No. 248.
Maandag 20 October 1924
Uw.gezondheïd
WYBERTT3
D E R M I N.
467' Jaargang.
MIDD0JUI1SCHE COURANT.
dit nummer behoort een Bijvoegsel.
BINNENLAND.
NA WE IIANZEBANK-DEBACLE.
Te Roosendaal is de vorige week dc
20e algemeene vergadering van de Di
ocesane Hanzevereeniging in het bisdom
Breda gehouden. In deze vergadering,
de eerste na de Hanzebankdébacle, zijn
vrij uitgebreide en boogloopende bespre
kingen gevoerd over de financieele ver
houding van deze middenstandsvereeni-
ging tot de gefailleerde credietvereeni-
ging De Hanzebank. Door deze bank
bleken verschillende bedragen, te zamen
groot f 11.281, aan genoemde vereeniging
cadeau gedaan te zijn. Toen evenwei de
curatoren van het faillissement dezen
post in de boeken vonden, zonder dat
daarbij bleek, dat dit een geschenk was,
wenschte zij zulks ook niet te erkennen
en eischten zij van deze vereeniging de
volle terugbetaling van dit bedrag. Aan
gezien de geldmiddelen van de Hanze,
vooral door den teruggang van het getal
leden er niet zoo rooskleurig uitzien, kon
niet direct aan dezen eisch worden vol
daan. Nu werd voorgesteld f 3000 aan
stonds uit geleende bedragen te voldoen
en verder 10 jaar lang per jaar f 1000 te
storten voor verdere aflossing en rente.
Gebeurde dit niet, dan zou faillissement
niet kunnen uitblijven.
Na urenlange discussies heeft de ver
gadering dit voorstel aangenomen. De
afdeeling Breda stemde tegen. Herhaal
delijk werd er bevreemding over geuit,
dat juist nu vele der hoofdestuursleden
hun ontslag namen.
In vacatures in het hoofdbestuur wer
den gekozen de heeren Van Turnhout, le
Breda; Lockefeer, te Hulst, en Van
Mansfeld, te Bergen op. Zoom Voor-
loopig blijven de vacatures Frencken, te
Oosterhout en Lantain Thewes te Breda
bestaan.
Tot lid van het B. A. werd ra. a.
herbenoemd de heer A. Weijns.
Het bekende verzoek der Z. L. M., in
zake het ophokken van duiven, werd niet
ingewilligd als zijnde voor deze gemeente
overbodig, daar er slechts enkele tam
me duiven zijn.
Het verzoek van het „Nul1' ora twee-
verlichte en verwarmde schoollokalen
met de noodige leermiddelen en tevens
een subsidie van f 100, lokte eenige be
spreking uit waarbij de heer Linderberglï
secretaris van het Nutsdepartement, de
verschillende sprekers van antwoord
diende. Het verzoek werd ingewilligd met
4 slemmen voor en 2 legen de heeren v.
Wel en Overbeeke).
Ingewilligd werd een verzoek van M.
Tramper om gebruik le mogen maken
van een verlicht en verwarmd school
lokaal le Oostkerke tot het .geven van
een teekencursus/ voor ambachtslieden.
Een gedeelte van de begraafplaats te
Oud Sabbinge zijnde groot 30 Are en
dat als bouwland ingericht werd, is ge
gund aan den hoogslen inschrijver J.
Verslelle voor f 61', den hoop en per
jaar. De vorige pachter betaalde voor
hetzelfde perceel f 20 per jaar. De ver
pachting geschiedt voor 7 achtereenvol
le jaren.
Zaterdag kwam de 16-jarige J K.,
die op de hofstede van J. W. te Wol-
faartsdijk, behulpzaam bij het voe
derbieten malen, door het doorschieten
van een der bieten, met een zijner han
den ip de machine, waardoor deze zoo
danig werd verwond, dat geneeskundige
hulp moest worden ingeroepen.
Te W o 1 f a a r t s d ij k waren in
de afgeloopen week opgericht een cursus
in eerste hulp bij ongelukken en ver-
bandsleer enz. onder leiding van den
plaatselijken geneesheér dr. Pruiniger, en
op initiatief van de vereeniging van oud
leerlingen in de landbouwhuishoudkun-
de.
