ASPIRIN
No. 232.
Woensdag 1 Oetobep 1924
167° Jaargam?.
ANT.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
BINNENLAND.
TIET ONTWAPENINGSDEISAT VAN
EÏUBlDiENSNLMWERS.
Dienen, die een openbaar debat een
buitengewoon slecht middel vinden om
een eerlijke beoordeeling te krijgen van
twee tegenovergestelde opinies, zullen
wel in hun meening versterkt zijn door
het gebeurde bij het openbaar debat
gisterenavond in de groote zaal van den
Dierentuin in Den Haag gehouden tus-
schen gep. generaal C. J. Snijders, oud
opperbevelhebber van land- en zeemacht
en prof. dr. D. van Embden, lid van de
Eerste Kamer, naar aanleiding van de
rede, door laatstgenoemde in April en
Mei 1924 in die Kamer gehouden en
sedert gepubliceerd onder den titel Na
tionale Ontwapening óf Volks verdelging.
(We brengen in herinnering dat gene
raal Snijders in een bijeenkomst van „Ons
Leger" de bekende rede van prof. Van
Einden in de Eerste Kamer „onzinnig
en verderfelijk" had genoemd- Daarop
jvolgde van de zijde van den Vrijz. Dem.
Bond een uitdaging tot een openbaar
debat, welke uitdaging door generaal
Snijders werd aangenomen).
Hoewel door den leider der zeer druk
bezochte bijeenkomst, mr. Werker, voor
zitter van den Vrijz. Dem. Bond, in zijn
openingswoord verzocht word dat men
zich onthouden zou van. elk teeken van
goed- of afkeuring, bleek «at een groot
deel der aanwezigen zeer sterk gekant
was tegen generaal Snijders, en daarvan
luidruchtig wilde getuigeu.
Prof. v. Embden, die het eerst sprak,
werd met applaus begroet; en ook ua
zijn door niets onderbroken rede klonk
een langdurig applaus.
Maar toen generaal Snijders het woord
kreeg begon rumoer en een regen van
interrupties, die de heele rede voort
duurden.
Toen spr. de verschrikkingen van de
oprlogsmiddelen, die vóór 1914 reeds
werden toegepast, schelste, ontlokte dat
aan eenige toehoorders de kreet „Daar
om willen wij er niets van hebben!"
Bij een nadere schildering der verschrik
kingen van de oorlogsmiddelen werd er
geroepen „Daar meen je niets van."
Generaal Snijders' Meneer de voor
zitter, wilt u aan die menschen duidelijk
maken, dat ik doof ben?
Geroep: Een oude grapt
De voorzitter: Mennelne toch de be
leefdheid in acht!
Na deze vermaning werd het eenige
oogenblikken stil in de zaal. Het duurde
echter slechts een korte pooze. Daarna
begon het rurtioer opnieuw.
Aanhoudend gefluit, gelach en gesis
lokte de opmerking vgn generaal Snij
ders uil, dat de gasoorlog minder on-
mensclielijk en minder wreed is dan de
andere strijdmiddelen. Toen hij verze
kerde, dat de verplegingsduur van gas-
zieken korter js dan van andere gewon
den, reageerde een deel der vergadering
op gelijke wijze. Een stem riep; „je zal
er gezond van worden!" waarop de spre
ker uitriep: „als je 't niet gelooven wilt
moet je 't maar nalezen!'" welke uitroep
een nieuwe storm van interrupties uit
lokte.
De verdere bespreking van den gas
oorlog werd herhaaldelijk door fluiten,
sissen en geroep onderbroken. Toen de
spreker de onderstelling waagde, dat
prof. van Embden zich wel niet zou
laten overtuigen door zijn betoog, barstte
een luid gelach uit, evenzeer als toen
generaal Snijders verzekerde, dat ook hij
eenige geleerden achter de hand had.
Herhaaldelijk gaf hel publiek bij dé
voortzetting der rede van generaal Snij
ders door hoongelach, interrupties, ge
fluit en gesis nieuwe teekenen van on
rust. Bij den uitroep dat de actie van de
omtwapenaars er toe leidt, dat onze
weermacht nog verdei' naar beneden
wordt gehaald, brak een luid applaus
los. Van toen af regende het interrup
ties. Een juffrouw riep „ik heb geen
eten voor mijn kind!" een ander riep:
„ik lieb maanden lang armoede gele
den!" Op de woorden van generaal Snij
ders, dat de voorstelling, die prof. van
Embden gaf, op fantasie berust, betuig
den de medestanders van den generaal
door applaus hun instemming. Tegen het
einde van zijn rede namen echter de
pacifisten weder liet woord. Felle inter
rupties en rauwe kreten werden om een
haverklap door de zaal geslingerd. Uit
roepen als: „Dus nog meer millioencnl"
„Sijmen zal wel betalen!", „Wij willen
geen oorlog meer!", „Arme moeders'I",
werden afgewisseld door dringende ver
maningen van den voorzitter om stilte.
