I FEUILLETON, BIJVOEGSEL Vrijdag 16 Jan. 1925, No. 13, BINNENLAND. Dl- GRONDSLAGEN VOOR DE KAT». CANDIDA ATSTELLING. Uil mededeelingen in - Katholieke bla den lezen we, dat hel Adviseerend Ooi lege uit de 11. K. Staatspartij eenparig van oordeel was dat de Kamerfractie geen afspiegeling dient te zijn van denk richtingen; en dat zij niet moet beslaan uit specialiteiten. Dat komt slechts op de tweede plaats, Wenschelijk werd ge acht dat in de fractie komen een spe cialiteit voor Jioogei-r en middelbaar on derwijs een groot-werkgever, een prac- tisch middenstander, en, op de laatste plaats, een militaire specialiteit. Aan de twee aftr. ICath. ministers die vroeger een Kamerzetel hadden, moet er weer een worden afgestaan. Overwogen werd uil welke elementen men liet best Kamerleden zou kunnen missen indien er nieuwe elementen moe ten worden ingebracht. De zetels van de heeren Stulemeijer en Juten, die zich niet meer herkiesbaar stellen, zonden openvallen voor de beide ministers. En verder meende het college dat uit de goed vertegenwoordigde groepen van spe cialiteiten op het gebied van lager on derwijs en landbouw het best enkele personen gemist zouden kunnen worden. Verder uit de groep van hen, die een ambt bekleeden, minder goed vereenig- baar met het Kamerlidmaatschap, als wethouder van een groote stad, lid van Ged. Staten, voorzitter van een .Raad van Arbeid. Men zou bij deze uitschifling van zit tende Kamerleden hel oog hebben op de heeren Bomans (Ged.), Suring en Bulten van de lager onderwijsgroep, en Michielsen als voorzitter R. v. A^Ook de candïdatuur-Loerakker schijnt be dreigd. verlaten van hel klassestrijd-standpunt Eveneens naderen die denkbeelden onze meening over de medezeggenschap, die niet ontaarden mag in dictatuur over de leiding en nog minder in alleenzeggen schap. Maar liet zijn nog slechts teeke nen, vage teekenen zelfs, waartegenover verschijnselen, die het noodig maken met de noodigc nuchterheid gade te slaan al hetgeen zich in die Partij op het oogenblik afspeelt. De belangrijke rol, die daarbij .gespeeld wordt door den voorzitter van hot N. V. V., den heer Stenbuis, schijnt voorshands de kans op een evolutie in de straks genoemde rich ting niet te vergrooten. Voorts zij aangestipt, wat deze spre ker zei over hel eerste punt van hel programma van SI Michael de rente looze leeningen. De bedoeling is volgens hem geen an dere dan deze een vorm te zoeken die in mindere mate een kapilaalvernieti geilde lendenz heeft dan een heffing ineens. Zelfs van een heffing in kan men niet altijd zeggen, dal zij^lfapi- laalvcrnietiging tengevolge heeft Wanneer een Minister van Financiën zegt. dat hij van de salarissen van de ambtenaren een extra-helfing, die ieder jaar weerkeert, moet cischen, omdat hel budgel sluitend moet worden ge maakt en hij levens te verslaan geeft, dat liet sluitend maken van hét budget zóó moeilijk is. omdat er jaarlijkszoo'n groote post' op voorkomt aan rente en aflossing van leeningen, dan is St Mi- chiel van oordcel, dat liet rechtvaar diger is die heffing in eens te doen plaats hebben van de groolcre vermo gens, van de bezittingen van hen, die gemakkelijker door besparing het daar door geleden verlies weer kunnen inha len, of die zich in hun inproductieve uitgaven dan ietwat moeten bekrimpen, of hun buitenlandsche beleggingen een klein beetje moeten verminderen, dan van de weerloos aan de regeering over geleverde landsdienaren. Een heffing, die ten doel heeft staats schuld te delgen, vermindert het natio naal vermogen niet En kapitaalsvcrplaat- siug is geen kapitaalsvernietiging. Moch ten er tegen ïle rentelooze leening, die spr. in principe beter blijft vinden, tech nische bezwaren bestaan, die niet te overwinnen zijn, dan heeft