üit Stad en Provincie.
In de heden gehouden zitting van
het centraal stembureau voor leden der
Prov. Staten van Zeeland verklaarde het
bestuur mevr. E. Bergsma-Bergsma uit
Zoutelande (Vrijz. Dem gekozen inplaats
van den heer J. G. van Niftrik.
Uit Middelburg.
Zooals ook in de laatste voorafgaan
de jaren wordt weer in de a.s. week
en volgende dagen alhier langs de
huizen gecollecteerd ten behoeve van
het verstrekken van kleeren aan kinde
ren beneden den leerplichtigen leeftijd.
Ook thans wekken wij weer krachtig op
deze collecte te steunen, en het nuttig
werk van de dames zoo loonend mogelijk
te maken.
U i t Z u i d-B e v e 1 a n d.
In de Vrijdag gehouden gemeente
raadsvergadering te Waarde was de
heer J. J. Mol afwezig.
De gemeentebegrooting dienstjaar '25,
werd vastgesteld naar een bedrag aan
inkomsten en uitgaven, groot f 33.279,22\
Besloten werd om dezen winter gele
genheid te geven voor leerlingen, die de
lagere school afgeloopen hebben, om
voortgezet lager onderwijs te ontvangen.
De cursus zal één winter duren, terwijl
de lessen aan de leerlingen gratis gege
ven zullen worden.
Ingekomen was mede een schrijven
van het bestuur der Z. L. M., om aan
de politieverordening een artikel toe te
voegen, dat het verboden zou zijn tus-
schen 15 Maart tot 15 Mei duiven te
honden anders dan in hokken etc.
Hierop werd nog niet ingegaan om
dat er ter plaatse tot heden geene klach
ten betreffende duiven waren ingekomen,
om daarop in te gaan.
(Dit verslag moest Zaterdag worden
aangehouden wegens plaatsgebrek).
In de Vrijdag gehouden vergadering
van den raad der gemeente Wol-
faartsdijk was afwezig met kennis
geving liet lid Noteboom.
Voor kennisgeving werd aangenomen
een schrijven van den Alg. Ned. Wielrij-
dersbond, waarin werd verzocht om de
wegen en straten, in beheer bij de ge
meente, zoo mogelijk te voorzien van
een rijwielpad. De enkele wegen die in
beheer zijn der gemeente voldoen aan
het verzoek en andere w. o. de dorp
straat komen niet voor verbreeding in
aanmerking.
De gemeentebegrooting 1925 aanwij
zende in ontvangst en uitgaaf f 63.250.7y2'
werd op advies van de commissie van
het onderzoek zonder op of aanmerkin-
den post bestrating van f 1500 le brengen
op f2500.
Volgens het voorstel van B, en W. kan
door bezuiniging de laatste twee jaar
het doel van bestrating der Nieuwstraat
bereikt worden.
De post f 300 als subsidie aan Bauer
voor den dienst station-Vlake onder voor
waarde om een voertuig te gebruiken
waarin plaats is voor minstens 8 per
sonen, bleef gehandhaafd.
Een voorstel-Visscher om het tarief
voor de passagiers terug te brengen op
cent per persoon, werd verworpen
met 8 tegen 1 stem.
De begrooting werd vastgesteld met
een eindcijfer van f 145.688 05 en een
batig saldo groot f 635.35 28i/2 met een
bedrag voor kapitaaldienst van f3611.01.
In besloten vergadering werd verder
gesproken over den hoog noodigen ver
bouw of nieuw bouw van de openbare
êchool.
Uit Tholeu.
De laatste dagen werden in de
lagere gedeelten van Schouwen, St. Phi-
lipsland en Tliolen reeds groote troepen
ilde ganzen -waargenomen.
o-
Uit Zeeuwseh-Vlaanderen W. D.
