KEES HELDER
So. 284.
Maandag 1 December 1924
MIDDELBUR
167° Jaargan®.
COURANT.
BINNENLAND.
lOjB VLOOTWET EN »E TOESTAND
DER SCHEPEN.
Ia de Mem. van Antw. inzake de- be
grooting van Marine leest men o. a.
Stiet volgende
De Regeering kan zich omtrent het
tijdstip van indiening der
nieuwe Vlootwet
eerst beraden na ontvangst van het ad
vies der Indische Regeering. Zij zal dan
tevens nauwgezet hebben te overwegen,
of en in hoeverre de gang van zaken
ïnet betrekking tot het protocol van Ge-
nève en een eventueele ontwapenings
conferentie op haar plannen van in
vloed behoort te zijn. De Regeering acht
zich echter niet verantwoord om met
tiet oog hierop ook noodzakelijke ver
vanging van reeds bestaande oorlogsvaar
tuigen van een type, dat bij elke aan de
Ihedendaagsche eischen beantwoordende
vloot behoort, aan te houden.
Naar de meening der Regeering is het
oogenblik, om de samenvoeging der beide
departementen van marine en oorlog na
der onder de oogeu te zien, nog niet
aangebroken.
De totaalkosten der flottieljevaartuigen
zullen bedragen pl.m. f 1.670 000 ofpl.m.
f'2.350.000 per vaartuig.
De bouw der nieuwe jagers zal slechts
.worden opgedragen legen een vaste aan
nemingssom.
Materieel.
De geruchten, dat de vloot in Indie in
zeer ongunstigen toestand verkeert en
daaraan voor de bemanning zelfs gevaar
verbonden kan zijn, zijn niet juist. De
algemeene toestand van Hr. Ms. De Ze
ven Provinciën is goed te noemen.
De toestand van de huid en de ver-
banddeelen van de jagers is thans zóó,
dat gezegd kan worden, dat de zee
waardigheid niet méér onder alle weers
omstandigheden in alle zeeën van den
Oost-Indischen Archipel volmaakt is
Door den commandant der zeemacht zijn
dan ook orders uitgevaarddigd, waarbij
beperkende bepalingen betreffende hel
varen zijn gemaakt.
Die voor politiediensten bestemde vaar
tuigen kunnen nog behoorlijk dienst
doen tot bestrijding van de zeerooverij
en bescherming van. de Nederlandsche
nederzettingen langs de kust. De vaar
tuigen zijn echter oud, zoodat herstellin
gen noodiger en in sommige gevallen
uitgebreider zullen zijn dan bij nieuwere
vaartuigen.
Naar aanleiding van de opmerking om
trent den slechten staat van de rompen
van de „Hermelijn" en de „Vos" zij
medegedeeld, dat in het algemeen de
torpedobootjagers een korten levens
duur hebben, omdat de huid- en ver-
banddeelen van lichte constructie zijn.
Ook uit een oogpunt van gevechtswaar-
de zijn de jagers verouderd te achten.
Opgemerkt wordt, dat de rompen van
de „Hermelijn" en de „Vos" niet sneller
versleton zijn dan die van de „Wolf"
en de „Fret."
De meening van sommige leden, dat
vrijwel alleen de onderzeebooten nog
als bruikbare schepen zijn aan "te mer
ken, is niet juist. De kruisers Java en
Sumatra, de pantserbooten, de mijnen-
leggers en mijnenvegers zijn;" ook wal
hun geveclilswaarde betreft, volkomen
bruikbaar. De gevechtswaarde van de
bestaande jagers kan niet anders dan
gering genoemd worden, terwijl ook die
van de pantserschepen niet groot is.
Omtrent de torpedobootjagers wordt
vermeld, dat deze vaartuigen nog niet
zijn aanbesteed en dus omtrent den
bouwtijd nog geen gegevens bestaan. Van
dezen bouwtijd zal afhangen welk ge
deelte van de geraamde f 5.000.000 op de
begrooting van 1926 c. q. van volgende
jaren zal worden aangevraagd. De bouw
der kruisers „Java" en Sumatrabeeft
door branden en werkstakingen vertra
ging ondervonden, zoodat het geraamde
bedrag niet ten volle verwerkt is. De niet
verwerkte bedragen zullen tezamen ver
moedelijk f7 a 800 duizend bedragen.
