Een WOON- s WINKELiDII
Sïnt-NiooIaas¥8rrassing 1924.
nifr
Mmsferdamschè
De donkerste schaduwen
uan den ouden dug
Effecten, Coupons ©m
Vreemd Geld.
wateren voor vfsscherij zijn inlussclien
zuiver privaatrechtelijke handelingen, die
voortvloeien uit de aan hel departement
van financiën opgedragen eigenaarsbe-
heer. De minister meènl, dat het eigen-
domsbeheer bij dit departement moet
Mijvö».
BUI'TENLANOU
«BIEF UIT MAROKKO.
S a 1
Sale... Saléwaar heb ik dien naam
toch gehoord? zal menigeen zeggen Als
hij erg precies is, zal hij uren en dagen
zoekeu vanwaar hij dien naam kent
tot hij plotseling in gedachten weer op
de schoolbanken zit, en met een schok
de namen van onzen grootsten zeeheld
Michiel Adriaansz de Ruijler en Salé bij
elkaar ziel.
Salé evenwel was geen krijgsheld,
maar de naam van het gevaarlijke zee-
rooversnest op de Westkust van Ma
rokko aan den Atlantischen Oceaan, de
groote concurrente van Algiers cn Rabat
Algiers 1400 K.M. naar het Oosten aan
de Midt^elllandsche Zee gelegen, waar
Rabat vlak bij, aan de overzijde van de
Oned Bon Regreg, hel riviertje, dat beide
oude zeerooversnesten scheidt.
In 1027 werd Salé vrijwel onafhanke
lijk, en de residentie van den Emir El
'Arachi die de kaapvaart methodisch or
ganiseerde. In dezen lijcj overheerschte
Salé het nabij gelegen Rabat beslist,
maar Algiers kon toch altijd nog meer
schepen in het gevecht brengen De
kaapvaart ging oorspronkelijk meer tegen
Spanje en Portugal, terwijl met Holland,
Engeland en Frankrijk handelsbetrekkin
gen werden onderhouden. Later evenwel
werden alle mogelijke schepen buit ver
klaard, en van hier de gewapende expe
dities in 1629 en 1630 van Fransche
zijde, in 1635 van Engelsche. Eerst in
1737 werd de autoriteit van d,en Sultan
-van Marokko erkend, maar het geheel
bleef typisch Oostersch wanordelijk, tot
Salé in 1912 definitief door de Fran
schen bezet werd
Ik maak thans het groote .Marokkaan
sche autocircuit van de Compagnie Trans
atlantique jnee te Bordeaux aan boord
naar de Marokkaansche havenstad Casa
blanca, in 1907 na een moord op Euro
peanen door de Franschen bezet en na
dien ia verwonderlijk korten tijd her
schapen in een prima havenstad Van uit
Casablanca via Marrakech. Rabat, Fes
Chidjda Tlemar en Oran naar Algiers,
en vandaar weer per boot naar Mar
seille, totaal 2300 K.M. per auto, 2"
dagen in Noord Afrika en vijf dagen
zeereis. Thans maak ik van een rustigen
dag te Rabat gebruik om over te steken
naar Salé ik wil het zeerooversnest uit
onze Gouden Eeuw zien, waar onze on
vergetelijke Zeeuw Michiel de Ruijter
zijn grootste triomfenals koopman
vierde.
Want vergeet niet eerst op lateren
leeftijd werd De Ruyter onze groote zee
held, admiraal, opperbevelhebber van
onze violent Vóórdien voer hij op de
handelsschepen der heeren Lampsens uit
Vlissingen. eerst als scheepsjongen," la
ter als matroos, stuurman, en eindelijk
als schipper of kapitein
Wanneer ik door het thans rustige en
volmaakt ordelijke Salé loop, een haven
stadje van 20.000 inwoners, waaronder
18000 Marokkanen, Arabieren en Ber
bers, 1500 inlandsche Joden en 500 Euro
peanen. dan kan ik niet anders dan de
grootste bewondering koesteren voor de
wijze waarop de Franschen dit uitge
strekte land met oorspronkelijk vijandige
bevolking hebben geparifiëerd en tol
welvaart gebracht.
