Dinsëag 16 Sept. 1924
I
ONONTBEERLIJK IN DE KEUKEN
$0 219
167s .Jaargang
De Troonrede.
Hedenmiddag werd de zitting der Sta-
t©n-Generaal door H. M. de Koningin
geopend met de volgende rede:
Het verheugt mij, leden der Staten-
Gencraal, 'weder ih uw midden te ver
schijnen.
Schoon alle zorgen nog niet zijn wegge
nomen, mag gehoopt worden dat de eco
nomische crisis thans haar diepste punt
heeft bereikt. Zelfs valt voor het oogen-
blik in sommige opzichten eenige, zij
het geringe, opleving van handel, land
bouw en nijverheid waar te nemen.
Ook de verbetering in den toestand van
's lauds financiën kan als een lichtpunt
worden beschouwd. Het vooruitzicht is
gewettigd dat indien ook de thans bij
de Staten-Generaal nog aanhangige maat
regelen van financiëelen aard zullen zijn
tot stand gekomen, de gewone uitgaven
en inkomsten voor het dienstjaar 1925 in
evenwicht zullen zijn.
Hoewel aldus het onmiddellijk drei
gend gevaar voor 's lands financiën zal
zijn gestuit, moet niettemin met onver
zwakten ijver naar verdere bezuiniging
worden gestreefd ten einde mede daar
door de noodzakelijke voorwaarden te
scheppen welke voor het herstel van de
volkswelvaart onmisbaar zijn.
De betrekkingen wellce wij met de an
dere mogendheden onderhouden, zijn van
den meest vriendschappelijken aard.
Andermaal zullen U voorstellen wor
den gedaan tot regeling van de sterkte
en de samenstelling der zeemacht en tot
verdeeling van de kosten daarvan over de
©taatsbegrooting en de begrooting van
Nederlandsch-Indië.
Wetsontwerpen lot heffing eener belas
ting op weelde-vertevingcn en tot verla
ging van sommige te zeer drukkende di
recte betastingen zijn in voorbereiding.
De indiening van een wetsontwerp tot
nadere regeling van de verplichte ziekte
en ongevallenverzekering van arbeiders
is spoedig te wachten, terwijl verdere
ontwerpen van wet betreffende de her
ziening van de sociale verzekering in
voorbereiding zijn.
In den financiëelen en econoraischen
toestand van Nederlarulsoh-Indië valt
vooruitgang te bespeuren. De ontwerp
begroting van dat gebiedsdeel welke D
eerlang ter overweging zal worden aan
geboden. rechtvaardigt de verwachting
dat het tijdperk der tekorten op den ge
wonen dienst afgesloten is.
Bij die begrooting zullen voorstellen
aan uw oordeel worden onderworpen,
strekkende om tegemoet te komen aan
de bezwaren welke voor rechtspersonen
aan de bestaande belastingregelingen ver
bonden bleken le zijn.
Aan de voorbereiding der instelling op
de grondslagen der bcstuurshervorming
van de provincie West Java zal de laat
ste hand worden gelegd. De aanstaande
opening der rechtshoogeschool le Batavia
is wederom een schrede op den weg dei-
geestelijke ontwikkeling van Indiê.
In Suriname blijft de staat der lands-
financiën zorgelijk en maken handel en
bedrijf nog steeds moeilijke tijden door.
De gang van zaken in Curasao stemt
daarentegen in menig opzicht tot voldoe
ning.
Moge God zijn zegen schenken aan
Uwen arbeid. Ik verklaar de gewone zit
ting der Staten-Generaal geopend.
Een korte troonrede. Wal ook ver
klaarbaar is, omdat er nog slechts één
en dan nog wel een kort zittingsjaar
van de Kamer ons scheidt van de nieuwe
verkiezingen voor de Tweede Kamer; en
voorts omdat er door de stremming dn
de Kamerwerkzaamheden tengevolge van
de langdurige crisis van het vorig jaar
(na de verwerping der Vlootwet), nog
veel voorstellen onafgedaan bij de Kamer
zijn blijven liggen.
Van hetgeen in deze Troonrede wordt
aangekondigd, is slechts één ding nieuw
de weeldebelasting met verlaging van en
kele drukkende directe belastingen. Wcn-
schen van velen!
Haar overigens wisten we al dat er
een voorstel inzake de vloot zou komen,
daar een of andere regeling nu eenmaal
gemaakt móet worden. We wisten ook dal
er een ontwerp voor reorganisatie der
sociale verzekering op komst is. En zelfs
de mededeeling dat er lichtpunten zijn in
de economische vooruitzichten en in die
van 's lands financiën, is niel verrassend.
iWe hoorden dat al vaker.