In verband met de uitkomsten van het
proefsloomeu van de „Java" worden de
exploitatiekosten van dat schip per vol
etmaal normale dienstvaarl stoomende
geschat, inclusief personeel, op rond"
f l'l.OOO, en niet stoomende op rond
f 7000; exclusief personeel resp. op
If 7800 en f3800
uil blijkt miskenning van het doel der R.
K. Staatspartij, ën uit organisatorisch
oogpunt.
Mocht het Verhond „St. Michaêl" zijn
actie voortzetten, dan is het Bondbestuur
genoodzaakt te verklaren, dat het Ver
bond „St. Michaêl" in zijn tegenwoordige
gedaante is een zelfsta ndige poli
tieke partij, waarmee de R. K.Staats
partij geen relatie onderhoudt en
voor welker doen en laten zij niet de
minste veranlwooredelijkhcid draagt
De volgende week zal het standpunt
van het Bondsbestuur nader gemotiveerd
aan de katholieke kiezers in de pers wor
den uiteengezet, terwijl dit besluit aan
de goedkeuring 4er bondsvergadering zal
worden voorgelegd.
Volgens het Centrum zou het boven
vermelde besluit met zeer kleine min
derheid zijn genomen.
Op een ledenvergadering der R. K.
kiesvereeniging te Nijmegen is in een
debat na een rede van den heer Hor
mans scherpe kritiek uitgesproken op
op het beleid van den heer v. Wijn
bergen. Een motie van een der leden, om
den lieer v. Wijnbergen te verzoeken zijn
ontslag te nemen werd ingetrokken na
lange discussie. Aangenomen werd een
motie, uitsprekend het vertrouwen dat de
eenheid der partij niet veneer door per
soonlijke misgrepen en incidenten in ge
vaar worde gebracht.
In een te Maastricht gehouden zeer
rumoerige vergadering van katholiek
Overheidspersoneel, is een motie aange
nomen, „biltere teleurstelling" uitspre
kend 'ÓVer de ikgeeringsmaatregelen in
zake de salarissen en over de houding
der R. K. Kamerfractie, en besluitend
tot voortzetting der actie om het onrecht
alsnog ongedaan te maken.
Dr. A. >V. BRONSVELD f
Op 85-jarigen leeftijd is te Utrecht
overleden de emeritus predikant dr.
Bronsveld, die vooral bij een vorig ge
slacht bekend is geweest, als ëen zeer
strijdvaardige natuur, als welsprekend
predikant, en ook als schrijver. Telkens
als een n ummer van zijn „Stemmen voor
Waarheid en Vrede" verscheen, ver
schenen daarvan uittreksels in de pers.
Hij was- daarbij een onverzoenlijk be
strijder van Rome. En eenige jaren heeft
hij meegewerkt met dr. ICuyper. Maar
van '80 ging hij zijn eigen weg, en hij
was in '97 de geestelijke vader van den
Chr. Ilistorischen kiezersbond Na den
overgang van de meeste aanhangers naar
de groep-Lohman bleef hij echter vrijwel
alleen in zijn afzondering staan.
Hoezeer bij echter nog steeds als per
soon gewaardeerd werd,, bleek bij de
huldiging op zijn SOsten verjaardag.
J. J. L. BOURDREZ f
Op 62-jarigen leeftijd is in Den Haag
overleden de heer J. J. L. Bourclrez,
die door zijn vroeger verblijf te Middel
burg hier nog aan velen bekend zal zijn.
Hij werd eerst voor het onderwijs opge
leid, en haalde middelbaar Engelsch A
en B. Daarna ging hij in Delft studee-
ren, en op ingenieursgebied verkreeg hij
weldra een groote reputatie.