Geeft de kade te Sluis in de zo
mermaanden met haar autoverkeer meer
het beeld van een stedelijke omgeving,
thans voert het landbouwbedrijf den bo
ventoon. Vele karren, beladen met sui
kerbieten, staan aan beide zijden van
het water opgesteld, hun lading lossend
de vaartuigen. Het aan- en afrijden op
de smalle kaden geeft den bestuurders
bij minder tegemoetkoming van een der
zijden soms aanleiding tot incidenten,
althans dc bestuurder van een vracht
auto vond het noodig zijn ontstemming
lot oponthoud te verzegelen met hand
tastelijke argumenten, waarop aangifte
bij de politie volgde.
De gemeenteraad van K r u i n i n-
_eu vergaderde op Vrijdagavond; afwe
zig de heeren Koole en van der Straaten.
Een verzoek is ingekomen van de Z.
L. M. betreffende het ophouden van
duiven gedurende een gedeelte van het
jaar; zal in een volgende vergadering
worden behandeld.
De heer Jac. de Nooijer werd beéedigd
als gemeente-ontvanger. De voorz. zeide
er van overtuigd te zijn, dat De Nooijer
die in zijn vorige betrekkingen zich
steeds als een nauwgezet en ijverig amb
tenaar had onderscheiden, ook nu zijn
plicht met de meeste nauwgezetheid zou
vervullen. Hij wenschte den heer De
Nooijer geluk met zijn benoeming en de
gemeente met een ambtenaar, di.e steeds
bereid is geweest, waar zijn hulp ge
vraagd werd te helpen en zonder aan
zien des persoons gedaan had, wat hij
zijn plicht achtle. Van deze plaats .bracht
hij eveneens dank aan den vorigen func
tionaris, den heer N. F. van Dijke, die
steeds naar zijn bestekrachten do ge
meente had gediend, maar door zijn ge
vorderden leeftijd en een ernstige on
gesteldheid genoopt was geworden ont
slag te vragen.
Goedgekeurd werd de begrootiug van
het Burg. Armbestuur voor 1925 op een
eindcijfer van f 11.859.32V2- met een sub
sidie van de gemeente van f 1000.
Bij de algemeene beschouwing over de
gemeentebegrooting 1925 werden door
den heer J. Visscher opmerkingen ge
maakt aangaande het subsidieeren van
de burgerwacht; het niet verleenen van
een vastgesteld verlof aan de gemeente
werklieden; het aan den gemeentewerk
man L. Duindam in het vooruitzicht te
stellen, dat zijn loon zal geregeld worden
in overeenstemming met dat van D. Roe-
lands, die trouwens veel langer in ge
meentedienst is; de bestrating van 'de
Nieuwstraat ten einde te brengen; de
subsidie van den autobusdienst op het
station aan bepaalde voorwaarden te
binden; de gem. inkomstenbelasting zoo
danig te regelen, dat de meest kapitaal
krachtige inwoners het meest betalen
en het bedrag voor noodzakelijk le
vensonderhoud te bepalen op f800.
Bij de artikelsgewijze behandeling van
de begrooling maakt de heer A Dek
aanmerking op de ongelijke vergoeding
voor woninghuur aan de beide gemeen
teveldwachters, Hij is van meening, dat
de hoogere vergoeding aan Van Kleunen
moet gelijk gesteld worden met die van
Jansen. In stemming gebracht, wordt
zijn voorstel verworpen met 8 tegen 1
stem.
Een voorstel van Visscher om den post
van f 50 voor de burgerwacht te schrap
pen, wordt verworpen met 6 tegen 3 st.
Het weekloon van L. Duindam wordt
volgens de begrooting van f 16 op f 18
gebracht. Een voorstel-Visscher om vast
le stellen, dat jaarlijks f 2 per week twee
gon goedgekeurd. Eveneens de begroo- achtereenvolgende jaren opslag zoo ge-
ting van het B. A. voor 1925 in ontvang I geven worden, kelderde met 8 tegen 1
en uitgaaf vermeldende een bedrag van I stem. Evenzoo werd met 6 tegen 3 stem-
f 7.115.78. 1 JT"
'men verworpen het voorstel-Visscher om
Tn de Vrijdag gehouden raadsverga
dering van Gr o ede was de heer J. F.
de Milliano afwezig zonder kennisgeving.
De voorzitter doet mededeeling van de
geldlecning van f 9000, geplaatst bij de
firma Sanderse en Co. K 5 pet. met 1/2
pet. provisie.