Toch doet het goed na de steeds som
berder wordende termen van de Troon
reden der vorige jaren, nu weer een
meer blijmoedigen loon te hooren. Men
stelle zicli dit echter ook weer niel tè
rooskleurig voor. Er wordt in de Troon
rede niets meer gezegd, dan dat voor
1925 liet financieel evenwicht zal zijn
hersteld, mits. ook nog de nu nog bij
de Kamers aanhangige voorstellen zul
len worden aangenomen. Daaronder ds
dus ook de Tarief wet begrepen.
En uitdrukkelijk wordt nog eens in het
- Het bezoek door den Commissaris
der Koningin aan de gemeenten Biggeker-
ke, Zoutelande, Westkapelle, Aagtekerkc,
Melis- en Grijpskerke zal niet op 16
maar op 30 September a s. plaats hebben
Uit Middelburg
- Zoowel hier als te V1 i s s i u g c n
worden de laatste dagen herhaaldelijk
valsche guldens in beslag genomen. Het
is zeer gewenscht bij het aantreffen van
zulk een valsch muntstuk er de politie
onmiddellijk mede in kennis te stellen.
Uit Vlissingen,
Te Vlissingen is gisteren een 4-
jarig jongentje bij de Bateau-port te water
gevallen. De 16-jarige Marinus Muller
sprong te water en mocht er na een
paar maal te hebben gedoken, in slagen
den kleine behouden op het droge te
brengen.
licht gesteld dat er ,.mel onverzwakteu
ijver" naar verdere bezuiniging moet
worden gestreefd. Dit ter kalmeering
van voorbavigen.
De gunstiger mededeelingen over Ned.
Indiê cnlmineeren in de verklaring „dat
het tijdperk der tekorten op den gewonen
dienst afgesloten is." Dat zou men enkele
jaren geleden niet hebben durven voor
spellen. En ook nu mag nog wel weer de
aandacht er op worden gevestigd, dat de
kleine verbetering van den toestand in
ons land voornamelijk veroorzaakt wordt
door de betere resultaten van Indiê. Die
samenhang is zéér nauw!
Zooals we dat in de laatste jaren ge
wend zijn, zal echter het meest belang
rijke van de regeeringsaankondigingen
niet te vinden zijn in de Troonrede, maar
in de Millioenennota, die hedenmiddag in
de Tweede Kamer zal worden ingediend,
die morgen in, de ochtendbladen
komt.
Uit Stad eti Pm'm'ts.
Uit Walcheren.
Gisterenavond kwam te Souburg
op den Nieuwen Vlissragschen Weg een
wielrijder, die zich aan een motorwielrij
der vasthield,-door onbekende oorzaak
le vallen- Hij was bewusteloos en is te
Souburg onder medische behandeling ge
steld.
Nader meldt men ons, dat de wielrij
der, de heer Broerse, wonende te Sou
burg, met zijn fiets in een der vele pul
ten op dezen weg kwam en toen voor
over van zijn rijwiel sloeg. Na verbonden
te zijn is P. per auto naar zijn woning
vervoerd.
Het blijkt weer hoe gevaarlijk hel is
zich aan een motor vast te houden.
De vorige week Donderdagavond
is onder de gemeente St. Laurens de
uit de richting Middelburg komende mo-
torrijwielhersleller P. van Westkapelle
door een tol nog toe niet opgehelderde
oorzaak in volle vaart tegen een aan den
straatweg slaauden boom gereden waar
door hij een ernstige woud aan het ach
terhoofd benevens een vermoedelijke
herschenschudding bekwam. Het motor
rijwiel werd grooleudeels vernield. P. is
per brancard naar het Gasthuis alhier
overgebracht. Naar we vernemen moet
zijn toestand nog niet buiten gevaar zijn.
U i t Z u i d-Be v e I a n d.
Door den Commissaris der Koningin
benoemd tot zetter voor 's Rijks di
recte belastingen in de gem. 's-I-Ieeren
hoe k, de heer Geerard Moison, ter ver
vanging van den heer Ch. P. Serrarens,
die overleden is.
Uit Zeeuwse h-V 1 a a n d e r e n W, D.
Toen de heer F. v. d. B. te S 1 u
in den loop dezer week op zijn land
kwam, bemerkte hij dat men buiten zijn
welen verschillende aardappelstruiken
had gerooid. Als verdacht van dezen
diefstal is Maandag door de maréchaussee
aangehouden I. A. F., vroeger wonende
te Breslcens. Ten huize van zijn kosthuis
zijn twee zakken aardappelen in beslag
genomen.
Tegen Maandagmiddag 2 uur waven
de raadsleden der gemeente- Aarden,
b xi r g wederom ter vergadering opge
roepen tot het behandelen der volgende
agenda
Punt 1. Voorstel van B. en W. tot
intrekking der besluiten van 12Sept.