Aan het einde van de redevoering van
den generaal weerklonk luid applaus en
gefluit. Een pauze van vijf minuten werd
met het zingen van anti-miütairistteche
liederen gevuld.
Bij de repliek van prof. van Embden
was hel weer rustig.
Maar toen generaal Snijders weer het
woord kreeg, ontstond weer een groot
rumoer. Hij was volkomen onverslaan
baar en zag onder lawaai en gefluit
van het woord af.
Een deel der vergadering zong de In
ternationale.
Als de voorzitter zich eindelijk ver
staanbaar weet te maken, spreekt hij
een slotwoord, dat echter weldra weer
in rumoer verloren gaat
Wanneer hij zegt, dal de vergadering
alle reden heeft tevreden te zijn, wordt
van de bestuurstafel van „Ons Leger"
herhaalde malen geroepen „schandaal!
schande!"
Onder het zingen van de Internatio
nale en het anti-militairistenlied ging de
vergadering uiteen.
Wat den inhoud vim het gesprokene
betreft, dezen kunnen we slechts kort
samenvatten.
Prof. van Éinbden betoogde in het
bijzonder dat ons land, bij gewapende
deelneming aan een oorlog, grooto kans
heeft op vernietiging door de chemische
oorlogsmiddelen. Hij grondvestte die mee
ning op de rapporten van den Volken
bond. De spr. ontkende dat onze krijgs
toerusting een preventieve werkiug zal
uitoefenen. De aanwezigheid van zulk
een krijgstoerusting zal daarentegen lei
den tot zenuwachtigen haast om door
spoedig aangrijpen den vermeenden aan
val van eeu ander af te weren Maar
het wantrouwen zal in het buitenland
ook "jegens Nederland gewekt worden
Daarentegen valt bij een ontwapend volk
niets meer te wantrouwen. Met bewa
pening is er 99 pet. kans in den oorlog
te worden betrokken Bij ontwapening
is er 90 pet. kans buiten den oorlog'te
blijven.
Generaal Snijders stelde voorop dat
de invoering van den gas-oorlog waarlijk
niet noodig is om, bij elk beschaafd en
redelijk mensch afsehuw van den oor
log te wekken. De andere wapens, vóór
191-1 reeds in gebruik, zijn niet minder
wreed. De kans op gasvergiftiging is blij
kens de ervaring voor den soldaat te
velde veel kleiner dan die op verwonding
of dood door andere wapens. Ook ten
opzichte van den oorlog tegen non-com
battanten verweel hij prof. v. Embden
een overdreven schildering te hebben
gegeven. Voor de door prof. v. Emb
den mogelijk geachte vernietiging van
Londen zijn vlicg-machten noodig die
niet bestaan. Noch in den chemischen,
noch in den luchtoorlog kan eenige
aanleiding gevonden worden om onze
weerbaarheid haar waarde en beleeke-
nis als preventief wapen ter verzekering
van onze onzijdigheid in een W;. Euro-
scb conflict te ontzeggen. In den
grooten oorlog is die preventieve wer-
Idng bewezèn. En weerloos worden wij
het offer. Het raoreele belang van andere
mogendheden om een kleinen neutraal te
biedigen, houdt niet op te bestaan,
als die kleine neutraal door gewapende
bescherming zijn internationalen plicht
vervult.
tengevolge hebben, dat zij hun aller-
eersten plicht van zelfverdediging tegen
mogelijke aanvallen verwaarloozen. Ro-
lin wees erop, dat niet alleen hel eigen
belang van den kleinen staat, doch ook
het belang der internationale gemeen
schap den staat den plicht der /.elfver
dediging oplegt. Het zou zijns inziens niet
te dulden zijn, dat een staat maar kalm
afwachtte, dat anderen hem zouden te
hulp komen en dat de aangevallene zelf
bijv. niet eens door verstoring der ver
keersmiddelen den aanvaller in zijn han
delingen belemmerde.
Daar de Deensche gedelegeerde An
dersen in de juridische commissie juist
tot de conservatieve partij behoort, kon
ook deze zich met de opmerkingen over
den plicht tot zelfverdediging volkomen
vereenigen. Andersen verklaarde echter
uitdrukkelijk slechts voor zich zelf en
niet voor de Deensche delegatie le spre
ken.