Voorts deelde hij mede, dat heden,
Maandagmiddag, eleclrtsche stroom zou
worden geleverd van de P. Z. E M. en
dat dan alle goedgekeurde aansluitin
gen onder stroom zullen worden gezet in
de pas nieuwe uitbreiding buurtschap
Kruisdijk.
Ingekomen was o. a. een request van
C. van Slooleu, autobusondernemer W.
Z. VI. om subsidie van f 200, welk stuk
handen van B. en \V. wordt gesteld
om praeadvies.
Tot lid van de commissie tot wering
van schoolverzuim werd m. a. st. ge
kozen de heer Iz. Herman.
Op een verzoek om subsidie van het
Wit-Gele Kruis van Oostburg, groot 1' 75
wordt m. a. st. afwijzend beschikt op
grond van het bestaan van een afdeeling
van het Groene Kruis te Groede, die
zeer goed is ingericht.
Een aanvrage om f 350 voor leer
middelen voor de bijz. school, werd op
voorstel van B. en W. ingewilligd.
Een verzoek om subsidie v. d. cursus ver
volgonderwijs lichtte de voorzitter breed
voerig toe. Er hebben zich 17 perso
nen aangemeld onder wie 4 meisjes, die
des Woensdags handwerkonderwijs zou
den willen genieten. De heer v. liane
ghem vindt, dat handwerkonderwijs niets
te beteekeneu heeft. De heer J. B. Becu
zou dat handwerkonderwijs geheel van
de baan willen zien, omdat er gelegen
heid genoeg is. Een voorstel om het
handwerkonderwijs al of niet te geven,
werd in stemming gebracht. Besloten
werd m. a. st. geen handwerkonderwijs
te geven. Het voorstel tot het beschik
baar stellen van een schoollokaal, ver
warming, verlichting en subsidie, werd
in. a. st. aangenomen, onder zekere
voorwaarden.
Daarna komt de wegsverbetering aan
de orde. De voorzitter doel voorlezing
van een brief van Ged. St., 22 Mei '24,
en doet mededeeling van een bespreking
die B. en W. hebben gehad met de we
gencommissie. Hij geeft een nadere uit
leg der teekeningen, voorzoover de ont
eigeningen betreft. De kosten voor het
verplaatsen der palen van het electrisch
net (waar eenige ijzeren palen voor in dc
plaats zouden komen, terwijl meteen de
zinken draden verkoperd zouden wor
den) zouden zijn f 1030.65. De geheele
verbetering zou f 250.74 kosten. B. en
W. stellen voor één zesde gedeelte tot
een maximum van f 4500 in de kosten
bij te dragen plus onderhoud der straat.
De heer Van Haneghem vindt, dat het
voldoende is, dat we de straat in on
derhoud nemen. De heer De Bliek vindt
die straat heelemaal niet noodig.
De voorzitter vraagt naar motieven.
De heer De Bliek vindt de kosten te
hoog. ïWaarom niet het huis van Bos-
schaart en den stal van De Vlieger
gekocht?
Weth. Lombaard zegt, dat de onteige
ning van hel huis van Bosschaart en De
Vlieger in de f 10.000 zullen loopen.
De heer J. B Becu zegt, dat verbete
ring van de Molenstraat niet erg noodig
is, omdat men nooit van versteldrilten
hoort.
De heer Bliek zegt," dat als de auto
riteiten het noodig vinden, zij het maar
moeten betalen ook en vindt het voor
Groede zelf geen belang.
De heer Iz. Becu zegt, dat verbete
ringen voor het verkeer, zooals deze,
veel geld kosten, maar, als we het op
een manier gedaan kunnen krijgen, zoo
als B. en W. voorstellen, dan kunnen
we tevreden zijn. Dc heer J. B. Becu
wil probeeren het zonder kosten ge
daan te krijgen.
De voorzitter zegt, dat dat niet zal
gaan, daar van het plan heelemaal 'Af
gezien zal worden. Nu we de gelegen
heid krijgen voor een beteren verkeers
weg, en dit ja*r ol het volgende jaar
het electrisch net toch herzien moet
worden, moesten we van deze gelegen
heid gebruik maken.