spr. voor zich geen bezwaar de rentelooze leening te vervangen door een heffing in eens. De rentelooze leening is voor hem middel en geen doel. oogenblikkelijken toestand van mr. P J Troelstra's gezondheid aan toe, dat de dokter geen reden ziet tol ongerustheid, nu de gordelroos niet met koorts ge paard gaat. Het proces kan echter ge- ruimen tijd duren, terwijl de voortduren de zenuwpijnen en de daaruit voort spruitende slapeloosheid hel zenuwge slel in ongunstigen zin beinvloeden. DE HOUDING VAN ST. MICHAEL. In een rede door den heer Witlert Van Hoogland in Den Haag gehouden over St. Michael, heeft hij o. a betoogd, dat het bij deze beweging heelenlaal niet gaat om de coalitie. Spr. zegt de coalitie altijd een voor treffelijk middel te hebben gevonden voor de R. K. Staatspartij om haar doel zoo dicht mogelijk te naderen, en vindt ze nog steeds de meest gewenschte groe peering. Hel zou ook mogelijk zijn, dat de Kath. partij, als na de verkiezingen over eenstemming met de beide andere Chris telijke partijen eens niet te verkrijgen was, haar kracht zou zoeken in isole ment. Spr. weel niet of dit zoo'n nadeel voor de Katholieke Partij zou zijn. Spr. kan zich ook voorstellen, dat on derzocht wordt, welke aanrakingspunten er zijn met de S. D. A. P. Maar vast staat daarbij, dat de Katholieke Partij haar beginselen nooit zal hebben prijs te geven. Zou b.v. de S. Di. A. P. be reid zijn, de democratische gedachte in Christelijke richting te helpen uitvoe ren? Zeker er zijn leekenen, die er op wijzen, dat er bij een aantal vooraan staande inannen in de S. D. A. P. denk beelden rijpen, die een evolutie in die Partij niet tol de onmogelijkheden maken. De toenadering lot de bedrijfsorganisatie op Christelijkeu grondslag houdt in, het ONTVOMÜ door ROBERT LOUIS STEVENSON. Geautoriseerde vertaling van J. G. L. R. RET. 21). Het tij liep sterk om den iioek van het eiland en dreef de brik af. Twee men- schen werden aan hel roer geplaatst en soms moest Hoseason nog een handje helpen, liet was een vreemd gezicht die drie sterke mannen met hun volle ge wicht op liet roer te zien hangen, dat als een levend wezen zich verzette en hen terugwierp Dit zou gevaarlijk zijn ge weest, wanneer tl? zee niet een poos vrij was geweest van hindernissen. Bo vendien riep mr. Riach uit de mars, dal hij Vrij water vooruit zag. „U hadt gelijk," zei Hoseason tot Alan, „u hebt de brik gered, mijnheer. Ik zal daar aan denken, wanneer we afreke nen." En ik geloof, dat hij meende wat hij zei, en het gedaan zou hebben, zoo groot was zijn zorg voor de brik. Maar hier kom ik op hel terrein der gissingen, daar de dingen anders liepen, dan hij voor zag. MR. P. J. TROELSTRA. Bij het Partijbestuur van de S. D. A. P. is naar wij in „Het Volk" lezen, het volgende schrijven van mr. P. J. Troet- stra ingekomen „De verdere ontwikkeling van mijn gezjbndheidsloesland is niet van dien aard, dal zij optimistische beschouwingen omtrent nog te leveren preastatiex wet- tig'. i i „Had ik de mogelijkheid vercmdcr- steld, dal hel wegvallen van parlemen taire werkzaamheden mij tol venneer- derden en meer geregelden arbeid van „Hel Volk" zou in slaat stellen, deze verwachting heeft zich tot heden niet be waarheid, althans niet op den duur ,-,Ik ben sedert eenigen tijd bedlegerig wegens zware neuralgische pijnen,QWie thans voor gordelroos hebben plaats: ge maakt. Geschikt lol werken afgezien van nu en dan wat lichten arbeid - ben ik niel, zoolang dit duurt en de ervaring leert, dal, zoodra ik wel deelneem aan den arbeid, die met de leiding der partij gepaard gaat, zooals b.v. mijn deel neming aan de jongste partijraadsverga dering dit zich achteraf wreekt door zenuwaandoeningsverschijnselen: Zoo be vestigt zich, wat mij vau medische