No. 8.
Zaterdag lO Januari 1925
168° Jaargang.
ANT.
'Bfl dit nummer behoort een Bijvoegsel.
RADIOPRAATJE.
We hebben Donderdagavond hier te
Middelburg zitten luisteren naar het con
cert van het Mengelberg-orkest te Am
sterdam. Rustig in een stoel, een si
gaartje rookend hebben we in een huis
kamer, tesamen met anderen kunnen
volgen hoe prachtig van zang, en hoe
indrukwekkend van voordracht de In-
instrumenten van dit orkest klonken;
heel anders dan bij de als in blik ge
conserveerde cmuziek van den gramofoon,
die op verre na niet zoo'n nuancever
schil kan bereiken. Er waren nog onvol-
komendheden. Zeker 1 De indruk in de
concertzaal zelf is véél intenser. En dan
zijn er de beruchte storingen. Er was eerst
'n zingende juffrouw ergens in de wereld
die eruit gewerkt moest worden; toen'
een zingende mijnheer. En langen tijd
bedierf een halsstarrige marconist in dc
pianissimo's de stemming door zijn mor
se-seinen. Maar we zaten toch voor het
wonder dat zulk een expressionisme in
muziek, zulk een verscheidenheid van
timbre der instrumenten, over djen af
stand kon worden overgebracht, door de
lucht, zonder verbinding.
Men zal zeggen, dat het voor ons toch
niets bijzonders meer was, omdat wij se
dert nu juist drie jaar lederen dag ecni-
ge malen draadloos berichten opnemen,
verzonden uit Amsterdam. Zeker, dat
doen we. En als we willen is een kleine
verandering aan ons toestel voldoende
om inplaals van droge efffectenkoersen
een vroolijk deuntje uit Parijs te hooren
Maar wat Donderdagavond plaats had
is toch iets nieuws, dat was tot nu toe
in ons land niet mogelijk. liet is dat ge
worden, doordat de Philips-gloeitampen-
fabriek (een belanghebbende bij de ver
breiding van ontvangtoestellen1» financi
eel hielp de masten van het uitseinstation
te Hilversum aanzienlijk te verhoogen,
en bovendien het gemelijk steunde .om
dit puikje van het puike, een Mengel
bergconcert, op te vangen en te ver
spreiden, het luchtruim in, ten bate van
ieder die een goed toestel bezit. Zoo zal
hedenavond de achtste Mahïersympho-
nie te hooren zijn, van ditzelfde orkest
met het Toonkunslkoor van Arasterdam
en lacht solisten.
Wat in de eerste plaats naar aanlei
ding van deze praestatie opgemerkt moet
worden is een uiting van bewondering
over den graad van verfijning, in deze
overbrenging van muziek bereikt. Wie
wil welen wal daarvoor noodig is, loze
in h et zoo juist verscheneu eerste num
mer van de „Rajlio-Luistergids" liet ar
tikel van G. W. white over de zuivere1
weergeving. Dan krijgt hij eenig begrip
van de eindelooze proefnemingen met
microfoons, lampen en transformators,
en van de zorgvuldige geluidsmetingen,
waardoor het mogelijk is geworden om
de zuiverheid van de weergeving te be
houden ,ook al wordt de oorspronkelijk
opgevangen en zeer geringe energie
door allerlei ingewikkelde toestellen ont
zaglijk versterkt. Op zich zelf is die ver
sterking al iets heel bijzonders (zelfs een
loudspeaker blijft voor ons een wonder),
maar dat de energie, opgewekt door het
zoo uiteeuloopend geluidstimbre van een
groot orkest al die versterkingstoestellen
kan passeeren zonder haar karakter te
verliezen, is nog verwondeiijker. Ter
loops zij gemeld dat (alleen een pauk niet
met zijn tijd meegaat. Dat doffe explo-
siegeluid is te grof (vpor draadioozc over
brenging Het wordt een ruw als een
bekkenslag, en vooral bij een symfonie
orkest tals dat van Donderdagavond waar
in de pauken zoo veel gebruikt worden,
hinderen ze den radio-luisteraar.