Ten slotte verklaarde mr. Limburg,
dal hij het amendement introk. Hij had
geen moeite aan te toonen, dat de strek
king van zijn amendement slechts was
geweest in geenerlei wijze op de ontwa
peningsconferentie vooruit te loopen. Ilel
amendement had niet tot bedoeling den
plicht der kleine slaten om zich zelf te
verdedigen te ontkennen. Aan Rolin, die
op het Belgische voorbeeld tien jnreu ge
leden gewezen had, gaf nuLimburg te
kennen, dat hij tot de oprechtste bewon
deraars van België's energieke zelfver
dediging heeft behoord- In een dergelijk
geval zal ongetwijfeld ook Nederland
zich verdedigen. Daar het amendement
echter tot zooveel misverstand heeft aan
leiding gegeven, trok mr. Limburg het in.
DE RLUE-BAND STEMPEL.
Naar de N'. Crt. verneemt zal een de
zer dagen de Blue Band stempel voor de
brieven, briefkaarten enz. niet meer ge
bruikt worden.
Tevens kan het blad mededeelen, dat
door de beslissing in kort geding niet
meer van reclame-stempels gebruik ge
maakt zal worden.
Lang niet
onvsrsohiliig
Eenige
prijzen
PLIGHT TOT VERDEDIGING VAN
KLEINE STATEN.
Omdat hier te lande bij de bespre
kingen van de weerbaarheid zoo vaak de
kwestie van het al of niet noodzakelijke
van een verdediging ter sprake lcomt,
laten we op deze plaats een meedeeling
volgen van den correspondent te Genóve
van de N. R. Crt. over hetgeen daar 'ge
beurde in.de Eerste Oommissie van de
Volkenbondsvergadcring bij de behan
deling van het rapport van Politis om
de verplichte arbitrage, speciaal naar
aanleiding de opmerking in dat rapport
dat ingeval van vijandelijkheden door een
aanvaller, de aangevallene slaat kau en
moet beginnen met zich zelf te verde
digen.
Onze vertegenwoordiger, de heer
Limburg, vroeg, of het niet juister zou
zijn eenvoudig als een waarschijnlijkheid
te verklaren, dat de staat beginnen zal.
met zich te verdedigen, zonder over een
moeten te spreken. (Mr. Limburg wilde
voorkomen, dat de ontwapeningsconfe
rentie uit de woorden van 't rapport een
verplichting tot verdediging zou kunnen
afleiden, waaruit zou kunnen voort
vloeien, dat de ontwapeningsconferentie
□aast een maximum ook een minimum
aan legersterlcte zou voorschrijven en
bijv. een ontwapening als in Denenvar
ken beoogd zou verbieden.
Nadat rapporteur Politis reeds ver
klaard had tegen overneming van Lim-
burg's amendement geen bezwaar te heb
ben, kxvamen plotseling bedenkingen van
gedelegeerden van kleine staten. De mi
nister van buitenlancfsche zaken van Est
land, Pusta, de Finsche gedelegeerde
Erich en de Belg Rolin verdedigden allen
liet standpunt van liet rapport, dat een
staat verplicht is zich te verdedigen. De
waarborgen ,die het vredesprotocol den
kleinen staten brengen zal, mogen niet
is het waar U koopt.
Zoekt daarom
steeds het adres
waar U voor een
billijken prijs een
sotied stuk goed
ontvangt.
Ongetwijfeld vindt
U dit bij de
Firma
H.L.HENDRIKSE,
Gravenstraat 262,
Middelburg.
Tel. 449.
Lavendelzeep 10 ct.
Karnemclkzeep
4—7"/, ct.
Huishoudzeep 3 ct.
Cocosmatten 39 ct.
Kapok 79 et.
Dameskousen 22,/jC
Zie verder de
prijzen in de adver
tentie op de 3de
pagina
(Ing. Med.)
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Het muziekseizoen alhier heeft
het dit jaar al zeer slecht met het weer
getroffen, maar na de laatste muziek
uitvoering op het Molenwater zou men
kunnen zeggen „eind goed, al goed".
Want hel was gisteren werkelijk zacht
weder, en vrij velen hadden dan ook nog
een zitplaalsje genomen, en honderden
stonden met aandacht de laatste num
mers in dit seizoen aan te hooren.
Hel Middelburgsch Muziekkorps gaat
dus nh weer de winterperiode in, welke
bestaat uit de wekelijksche repetitie, om
den volgenden zomer ef-enals nu weer
aan zoovelen aangename- uren te be
zorgen.
