No. 224
Maandag 22 Sept. 1924
I
167° Jaargang
NT.
Bij dit nummer behoort een BijvoegseL
DE ANTI-MILITAIRE
STROOMINGEN.
We krijgen den indruk, dat op het
oogenblik de anti-militaire wind har
der waait, dan zelfs in '18, dadelijk na
den oorlog, het geval was.
Daarbij denken we nog het minste aan
de georganiseerde actie van de S.D.A.P.,
die gister, uiting kreeg in breed opge
zette ontwapenings-bijeenkomsten, in
verschillende plaatsen. In zoo iets zit
altijd een element van f,maatwerk'.' der
partijleiding, al zullen we niet twijfelen
aan de overtuiging van de meeste con
gresgangers.
Dat een negentig personen een met
hun namen onderteekend manifest uit
zonden, waarin zij openlijk verklaren de
zijde te kiezen der principieele dienst
weigeraars, en anderen opwekken dat
manifest mede te teekenen, zou ook nog
kunnen worden beschouwd als een
nieuwe vorm van actie van personen, die
reeds sedert jaren in die richting werken.
Maar duidelijker dan dat alles is de
geest, die volgens verschillende bericht
gevers, de troepen bezielt, die nu in
Noord-Brabant op herhalingsoefening zijn.
De berichten over de relletjes bij de
opkomst, blijken overdreven te zijn ge
weest. Dat wordt door die zelfde be
richtgevers erkend. Wel waren die ver
spreide gevallen van baldadigheid teeke
nend voor den vrijwel algemeenen geest
van onverschilligheid waarmee de opge-
roepenen onder de wapens kwamen. Een
herhaling daarvan is echter niet gecon
stateerd.
Maar iets anders werd een week later
nog altijd waargenomen; een verslappen
de stemming van geringschatting voor
hetgeen zij daar te doen hebben. En als
gevolg daarvan een veelvuldig gekanker
over den dienst, en een zwakke disci
pline.
Een paar aanhalingen uit mededeelin-
gen van ooggetuigen mogen dat toelich
ten.
De verslaggever van het Vaderland,
die de manoeuvres meemaakt, schreef
o.a. net volgende:
„Als men dieper kijkt, als men mee
gaat men den troep, als men met reser
ve- en beroepskader spreekt, dan gaat
men zich telkens meer en meer er over
wondei en, dat de beroepscommandan
ten nog niet allemaal een ander emplooi
zochten, dat de reserve-officieren nog
niet allemaal voor de eer bedankten
(zooals er al zooveel deden), dat de sol
daten onder het motto: „de heele dienst
is flauwe kul", allang niet hun boeltje
pakten en huis-toe gingen, om kort
ie gaan staat men verwonderd, dat er
nog een Nederlandsch leger is.
De ambitie en het enthousiasme is bij
het beroepskorps reeds beneden het
vriespunt gedaald; het reservepersoneel
heeft grieven en zeer veel wensclien; de
minderen zijn „lamme goedzakken" met
uniformen aan, die zich troosten met de
gedachte: nog acht „kuchies".
De geest, de pit is weg uit het Neder-
landsche leger."
En uit een brief van den verslaggever
van de Telegr. halen we de volgende ge
deelten aan:
„Zesduizend menschen zijn voor veer
tien dagen uit hun werk gehaald. Van
zeer velen „staat het loon stil" of wordt
gedeeltelijk uitbetaald. Er zijn er die
zich in dezen onzekeren tijd met moeite
een min of meer vasten werkkring ver
overd hebben en dien nu weer verloren
zien gaan.
Al deze bezwaren, die ook tijdens de
mobilisatie gehoord werden, voelen de
gedupeerden in ernstiger mate nu hun,
dag in dag uit, het volmaakt nuttelooze
van hun opkomen duidelijk wordt. Nóch
van „velddienstoefeningen" noch van ex-
cercities ziet men het belang in en het
„padvindertje spelen" op de hei, dat men
den mannen eiken dag laat doen, regen
of geen regen, spreekt niet voldoende
tot de verbeelding van het weinig mili
tair aangelegde Nederlandsche volk dan
dat men ook maar een moment het ge
voel heeft iets anders uit te voeren dan
de resten van 't actieve officierencorps
bezig te houden.
Wat de actief dienende militairen be
treft, onder hen heerscht ook zonder
herhalingsoefeningen al een geest van
ontevredenheid, die zich steeds duidelij
ker manifesteert. Afvloeiing, wachtgeld
en promotieregeling en al dergelijke fac
toren werken hier verre van gunstig en
het gemis aan aan voldoende getraind
beroepskader doet zich, wanneer zeer
groote massa's worden opgeroepen zoo
als thans, natuurlijk in ernstige mate ge
voelen.