zijde herhaaldelijk werd verzekerd, dat ik geen verplichten arbeid meer op mij kan nemen." In die omstandigheden acht hij het noodig zijn ontglag te vragen als hoofd redacteur van het Volk, lid van hel Pj tijbestuur en als voorzitter der ICam< fractie, al blij ff hij Kamerlid lot de ver kiezingen. „Het Volk" voegt hieraan omtrent den VERKIEZINGSPROGRAM S. if. A. P. Het Partijbestuur der S. D A. P heeft voor het op 14, 1"> en 1G Februari tc Amsterdam te houden congres het vol gende verkiezingsprogram voorgesteld 1 Ontwapening, nationaal en inter nationaal. Ondersteuning en democrati seering van den Volkenbond 2. Wcrkloozenzorg. Wettelijke rege ling der werkloozenverzekering Werk verruiming. 3 Medezeggenschap en bedrijfsorga nisatie. Reorganisatie van hel georgani seerd overleg. •1. Volledige uilvoering der Arbeids- wel. Moederschapszorg Volledige uit bouw der sociale verzekering Staatspen- sionneering. 5 Krachtige bevordering van den bouw van arbeiderswoningen Afschrij ving, waar noodig. van crisis-subsidies. G Pachtwetten ter bescherming van den huurboer. l'itbreiding der cultuur gronden 7. Opheffing der Onderwijsvorslech- teriug, in de eerste plaats wederinvoe ring van het verplichte zevende leerjaar Bevordering van kunst en volksontwikke ling. 8. Onverkorte handhaving van hel recht van vereeniging en vergadering 9. Bezuiniging door reorganisatie van den Staatsdienst, met handhaving van een behoorlijk bestaan voor het overheids personeel. Belasting naar draagkracht verlichting van druk voor kleine inko mens. 10. Verbetering van de huwelijkswet geving in hel belang van de vrouw. 11. Bestrijding van hel alcoholisme 12.. Bevordering van hel zelfbestuur der O-Vcrzeesche Gewesten DE STAATSLOTERIJ. De maatregel, volgens welken bij de Staatsloterij '2000 nummers niet werden litgegeven, welke maatregel was inge steld teneinde andere, niet wettelijke lo terijen, in de uitoefening van hun bedrijf te belemmeren, is opgeheven, uit over weging, dat dergelijke loterijen geacht moeten worden niet meer *te bestaan. de centrale landpn en vervanging van Noderlandsche credieten aan Duitscliland door Amerikaausche. Dit laatste vooral heefl gedurende de afgeloopen maanden op groote schaal plaats gehad en deze beweging schijnt nog lang niel haar rust punt te hebben bereikt Verder valt Ie wijzen op de aflossing van 'l voorschol van den Neder land schen slaat aan Nederiantlsch Iiülië en de groo te bedragen, die de Indische ondernemin gen tengevolge van de opleving in de ('uituren en de gemaakte winsten thans Ie Amsterdam hebben uitgezet. Door dit alles is de posilie van onze Centrale instelling ook aanmerkelijk lërkl Zoo waren de biljetten-circulatie, plus de andpre opeischbarc schulden op 1 i Jan 1921 voor G3,8 pet. door goud plus goudsaldj in het buitenland pli uitenlandsché wissels gedekt. Op 12 Januari 11 bedroeg dit percen tage bijna 73,7 pet ~e verlaging van den rentestand bij de Ned. Bank "zal dan ook door handel industrie met vreugde worden begroet Zij vormt een nieuwe stimulans voor de opleving, welke zich thans meer meer begint te manifesteeren. „Eén. streek naar stuurboord," riep mr. Riach. „Reven voor den wind." En juist op hetzelfde oogenblik greep het tij de brik en nam den wind uit de zeilen. Ze draaide in den wind als een tol, en slootte het volgende moment op hel ?if, met een schok, die ons allen legen het dek wierp en mr. Riach bijna van zijn pl'aats in den moest schudde. In een wip was ik weer op de been. Hel rif, waarop wij waren gestooten lag juist onder den zuidwestpunl vaji Muil, bij een klein eilandje, dat Earraid heet. en laag en zwart aan stuurboord lag Soms kwam de deining heelemaal over ons heen, soms werkte zijnde arme brik alleen vaster op liet rif, zoodat