IKJMnt HVJUHUI
Z. H. B. Boek-Biei*
So. 309.
Maandag 28 December 1924
167' Jaargang?.
COURANT.
8INNËNLAHD.
BELGIË EN DE LIMBI RGSCHE
KANALEN.
in een brief uit Limburg aajn de N. R.
Crt. wordt meedeeling gedaan van een
neiging in België tot medewerking aan
de Nederlandsche kanaalplannen.
Het groote industriecentrum Luik wil
sinds vele jaren een grootscheepschen
waterweg naar de zee, naar Antwerpen
of Rotterdam of naar beide havens. Vlak
voor den oorlog scheen dit verlangen,
door 't kanaliseeren der grensrivier de
Maas, in vervulling te zullen gaan. De
oorlog wierp alles in duigen en na den
oorlog waren de Nederlandsch-Belgische
verhoudingen langen tijd tot beider scha
de er niet naar, om iets door samenwer
king tot stand te laten komen.
Om politieke, technische en econo
mische redenen werd van de kanalisatie
der midden-Maas afgezien. Nederland
ontwierp ten Oosten van de Maas het
weldra te graven kanaal Maasbracht -
Born—Maastricht. België plande ten
Westen van de Maas een 2000-tons
kanaal Luik—Lixhe-—Hasselt en verder
naar Antwerpen. Aan dit plan waren
geweldge itechnisclie en economische be
zwaren verbonden, 't moest ten Z.W. van
Maastricht over bergen en door dalen.
Deze bezwaren, zoo schrijft de oor-
respondent, schijnen in België thans zoo
ernstig te worden opgevat, dat men het
enorme dure gedeelte Luik—Lixhe- Has
selt heeft opgegeven en samenwerking
wil zoeken met de Nederlandsche re
geering, om aansluiting te verkrijgen met
het Limburgsche laterale kanaal. Ook
van de zijde van den Belgischen water
staat schijnt dit streven thans steun
te vinden.
ALLERZIELEN BRENGT SPLITSING.
De Tooneelvereeniging Falkland te
Heiloo (N. H.) had voor gister de op
voering aangekondigd van Ileijermans'
Allerzielen, waarvoor de burgemeester
jhr. N. van Foreest toestemming heeft
gegeven; zeer tegen den Izin "van de R.-K.,
die ongeveer de helft van de gemeen
tenaren uitmaken. Hun pastoor, de heer
van Meeuwen, heeft nu dezer dagen den
burgemeester bij zich genoodigd om hem
trachten te bewegen cle gegeven toe
stemming in te trekken en toen dit niet
gelukte, hem verzocht weer tc vertrek
ken.
Nu is de burgemeester toevallig eere
voorzitter van de Iieiloosche Verecniging
tot bevordering van het Vreemdelingen
verkeer Heiloo Vooruit, van welke orga
nisatie ook tal van R.-K lid zijn. Deze
Vereeniging denkt dezer dagen een ba
zar t e houden, waarvoor bij de heele ge
meente bijzonder veel belangstelling
bleek te bpstajan.
Dat is nu voorbij, want pastoor van
Meeuwen heeft van zijn parochianen ge-
eischt, dat zij met Heiloo Vooruit zullen
breken zoolang de eere-voorzitter de toe
stemming voor de opvoering van Aller
zielen niet intrekt op een verzoek daar
toe dat het bestuur zou moeten doen. Dit
bestuur meent echter dat wftt hun eere
voorzitter als burgemeester doet met
Heiloo Vooruit niets te maken heeft, en
weigert bedoeld verzoek te doen. En de
burgemeester wil van geen intrekken van
het eens gegeven verlof weten.
Daarom hebben nu de R.-K. als lid
van Heiloo Vooruit en ook van andere
neutrale vereeuigingen moeten bedank©
EEN BLIJVENDE HERINNERING AAN
DE N. O. T.
In een der zalen van de Sophia-Augus-
ta-stichting in 't Stedelijk Museum, te Am
sterdam is Zalerdag door 'n comité, onder
presidium van mis. jhr. mr. dr. H. A.
van Kernebeek, een groote schilderij van
Autoon van Welie, voorstellende de uit
voerende commissie van 'de N. O. T.
en hare secretarissen, aan die commis
sie aangeboden.