Als ooit propaganda en-massa ge
maakt is voor „afschaffing" dan ge
schiedt het op het oogenblik.
Het is ook merkwaardig, hoe „hooger
en laag' betoogt dat het „toch de laat
ste keer is" en dat „het gekkenhuis tóch
wordt gesloten."
Nu kan men makkelijk zeggen: maar
dat is toch voorbarig, want ik geloof er
niets van dat „het gekkenhuis binnenkort
toch gesloten wordt".
Wij zelf kunne® de overtuiging niet
van ons af zetten, dat, ook al loopt alles
in Genêve op z'n gunstigst af, er toch
nog ook voor ons een leger zal moéten
overblijven; en dat zij die op een spoe
dige ontwapening hopen, danig teleur
gesteld zullen worden, omdat hoogstens
een beperking der bewapening zal kun
nen worden verkregen, en zeker geen
ontwapening.
Maar met zulke redeneering praat men
den geest niet weg die nu in Brabant
zoo duidelijk zich manifesteert. Het is
bekend dat men op „het Plein", d.w.z.
op het Ministerie van Oorlog een slech
ten kijk heeft op hetgeen er onder de
bevolking omgaat. En ook in dit geval
heeft men daar blijkbaar niet voorzien,
dat zulke toestanden aan het licht zou
den komen juist door deze manoeuvres,
die reeds van zelf vanwege hun groote
kosten kritiek móéten uitlokken in dezen
tijd waarin zoovelen, ook der gemobili-
seerden, de zware gevolgen der bezui
nigingsnoodzakelijkheid aan den lijve
voelen. Had men op het Plein daaraan
gedacht, wellicht waren dan deze ma
noeuvres achterwege gebleven.
Nu ze echter toch gehouden werden,
hebben ze deze goede zijde, dat ze ge
openbaard hebben hoe de toestand in
ons leger is.
En van dien toestand is misschien wel
het gewichtigste: de geest van het kader,
beroeps- en reservekader, die beiden
door de tallooze reorganisatie- en bezui
nigingsmaatregelen van de laatste jaren
in een stemming van onverschilligheid
zijn gekomen. Behalve nog dat het re
servekader onvoldoend onderlegd blijkt
•te zijn. We noemen dat misschien het'
belangrijkste, omdat een goede geest
van het kader van zulk een buitengewoon
grooten invloed is op den geest van den
troep. Dat de stemming onder het be
roepskader reeds langen tijd niet goed
was, bleef niet verborgen. Maar na de
ervaringen in Brabant is dat zoo duide
lijk geworden, dat daaraan onverwijld
„iets gedaan moet worden".
Want voorloopig hébben we nog een
leger!
BINNENLAND.
IIET RIJK EN DE GEMEENTE
UTRECHT.
St. bi. no. 423 bevat het IC. B(. van 22
Aug., gedagteekend 18 Sept. waarbij het
besluit van den gemeenteraad van
Utrecht van 19 Juli tot vaststelling van
het loon voor bij werkverschaffing te
werkgestelde arbeiders is geschorst tot
1 Maart 1925.
De overweging luidt, dat ,.hct wen-
schelijk is, om hangende het onderzoek
naar de vraag, of dat besluit in strijdi is
met de wet of met het algemeen belang
het zonder verwijl buiten werking te
stellen".
Uit Stad en Provincie.
Ujt Middelburg.
Aan het jaarverslag '23 van het
Consultatie-bureau der Middelburg
se h e Vereeniging tot Bescherming van
Zuigelingen ontleenen wij het volgende:
net bureau mocht zich in 1923 in een
toenemend bezoek verheugen. Met Janu
ari van dat jaar werd een tweede weke-
lijksch spreekuur ingesteld, onder leiding
van dr v. Maren Bentz v. d. Berg, ter
wijl Mevr. Weijl als te voren des Dins
dags zitting hield. Het aantal gegeven
adviezen bedroeg 1541 tegenover 801
consulten in het vorige jaar. Het kleinste
aantal bezoeken per middag bedroeg 4,
het grootste 38. Er werden 101 nieuwe
zuigelingen ingeschreven tegenover 65
het jaar te voren, terwijl op 1 Januari
1923 nog onder behandeling waren 38
kinderen. In het geheel stonden dus 139
kinderen onder het toezicht van het con
sultatie-bureau. Zij bezoeken het bureau
tot den leeftijd van 15 maanden. Terwijl
er in 1923 in Middelburg 374 kinderen
geboren werden, waarvan dus ruim
het bureau bezocht, behoorde tot de 20
in 1923 te Middelburg beneden den leef
tijd van 15 maanden overleden kinde
ren slechts één tot de ingeschrevenen
van het bureau. Ook het geregeld terug
komen der moeders op het spreekuur
geeft reden tot tevredenheid.