1921 waarbij eervol ontslag is verleend
aan de onderwijzers W. L. van de Linde
en I. M. Hoste.
Punt 2. Voorstel van B. en W. tot op
heffing van twee onderwijzersbetrekkin
gen aan de openbare school alhier niet
ingang van 1 October 192-1.
Punt 3. Voorstel van B. en W. tot
hel vorleenen van eervol ontslag aan den
onderwijzer \V. L. van de Linde op 1
Oct. 1924.
Punt 4. Voorstel van B. en W. tot
het verleenen van eervol ontslag aan den
onderwijzer S. M. Hoste op 1 Oct. '21.
Naar aanleiding van de voorgelezen
notulen der vorige vergadering merkte
dc heer Reepmaker op, dat in de notulen
wel wordt gesproken over enkele brieven
gevoegd bij het request van den heer dc
Bruijne om vrijwillig op wachtgeld ge
steld te worden maar dat daarin geen
melding wordt gemaakt van den inhoud
dezer brieven, de clou waar het juist
om gaat. Hij stond er op, ondersteund
dötfr den heer van .der Hooft, dal de
korte inhoud alsnog in de notulen van
een volgende vergadering zouden opgeno
men worden. De voorzitter zegde dit toe.
Bij monde van den heer de Milliano,
gemeentesecretaris, werd medegedeeld
dat deze vergadering belegd was omdat
in de vorige vergadering niet voldaan
was aan punt 2 der agenda en derhalve
Ged. Stalen de besluiten dienaangaande
niet zouden goedkeuren.
Bij de stemming over punt 1 onthiel
den de heer van der Hooft en mevr.
d. Broecke zich van stemming, daar
deze van meening waren, dat degenen
die de doornen en distelen gegooid had
den, ze weer maar moesten opruimen
ook. De overige leden stemden- voor het
voorstel van B. en W,
Naar aanleiding van punt 2 merkte
de heer van der Hooft op, dat blijkens
verkregen inlichtingen de O. L. School
van Aardenburg met 1 Oct. 1924 wordt
beschouwd als een nieuwe schoot en
met als eene die van M.U.L.O. is ge
worden een school van L O. En nu rijst
de vraag moeien niet alle onderwijzers
van de opgeheven M.U.L.O. school op
wachtgeld en nieuwe worden benoemd
voor de nieuwe L. O. school, of moet
het woord nieuwe alleen ten opzichte
van het getal leerkrachten dat
van de M.U L.O kan overgaan naar de
L. O. school worden opgevat. Deze vraag
door hem op 29 Augs. 1921 gesteld aan
den heer inspecteur van het L. O. ouder
wijs bleef tol nog toe onbeantwoord.
De secretaris, deelde mede dat de
hecreu de Man en Brakman indertijd
benoemd waren aan de Mulo, terwijl het
overige personeel benoemd was aan de
Lagere school.
Het voorstel onder punt 2 werd met
alg. stemmen aangenomen.
Vervolgens wilde de voorzitter over
gaan tot stemming over punt 3.
Mevr. v. d. Broecke zeide dat heden
morgen een request was ingediend bij
B. en W. en dat zij daarvan voorlezing
wenschte.
Het volgende request, gericht aan den
gemeenteraad werd toen voorgelezen.
Ondergeteekenden, allen inwoners
van de gemeente Aax-denburg, hebben
met verbazing kennis genomen van het
beslxiit van den gemeenteraad om de on
derwijzers Hoste en van de Linde melt 1
Oct. aanslaande wegens opheffing der
M. V. L. O. school te ontslaan.
Dit ontslag toch moet voor genoemde
onderwijzers, die beide als uitstekende
leerkrachten bekend staan, zeer pijnlijk
zijn en had ten deele gemakkelijk voor
komen kunnen worden door den onder
wijzer P. de Bruyne, die zich vrijwillig
daartoe aangeboden heeft, op wachtgeld
te stellen.
Het is hun beleend, dat de adviezen,
die ingewonnen zijn bij den heer Inspec
teur in de inspectie Neuzen en bij drie
onderwijsvereenigingeu er op wijzen, dat
iemand die zich vrijwillig aanmeldt, in
alle plaatsen het eerst voor ontslag in
aanmerking komt en dat zij zich geen
enkele reden kunnen voorstellen, waar
om in Aardenburg van .dezen regel zou
afgeweken moeteu worden.
Zij vertrouwen, dat de leden van den
gemeenteraad, hetzij voor- of tegenstan
ders der opeubare school, zooveel hart
voor de ambtenaren der gemeente zul
len hebben, dat zij een noodzakelijk
kwaad niet noodeloos zullen vergrooten.
