.
De Elta heeft den stoot gegeven tol
de oprichting der K L M
Na den oorlog zijn ook de groote
vliegprestaties gekomen, zooals m het
jaar 1919 Newfoundland - Teriand
En ook de groote tocht om de were id.
die op het oogenblik in een der gioolsUj
dagbladen wordt beschreven
durf en moed!
Volgens een Amei ikaanscli periodiek
zou Engeland de grootste. Duitscliland
de veiligste, en Holland dc vlugste vlieg
tuigen hebben. Frankrijk wordt daarin
uiet genoemd, maar Frankrijk heeft onge
twijfeld de meeste lijnen.
De Ver. Staten zijn achtergebleven in
geregelde diensteu. Dat komt ook. door
dat een lijn zichzelf niet bedruipen kan,
door de dure benzine Er wordt dan ook
gezocht naar een andere brandstof
Toch hebben de Ver. Staten nog 9
particuliere lijnen, waaronder de langste
lijn New-York- San Francisco, die 4300
KM lang is. en alleen voor den post
dient. In 33Vs uur wordt overgevlogen,
's nachts door.
In Z. Amerika zijn geregelde diensten
tusschen Buenos Aires en Montevideo.
In Columbia is een maatschappij, die wèl
zichzelf kan bedruipen.
In de tropen heeft men een lijn Cay
enne -St Laurent, in Australië o.a. een
lijn Sydney -Adelaide, maar daar wordt
gevlogen met subsidie van het gouver
nement. Australië is in dat opzicht de
Ver Stalen vooruit. In Z Afrika is een
lijn Kaapstad—Port Natal in Japan \indt
men nog nergens vlieglijnen
Spr liet hierna een kaartje /.ten van
dc Europeesche luchtlijnen, waarbij de
verbinding niet Moskou en Turkije op
viel, alsook, dat er in Italië nqg in het
geheel geen luchtlijnen zijn. Voorts wer
den eenige plaatjes van ballons en van
verschillende Ivpes verkeersvliegtuigen
vertoond. js',..
Spr. vroeg zich daarna af, wal de toe
komst zal brengen Zeker verrassend
veel. gelooft spr. Van do plannen der
K. L. M. "wil hij mededeelen, dal 20
April tweemaal per dag weer efirducht-
verbinding met Kopenhagen komt, en
een doorgaaude verbinding Parijs--Brus
sel- Rotterdam- Amsterdam Hamburg
Kopenhagen.
Voorts bespreekt spr de verbindiug
Ostende—Walcheren. De K. L. M voelt
veel voor dit plan ep ziet er ook wel
heil in, nu Ostende 's zomers zoo druk
wordt bezocht Doch of er spoedig iets
van komen zal, daar is nog niets van
bekend Ook in verband met het aantal
vliegtuigen Spr. raadt aan er steeds voor
te blijven arbeiden, en wenscht de tot
standkoming toe.
Mr Heijso dankte den spreker
D.e afvloeiing
Volgens het Tijdschrift voor Posterijen
en Telegrafie is aan een aantal hoogere
ambtenaren bij P en T. bericht, dat
de door hen ingezonden sollicitaties naar
vacante directiesbui ten beschouwing
moesten blijven in verband met de mo
gelijkheid dat ook zij: binnen afzienbaren
tijd voor afvloeiing in aanmerking zul
len worden gebracht.
Aan 40 direteuren voortgekomen uil