De verfijning van overbrengiug en
weergeving opent een perspectief van
zulke mogelijkheden, dal een opneming
als die van Donderdag vanzei r de ge-
dacbie doet gaan over de organisatie van
het uitzenden van een radio omroep.
Als we cenige jaren terugdenken, dan
was er nog een oertijd, waarin we nog
geen notie hadden van seinen zonder
verbinding en zonder dat men elkaar
zag. Toen hebben we eerst versteld ge
staan over de draadlooze telegrafie, die
wonderlijk gauw zich een piaats heeft
veroverd. Maar hij, die toen een tele
foonhoorn van zoo'n radio-locslei om
zijn hoofd deed hoorde alleen het
fluitende of knorrende getik van morse-
teekens.
Maai- toen naast die. voor ingewijden
onbegrijpelijke tikken, ook de measche-
lijkc stem kon worden omgezet in ener
gie, die na een tocht door het luchtruim
weer kon worden omgezet in den klank
van dezelfde stem, toen kwam de gewel
dig groote opbloei Er groeide een leger
van radio-enthousiasten, die met een
taaie toewijding zicli opdat speciale
deel dor natuurkunde toelegden, die hun
leven waagden Toor het aanleggen van
antennes, die uren en uren geduldig
zochten en zochten, die weken door
brachten met het zoo noodig zelf maken
van hun toestellen. We hebben toestel
len gezien van jongelui, die zelf al de dn-
'derdeelen in elkaar gezet hebben, zélf de
klossen met honderden meters draad
hebben opgewonden.
En we hebben ook de makkelijk te be
dienen toestellen gezien, die ny. door
de fabrieken werden afgeleverd
In Amerika was het aantal ontvangers
weldra ontzaglijk groot Vooral-* de toe
passing van den loudspeaker maakte daar
den „broadcast" populair. Men zegt dat
een van de redenen van dien bloei voor
al was gelegen in d© isolatie door de
groote afstanden, waardoor men nooit
in de gelegenheid was iets op tooneel- of
muziekgebied te hooien, totdat de radio
kwam.
Maar''tevens heeft men in Amerika ook
het eerst de noodzakelijkheid gevoeld van
een organisatie der uitzending. Voor uit
zending is een speciaal toestel noodig,
en nu kan men het wel zoo inrichten
dat ieder uitzendtoestel met een eigen
golflengte werkt, waarop de ontvangtoe
stellen dan moeten worden ingesteld,
maar de ervaring heeft geleerd dat die
vele uitzend toestellen elkaar geducht hin
derden. Er is daar toen orde in den
chaos gebracht. In Engeland ook
Hier in ons land heeft dc regeering,
geleerd door die ervaringen elders, van
den begin af daartegen gewaakt. Een ont
vangtoestel kan ieder hebben. Maar een
uitzendtoestel mag men alleen hebben
met verlof der regeering En daarmee
had deze het in haar hand om regelend
op te treden, door de verzenduren te
bepalen.
Het eerste groote Verzendtoestel van
draadlooze telefonie was hier dat van
den Nederlandschen effectenhandel die
aan de bankiers in de provincie dage
lijks de koersen eenige malen meedeelde
Nu juist drie jaar geleden is die dienst
gecombineerd met den berichtendienst
van het Persbureau Vaz Dias te Amster
dam. Wij hebben ons toen dadelijk aan
gesloten bij de bladen die de proef er
mee namen, en sedert ontvangen wij
eenige malen per dag op vaste uren be
richten, wisselkoersen, beursbericht enz
op die wijze. Het Rijk heeft dat verlof
ook niet voor niets gegeven Be aange
sloten bladen dragen ieder hun aandeel
in het zg. Luisterrecht dat Vaz Dias aan:
het Rijk moet betalen, en dat voor ieder
blad eenige "honderden guldens per jaar
bedraagt Behalve natuurlijk het gbonne-
piont bij dat nieuwsbureau. D» berichten
kunnen ook door anderen opgevangen
worden, die er niets voor betalen. Maar
zij mogen die niet gebruiken. Dus niet
publiceeren.
De meeste amateurs zullen daar ook
wel niet naar luisteren. Het is huti meer
te doen om het opvangen van concer
ten, opera's, declamaties, kinderverha
len. toespraken, enz, uitgezonden door
de groote uitzendstations in Chelmsford,
Londen. Parijs, Brussel, Zurich, 'München
enz.