Minister Van Karnebeek hield daarbij
een toespraak, die door dr. Van Aalst
beantwoord werd.
Burgemeester de Vlugt aanvaardde het
stuk voor de gemeente Amsterdam.
Hel schilderij stelt voor een vergade
ring van de Uitvoerende Commissie, be
staande uit de heeren dr. O. J. K. van
Aalst, jhr. L. P. D. Op ten Noort, G. H.
Hinfzen, Adam Roelvlnfc, Joost van Vol
lenhoven en de secretarissen mr. A.
Maclaine Pont, S. M. D. Valstar en G.
'W. van der Goes. Afgebeeld is aan den
wand het portret van den heer Th. J.
▼an Haren Noman, die in 1916 overleed
en vervangen werd door den heer Adam
Roelvink.
nemenden voorzitter mr T. Portheino
een woord van waardeering gesproken
voor hetgeen de vertrokken voorzitter
de heer J Wi Pattist voor de afdeeling
heeft gedaan
In de vacatures van bestuurslid ont
staan door vertrek van den heer Pattist
en van mevr. Jacometti, en door het
bedanken van den heer L. Leijdesdorff
werden gekozen: dr. H. Reijlingh, mej.
A. W. Ermerins, en C. Franse te Jile-
verskerke.
Als voorzitter werd gekozen de hfrtfr
A. Kloeke, thans secretaris, die de be
noeming voorloopig aannam.
Voorts werd een groslijst voor de
Tweede Kamer-verkiezing opgemaakt,
waarbij Vijf zittende Kamerleden werden
vooropgesteld.
Uit Zuid-Beveland.
Uit Stad en Provincie,
Uit Walcheren.
In de Zaterdag gehouden verga
dering van de aid. Middelburg van
den Vrijheidshond werd door den waar-
Ook te Wolfaartsdijk heeft de
heer J. C. Snouck voor het departement
an het Nut een rede gehouden over:
de lichamelijke opvoeding van het kind.
We verwijzen voor den inhoud dier rede
naai' hol in dit nummer opgenomen ver
slag uil Krabbendijke.
Dinsdagavond jj. hield de heer J. 0.
Snouck, directeur van het Instituut voor
Lichamelijke Opvoeding te Amersfoort,
oen lezing voor de Vereeniging voor Wijk
verpleging en Tuberculosebestrijding
„Kr abbehdijke-Waarde" in de openbare
school te K r a b b e n d ij k e.
De spreker behandelde lichamelijke
opvoeding van het kind. Hij bezag hel
onderwerp uil sociaal hygiëuiscli oog
punt, en sneed bij de behandeling elk
der daarbij naar voren komende vraag
stukken helaas slechts even aan, daar de
beschikbare tijdsruimte een uitgebreider
behandeling uitsloot.
Allereerst werd stil gestaan bij de
vraag, wat lichamelijke opvoeding was.
Men zou allicht denken, dat dit inhield
sport en nog eens sport. Dit is echter in
geenen deele juist. Lichamelijke opvoe
ding is een sociaal hygiënisch vraagstuk
met vele zijden. Het heeft tot einddoel
het vormen van normale gezonde krach
tige menschen. De mensch is het product
van erfelijke eigenschappen en uitwen
dige omstandigheden. Deze laatste moet
men dus zoo goed mogelijk trachten te
maken. Toch gebeurt liet voortdurend,
dat door onwetendheid, sleur, domheid,
of helaas ook door onvermogen, ze ge
heel verwaarloosd worden, waardoor dc
uitwendige omstandigheden een zeer
slechten invloed hebben op den betrok
ken mensch. Spreker zag hiervan eiken
dag voorbeelden in zijn Instituut.
Toch is het vrij gemakkelijk de uitwen
dige omstandigheden goed te doen zijn,
als men weet dat de componenten er
van zijn zonlicht, frissclje lucht, water,
voeding en beweging. De eerste drie geefl
de natuur, arbeid geeft beweging en door
arbeid kan men zich voeding verschaffen.