Dit mag niet gezegd worden van de
huisvesting van het consultatie-bureau.
Licht, lucht en waterleiding ontbreken
er! Geen wonder, dat het bestuur ern
stig tracht een beter lokaal ter beschik
king te krijgen. Moge het gemeente-be
stuur der vereeniging in verbetering ter
wille zijn.
Reeds valt één materieele vooruitgang
te boeken. De raad stond de vereeniging
een jaarlijksche subsidie toe van f 350.—.
Met dit bedrag benevens de contributies
a f 157.kunnen de noodzakelijkste uit
gaven bestreden worden.
Zelf voor huisvesting zorgen is bij deze
inkomsten onmogelijk.
Er blijft in het werk der vereeniging
nog één lichtpunt te vermelden: de toe
wijding, waarmee zuster de Nooyer, te
gelijk kraamverpleegster van het Mid-
delburgsch ziekenfonds haar hulp op de
spreekuren en bij het huisbezoek ver-
leenEn voor de moeders èn voor de
kinderen is het jammer, dat de zieken
fondsleden niet allen gebruik maken van
deze voor hen kostelooze, uitstekende
kraamverpleging.
Het Middelburgsch Muziekkorps
geeft Vrijdag a s. weder een uitvoering
op het Molenwater.
Uit Vlissingen,
Vrijdag a s., vergadert de gemeente
raad van Vlissingen oa. voor het on
derzoek van de geloofsbrieven van het
nieuwe lid, mej. J. H. Gasille, de ver
kiezing van drie wethouders, en het voor
stel tot toekenning van -een subsidie van
f 1000 aan de afdeeling Vlissingen van het
Groene Kruis, voor hot aanstellen van
een tweedeverpleegster.
De afdeeling Vlissingen van den
Algemeenen Ncderlandschen Metaalbe-
wersbond heeft inzake de vaststelling van
looncn en werktijde nbij de Kon. Mij.
„De Schelde" als uiterste concessie ha
rerzijds vastgesteld een 52-urige werk
week met 25 pet. toeslag voor de uren
die meer dan 48 uur worden gewerkt.
Heden heeft te Amsterdam weer een
conferentie plaats lusschen afgevaardig
den van den Metaalbond en de vakver-
eenigingen.
In de Vrijdagavond gehouden le
denvergadering van den Christ. Metaal-
bewerkersbond, afdeeling Vlissingen,
waarop ook tegenwoordig waren de le
den van de afdeelingen Middelburg en
Souburg, is na een breede discussie over
hel nieuwe voorstel tot loonsverlaging
aan de Ivon Maatsch. „de Schelde" be
sloten geworden dat men, zij het nooöe,
in uiterste instantie bereid is met een
loonsverlaging van 5 pet. genoegen te
nemen.
De heer J A. Veenenbos heeft be
dankt als regent van het gasthuis te
Vlissinge n.
In de week van Zaterdag 13 lot en
met Vrijdag 19 Sept werden te Vlis-
s i n g e n iu het gewone bad genomen
275 zeebaden, waarvan 109 door dames
en 166 door lieeren en in het volksbad
91 baden, waarvan 34 door dames en
57 door heeren.
Uil Walcheren.
Wanneer men over het badslrand
te Domburg wandelt, ontmoet men
slechts weinige bezoekers meer. Dit kon
digt hel naderende einde aan van 't bad
seizoen 1924. Vele vreemdelingen heb
ben dit jaar Domburg bezocht. Onder
vreemdelingen verslaat men die per
sonen, welke eenige weken of maanden
in verschillende hotels en pensions heb
ben gelogeerd. Volgens de wekclijksche
opgaven bedroeg hun aantal 2993 tegen
2579 in 1923. Vergelijkt men dit jaar met
vroegere jaren, dan blijkt dal 1924 liet
record-jaar is. Het aantal zeebaden be
droeg, niettegenstaande het ongunstige
weer, in Augustus en September, 9642
tegen 8496 iu 1923.
Over het algemeen genomen heeft
Domburg over 'l zomerseizoen 1924 geen
reden lot klagen.
U i t Z u i d-B e v e 1 a n d.
Door bet bestuur van het Coöp
eleclrisqhe bedrijf te Kapel le is be
sloten om tot aanschaffing van meters
over te gaan. De datuqi van inwerking
treding is bepaald op 1 Jan. 1925.