Het is haast onbegrijpelijk dat dit in
nauwelijks twaalf jaar gedaan is, en als
ik nil het hotel „Transatlanique" te Ra
bat over Salé heen zie, dan wéét ik dat
daar achter de Spanjaarden jaar in jaar
uit met de Kabijlen van het Rif een wan-
hopigen strijd voeren maar hier
Fransch Marokko blijft het rustig. Zelfs
tijdens den grooten wereldoorlog 1914—
1918 heeft liet Fransche Gouvernement
geen 'buitengewone maatregelen behoe
ven te nemen en de Resident-Generaal
maarschalk Lyantev, kon zelfs een heele
Marokkaansche divisie naar hel bedreig
de moederland zenden! Wel een bewijs
dat de Marokkanen de zegeningen van
hel goede Fransche bewind waardeeren
Maar ik loop hier nu door Sale, en van
uit de nauwe kronkelende straatjes zie
ik over de oude vestingmuren en het
strand, naar de zee, <\en Atlantischen
aan, waar De Ruyter tusschen 1640 en
1655 verscheidene keeren met zijn schip
gelegen heeft. In he begin als koopman,
later als vertegenwoordiger van de Sta
ten, heeft De Ruyter te Salé altijd de
Hollandsche kleuren hoog gehouden.
Wel eigenaardig dat de goede naam wel
ke De Ruyter aldaar had, ontstaan is
door een heftigen woordenstrijd welke Do
Ruyter een der eerste keeren dat hij
daar was gehad heeft met den Sant óf
stadsbestuurder. Dc Ruyter bood tus
schen zijn waren o.a te koop aan een
si uk fijn laken, waar de Sant, op Oos-
lersche wijze, een klein deel der gevraag
de som op bootl Toen De Ruyter aan
de i gevraagden prijs vasthield, werd de
•sant zóó boos, dat hij mei gevangenne
ming dreigde, waarop De Ruyter om
erger te voorkomen, den Sant liet laken
len geschenke bood er aan toevoegende,
dat van den prijs nooit iets af zou gaan.
Eerst weigerde de Sant en ging kwaad
'"-en, maar later liet hij de Ruijter roe-
Pen, erkende liet goed recht van den
van trouw vertegenwoordiger van zijn
handelshuis. Sindsdjen heeft de Ruijter
in den Sant steeds een goed vriend ge
had, die hem trouw ter zijd,e- stond, ook
toen De Ruijler in latere jaren als of
ficieel gemachtigde der Staten dikwijls
moeilijke onderhandelingen te voeren had
over de loslating van gekaapte schepen
en gevangen genomen zeevaarders.
En wanneer ik nu té midden der
typische Marokkaansche bevolking te
Salé loop, de minarets (torentjes) der
moskeeën en vooral de reusachtige toren
Ilassane bewonder, of tusschen de pal
men en tuinen té Rabat van de Afrikaan-
sche zon geniet, terwijl gij daar in het
barre Holland legen regenvlagen en
sneeuwbuien worstelt ziet, dan gaan
Sn ij n gedachten onwillekeurig drie
eeuwen terug. Voor ons, menschen van
electriciteil, telegraaf, telefoon, bioscope
is niets absoluut vreemd en niets onge-
loofelijk maar hoe anders was het toen
maals voor onze voorouders! Ik heb de
grootste bewondering voor hetgeen de
Franschen in Marokko, vooral op burger
lijk, administratief en waterbouwkundig
gebied hebben tot stand gebracht er zijn
goede wegen, spoorwegen ofschoon het
reizigersverkeer meest per auto gaat) ver
beterde havens, alle steden zijn electrisch
verlicht en de buitenwijken zijn in alle
opzichten grootsch opgezet, met het
grootste comfort reist men tegenwoordig
door dit interessante land. Maar toch,
misschien is hel chauvinisme, maar toch
wil ik niet nalaten in de eerste plaats een
eeresaluut te brengen aan hen die onder
de moeilijkste omstandigheden drie hon
derd jaar geleden hier van hun koop
vaardijschepen het oranje blanje bleu lié
ten wapperen, voorgegaan en geleid door
onzen Michiel de Ruijter!