Ieder ouder kan voor zijn kinderen
trachten zoo goed mogelijk do boven
staande dingen te krijgen. Hij kan de zon
in de kamers toelaten, zoowel bij dag als
nacht voor goede ventilatie zorgen Let
ten op geregelde huidreiniging, door laten
baden van het geheele lichaam. Doelma
tige voeding geven, en de kinderen zich'
in hunne vrije uren laten vermeien met
spel.
Maai- ook de overheid beeft hij de
lichamelijke opvoeding een groote, doch
dankbare taak te vervullen. Als men
maai- eens even de volgende punten in
het oog vat woningvoorziening en wa
terleiding, en waar die is, het zorgen
voor openbare badhuizen, sclioolvoeding
in de steden, drankmisbruikbeperking,
drooge afgesloten speelplaatsen voor de
jeugd, het steunen van particuliere licha
men, welke Ccociaal hygiënische doelen
nastreven, als Groene Kruis, k b. c.-be-
strijding, Centraal Genootschap voor Kin
derherstellingsoorden, consultatie bu
reaux voor zuigelingen ©nz. Het blijkt
spr. helaas lederen dag, dat er bij kinde-
•en ziekelijke toestanden bestaan of ver
vormingen, die vroeger ontdekt, veel
makkelijker te genezen zouden zijn, ja
zelfs te voorkomen. Hij beval daarom de
overheid sterk aan om over te gaan tot
het aanstellen van schoolartsen. (Een in
stelling die het platteland helaas nog
maar sporadisch kent).
Langer stond spr. stil bij de natuurlijke
voeding Dit is iets waarop ieder kind
recht heeft. Helaas wordt er door voor
oordeel, sleur enz. van -af gezien, zie het
nog steeds bedroevend hooge cijfer der
zuigelingenslerfte in rio drie "Zuidelijke
provinciën, Zeeland, Noord-Brabant cn
Limburg
Bij de lichtbeelden zagen wij voorbeel
den van kinderen, die natuurlijke voeding
hadden genoten, dan van de zulke, die
met een of andere kunstmatige voeding
waren groot gebracht. Hoeveel beter wis
ten de borstkinderen zich te verdedigen
tegen ziekten en misvormingen als kunst
matig gevoeden
Ware het, dal iedere vrouw rich be
wust was, welk een misdaad zij begaat
tegen haar eigen kind, zoo zij dit de na
tuurlijke voeding onthoudt, al ras zou
iedere zuigeling de borst krijgen.
Een heele reeks lichtbeelden bracht
ons voor oogen wat te bereiken is, als
een kind onaer goede omstandigheden
wordt gebracht, kromme, scheef gegroet
do en misvormde kinderen worden weer
tot normaal gebouwde menschen.
Een luid applaus bedankt© den spre
ker voor zijn met gloed voorgedragen
rede
Uit Zeeuwseh-Vlaanderen W- D.
Naar aan de VI. Crt. wordt gemeld-'
is Dinsdagavond te ongeveer 11 uurvde
heer A. Legrand uit O o s t b u r g door
het slippen van zijn auto §p den weg
IJzendijke—Schoondijke, mei dit voer
tuig in een sloot terecht gekomen. De
heer L. geraakte met zijn beenen be
kneld zoodat hij onmogelijk uit de auto
kon komen. De motor bleef nog een 5 tal
minuien doordraaien. Het hulpgeroep v.
L. werd des morgens te half 5 gehoord
door een passeerenden wielrijder. Hij
ging hulp halen op een nabij zijnde
boerderij Met vereende krachten kon
men toen den bestuurder uit ^ijn benar
de positie verlossen.
De auto 'is bijna geheel vernield. De
heer L. beeft weinig letsel bekomen.