In 1898 werd de heer Bourdjrez be
noemd lot Ieeraar in de Geuieweten-
schappen aan de Kon. Mil. Academie
te Breda en in 1900 volgde zijn benoe
ming tot chef van Weg en Werken bij
den aanleg der ZuiclcHoHaudsche Elec-
trische Spoorweg Mij. ,in welke functie
hij het initiatief nam om het bekende
Z. H. E. S. viaduct door Rotterdam in
in gewapend beton uit te voeren.
De heer Boudrez richtte later een
maatschappij op tot .uitvoering van wer
ken in gewapend beton.
Gedurende 8 jaar was dp heer Bour-
drez een geacht lid van den Haagschen
raad.
Uit Stad en Provincie.
DE SCHEURING
BIJ DE KATHOLIEKEN.
Blijkens door het Bondsbestuur 'uitge
geven persbericht over de vergadering,
van "Vrijdag wordt het overleg tusschen
het bestuur en „St. Michaêl" van de zijde
van „St. Michaêl" als geëindigd be
schouwd.
liet bondsbestuur kwam tot het oor
deel, dat het Verbond „St. Michaêl" door
het bondbestuur moet worden afgekeurd
èn wegens het gestelde doel, zooals dat
in het reglement is omschreven wijl daar-
Uit Middelburg.
Denk aan het spoedig inleveren
van uw stembiljet voor den etalage-wed
strijd.
We hebben daarbij ook vrouwenstem
recht toegekend!
Zaterdagavond waren er velen op pad
om de winkels te bekijken. Maar die
velen moeten nu ook stemmen. Daar
voor werden ze tot Jury benoemd.
Morgen is het feitelijk de laatste dag,
want vóór Woensdagochtend 9 uur moe
ten de biljetten binnen zijn om mee te
worden geteld.
Zaterdagmiddag hield in de Bogard-
zaal alhier de kamerkring Middel
burg der Chr. Hist. Unie, welke kring
geheel Zeeland omvat, een vergadering
onder leiding van Ds. J. de Visser.
Tot buitengewoon lid van het Hoofd
bestuur werd benoemd de heer H. van
der Beke Callenfels.
Uitvoerig werd besproken organisatie
en propaganda in verband met de Ka
merverkiezing 1925. De heeren Dr. Slo-
temaker de Bruine, Jhr. de Geer, Dr. de
Visser, J. M. Krijger e. a, hebben reeds
toezegging gedaan om op verschillende
plaatsen in Zeeland spreekbeurten te
vervullen.
Op deze vergadering sprak de heer
J. M. Krijger, 2e Kamerlid over: „Poli
tieke vragen van den dag". Hierbij sprak
hij uitvoerig over de financiën, verder
over de defensie (voornamelijk de na
tionale ontwapening), de verlaagde sa
larisregeling der ambtenaren en de ta-
riefwet.
Verscheidene vragen over deze onder
werpen werden door den spreker beant
woord.
Naar aanleiding van de vraag in
de jongste zitting van den gemeenteraad
door den heer Cornelisse gericht tot
Burg. en Weth. om op Oudejaarsavond
de winkelsluitings-verordening buiten
werking te stellen, is thans door de af-
deeling Middelburg van den Algemeenen
Nederl. Bond van Handels- en Kantoor
bedienden een adres gezonden aan
Burg. en Weth., waarin verzocht wordt
de bepalingen der verordening op de
Winkelsluiting op 31 December te wil
len handhaven.
Men verzoekt ons er op (e wijzen,
dat de Jackie Coogan-film in de Flora
bioscoop niet tot en met Maandag, maar
tot en met Donderdag loopt.
De Schouwburgbioscoop alhier
gaf gisterenavond en geeft Woensdag
avond een zéér goede Joodsche Nordisk-
film, die, wat inhoud betreft, een der
beste van dit seizoen mag genoemdal
léén om hel spel van de weinige hoofd
personen Veel actie is er niet in, het
is hier alléén het spel, dat 't hem doet,
maar daardoor wordt deze film juist
zoo merkwaardig.
x
Uit Walcheren.