Rabat,
10 Nov. 1924
Salé,
J. D. VIRULY.
Ingebonden Stukken,
koopman, en stelde hem als voorbeeld
CENTRALE SLACHTPLAATS.
Geachte Redactie!
Ik zou u wel willen vragen kan de
wet de gemeente verplichten een centrale
slachtplaats te stichten? Hecht u waarde
aan het rapport van het hoofd van den
Keuringsdienst? En meent u dat het geen
fiuanciëele strop voor de gemeente zal
zijn?
Er zijn hier te Middelburg nog vier
slachtplaatsen en een centx-ale slacht
plaats; vroeger werd er gezegd ze stin
ken. Nu zegt het hoofd van den Keu
ringsdienst in zijn rapport met hun aan
hang en onaangenamen reuk. Daar pro
testeer ik tegen. Ik verzeker u, geachte
redactie, dat wanneer een rund of var
ken geslacht is (het oude spreekwoord),
men er soep van den grond kan eten.
Waar 't hoofd van dienst wijst op het
bijeen zijn van technische middelen voor
het slachten van dieren, kan ik u ver
zekeren, dat die in de centrale en andere
slachtplaatsen ook aanwezig zijn. Alleen
missen wij een koelcel, maar we hebben
toch een ijsfabriek. Daar behoeft men
toch zoo geen onkosten voor-Me maken?
TJ wijst in uw geëerd blad van Woens
dag op eenige plaatsen welke rendeeren
of winst opleveren.
Tol mijn spijt vermeldt u Hilversum
er niet in, juist een plaats waar de ge
moederen over de centrale slachtplaats
zoo in beroering zijn. Mag ik het evefa
uit den ,,Vee- en Vleeschhandel" over
schrijven?
De gemeentelijke slachtplaats te Hil
versum is geopend. Daaruit is gevolgd
dat de slagers direct na de opening
een hoogcre onkostenrekeuing hebben
gekregen, de slagers hebben de hoogere
onkosten natuurlijk moeten verhalen op
het door hen verkochte vleesch. Dit
heeft zulke ontstemming verwekt dat de
afdeéling Hilversum der Ned. Ver. van
Huisvrouwen zich tot den gemeenteraad
heeft gericht om deze verhooging onge
daan te krijgen
Ook noemt u Den Haag als winstge
vende plaats. Ruim tien jaar geleden
hebben wij, zoo te zeggen alle Middel-
burgsche slagers, het genoegen gehad
een bezoek te brengen aan het abolloir
daar ter stede. Het was oen prachtige
inrichting. We waren er over verwon
derd De portier die ons rond leidde zei-
de ook het is een prachtstuk; maai
er moet ieder jaar veertig du*feend gul
den bij! Nu geeft zij winst zegt u in het
nummer van Woensdag. Ik noem dat
jeen winst als men de menschen maar
laat betalen De heer De Hartog. ook
een van de grootste slagers lüt Den
Haag, verklaarde mij vorig jaar op een
ergadering dat een rund aan vier kwar
ten hem f 20 aan onkosten kost eer het
hij hem in zijn winkel hangt. Neen op
zoo'n manier komt er altijd winst.
Het publiek is zeer zeker gediend om
het vleesch zoo goed en zoo goedkoop
mogelijk in te koopen, en dat wil de sla
ger ook Maar nu zal toch ieder wel
denkend mensch wel beseffen dat dit
in geen geval zal kunnen. Al neemt men
aan dat het bouwen van een centrale
slachtplaats maar honderd vijftigduizend
gulden kost, daar komt bij een laboralo-
riumknechl (of hulpkeurmeester), machi
nist, 2 stalknechts en mogelijk nog wel
een portier. Rekent u dan maar eens uit
at er wekelijks opgebracht moet wor
den voor rente aflossing en den tegen-
woordigen hoofd van den keuringsdienst
met zijn drie keurmeesters.
Toen enkele slagers een paar maan
den geleden een vergadering met het
hoofd van den Keuringsdienst hadden
over bedoelde centrale slachtplaats, zei-
de deze dat het slachten enz. den slagers
de nieuwe centrale slachtplaats niet
meer zal kosten als dat het nu kost.