Aan Zelandia wordt het volgende
uit Aardenburg gemeld
Op uitnoodiging van den burgemees
ter is deze week op het gemeentehuis
gehouden een gecombineerde vergade
ring van de regenten van het Burger-
Gasthuis en Burger-Weeshuis, zulks met
het doel, om in de wanverhoudingen
van de verschillende partijen in de col
leges van regenten van genoemde in
richtingen een zeker niet te misprijzen
verbetering te brengen.
Dit voorstel van den burgemeester viel
in goede aarde. Door den burgemeester
en de voorzitters van de beide ooileges
zal een reglement worden samengesteld.
Hoe de wijziging zal geschieden, welk
reglement dan in een weer bijeen te
roepen gecombineerde vergadering zal
worden besproken. In het belang van
een ieder mogen we hopen, aldus hel
blad dat de voorgestelde verbetering
werkelijkheid wordt.
KERKNIEUWS
Ds. P van Hoven predikant bij de
Geref. Kerk te Meliskerke zal Zon
dag 15 Februari afscheid uemen van zijn
gemeente en den daarop volgenden Zon
dag zijn intrede doen te lionselersdijk
na bevestigd te rijn door. ds. K. K Troost
te Naaldwijk.
Te Overveen is op 86-jarigen leef
tijd overleden pastoör L. ten Brink. Hij
was van 19 Sept. 1866 tot 30 Sept. 1869
kapelaan te Vlissingen.
Gekozen tot president-kerkvoogd
der Ned. Herv. Kerk te Yerseke de
heer Louis van Es.
Geref. Gem.
Bedankt voor het beroep naar 's-Gra-
venhage, door as. J. Verhagen te Mid
delburg.
Wie op die dagen zijn vrienden wli trakteeren,
zal hun heerlijk mousseerend
offreeren.
DepótDwarskade G 111, Middelburg, Telefoon 433.
(Ingez. Med
XUNST EN WETENSCHAPPEN.
Voor het concert, morgen, Dinsdag
avond door do heeren Rient van Santen
en B. v. d. Sigtenhorst Meijer te Vlissin
gen te geven, zal een extra-tram rijden.
Vertrek 7Ve uur van de Markt. Uit Vlis
singen 10i/s uur.
De wis- en natuurkundige af
deeling der Koninklijke Academie van
Wetenschappen heeft Zaterdag den secre
taris, prof. L. Bolk, medegedeeld, dat
de Akademie van een particulier een
gift heeft ontvangen van 30.000 gkl., in
het bijzonder bestemd voor de zgn.
eclipscommissie, teneinde deze commissie
in staat te stelleu waarnemingen te doen
op Z. Sumatra, tijdens de zon-eclips op
14 Januari '1926.
H o n g e r s d ij k.
Men schrijft aan de N. R Crt uil
Zeeland: Een der rijkste landbouwwin-
niugen iii deze provincie is zeker geweest
de Wilhelminapolder in het noorden van
Znid-Beveland. waar sedert jaar en dag
de intensieve landbouw heeft geleerd,
dal het boeren niet alleen een kunst is,
maar ook een wetenschap, en dezen
polder heeft gemaakt tot een der meest
uitgelezensfe plaatsen van vergevorder
de landbouwontwikkeling in Nederland
Bekend mag verondersteld, worden, dat
in 1809 door de Aiubachtsgcrechtigder
de schorren vau Goenje, Ilongersdijk,
de Mosselbank en de Slurf publiek te
Amsterdam werden geveild en verkocht
voor f 050.000 aan een vereeniging van
23 leden, aan het hoofd waarvan stond
de hecr W. Suermondt, met de verplich
ting tot bedijking over te gaan en voor
Goes een Sas te graven. De bedijkng
die plm. 5 ton kostte, gelukte goed en
daarmede waren 1662 H.A. grond aan
de zee ontwoekerd. Aanvankelijk Lode-
wijkpolder geheelen naar koning Lo-
dewijk werd de polder in 1815 her
doopt en ontving den naam van Wilhel
minapolder naar de gemalin van Koning
Willem I. De hoeven die er in verrezen
werden gegeven van de schorren geects
reeds vermeld.