In ons land hadden we nog als uitzen-
station dat van de Hilversumsche sein-
toestellenfabriek. Die deed dat voor
eigen reclame, om den afzet van haar
toestellen te vermeerderen. Zij engageer
de op bepaalde tijden eenige artislen,
een zanger, een strijkkwartet e.d., en de
amateurs vingen die concerten dankbaar
op. Maar zonder dal het hun een cent
kostte.
Maar toen de toestellen 'hier langza
merhand zoo werden, dat men makkelijk
dc groote buitenlandsche stations kon
opvangen, welke zich konden veroor
loven om belangrijke concerten van
eerste rangskunstenaars „om te roepen",
kwamen die. Hilversumsche uitzendingen
op den achtergrond. E(u joim ze even goed
te maken ,werd voor dc fabriek te duur.
Toen hebben eenige liefhebbers de
handen in elkaar geslagen, en in over
leg met de Hilversumsche fabriek een
vereeniging gesticht de Hilversumsche
Draadlooze Omroep ,die wel haar con
certen enz. van uit het station te Hil
versum. verzendt, maar die zelf de on
kosten van die concerten draagt, en ze
betaalt uil de bijdragon welke Zij van
haar leden ontvangt. Die leden, de z.g.
Luistervinken hebben zich lot een getal
van 1500 aangemeld. Dat is op vore na
met het aantal amateurs in ons land.
Maar misschien groeit dat met ieder
goed concert. Dat Philips concerten aan
bood als van het Amsterdamsch concert
gebouw, is natuurlijk een zeer welkome
propaganda. Want zulke uitzendingen
zijn uil den aard duur!
Die vereeniging heeft nu ook haar
eigen orgaan, de „Radio-Luistergids",
(uitgave Jacob van Campen, Amsterdam)
waarvan dezer dagen het eerste nummer
verscheen ,en dat naast algemeene arti
kels ,en veel meedeelingen over de Në-
derlandsche uitzendingen' ,o.a. bevat een
volledig programma telkens voor een
week van (alles wat (dooi- de .verschillende
stations in Europa wordt uitgezonden,
met de uren van uitzending erbij
En na dit praatje zal de niet-ingewijde
lezer waarschijnlijk ook beter begrijpen
de beleekenis van het bericht dat dezer
dagen, de Telcgr. meldde ,en volgens het
welk in Nederland binnenkort de radio-
omroep een rijksregeling zal ondergaan,
ongeveer in den trant van het Engelsche
broadcastingsysteem.
Van de radio-liefhebbers zou een ze
ker bedrag geheven worden, dat ten goe
de komt aan een nationale omroep-ma.it-
schappy, die de draadlooze voordrach
ten zal organiseeren Deze maatschappij
zou gevormd Worden uit drie groepen
van de bevolking, n.I. handel en nijver
heid, amateurs in engeren zin,, en een
groep die het inteltectufeele deel van de
natie zal omvallen.
Hoe dat geregeld zal worden staat ér
niet bij. Maar dat er een billijkheidsbe
ginsel aan Ion grondslag >ligt is onmiskenj-
baar.
En het kan niet anders of de regeering
zal, nu de radio zulk een hooge vlucht
neemt, ook in deze materie regelend
moeten optreden.
BIHMEMLAND.
DiE ONDERHANDELINGEN OVER I)F
W. SCJIEÏJ>E.
Het Antwerpsche blad Neptune, toont
zich zeer ingenomen met de Neder-
landsch-Belgische wisseling van gedach
ten welke thans te 's-Gravenhage aan
oen gang is.