wij haar |aan stukken hoorden slaan. Ik denk, dat Ik een beetje in de war was door liet geklapper van de zeilen, het gieren van den wind en het spatten van het water in hel maanlicht en door hel bewust zijn van gevaar, want ik begreep nau welijks de dingen die ik zag. Even later zag ik mr. Riach en de zee lui bezig bij de boot, en liep, nog met[ hetzelfde leege gevoel in mijn hoofd er heen, om te helpen en zoo gauw ik aan hel werk was, werd mijn geest weer hel der. Het was geeh gemakkelijke taak, want de boot lag midden op het dek en was vol tuigage eu het breken van de zware zeeën dwong ons voortdurend UIT DE PERS. Disconto-verlaging Ned. Bunk. Naar aanleiding der gister vernielde .erlaging van den rentestand, van de Ne- derlandsche Bank schrijft de „Maasbode" dal zij, al volgt zij ook zeer kort op de verlaging van 13 December 1.1. niet heel en al onverwacht komt. Zoowel de posilie van onze geldmarkt, als die van onze Centrale instelling als ook de phase waarin de algetneeue conjunctuur thans is getreden rechtvaardigen een zoodani-- gen maatregel alleszins. Reeds gedurende de laatsle maanden van het vorig jaar nam de ruimte op de geldmarkt steeds toe en deze beweging zette zich na de normale aantrekking als gevolg van de jaarwisseling ook gedurende de eerste eken van 1925 verder voort. Deze da ling van den rentestand op de open markt heeft verschillende oorzaken. Allereerst de binnenlandsche credietaf- bouw welke vooral ten gevolge van de bekende gebeurtenissen op banquair ge bied in de tweede» helft van 1924 in een qzeer snel tempo voortschreed, zoodat thans mag worden aangenomen, dat de meesle posities, welke nog uit hel vo rige hausse-tijdperk dateerden zijn geli quideerd. Aan dien binnenlandschen credielaf- bouw ging gepaard een vermindering van de credietverleening aan het buitenland tengevolge van de ruimere geldmarkt in KUNST EN WETENSCHAPPEN. Nieuwe u i t g a v e n. In Elsevier's Alg. Bibliotheek versche nen „I)e culturccle beteekenis van het lichtbeeld", door II C. Yerkruijsen, door den schrijver gekwalificeerd als een poging om na te gaan in hoeverre licht beeld en film de verdieping van de in nerlijke cultuur van een volk kunnen ver wekken. Van practisch belang is vooral hel hoofdstuk over de film in het onder wijs. Opvoedingsproblemen" door A Man- kes—Zernike, vooral bestemd voor de ouders, van wié velen nog niel heseffen dal di- opvoeding hun eigenlijke, hun spe ciale laak is. De schrijfster behandelt het vraagstuk achtereenvolgens op verschil lende leeftijden van hel kind Bij dc Ilollandia Drukkerij verscheen ..Vragen aangaande Christus", door GustaT Aulén, geautoriseerde vertaling uil hel Zweedsch; en een tweede druk van „Eerste licht stralen", door Alella Hoog, bedoelend godsdienstig onderricht te geven aan jon gt? kinderen. Bij C B van Goor en Zn. werd uitge geven „Miauwke", een uil het Engelsch verlaalde onderhoudende geschiedenis van een kater, door David Tonkins. Voor kinderen bestemd, en met eenige tee- keningen van den schrijver Een tweede druk verscheen bij J. Thieme C-ie van hel handige boekje „Moet ilc een testament maken, of ver anderen?" door J. W. Anl. Schepers Van hel Bezoldigingsbesluit voor Bur gerlijke Rijksambtenaren, 1925, verscheen bij N. Samson hel eerste stuk van een voor de praktijk door W. Muussc be werkte uitgave. Bij \V. de Haan kwam uit „Onze voelballers" door II. K. Teune geïllus treerd met afbeeldingen van de beroemd ste „interland-spelers hel leelijke woord staat er zoo; en elftallen. Een derde herziene druk verscheen bij Scheltenia en Holkcma van „Pracli- sche Hoenderteelt", van J. Pedcrsen Bjergaard, bewerkt door C. A M. Spruyl, met 132 afbeeldingen in den lekst en 1 afzonderlijke platen in kleuren. zing loegclichl