Het voorstel van J. B. L48cu, Vs tot
een maximum van f 3500, wordt niet ge
steund. Het voorstel van B. en W om
één zesde in de kosten tot een maximum
van f 4500 in de kosten bij te dragen,
wordt in stemming gebracht. Voor I.
de Vlieger, Iz. Becu en P. Lombaard;
tegen- W. v. Haneghem, J. de Bliek en
J. B. Becu. 3 tegen 3. Nu de stemmen
staken, zal een volgende vergadering over
dit onderwerp opnieuw worden gestemd.
GEDENKBOEK EER EERSTE NED.
COOP. SUIKERFABRIEK.
De Eerste Ned. C'oöp. Beetwortelsui
kerfabrieken te Sas van Gent heeft naar
aanleiding van haar morgen te vieren.
25-jarig jubileum een rijk geïllustreerd
gedenkboek uitgegeven. Iedere bladzijde
tekst wordt gevolgd door een foto aller
eerst van de fabriek, en van de onder
deden van haar bedrijf, daarna van de
bestuursleden bij de oprichting; van liet
huidig bestuur, de vroegere en huidjge
directeuren; het personeel dat sedert de
opri,chting aan de fabriek werkzaam was;
en daarna een reeks foto's betreffend het
zaaien en verbouwen van bieten, het
vervoer naar de leveripgsplaatsen, hel
inladen enz. enz.
De tekst geeft eerst als inleiding een
geschiedkundig overzicht van de bieten-
cultuur in Z. Vlaanderen; van de moei
lijkheden, ondervonden bij het invoeren
dezer cultuur als opvolger van de ten
onder gegane meekrap-cultuur, en de ge
leidelijke ontwikkeling daarvan, ook ten
gevolge van nieuwe verkeerswegen En
tevens wordt daarbij herinnerd aan den
strijd tusschen dc bielenverbouwers en
fabrikanten, welke strijd oorzaak
werd van de stichting dezer eerst© coö
peratieve fabriek.
Een tweede hoofdstuk is dan ook ge
wijd aan de voorgeschiedenis dier fa
briek, waaruit wij ook onlangs nog eeni
ge feiten aanhaalden. Herinnerd wordt
aan de 9 Maart 1892 te Terneuzen gehou
den vergadering, waarin door den heer
K. .3. A. G. baron Oollot d'EsqMy de
vraag van de stichting eener fabriek
op coöop. grondslag werd besproken.
Wat het begin was van de actie, die 8
jaar later lot het doel zou leiden, na
langdurige propaganda, en in weerwil
van de tegen-actie der fabrikanten Den
27sleu Juli 1899 werd definitief besloten
tot oprichting en 19 October 1899 werd
de acte van oprichting der vereeniging
geteekend.
Aan de verdere geschiedenis der fa
briek is een volgend hoofdstuk gewijd.
De fabriek was eerst gebouwd op een
verwerking van 400.000 KG. per etmaal.
23e is uitgebreid lot een capaciteit van
1.3 millioen K.G. per etmaal, Het aantal
aandeelen dal bij de oprichting 1425 was,
werd uitgebreid tot 2700.
Het aantal ontvangen bieten dat in
het eerste jaar 28.6 millioen K.G. be
droeg steeg geleidelijk en kwam in 1921-
1922 tot het hoogste bedrag, n.l 107,7
millioen K.G. Het bedroeg in de vorige
campagne 93.2 millioen K.G.
kunt U tegen de gevaren
van verkoudheid het beste
beschutten met de desln-
fecteerend en oplossend
werkende
TABLETTEN
Groote doozen 65 Cta
(Ing. Med.)
werd de nieuwe leeraar toegesproken!
door ds. Diederiks van Kruiningen en
werd hem toegezongen door de gemeen
te Gezang 83 vers 6.
Beide malen was de kerk overvol.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
De prachtzalf tegen ruwe huid.
35 cent.
Bij alle Drogisten.
(Ing. Med.)
KERKNIEUWS.
Zondagmorgen had te Waarde de
bevestiging van ds. C. van der Waa
plaats door ds. Rijnen, naar aanleiding
van Handelingen 10 vers 33, laatste ge
deelte, terwijl in de namiddaggodsienst-
oefening ds. van der Waa zijne ratreere-»
de hield naar aanleiding van Handelin
gen 12 vers 12.