„Officieel", aldus de Neptune, „be
treffen de besprekingen alleen het regi»
me van de Schelde en onze scheepvaart
Betrekkingen met Nederland. Wij kunnen
evenwel mededeelen, dat zij, officieus
althans, een grootere beleekenis hebben
en zoowel oeconomische als politieke
kwesties omvatten, welke de beide staten
aangaan
Hel blad stelt verder vast, dat dc be
trekkingen lusschen Nederland en Bel
gië in de laatste twee jaren aanmerkelijk
verbeterd zijn, en verwacht, dat de op Ie
lossen vraagstukken in een atmosfeer
van wederzijdsch vertrouwen en prac-
tischen zin zullen worden behandeld,
„Nederland weet", zoo schrijft de Nep
tune, „dal wij zijn onthaal in October
1914 niet vergeten hebben ,en dal wij
zijn, door de oeconomische crisis naar
België gedreven onderdanen bijna broe
derlijk onthalen. Onze eischen zijn matig
en rechtvaardig. De Schelde is een in
ternationale rivier. Wij vragen aan de
Hollanders, ons alle faciliteiten, welke
wij noodig hebben voor de vaart op
Antwerpen, zoowel in de geul van de
Wielingen als op de Nederlandsche
Schelde, te verleenen. Wij betalen de
kosten; het is dus enkel maar billijk, dat
onze Noorderburen zich zeer inschik
kelijk op dit gebied zouden betoonen."
Wordt dit doel bereikt, dan is er, al
dus de Neptune, geen enkel beletsel
meer aanwezig om de oeconomische be
trekkingen tusschcn de twee elkaar aan
vullende staten niet nog nauwer toe te
halen, vooral nu, waar overal aan tie
grenzen van Nederland en België protec
tionistische slagboomen oprijzen. Ook
cultureel is, naar het oordeel van hel
Antwerpsche blad toenadering, door
middel van gelijkstelling van wetenschap
pelijke diploma's, uilwisseling van pro
fessoren, enz., onmiddellijk nadat de
hangend gebleven politieke vraagstuk
ken hun beslag zullen hebben gekregen,
zeer gewenscht. Verder moet ook nog
het werk van Aug. Beernaert en Eug.
Baei ^niet dood worden geacht; een de
finitief accoord lusschen Frankrijk, En
geland, België en Nederland kan, zoo
meent de Neptune, even nuttig zijn, als
een oeconomische overeenkomst
MINISTER GODART RIJ PHILIPS.
De Fransche minister van arbeid
Justin Godart heeft gisteren een bezoek
gebracht aan de Philips Gloeilampen
fabrieken te Eindhoven
(Ing. Med.)
Uit Stad ars Provincie.
Uit Middelburg.
Gisterenmiddag heeft op den hoek
van de Burg en de Markt een aanrijding
plaats gehad lusschen een van de Burg
komende autobus en een van de Markt
komende vrachtauto. Beide bestuurders
hadden signalen gegeven Een naast den
bestuurder der vrachtauto zittend per
soon viel door de ruit en verwondde
zich daarbij vrij ernstig, terwijl beide
auto's door breken van ruiten enz. seha
kt i t Vlissingen.
Uit het voorstel van B en W.
van Vlissingen tot het aangaaneener
6 pCt. geldleening van t 650.000, welk
voorstel a.s. Maandag door den raad
wordt behandeld, blijkt, dat in de lee
ning o. a. is opgenomen f 145.000, zijnde
de gemeentelijke bijdrage \a den bouw
der R. H. B. S., en het converleeren
der 7 pCt. leening 1921 van 1140 000,
per resto groot f 131.000
Uit Walcheren.*
Bij een rit van een trouwpartij is
op 't Zand een ongeluk gebeur^, dat nog
goed is afgeloopen. Van een der wa
gentjes viel een paard en daardoor kan
telde het voertuig oon. De inzittenden
kwamen er zonder ernstige verwondingen
af.
Donderdagavond te ruim acht uur
werden de bewoners van 't Zand opge
schrikt door het luiden der klok en even
later ook geroep van brand. Hel bleek
dat een schuurtje achter de werkplaats
van den timmerman Stoppels, waar spek
enz. gerookt wordt aan het branden was.
Alleen met emmers water en een mi-
nimax was het vuur niet te blusschcn,
zoodat de uitgerukte brandspuit ook
nog water moest geven. Gelukkig dat de
brand vrij spoedig ontdekt was, want an
ders zou de werkplaats met zijn brand
baren inhoud groot gevaar hebben ge-
loopen.
Uit T h o 1 e n.