werd met de bijbehooren- de proeven, De voordracht had ten doel een ver klaring lé geven van het ontstaan van elcclrische stro omen door inductie en de verschijnselen die daarbij lol uiting komen en welke hel beginsel gaven voor diverse machines en apparaten in de eleclro-praktijk. Door hel nauwe verband met magnetisme werd eerst een mag neetveld gevormd en de vervorming van dit krachtveld aangetoond als ijzer in de nabijheid gebracht werd. Nu het be grip van krachtveld duidelijk was, werd in zoo'n veld van enkele kunstmagneten een draadwinding gewenteld met als ge volg hol ontslaan van een electrischen stroom. Dit als beginsel voor dynamo's waarbij we le een sterk veld, 2e. een groot aantal te induceeren draden, en 3e een groote snelheid van die geleiders door hel veld noodig hebben op zoo danige wijze, dal hel aantal omsloten krachtlijnen door die windingen aanhou dend verandert. Vervolgens werd in een draadwinding met lamp een wisselend magneetveld gebracht, waarbij de lamp des le beter ging gloeien, naarmate het veld door ijzer beter gericht werd. In aansluiting hierop werd nagegaan de invloed die een primaire spoel met wisselstroom heefl op een secondaire spoel Hierbij bleek, dat we geweldige electrisclie spauniugen kunnen krijgen, die 'n vonkenreeks door de lucht sloegen, maar ook zeer sterke stroomen, die tot sterke verwarming van den secondaïren geleider aanleiding gaven. Na deze beginselen werd de transfor mator behandeld, zooals we die overal vinden en waarvan de algemeene con structie aangetoond werd. In aansluiting mol de werking van de inductieklos wer den hoog-frequentc wisselstroomen ge ïnduceerd van meer dan een millioen wisselingen per sec en waarbij de span ning lol ineer dan 200.000 volt opge voerd word. Spreker loonde de onge- vaarlijkheid van deze stroomen aan door de vonken op zich te laten overgaan en besprak de toepassing in de genees kunde. Na de pauze werd door aan eensluitende proeven aangetoond hoe door inductie zoowel rechtlijnige als draaiende beweging verkregen wordt Eerst werd steeds net beginsel getoond, om daarna de toepassing in de practijk le herkennen. De bedoeling was hierbij om den leek een inzicht le geven van de rem mende en drijvende werking van den inducliestroom om tot dc werking le komen van draaistroom- en één-phase- moloren Doordat de 24 proeven zeer goed slaagden, was hel een leerzame voordracht geworden, die zeker bij ieder in den* smaak viel. Tol slot bedankte de voorzitter, de heer Doets, den heer Frank en anderen voor sommige toestellen voor dezen avond aan hen ten gebruike afgestaan, en richtte een woord van waardeering tot den spreker voor de prachtige de monstraties. ONDERWIJS. In de Woensdag gehouden bijcen- koms! van de Vereeniging van JeerJing- mach ter Koopvaardij ie M i d d e 1 b u r g werd door den heer De Bléeourt, eere lid der vereeniging, een lezing gehouden over „Inductieverschijnselen", welke le lot ophouden, maar we zwoegden allen als paarden wanneer we konden. Intusschen kwamen de gewonden, die konden loopen, hel voorluik uil en be gonnen te helpen, terwijl de overblijven den, die hulpeloos in de kooien lagen mij ellendig maalden met hun geschreeuw en gesmeek om te worden gered De kapitein deed niet mee. Hij scheen met stomheid te zijn geslagen Hij stond bij liet want tegen zichzelf le pralen en kreunde luid wanneer liet schip op de rots beukte. Zijn brik was vrouw eu kind voor hein, hij had dag in dag uit liet mishandelen van Ransoiue aangezien, maar nu hel om zijn brik ging, scheen hij met haar te lijden. Ik herinner mij maar één ding meer van den tijd, dien we aan de boot werk ten, n.l. dat ik Alan vroeg, welk land het hier was en hij antwoordde dal hij het niet slechter had kunnen treffen, want