Aan het einde der godsdienstoefening
De heer Jac. van Elsacker uit Bot
terdam heeft wederom liet voornemen
eind December alhier een voordracht
avond te geven Op het programma staat
dan o.a. de oorspronkelijke Beatrijs-Le-
dus in den middcleeuwschen
Tekst.
Gemeld wordt, dat de heer Willem
Mengelberg op Maandag 20 dezer zijn
werkzaamheden aanvankelijk mei de re
petities te Amsterdam zal hervatten.
Donderdag 23 October hoopt hij het
abonnementsconcert weer le leiden.
o
De monumenten le Burgb.
In aansluiting op het reeds gemelde
bericht betreffende dc vorming van een
commissie, welke de restauratie en ver
vanging der monumenten in de kerk te
Burgh Ier baud zal nemen, zij nog gemeld,
dat in de eerste vergadering werd be
sloten zich om steun en voorlichting te
wenden tot het Rijksbureau voor de Mo
numentenzorg, in het bijzonder betref
fende de spoedige bescherming der over
blijfselen in de open kerk met het oog
op den komenden winter.
De Vrouwenhater,
door Ruby Ayres Vert, van
M. Eeyen-van der Borgh.
Uitg. Mij. Holland, Am
sterdam.
Een aardig verhaal! Een niet le dikke,
niet te onwaarschijnlijke intrigue, maar
wel quite English, met de gewone per
sonen van rijke jongelieden, van een
jonge dame (de cortaine age) van duis
tere afkomst, en de gewone attributen
van een stille badplaats, een rotsachtige
kust, een wit landhuisje. Ontspannings
lectuur, die dc Engelsche litteratuur zoo
veel heeft, maar van de goede soort. Zon
der „diepere' tendenzen.
De vertaling is voortreffelijk. Slechts
heel zelden is de bewerking uit het
Engelsch le merken.
Liefde en Leugen,
door Ruby M. Ayres. Vert.
J. Joh. Schaake. Uitg-
Mij Holland, Amsterdam.
Voor dit werk gelden dezelfde op
merkingen als voor den „Vrouwenhater".
Alleen speelt hier het grootste gedeelte
op een Oceansteamer en op een groot
landhuis. Dus nög meer typisch En
gelsch.
Zij die gingenen
z ij die b 1 ij v e n, door I.
Eenzame. Uitg. 't Spae-
verke, Brussel.
Eeu bundel als oen acte van piëteit
tegenover gesneuvelden, hen die vermin
king opliepen ol' stierven tengevolge van
verbanning. Een Belgisch oorlogsboekje
dus nog, maar werkelijk als een daad van
piëteit, zonder sentimentaliteit, zonder
Barbusse-achtig cynisme, en ook ge
lukkig zonder patriolisch-heldexxver-
eerderige opgeschroefdheid. Een fijn In
Memoriam voor hen die vielen, een eer
bied voor hen die gewond of verminkt
bleven. Zulke oorlogsliteratuur is niet
le veel verschenen!
Lente, door Manda Sand-
bergen. Uitg. Em. Que-
rido, Amsterdam.
Lente 1 Het nieuwe, ontluikende leven.
De schoonste tijd in het jaar, de schoon
ste lijd in ieder menschenbestaan. Zwoel
als de lentedagen in dit boekje, is do
liefde van Thorn en Jacoba En zeer
goed in dien toon gehouden is ook de
stijl, is de heele wijze van uitgeven.
Maar nieuws, bijzonders, of oorspron
kelijks brengt deze Lente niet. Waarom
ook; 't is per slot slechts de „alte ge-
schichte". die toch ..immer neu" blijft.
Kunst en Oultuur in
Sovjet-Rusland, door
Nico Rost. Uitg. Bm.
Querido, Amsterdam.
Een smaakvol uitgegeven werkje, be
doeld, zooals de schrijver het uitdrukt,
„Holland met de problemen der moderne
Russische kunst, zooals deze na de revo
lutie tot uiting kwamen, hekend te raa-