Eenige jongelieden uit S chore, in
gezelschap van V uit lerseke, hadden
Zaterdagavond te Hansweert ettelijke ca
fe's bezocht, waardoor zij in een te vroo-
lijke stemming waren geraakt. Op den
terugweg onder deze gemeente kwam 't
onderling lol een kloppartij, waarbij zelfs
gebruik werd gemaakt van het mes, met
het gevolg dat zekere B. enkele verwon
dingen opliep. De politie stelt een nader
onderzoek in.
Zaterdagnacht is te Wemeldinge
op den Oostelijken berm van liet kanaal
gevaren, het aardappelscheepje van
schipper Spijker, komende vau Tholcn
en bestemd naar Amsterdam met het ge
volg dat hel scheepje in zwaar lekkenden
toestand op de slikken moest worden ge
zet. De aardappelen, welke reeds gedeel
telijk onder water stonden, werden over
geladen in het aakscheepje van schipper
Schot van Wemeldinge.
Tol kommies bij 's Rijks directe
belastingen is tegen 1 Oct. benoemd
de' beer P. Kribbe te 's Gravenpol-
'der met Zevenbergen als standplaats.
Uit Noord-Beveland.
Tot directeur van bet harmonie-ge
zelschap „Wjlhelmina" te Oolijns-
plaat is benoemd de heer J. 0 Maas
le Kortgene.
Uit Tholen.
Men meldt ons uit Scherpenis-
sc, dat Vrijdag j.l door den aannemer
Jan de Vries en door diens uitvoerder
van Heteren, met goed gevolg het laatste
van de drie zinkstukken aan den Weslnol
nabij Gorishoek gezonken werd.
Op 1 Aug. j.l. is dit werk door het
bestuur der waterkeering aanbesteed.
ült Zeeuwseh-Vlaanderen O. D.
Bij de belastingen en accijnzen is
met ingang van 1 October a.s. bevorderd
J I) A Notebaart tot Adjunct Commies
te Middelburg, thans Rijksklerk te T e r-
ne uze n.
O i t Z& e u w s e h-V laanderen W. D.
Vrijdagavond vergaderde de raad
der gemeente Breskens. Aanwezig al
len Mcdedeeling werd o.a. gedaan van
een dankbetuiging van H. M. de Koningin
voor de aangeboden gelukwenschen en
31 Aug. j.l
Op Dinsdag 23 Sept. a s. bezoekt de
Commissaris der Koningin deze gemeenle
vermeld werd dat op 2 Oct. a.s. een
commissie van Gcd Staten den toestand
van den Boulevard zal opnemen
De rekening 1923 en begrooting 1925
van de „Willielmina bewaarschool" wer
den goedgekeurd.
Aan G. J. Boekhout en J. Oosterling
werden stukjes tuingrond verhuurd a
f 0.30 de roe
De rekening 1923 werd door den raad
voorloopig vastgesteld. Batig slol 15000
gulden Hiervan is echter reeds 6000
gulden beschikt voor begrooting 1921
De begrooting 1925 wordt den raad
aangeboden.
Zaterdag werd op de weide van de
Kinderen de Smit te Oostburg hel
examen voor 2e klasse politichond ge
houden vanwege de politiehondeiulres-
seervereeniging „West Zeeuwsch-Vlaan-
deren". Aan het examen namen 1 hon
den deel, waarvan 3 werden bevorderd
tol de 2e lel t. w. Bobby van W. van de
Voorde te Sluis met 62 punten; Cora
van Van Hurck te Sluis met 59 pun
ten en Jenny van F. Pas te Groede roet
5S punten. Alle oefeningen, bestaande
uit appél- of gehoorzaamheidsoefeningen,
werden flink uitgevoerd. Door den voor
zitter werd evenwel de aanzegging ge
daan, dat nog flink moet geoefend wor
den op waterwerk.
VOOR DE SLACHTOFFERS VAN DE
STORMRAMP.
Eij den penningmeester van het plaat
selijk comité, W. Bareuds, Noordstraat
0 43, werd nog ontvangen Door bemid
deling van cis. Basliaanse te 't Woud bij
Delft f216.75.
KERKNIEUWS.
Hel afscheid van ds. v. Leeuwen
van de Ned. Herv. Gemeente te E11 e-
woutsdijk is bepaald op Zondag 12
October des namiddags 2 uur. De intrede
te Velsen op Zondag 19 October, waar
hij bevestigd zal worden door Dr. K. K.
Meulenbelt van Oosterliout. (de Z.)