Ik vroeg of hij dat zwart op wil wilde
zetten, waarop hij antwoordde dit niet
te kunnen doen Dat ik deze vraag 4ot
het hoofd van den Keuringsdienst deed,
was om die reden dat zoo te zeggen bij
alle slagers de overtuiging is dat het hun
noodeloos groote offers zal kusten, waar
zij niets voor in de plaats krijgen
Ik moet eindigen om niet te veel van
uw plaats gebruik te maken, maar ge
looft u mij er wordt wat voor een
mensch zijn gemak klaar gemaakt of af
gespeeld.
Eerst is men met een minder humaan
voorstel bij den Raad aangekomen, dat
heel wal gemoederen in beroering heeft
gebracht, n.l een wijziging in art. 8 van
de yleeschkeuringswet te brengen, wat
gelukkig nog niet is aangenomen (of zou
men het toch wagen?)
Geachte redactie geld, en de men
schen énnoodig bemoeilijken, dat was
eerst hot fundament voor een centrale
slachtplaats hier ter stede. En dan
schermt men met hygiëne en nog eens
Geld en gemakzucht. Anders niets
Het is te hopen dat de slagers, die
binnenkort hopen te vergaderen, dit in
het openbaar zullen doen, opdat ieder
een wien onze niet vooruitgaande stad
ter harte gaat, trachten zal te voorkomen
dat we gaan als Zaandam en meer an
dere plaatsen.
Mijn dank, geachte redactie, voor de
aan mij verleende plaatsruimte, tecken
ik met den meesten eerbied.
Hoogachtend, Uw dw. dnr.,
H. F M.
Middelburg. 20 November 1924
(Een enkel woord naar aanleiding van
wat de inzender ons vroeg?
De wet kan geen gemeente verplichten
een centrale slachtplaats te bouwen.
Maar dat is ook nergens beweerd.
Wij hechten wèl waarde aan het rap
port van hel hoofd van den keurings
dienst. Daarom hebben we er verschei
dene gegevens aan ontleend,
We hechten over de Haagsche slacht
plaats meer waarde aan een verzekering
in dat rapport, dan aan een mededeeling
van een portier, tien jaar geleden.
Of het een financiêele s[rop„ voor de
gemeente zal zijn, kan eerst berekend
wordèn als er een definitief plan ont
worpen is Het voorbeeld van andere
gemeenten toont aan, dat het geen strop
behoeft te zijn.
Een raming der onkosten, zooals de
inzender ons vraagt, met al het perso
neel er bij, behoeven we ni,et op te ma
ken. Die is al, zeer uitvoerig, toe
lichting er bij, gegeven in hel rapport.
Zoekt de inzender, blijkens zijn Slot,
niet te veel kwade bedoelingen, waar ook
een eerlijke bedoeling mogelijk is?
Red.)
ADVERTENTIËÜ
Bij inschrijving te koop
in de St. Jacobstraat No. 50, voor
zien van Gas- en Waterleiding.
Inschrijvingsbiljetten in te leve
ren bij A. JACOBS, Hotel 't Cen
trum, Groote Markt, Goes, vóór
of op Donderdag 27 November.
TB KOOP
I. 48 olmenboomen, staande aan
den dijk tusschen de Molen-
en Nieuw Sint Jooslandpol-
ders recht tegenover het z.g.n.
Oudedorp in de gemeente
Nieuw- en Sint Joosland.
II. 90 Canadapopulieren, zijnde
alle opgaande boomen, staan
de aan den dijk tusschen den
Mortierepolder ter eene en de
Nieuw Sint Joosland- en Mo
lenpolders ter andere zijde
vanaf de hofstede bewoond
door dhr. DURINCK tot aan
de coupure in den dijk tegen
over de hofstede bewoond
door dhr. CHR. JANSE in de
gemeente Nieuw- en Sint Joos
land.
III. 43 Canadapopulieren, zijnde
alle opgaande boomen, staan
de aan den in perceel II ge
noemden dijk ten Noorden van
bovengenoemde coupure lot
aan de grens dier beplanting.