- De tram die gisteravond te kwart
voor zeven van Vlissingen vertrokken
was, kwam bij Souburg, toen voor
de brugwachterswoning de 50-jarige on
gehuwde J. Reindejjs uit Vlissingen, ma
chinist op dc „Wiljy van de Kon. Mij.
de Schelde, door onbekende oorzaak on
der den laatsten wagen kwam. De wagen
bestuurder voelde e'én schok. Men stopte
en ging op onderzoek en kon slechts
het lijk van den genoemden man vinden.
De wagen was den man blijkbaar over
hel lichaam gegaan, dat vrij ernstig ver
wond was, zoowel op hel lijf zelf als
aan de handen.
In een Zaterdag gehouden zitting
van het hoofdstembureau werd de heer
I. A. G. Job benoemd* tot lid van den
Raad van Souburg in de plaats van
wijlen den heer A. Wisse.
U i t Z u i d-B e v e 1 a n d.
Vrijdagmorgen hield t(e raad der
gemeente 's-Heer Arendskerke een
vergadering, waarbij het lid d,e heer II.
an Gorsel. zonder kennisgeving afwe
zig was.
Medegedeeld werd o.a. dat tot zetters
benoemd waren de heeren J. Nijsse en J.
de Ruiter. Verder deelde d|e voorzitter
mede, dal even voor den aanvang der
vergadering was ingekomen een verzoek
van ingezetenen van 's-Heer Hendrikskin
deren om aldaar een stembureau te ves
tigen. Dit adres werd om ad,vies in han
den van B. en W. gesteld.
Tot lid van het burgerlijk armbestuur
te 's-Heer Arendskcrke werd met 9 stem
men herkozen de heer D W. Linden-
bergh. Do begroot ing van het burgerlijk
armbestuur te 's-IIeer Arenskerke werd
goedgekeurd met een bedrag in ontvang
en uitgaaf van f 39529.161/2 met een post
van onvoorzien van f 300 en die van het
Groot Armbestuur te 's-Heer Hendriks
kinderen tot een bedrag in ontvang en
uilgaaf van f 7106.01 met een post van
'oorzien van f 241.01.
Nieuwjaarscommïssiën werden be
noemd voor 's-IIeer Arendskcrke, 's-II.
Hendrikskinderen en Nieuwdorp met
voorzitter achtereenvolgens de heeren J.
de Ruiter, P. de Putter en J. J. d.e Jager.
Daarna kwam in behandeling de ge-
meentebegrooting voor 1925. Bij den post
voor ambtenaar ter secretarie ad f 1700
d. i. f 200 meer. zegt de heer dp Putter
dal dit in omgekeerde richting is van
hetgeen tegenwoordig plaats heeft De
voorzitter zegt, dat de betrokken ambte
naar dit jaar het diploma heeft behaald
en daardoor zelfstandig kan werken en
daardoor dp werkzaamheden van den se
cretaris kan verlichten, hetgeen zeernoo-
digis, daar er met 1925 een ambtenaar
minder zal zijn. Na nog eenige discussie
wordt de post goedgekeurd. Bij den post
voor aanschaffing van een schrijfmachine
spreekt de heer Lindenbergh dp wen-
schelijkheid uit ook een duplicator aan
te schaffen, waardoor heel wat bezuinigd
zal kunnen worden op drukwerken, wat
betreft formulieren. De voorzitter zeide
met deze opmerking rekening te zullen
houden. Bij den post verlichting werd
opgemerkt ,dat de lantaarns op sommige
plaatsen vroeg uit en laat aan waren.