Wij weten dat het aantal stadgenooten,
die de uitvoeringen waardeeren, zeer
groot is, maar ook, dat het aantal van
hen die daarvan blijk geven door jaar-
tijkschen financiëelen steun .aan hel
korps, nog veel te gering is. Moge hel
aantal contribuanten voor 1925 zoo toe
nemen, dat het bestuur verlost worde
van de financiëele zorgen waarmede het
thans te kampen heeft.
Maandag hield de afd. Middel
burg van den Alg. Ned. Chr. Amb-
tenaarsbond in het Ned. Koffiehuis al
hier een ledenvergadering. De voorzitter
de heer D. H. Loodewijk wees op het
verheugende feit, dat sinds do laatste
vergadering 't ledental bijna was verdub
beld. Hij wekte allen op om de propa
ganda met kracht voort te zetten.
Na afhandeling van eenige huishou
delijke zaken, verkreeg de heer L. Ver
meulen, Bondssecrctaris te 's-Gravenhage
het woord, die op zeer uitvoerige wijze
verslag uitbracht over de door hel hoofd
bestuur gevoerde actie, alsmede het ont
werp bezoldigingsbesluit, dat in de pers
was gepubliceerd, ter sprake bracht.
Hierop volgde een zeer geanimeerde dis
cussie
Nadat de sprekers door den heer Ver
meulen waren beantwoord, werd de ver
gadering met dankzegging gesloten.
Heden herdenkt do heer W. A. de
Groote alhier zijn 25-jarig jubileum
als bode bij het Rijksarchief in Zeeland.
Toen de jubilaris hedenochtend op het
bureau verscheen, sprak de Rijksarchi
varis hem toe, wenschte hem namens de
bijeengekomen ambtenaren geluk en
overhandigde hem een geschenk onder
enveloppe
Uit Vlissingen.
Maandag 6 October gaat de nieuwe
werktijd en loonregeling aan de Kon. Mij.
de Schelde in.
De werktijd is bepaald op 52 uur per
week en wel de eerste 5 dagen van de
week van 7 tot 12 en van kwart voor
twee tot kwart over zes en Zaterdag van
7 tot half twaalf.
De Joonsverlaging komt neer op 7i/s
procenl.
o—
Uit Walcheren.
Den 3Oen September deed de post
bode A. de Ruijsscher te R i 11 h e m ziju
laatsten dienst, daar hij met 1 Oct. den
postdienst met pensioen verlaat
Des avonds werden hij en zijn vrouw
op het gemeentehuis uilgenoodigd, waar
de gemeenteraad in een openbare samen
komst, hem namens de gansche gemeente
zou huldigen.
De burgemeester sprak den heer De
Ruijsscher hartelijk toe, prees hem voor
zijn trouwe diensten aan de geheele ge
meente gedurende 21 jaar bewezen
Namens de ingezetenen werd aan bode
De Ruijsscher en ziju vrouw elk eeu
prachtige ruststoel aangeboden als blij
ken van erkentelijkheid.
Nog spraken ds. C. Sundemeijer en de
heer B. J. de Meij, die de nauwgezetheid
en de welwillendheid van den heer De
Ruijsscher in 't licht stelden. Deze dank
te allen voor de gesproken woorden en
de aangeboden geschenken, welke dank-,
baar werden aanvaard.
Dit Zuid-Beveland.
Benoemd tol weger aan de Schore-
brug, Jobs. Dronkers le S c li o r e.
De benoemde is reeds in functie getre
den.
O
Uit Noord-Beveland.
Door Ged. Staten is benoemd lot
schatter der pachtwaarde van gronden,
gelegen in den calamileuzen V)ietepolder,
de heer I. P. van der Wieele le (Jo-
lij nsplaat.
Op de vorige algemeene vergade
ring van de ijsclub „Ons Genoegen" te
0 o 1 ij n s p 1 a a t is besloten te trachten
een nieuwe ijsbaan te verkrijgen. Het
bestuur is er thans in geslaagd om de
vroegere baan weder te pachten, zoodat
de club weer de beschiklting heeft over
een gunstig terrein.
o
Uit Tholen.
Te O ud-Tossemeer werd Dins
dag een openbare raadsvergadering ge
houden, waarin o.m. behandeld werd de
gemeente-rekening, die ua ampele be
spreking werd goedgekem'd en vastge
steld in ontvang op f 70.483.28Vj, hi uil
gaaf f58.213.08Vi en alzoo met een goed
slot van f ,12.270.10. Er werd o.m. de op
merking gemaakt over het hooge bedrag
n.l. 25 pcl„ dat de marktmeester ont
vangt van de opbrengst der marklgel-
deu. Verder werden goedgekeurd de re
keningen van het Algemeen- en het Wee
zen-Ar mbestuur.