IV. 26 zware Canadapopulieren,
staande aan den dijk van den
Rapenburgpolder nabij de hof
stede „Sloeveer" onder Nieuw
en Sint Joosland.
V 56 olmenboomen, staande op
eene weide nabij de hofstede
„Sloeveer" voornoemd.
De voorwaarden liggen ter ken
nisname voor de perceelen I, II en
III op de hofstede bewoond door
dhr. CHR. JANSE, en van de per
ceelen IV en V op de hofstede
„Sloeveer", wier bewoners respec
tievelijk aanwijzing doen, en voor
alle perceelen tevens ten kantore
van J. A. TAK Co., Singelstraat
te Middelburg, aan -welk laatste
adres inschrijvingsbilletten worden
ingewacht vóór of op 29 Novem
ber 1924.
PRIJSPUZZLE
van Drogisterij SGHULÏE THIEME.
HET HUIS MET DE ROODE PILAREN
Schuin over de Nieuwstraat in de
LANGE DELFT te MIDDELBURG
Iedereen wordt uitgenoodigd deze Puzzle op te lossen. Onder de
goede oplossers verloten wij twintig fraaie Jongens- en Meisjesboeken,
welke door ons in overleg met den boekhandelaar met zorg gekozen
worden naar den leeftijd van prijswinner of prijswinster.
De bedoeling van de Puzzle is hel vinden van een bekend oud
rijmpje van 13 woorden, samen 54 letters.
Wij hebben de letters genummerd van 1 tot 54 en zoo samen
gevoegd, dat we tien artikelen uit onzen winkel kregen. Wij zullen
ze opnoemen in cijfers. De oplossers moeten er de letters voor ia
de plaats zetten.
533317231323222225 smaakt niet lekker, maar is
zeer goed voor kinderen om in te nemen.
8481012 is best tegen hoest; enkel prima kwaliteit heeft
waarde.
313228101152 moet voor de wasch voorzichtig gebruikt
worden.
2621—4331536 wordt verkocht in stukken en als poeder om
de boterkorven blank te maken.
3324—37204849 zijn in elke huishouding noodig; er zijn er
van echt haar, maar ook van plantenvezels.
3975444363053 dient voor het aanmaken van verf.
464742235 is een verfstof, die hout en ijzer tegen verweeren
beschermt.
91511863425 zijn noodig om het vorige artikel te ver
werken.
29382050 maakt alles schoon.
1276194154 worden gebruikt bij wondbehandeling en kun
nen, als ze niet prima zijn, meer kwaad stichten dan goed doen.
1416—404345 vormen geen woord. Deze vijf letters moet u
zelf invullen.
Wanneer we u nu nog zeggen, dat u het rijmpje in tot
kunt brengen door veel in onzen winkel te koopen, dan zal de Puzzle
□iet moeilijk meer zijn.
De oplossing moet bevatten:
lo. het rijmpje;
2o, de tien bedoelde artikelen;
3o. den naam van den inzender voluit met opgaaf van leeftijd;
4o. volledig adres,
5 Donderdag 4 December moeten de oplossingen in ons bezit zijn.
De Drogisterij SCHULTE THIEME verstrekt gratis een over-
:t;druk van deze
ffll'ÏÏt
9H t/1
het zoo ver niet Komen
verzeker U tijdig by de
/Ttaahchappg van Levensverzekering
ST00MB00TDIENST „TELEGRAAF"
MIDDELBURG-ROTTERDAM
vice-versa.
Afvaarten in beide richtingen
WOENSDAG en ZATERDAG.
MIDDELBURG-ZEEBRUGGE en BRUGGE
vice-versa.
Afvaarten iederen WOENSDAG.
Snelste verbinding niet door* rachten naar Ostende,
Blankenbergbe, lieyat etc. benevenB geheel België en
Noord-Frankrijk.
PROMPTE BEDIENING EN BILLIJKE VRACHTEN
AgentenZeeuwsehe KoSenmaatschsppij
TEL. 172 MIDDELBURG.
Algemeerie Centrale
Bankvereeniging voorden Middenstand
Kantoor MIDDELBURG
Londensche Kade H 54
Tel. 368.