Bij den post onderhoud toren werd op
een vraag van den heer Schipper opge
merkt jdat dit bedrag op de lieg rooiing
is gebracht om beschadigingen die door
stormschade zouden kunnen ontstaan te
herstellen. Bij den post belasting werd
door den heer Lindpnbergh opgemerkt,
dat de belasting veel verhoogd is en de
uitgaven niet. De voorzitter antwoordde
hierop dat het goed slot der vorige re
kening veel hooger was dan van de laat
ste en het eerste geheel was opgebruikt
Nog merkte de heer Lindenbergh op, dgt
het vorige jaar bij de administratie een
fout was gemaakt met aftrek voor nood
zakelijk levensonderhoud op sommige bil
jetten, hij gaf in overweging zoo moge
lijk die fout te herstellen. De heer De
Pulter sprak de wenschelijkheid ,uit,
dat door de aanwezigheid van een me
ter bij de waterleiding het werkelijk
verbruikte water zou worden betaald,
daar nu veel meer betaald werd door
sommige aangeslotenen, dan verbruikt
was. De begrooting werd vastgesteld in
ontvang en uitgaaf tot een bedrag van
bedrag van f 101996.07 met een post
voor onvoorzien van f 1491.87.
Te Borssele overleed 13 Nov.
j.l, de 72-jarige J. B. plotseling. Naar
aanleiding van geruchten, die op het
dorp de ronde deden, dat de man mis
schien geen natuurlijken dood zou ge
storven zijn, werden op verzoek van een
zoon van den overledene vorige week
eenige personen alhier door het parket
uit Middelburg gehoord. Op last der
justitie is daarop Zaterdag 1.1. het lijk
opgegraven en onderzocht. Geen spoor
van vergiftiging werd ontdekt.
De Nederlander J v. cl. P van
Hans weert, die te Esschen de rijks-
macht wilde omkoopen en daarna ge
vangen gezet is te Antwerpen, is thans
in voorloopige vrijheid gesteld.
(Msb.)
Vrijdag j.l. hadden de bewoners
van 'n woonwagen (man en vrouw), die
te R i 11 a n d-B a t h a,'d Hoogerwaard-
polder stonden, zich op de schorren be
geven van de Oosterschelde, om aldaar
eenden te schieten. Daar zij het op
komende water niet hadden hemerk-L en
zich reeds te ver van den straatweg be
vonden, was de weg daartoe reeds af
gesneden. Het steeds wassende water
was de drenkelingen reeds tot aan het
middel gekomen. Het hulpgeroep en het
lossen van eenige schoten trok de aan
dacht van het volk, dat aan het ver-
zwaringswerk werkzaam is aan den
dijk van den Hoogerwaardpolder. Met
een vlot wist men de in nood verkeeren
den op het droge te brengen.
Uit Noord-Bev eland.
Zaterdag overleed te C o 1 ij n s-
plaat op ruim 77-jarigen leeftijd de
neer P. Tazelaar, oud-wethouder dezer
gemeente, oud-dijkgraaf van den polder
Oud-Noord-Beveland en oud-ontvanger
griffier der polders Oud-Noord-Beveland
en Nieuw-Noord-Beveland, Naast deze
functies werden door -den overledene nog
meerdere bekleed. Ook was hij eenige
malen candidaat der Vrijzinnigen bij ver
kiezingen voor de Provinciale Staten.
Met den heer Tazelaar is een algemeen
geacht ingezetene heengegaan.
Zaterdagavond gaf het Zuid-Beve-
landsch a capella koor een zanguitvoe
ring in de Ned. Herv. kerk te C o 1 ij n s-
plaat, aangehoord door een zeer tal
rijk opgekomen publiek. Ds. Feykes
dankte met een hartelijk woord.
Dit Zee u wschr»Vla an deren O.
Zaterdagavond omstreeks half ze
ven, reed de auto van de firma Gebr. v.
Goethem, de bekende zaak van manu
facturen en meubelen te Sas van
Gent, met een tamelijk vaartje het
kanaal van GentTerneuzen in.
Het voertuig, dat bestuurd werd door
den heer W. van Goethem, lid der fir
ma, luisterde niet naar de remmen en
waardoor bij een poging tot draaien, het
op de Westkade den kanaalkant afreed
en buitelend het water in plonste. De
bestuurder had de tegenwoordigheid van
geest, zich onderwijl uit den wagen te
werken en boven op de kap te ldaute
ren. IJlings toegeschoten voorbijgangers
bevrijdden den heer v. G. uit de netelige
positie en wisten hem door middel van
een ladder op den twee meter hoogen
kaaimuur te hijschen.