Met was evenwel niet de eerste maal
dat deze gronden ygan zee ontwoekerd
werden, want voorheen was hier reeds
land en was bekend, dat zelfs een dorp,
Ilongersdijk genoemd, hier eenmaal bioci
de, maar dal dit dorp eerst in 1334 en
later in 1551 andermaal aan de golven
prijsgegeven moest worden. Men heeft
gegist waar dit dorp eenmaal lag, maar
met zekerheid kon dit niet gezegd wor
den. je oneer omdat volgens oude kaarten
het eerste dorp eenigszins oostelijker ge
legen had dan het laatste. Er kwam
evenwel licht in deze kwestie en de he >r
van der Boon, die een beschrijving gaf
van Wolfaartsdijk als eiland
bachlsbeeriijkheid, deelde mee dat om
streeks 1840 niet ver van het Kadsche
veerhuis, in de nabijheid van den bin-
uenberm van den dijk een doodkist werd
aangetroffen met de overblijfselen van
een menschelijk geraamte en ook steenen
blijkbaar behoord hebbende lol ge
bouwen, maar nog bleef twijfelachtig of
het oude Ilongersdijk daar wel gelegen
had.
Evenwel in 1857. toen gegraven
werd in een bijliggende kavel van den
polder voor het draineeren, stootte men
op 250 M. van den zeedijk op verschei
dene fondamenten.
Eenige lagen, ter diepte van 8 d M
andere slechts 2\/s d M doch zij breid
den zich uit over een uilgestrektheid
van ruim 2 bunders. De muren hadden
een aanzienlijke dikte, tot zelfs ruim 1
M terwijl de opgegraven sleenen door
him dikte en zwaarte alle kenmerken
droegen van antieken bouwtrant. Bij deze
ontdekking kon men het voor hoogst
waarschijnlijk houden, dat daar ter plaat
se werkelijk de overblijfsels van het
dorp Ilongersdijk gevonden werden La
ter werd ook nog op een andere plaats,
bij het graven van een nieuwe uitwate
ringssluis een gevel van een huis Ont
dekt, waarvan ■brokstukken bewaard zijn.
In den Wilhelminapolder verrees op
een geschikte plaals een dorp, hetwelk
den naam van Willielminadorp ontving
n in 1841 een kerkgebouw kreeg Bij de
grondvesting van dil Gebedenhuis werd
er aan herinnerd, hoe voor vier eeuwen
daar ter plaatse de kerkelijke gemeente
Hongersdijk had bestaan. De naam Ilon
gersdijk leeft dus nu nog alleen voort
in den naam van een der hoeven, maar
herinnert er aan, dat hier de sp
het bestaan haast niet te vinden waren,
zooals van zoo menige plaats in hel
Zeeuwsche gewest door de zee verzwol
gen, terwijl van andere, als Reijmcrswale,
op do slikken nog wel de grondslagen
van de vroegere stad niet zijn uilqe-
wiseht, maar waarnaast weer meerdere
de Reünie, die men later zoodanig zal
trachten uit te breiden tot een twaalftal
leden, dat uit elk vijflal jaren van het
bestaan der school een oud-leerling zit
ting heeft Aan den heer C. A van
Woelderen, burgemeester van Vlissingen
werd door de vergadering mei den
meesten aandrang verzocht het voorzit
terschap op zich te willen nemen. De
heer L A van der Harst werd uitgenoo-
digd zich te heiasten met de functie van
secretaris-penningmeester. Beide heeren
verklaarden zich bereid de opdracht te
aanvaarden De vergadering wenschte als
derde lid te benoemen mej. dr. W.
Kosten, van wie bericht was ingekomen
dat zij door uitstedigheid niet aanwezig
had kunnen zijn Intusschen is thans ook
van haar de mededeeling ontvangen dat
zij bereid is De heer Herman Snijders
verklaarde, op verzoek, zich genegen als
vertegenwoordiger der oud-leeraren in
de commissie zitting te nemen.