Bij de goedkeuring van de laatstbe
doelde rekening werd naar voren ge
bracht de salarieering van den secreta
ris-ontvanger, die 5 pet. geniet van de
zuivere jaarinkomsten, een vaste bezol
diging te geven, b.v. f 500, daar door de
hoogerc bedragen, die b.v. wegens pachl-
penningen worden geïnd, volgens de
meening van verschillende leden deze
bezoldiging niet evenredig is met het
werk. dat 'deze administratie vordert.
Men zal in overleg treden met de regen
ten van dat bestuur.
Ten slotte werd vastgesteld een vorde
ring, dat het verboden zal zijn elders dan
in het openbaar slachthuis de slachtingen
le verrichten.
Verschillende opmerkingen werden bij
de rondvraag nog gemaakt over andere
zaken.
f !- e t t ïi
(Ing. Med.)
Dit Zeeuwseh-Vlaanderen O. D.
- De Staatscourant van gisterenavond
bevat een Kon. Be.vl. van 27 Sept. waarbij
goedgekeurd wordt hel besluit van den
raad van Terneuzen van 26 Juni tot
onteigening ten name van de gemeente
van het bij dat besluit aangewezen j>er-
ceel in het belang van de volkshuisves
ting.
- Dinsdag 21 Oct. zal de Eerste Coöp.
Beetwortel suikerfabriek l© Sas van
Gent baar 25-jarig bestaan vieren met
een feestelijke bijeenkomst in het suiker-
magazijn der fabriek. Aan deze bijeen
komst zal een eenvoudige maaltijd ver
bonden zijn.
Uitnoodigingen zijn gezonden aan een
•-lal officieele personen En bovendien
verwacht men er een 400-lal landbouwers
uit alle deelen van Zeeland met hun
echtgenoote of dochters.
KERKNIEUWS.
- Heden is het 25 jaar geleden, dat
ds. C. Reijnierse, te Yorden, zijn intrede
deed als predikant der Ned Herv Gem.
le Wilhclminadorp. Ds Reijnierse
stond achtereenvolgens te Wilhelmina-
dorp (1899—1907/, Yollenhove en Vorden.
Geslaagd voor 3e stuurman .1. W. J.
Harent, leerling van de De Ruyterschool
te Vlissingen.
Prof Dr. P. J. Blok.
Men meldt uit Leiden aan het Vad.
Den Gen October zal liet 50 jaar gele
den zijn. dal prof dr. P J. Blok aan
Leidsclie Universiteit het hoog-
leeraarsambt in de vaderlandsche ge
schiedenis aanvaardde.
Proï. M r. A. II M. J. van Kan.
Naar de N. R. Crt verneemt, zal
prof. mr. Van Kan. hoogleeraar iu het
Romeiusche recht te Leiden, half Nov.
aldaar zijn werkzaamheden staken, en
zich 8 Dec. te Genua inschepen naar In-
dié. om aldaar zijn ambt aan de In
dische Rechlshoogeschool te aanvaarden.
De handtcekeni n g k n o e i e r ij te
Arnhem
In de Maandag gehouden Raadszitting
van Arnhem is het voorstel van B. en W.
aan de orde gekomen om af te wijzen
het verzoek van liet schoolbestuur St.
Willibrord om gelden uit de gemeente
kas te mogen ontvangen voor hel slich
ten van twee R.-K. scholen voor gewoon
lager onderwijs, omdat er aanleiding be
slaat tol ernstigeu twijfel of wel elk de
zer scholen voor ten minste 80 leerlingen
bestemd is.
Zooals men weet zijn bij het gemeente
bestuur lijsten met handteekeningen in
gediend voor hel tot sland komen dezer
scholen, waarvan een aantal niet door de
betrokken ouders zou ziju geplaatst, zoo
dat deze zouden zijn vervalscht. Boven
dien zouden verscheidene personen
handteekeningen hebben geplaatst zon
der le welen voor welk doel.
B. en W. hebben den ambtenaren der
afd. onderwijs opgedragen een onderzoek
in te stellen bij degenen, wier handtee
keningen op de bewuste lijsten voorko
men. Volgens de uitgebrachte rapporten
hebben de betrokkenen inderdaad ver
klaringen, afgelegd, die er op wijzen dat
hier fraude is gepleegd.
De kwestie heeft in den Raad tot uit
gebreide discussie aanleiding gegeven De
voorzitter deelde mede, dat het onder
zoek nog in vollen gang is en ontraadde
om over de zaak zelf thans te discussi
eeren; hiertoe zal later alle gelegenheid
zijn.
De rechtsche raadsfractie Legde de ver-