De autobus van den heer 0. van de
Klundert te Tholen is op den weg
tusschen Tholeu en Oud-Vossemcer op
een bovenkade van den dijk gereden,
waardoor de geheelc autobus omsloeg,
en alle ruilen verbrijzeld werden. De in
zittende passagiers zijn er gelukkig on
gedeerd afgekomen, doch de schade aan
de bus is aanzienlijk (Th ört.)
o
Dit S c h o u w e n-D u i vel a nd.
Mej. C. T. Moerland 'te O o s 1 e r-
Iand is met ingang van 1 Febr. as. be
noemd als Rijksklerk bij de Hypotheken
en hei Kadaster te Eindhoven
Dit Zeeuwseh-Vlaanderen W. D.
Te Oostburg is mond- en klauw-
.zeer geconstateerd bij het vee op de.
hofstede van den landbouwer A de Smit
Door de heeren Edra. Buijsse en
Marc. Malotaux werd te Oostburg op
een daartoe uitgeschreven vergadering in
„Hotel de Commerce" bij M. A. Mabesoo-
no, aan de hand van een onlwerp-over-
eenkomst, artikelsgewijze een uiteenzel-
ling gegeven van de beleekenis en de
vooi-deeïen der te Sluiskil op te richten
suikerfabriek op participatie.
Hoewel alle moeite werd gedaan de
landbouwers naar de vergadering te krij
gen, gelukte,dit niet en was deze dien
tengevolge dan ook slecht bezocht, zoo
dat het succes hier zeker niet groot zal
zijn geweest. Heden, Zaterdag, wordt een
zelfde vergadering gehouden te TJzen-
dijke
i Met ingang van 10 Januari is de
kommies L. van de Vaete verplaatst van
Aardenburg naar IJzendijke.
Toen de landbouwersknecht A P.
te Waterland kerkje een hoog ge
laden wagen ongedorscht graan opreed,
kwam de last met een zware stang in
aanraking van de aldaar geplaatste dorsch-
machine, welke stang los geraakte en op
zijn schouders terecht kwam Kreunende
van pijn werd hij binnengedragen, alwaar
de onmiddellijk ontboden geneeskundige
inwendige kneuzingen constateerde.
APOTHEKEN.
Zondag en de nachten der volgende
week zijn de navolgende apotheken ge
opend
Middelburg M J van Pienbroek.
Vlissingen A. J. van Ockenhurgj KI.
Markt,
LOOP DER BEVOLKING.
De bevolking van Ierscke bestond
op 1 Januari 1924 uit 2099 m. eu 2102
vrsamen 4201 personen. Er werden ge
boren 48 m. en 52 vr., samen 100 pers Er
overleden 22 m. en 18 vr., samen 40 pers.
Vertrokken zijn 82 m. en 87 vr., lotaal 169.
Op 1 Januari 1925 bestond de bevolking
uit 2093 m. en 2093ovr, totaal 4186.
Het bericht van onzen correspondent
meldt niet het aantal personen die zich
vestigden Volgens bovenstaande cijfers
moeten dit zijn 50 m. en 41 vr., samen 94.
De bevolking van Kruiuingen be
stond op 31 Dec. 1923 uit 2157 m. en
'2029 vr. Totaal 4186 pers. Er werden ge-
OVERMATIGE INSPANNING.
Al is het in onzen tijd van 'koortsig en
veelbewogen leven bij lange na niet ge
makkelijk overmatige inspanning te ver
mijden, zoo moet men ten minste trach
ten de uilwerking ervan te verhelpen,
want overmatige inspanning eindigt
noodlofliger wijze met uitputting van
het lichaam en brengt |de gevreesde ziek
te voort, neurasthenie genaamd'.
De Pink Pillen bestrijden de onmiddel
lijke uitwerking der overmatige inspan
ning, die zijn verarming van het bloed
en verzwakking van het zenuwstelsel.