De genoemde personen zullen deel
uit maken van de Feestcommissie, die
verder bestaan zal uit enkele eereleden,
het leeraren-comilé en een sub-conimis-
u am-sie van do tegenwoordige leerlingen Zij
zullen nu in de eerste plaats trachten
zooveel mogelijk de adressen van alle
oud-leerlingen op te sporen, hen met hel
plan der feestelijke herdenking bekend
maken en vragen om hun deelneming
en geldelijken steun.
Voor .hot examen kantoor-steno
graaf, 130 lettergrepen per minuut, afge
nomen vanwege de Nationalen Verg. van
Leeraren in ,Sleno-Groote" zijn geslaagd
d<: dames- Bijl, W. A S. de Bruijne, V.
Kroothoep. .T P. Kuijpers M P. Willem-
sou allen Ie Vlissingen en J. P. Zcegelaar
Oost-Souburg;
Voor het examen Steno lypist(e )<le
dames G. J. Luitwieler, A S. W Spaan
beiden te Vlissingen en de heer M.
Roorlvliel te Middelburg
Noor het examen kantoor-stenograaf,
165 lettergrepen per minuut, de dames
C. Bijl. W A. S. de Bruijne en J. P.
Kuijpers, allen te Vlissingen;
Voor het examen dictaat-sLenograaf
165 lettergrepen eu kantoor-stenograaf
200 lettergrepen per minuut dhr. ,M. van
Beers te Vlissingen.
Voor kantoor-stenograaf Duitsche laaJ
mej G. J Luitwieler Vlissingen.
Allen leerlingen van den heer I
Sinke le Vlissingen
komen, waar ook geen teekens i
zijn
eer over
ONDERWIJS
Op uitnoodiging van hel comité uit
de leeraren lot voorbereiding van een
feestelijke herdenking van het 60-jarig
beslaan der Rijks Hoogere Burgerschool
te Middelburg zijn dezer dagen bij
een gekomen verschillende oud-leer
lingen, teneinde een bespreking te hou
den over een reünie en dc deelneming
aan de feestelijkheden. Algemeen werd
ingestemd met het denkbeeld dat deze
zullen plaals hebben niet op den
openingsdag der school (in Februari)
maar na de groote vacantie, dus bij den
aanvang van het nieuwe schooljaar in
1925, om samenwerking te kunnen heb
ben tusschen de oud-leerlingen en het
leeraren-comité werd besloten uit de
oud-leerlingen ter vergadering aanwezig
te benoemen een voorzitter, secretaris en
een derde lid van een Commissie voor
RECHTZAKEN.
Bij Kon besluit is aan A. van aer
Minne, op zijn verzoek, met ingang van
15 Jan a.s. eervol ontslag verleend uit
zijn betrekking van kantonrechtcr-plaats-
vervanger in het kanton Tholen, on
der dankbetuiging voor de als zoodanig
J. D. Irarabesluurder te Vlissin
gen heeft Zaterdag hooger beroep aau-
geteekend tegen het vonnis van den kan
tonrechter tc Middelburg d.d 17 Decem
ber 1924, waarbij hij is veroordeeld lot
"50 b s l maand hechtenis, wegens
overtreding van het Tramwegreglement
(met de cleclrische tram in de Aagje
Dekenstraat tc Vlissingen sneller rijden
dan 20 KM. per uur).
De Ambtenaar van hel 0 M heeft
véneeus hooger beroep aungcteckëxid.
De rechtbank tc Zulphcn varoor-
deelac voorts den besteller der posterijen
A V. te Deventer, in appél van een von
nis van den kantonrechter tc Deventer
waarbij hij wegens het bezorgen van oa-
gefrankeerd drukwerk voor de post-
coöperalie was veroordeeld tot r 10 boete
of 10 dagen, tot f 20 boete of 20 dagen
heclileuis.
De rechtbank te Zntphen heeft den
47-jarigcn koopman G. E te Enschedé,
thans gedetin. te Almelo, wegens ver
schillende rijwieldiefstallen, gepleegd tö
Apeldoorn, Diepenveen, Epe, Gorsscl,
Lochcm, Zutpheu en Hengelo (G.) ver
oordeeld lof 2 jaar gevangenisstraf. De
eisch was IV? jaar gevangenisstraf.