Gelukkig is de plaats, waar de auto
te water geraakte een der ondiepste
langs de Westkade en waardoor dan
ook „erger" niet is geschied.
De heer v. G. was eenige minuten te
voren teruggekeerd van een autotocht
met vrouw en kind en had deze even
vóór het ongeluk huiswaarts geleid.
Tot en met Woensdag
avond 3 Dec. bestaat er
gelegenheid tot t fotogra
feeren en 't hesteiien van
VERGROOTINGEN
als
Aanbevelend,
FOTOGRAAF.
Lange Delft I 34 - Middelburg.
(Ingez. Med.)
De auto is denzelfden avond nog op
't droge kunnen gebracht worden.
Te Selzaete ligt over het ka
naal GentTerneuzen nog steeds een
nood-schipbrug, welke bijna voortdurend
bij het momenteel drukken scheepvaart
verkeer op dit kanaal in „open positie"
verkeert. Het voetverkeer wordt mid
delerwijl onderhouden door een z.g.
overzetpont.
Zaterdagavond voer de pont met een
vijfentwintig-tal passagiers midden op
het kanaal, toen plotseling in het don
ker een sleepboot onder „vollen stoom"
de pont dreigde te overvaren. Een der
passagiers greep de roode lantaarn van
de pont en begon daarmee op eene zeer
'in 't oog loopende wijze in de richiing
van den steeds naderbijkomenden slee
per te zwaaien, hetgeen gelukkig
nog juist bijtijds de aandacht van
den stuurman trok. Tot op eenige me
ters wist de sleeper te stoppen waar
door met zekerheid verschillende men-
schenlevens zijn gered, daar de plaats
waar, de pont op dat oogenblik zich be
vond. ongeveer 15 meter verwijderd is
van beide kaden, terwijl de diepgang van
het kanaal er 8 meter bereikt.
Met ingang van 26 November j.l.
is aan den Rijksveldwachter Brigadier
Majoor A. Vermast te Zaamslag op
diens verzoek eervol ontslag verleend.
Met ingang van 26 November j.l.
is aan den Rijksveldwachter C. A. de
Krom te Westdorpe op diens ver
zoek, eervol ontslag verleend.
Uit Zee u w se h-V I a a aderen W. D.
Zaterdagmiddag 29 dezer, is het elf
jarig zoontje van den heer H. te Sluis,
zoodanig door een paard geslagen, dat
het been ernstig brak; het knaapje werd
na voorloopig door den geneeskundige
te zijn verbonden, ter verdere verple
ging naar Brugge vervoerd. Naar we
vernemen is onvoorzichtigheid in deze
van een landbouwersknecht niet vreemd
en stelt de marechaussee een onder
zoek in.
KERKNIEUWS.
Bij de Herv. Gein. te Schoondij-
ke ziju benoemd tot ouderling de heer
I. de Bliek, lot diaken de heer A. Ver
sprille Wz., in de plaats van de heeren
I. Masclee en S J de Bruijne, die geen
herbenoeming wenschten.
Gcref. Gem
Beroepen le Benthuijzen ds. J. Vreug-
denhil, te Borssele.
Evang Lu 111. Gem.
Aangenomen het beroep naar Middel
burg—Vlissingen, door ds. J. N. Bieger
te Stadskanaal.
ONDERWIJS.
Door het bestuur der verceniging
roor Handelsonderwijs alhier is on
der nadere goedkeuring van den Minister
van Onderwijs, K en W benoemd lot
Ieeraar in de Lichamelijke oefeniug aan
de Handelsschool met 5-jarigen cursui
(Hoogere en middelbare Handelsschool)
de heer W. de Baan te 's Gravenhage
Bij het Vrijdag in het Gasthuis 'te
Middelburg gehouden examen door
den Ned. Bond voor Ziekenverpleging
(waarbij als vertegenwoordiger van dien
Bond optrad de heer L. Weijl). slaagden
de dames D. van Dullemen, G. Hofman
en J. Bemijnse, opgeleid in het gasthuis
alhier