Zij bevorderen een betere oxydatie van
de roode bloedbolletjes door in het
lichaam, onder een gemakkelijk op te
nemen vorm, het ijzer te brengen ldal pri-
misbaar is voor de zamenstelling der
hemoglobine. Doordat zoo hel bloed zijn
rijkdom weerkrijgt, worden dc. zenuwen
beter gesteund en ,dank zij dc. verster
bende werking die de Pink Pillen er op
uitoefenen, vinden zij hun evenwicht en
hun weestandvermogen terug
De Pink Pillen geven bloed, eetlust,
krachten Zij zijn een krachtig middel
tegen bloedarmoede, neurasthenie, alge
meene verzwakking, zenuwverslapping,
storingen door den groei en den kritieken
leeftijd veroorzaakt
De prijs der Piuk Pillen bedraagt
f 1.75 de doos, 1'9— de zes doozen. Zij
worden verkocht in hel Hoofddepot Ja
cob Marisplein 23 te Amsterdam. Eisch
dit adres en de Iloitandsche gebruiks
aanwijzing. De Pink Pillen zijn ook te
verkrijgen bij alle goede apothekers en
drogisten, o a bij Paul v. Sluis en Co
(Ing. Med.)
boren 52 m en 36 vrsamen 58 Er ves
tigden zich 16 m. en 116 vrsamen 232
den zich 16 m. en 116 vr., samen 232
pers. Dc vermeerdering was dus 168 in.
cu 152 vr. totaal 320 pers Overleden
zijn 12 m en 17 vr Totaal 29 cr
vertrokken 192 m. en 86 vr. Totaal 378
pers. Dr vermindering dus van 204 m en
203 vr totaal 407 pers Dc bevolking
telde op 31 Dec 1924 2121 m en 1978
vr. totaal 4099 personen.
Loop der bevolking van Schoon-
d ij lte
Op t Januari 1924 bestond de bevol
king dezer gemeente uit 1004 mannen en
980 vr. Er werden geboren 23 m. en 23
vr. Door vestiging vermeerderde dc be
volking met 72 m. en 73 vr alzoo een
totale vermeerdering van 95 m cn 96 vr.
Er overleden 13 m en 11 vr. Door ver
trek ontstond een vermindering van 72
m en 85 vr.. alzoo een totale vermin
dering van 85 m en 96 vr De bevolking
vermeerderde derhalve met 10 ni. en
droeg op 1 £an. 11925 1014 m. en 9j80vr.
samen 1994.
De bevolking van IJ z e n d ij k e telde
op 31 December 1923 1485 m. en 1411
vr totaal 2896. In den loop van 1924 ver
meerderde de bevolking door geboorte
en vestiging met 137 m. en 116 vr
samen 253 personen
Ze verminderde door overtijden en
vertrek met 153 m en 109 vr. samen
262 personen.
De bevolking bedroeg dus op 31 Dcc.
1924 1469 M. en 1418 Vr totaal 2387
personen.
Op 1 Januari 1924 bestond de be
volking van Cad zand uil 510 m en
187 vr. samen 997, Geboren 8 m. en 7
vr. Door vestiging vermeerderde de be
volking met 34 m. en 17 vr. Totale vef-
meerderiug 12 m. en #4 vr. (Er overleden
6 m. en S vr. Er vertrokken 42 m. eu
24 vr vermindering 48 m. en 32 vr
zoodal de bevolking achteruit ging met
6 ra. en 8 vr. en op 1 Jan. 1925 bestond
uil 501 m en 479 vr. samen 983 zielen
ONDERWIJS,
Deze week is te lerseke nu de
tweede openbare bewaarschool van l
Nut geopend in de lokalen der openbare
school op 't Dorp om te beginnen met
pl.m. 40 leerlingen. Dat cr wel animo bij
de ouders is bewijst 8iet aantal leerlingen
der 3 scholen Dam ongeveer 40, Dorp
ook 10 cn de Chr. bewaarschool rond de
100, lotaal een 180 leerlingen. Men denkt
dat de kosten voor de gemeentekas tus
schen de 3000 a 4000 gulden zullen be
dragen Het dorp bestaande uit goed
4000 zielen heeft nu 4 gewone en 3
bewaarscholen.
Rhetoric a.
Gisterenavond heeft de Middelburgsche
II B. S.-clnb „Bhetorica" haar negende
jaarfeest gevierd in een geheel met be
zoekers gevulden Schouwburg alhier.
Dc voorzitter der feestcommissie, de
heer L. J. Ph. Maas, opende de bijeen
komst mc't woorden van welkom, speci
aal tot den Commissaris der Koningin,