dat het een land van Campbells was We hadden een van de gewonden op uitkijk gezel naar de zeeën, om ons te waarschu wen. Wij hadden de boot bijna in zee, toen die man met schrille slem riep „In godsnaam, houdt vast!" Wc merkten aan zijn loon, dat er iels buitengewoons kwam en werkelijk cr volgde een reus achtige golf, die de brik oplichtte en opzij kantelde. Of de waarschuwing nu te laat kivam, of dat ik mij niet stevig genoeg vasthield, weet ik niet, maar door hel plotseling kantelen van het schip, werd ik over de verschansing in zee ge worpen lie zonk, kreeg een grooten slok water binnen, kwam toen weer naar boven en zag even de maan, en ging toen weer naar omlaag. Ze zeggen, dal iemand de derde maai voor goed gaal. Ik ben dan anders dan anderen, want ik weet niet hoe vaak ik naar beneden ging en weer boven kwam. Al dien tijd werd ik lieen en weer gesliugerd, en geslagen en half verdronken en verzwolgen, en dit alles was zoo verwarrend voor mijn geest, dal ik niet bedroefd of bang was Even later merkte ik, dat ik een spar te pakken had, wat me een beetje hielp En toen was ik plotseling in rustig wa ter en kwam oen weinig tol mijzelf. Het was dc overtollige ra, die ik beet hield, en ik was verbaasd le zien, hoever ik al van de brik was. Ik schreeuwde nog, maar ze was blijkbaar buiten bereik van mijn stem. Hel schip was- nog heel, maar of ze de hoot in zee hadden, kon ik op dezen afstand en van mijn laag standpunt niet zien. Toen ik schreeuwde naar de brik, zag ik een strook water tusschen ons, waar geen groote golven kwamen, maar die toch heelemaal wit leek te zieden on in hel maunlicht vol kringen eu bellen was RECHTZAKEN. Hel O. M. bij de rechtbank le Roer mond heeft legen M. L. P., koopman te Venlc aangeklaagd van opzettelijke brand- brandslichling in een autogarage te Yen- lo, D/s jaar gevangenisstraf geèischt. x Onbevoegd uitoefenen der geneeskunde. Voor het Kantongerecht te Goes heeft Maandag terecht gestaan de zich noe mende dr. Lindeubergh, beklaagd van hel onbevoegd uitoefenen der genees kunde. Aan een verslag in de G. Crt. onl- leenen we daaraan het volgende Als eerste getuige werd gehoord De Moor van Ivortgene. die verklaarde, dat beklaagde hem heeft gemasseerd, bestre ken met zalf en bewerkt met een induc tie-klos. Geluige Jjeeft dadelijk baat van de behandeling ondervonden. Beklaagde heeft hem niet bevolen de geleverde medicijnen le gebruiken, het stond hem vrij, ze in te nemen of niet, hij hem vol- Soms dreef de heele strook naar één kant, als de staart van een reuzenslang, soms verdween alles een oogenblik en kookte dan weer op. Wat het was, be greep ik niet, en daardoor nam mijn vrees er voor toe, maar nu begreep ik, dat hel de gelijslroom moet zijn geweest, die me zoo vlug had weggedreven, en me zoo gruwelijk door elkaar had ge schud en ten laatsle, als vermoeid door dat spelletje, mij en mijn ra op zij had geworpen. Ik was nu heel bedaard en begon te voelen, dat iemand even goed van koude als door verdrinken kan sterven. De kust van Earraid lag vlak voor me, ik kon in hel maanlicht de heistruiken en hel flonkeren van het mica in de rotsen on derscheiden „Wel," zei ik tot mezelf, „als ik daar niet kan komen, is het al heel vreemd." Ik kon niet zwemmen, daar het water schaarsch was in onze buurt, maar toen ik met beide armen de ra omklemde, en met beide voeten achteruit trapte, merk te ik, dat ik begon te bewegen. Het was hard werken en het ging ver schrikkelijk langzaam, maar na een uur schoppen eii plassen, was ik tusschen de armen van een zandige baai gekomen, die omringd werd door lage heuvels. De zee was hier heel rustig, er fwas geen spoor van branding, de maan scheen

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1925 | | pagina 5