Ds. C. R. van Lelvveld te Din-
ther herdenkt heden zijn 35-jarige
evangeliebediening. Hij stond achtereen
volgens le Schoonebeek, Appelscha,
Goes (19911905,) Diepenveen, Valken-
lieide en Dinther (sedert 26 Augs. 1917).
Ned Herv. IC e r lc.
Dank zij veel vrijwillige bijdragen en
steun van de Synode, is men er toe kun
nen overgaan de Ned. Herv, Kerk te
's H e e r c n h o e k, die den laatslen tijd
in haveloozen toestand verkeerde, te
restaureeren. Zondag a.s. zal hel in 1674
geslichte kerkgebouw weder in gebruik
worden genomen en zal dan tevens her
dacht worden, dat het 250 jaar geleden
is, dat een zelfstandige gemeente met
een eigen kerkgebouw kon worden op
gericht.
Chr. G.er. Kerk.
Beroepen te Biezeliuge £s. P. clc Smit
te Nieuwe Pekela.
ONDERWIJS.
Het gewoon politie-diploma is toe
gekend aan den heer Chr. J. Vader, te
Vlissingen.
Voor de vacature van onderwijzeres
aan de openbare school te K a l s hebben
(Ingez. Med.)
zich 21 sollicitanten aangemeld Op de
voordracht zijn geplaatst 1. Mej. M W.
D. Klooster le Emmen; 2 mej M J.
Baart te Kloetinge, 3. mej. J. B Teseling
te Oosterbeek, 4. mej M J. Ie Grand, te
Kats.
LANDBOUW.
-- Onder het vee van den landbouwer
A. Manneke te Bresken is mond- en
klauwzeer uitgebroken.
In de gemeente W o 1 f aar t s d ij k
komt de aardappelziekte in den knol in
erge mate voor. Vele velden liggen als
bezaaid met zieke knollen, eu daar de
ziekte in den winterblauwe nog zeer
slecht te kennen is, zoo worden be
halve de nu reeds op het land achterge
laten knollen nog veel zieken in de aard-
appelhoopen aangetroffen.
In dezelfde gemeente beerschle de
vlekziekte in de afgeloopen weelc bij
verschillende varkens van arbeiders. Ge
lukkig is lot nog toe geen der krulstaar
ten aan de ziekte gestorven.
HANDEL, NIJVERHEID EN
VISSCHERU.
Derde N ij ver lieid stentoon
stelling te Middelburg.
Gezien het succes, 'bereikt met de beide
verleden jaar en dit jaar gehouden ten
toonstellingen van Handel en Nijverheid
alhier, is besloten ook volgend jaar
zulk een tentoonstelling in het Schutters
hof te organiseeren en wel van Woens
dag 20 Mei, den dag vóór Hemelvaarts
dag, lot en met Donderdag 28 Mei, ook
nu weer met uilzondering van den Zon
dag.
De burgemeester, de lieer P. Dumon
Tak, heeft het eere-voorzitterschap over
deze tentoonstelling aanvaard.
Faillissementen.
Geëindigd het faillissement van A.
Baan, winkelier te Middelburg, cura
tor Mr. E. 0. C. de Visser te Middelburg,
wegens het verbindend worden der eeni
ge uildeelingslijst.
Heden is door de arr.-rechtbank al
hier failliet verklaard de X.Y. A. Kleij-
borg en Zoon, schoenfabriek te Vlis
singen.
Rechter-coinmissaris mr. J W. Zijlstra.
Curalor mr. H. v. d. Beke CaUenfels,
Middelburg.
--O-
Nederlandsche Jaarbeurs.
Het secretariaat der Nederlandsche
Jaarbeurs deelt mede. dat de Elfde Jaar
beurs in totaal bezocht werd door 34.372
personen legen 25.056 personen die de
vorige Najaarsbeurs bezochten. Het aan
taal bezoekers der Voorjaarsbeurs be
droeg 38.656.
VERKEERSWEZEN, POST EN
TELEGRAFIE.
Bij den Provincialen Stoomboot-
dienst op de Wesler-Schelde is aan 10
personen, namelijk 4 stokers, 4 matrozen
en twee personen van het administratief
personeel ontslag aangezegd wegens in-
krimpiug van personeel. De stokers, ma
trozen enz., die nu twee dagen varen
en dan een dag rust hebbeu, zullen in
het vervolg vier dagen varen en dan een.
dag vrijaf zijn.
Verplaatst met ingang van 6 October
a.s. de assistent W. J. Veldman van
Vlissingen naar Nijmegen.
Bijna 26.000 handteekeningen zijn
verkregen op hel petitionnement voor
een spoedige totstandkoming van de