Met allen aandrang verzoeken zij daar
om Uw College tegen 1 Oct. aanstaande
ontslag te verleenen aan den onderwijzer
P. de Bruyne en daarvoor één van' dc
beide andere bovengenoemde onderwij
zers in hun betrekking le handhaven.
Hetwelk doende, enz.
(gel. F. Eekhout, en
Ï7S anderen.
Uilvoerig werd daarna door mevr. v.
d. Broecke dc kwestie besproken. (We
gens plaatsgebrek zijn we gedwongen het
ons gezonden verslag aanzienlijk le be
perken),
Dc spreekster deed een dringend be
roep op dc vier katholieke raadsleden
om dit oogenblik niet ongebruikt le laten
voorbij gaan, cn hun houding van de
vorige vergadering te wijzigen, die de
antipathie heeft gewekt bij d© overgroote
meerderheid van Aardenburg's bevolking.
Zij vroeg zich af welke reden deze le
den hebben om aldus le handelen, er
vordei-de van hen dat, als zij zidk een
reden hebben, zij die zouden noemen in
deze opeubare vergadering. Hebben zij
die niet, dan is liet hun plicht een van
de twee jonge gezinnen voor het onheil
van ontslag te bewaren.
De heer Lanoije zegt dat mevr. v. d.
Broecke zooveel beweert als dat de
gf;' (Ingez. Med.)
Bruijn niet meer in staat is zijn functie
te vervullen. Er is echter nooit een
klacht over hem ingekomen; als men
pensioen wil geven aan iemand die zijn
jaren nog niet liecft uitgediend, moet dc
rijksschatkist of de gemeente hot ontgel
den.
De heer v. d. Hooft wees erop dat op
liet verleenen van ongevraagd ontslag be
roep slaat bij Ged, Stalen. Hij raadt de
heeren v. d. Linde en Hoste zoo spoe
dig mogelijk het bewijs van hun onge
vraagd ontslag te vragen en bij Ged. Sta
ten in liooger beroep te gaan. Ook deze
spr. hoopt nog dat de vaadsmeerderheid
geen wee u! zou uitspreken over on-
schu'kligeii, en wees in antwoord op
de opmerking dat jonge krachten wel
spoedig een plaats vinden op het groot
aantal sollicitanten thans bij vacatures.
De burgemeester sluit het debat en
gaal over tot stemmen.
Mevr. v. d. Broecke: Moeteu nu dus
toch die twee jonge onschuldige gezin
nen de dupe worden van den ingekan-
kerden haat van enkelen uwer jegens al
wat niet katholiek is?
De vier R. raadsleden Lanoije,
(Blondeel, Cuelcnaere en Wispelaere
stemmen voor punten 3 en 4., de heeren
v. d Hooft, Reepmaker en mevr. v. d.
Broecke tegen.
De secretaris deelt nog mede, dat er
een schrijven van den heer C. Brakman
is ingekomen, dat hij zijn benoeming
als hoofd der openbare school aanneemt
en tevens verzoekt met ingang van 1 Oct
eervol ontslag als onderwijzer. Alzoo
wordt besloten.
Bij deze raadsvergadering die geleid
werd door den waarnemend burgemees
ter £d. Cueleuaere was een zeer groot
aantal belangstellenden opgekomen, blijk
baar als protest tegen de R. K. fractie.
DE VRIJZINNIG DEMOCRATEN EN
DE ONTWAPENING.
(Vervolg.)
Thans betrad Prof. van Embden
het spreekgestoelte om zijn opzienbaren
de brochure te bespreken.
Spr. begon fiiel wij verlangen Xali-
ouale ontwapening en wij vragen mede
werking der Nederlandsclie bevolking.
Ook wij voelen ons warme vaderlanders
en ook wij willen ons land bijeen hou
den, geen enkele streek, ook niel Z.
Vlaanderen daarvan missen. Zecuwsch-
Vlaanderen is en blijft bij Nederland
(appl.)
TVïe zijn lancl lief heelt, maakt die de
toekomst van zijn land veiliger door be
wapening? Men kweekt oorlogsgevaar.
Kan cenig'land zich verdedigen Duïtsch-
land zag heil in hel goede Duitsche
zwaard en heeft door onvoldoende be
wapening den oorlog verloren. De wereld
was gewapend vóór 1914, ze was "céu
grool kruithuis en er was nimmer min
der veiligheid. Dc ellende is nu nog niet
gelenigd.
Kunnen wij ons verdedigen? Ileeft on
ze weermacht wat vermocht? Wij blijven
zelf hel antwoord schuldig, maar dc be-
wapenaars zelf en de lcgercommissie in
19IS heeft verklaard, dat wij bij een
zelfde overval als België ook onder do
voelen zouden zijn geloopen. Alle kleine
landen werden in den oorlog vernietigd,
bezet, neergeslagen of veroverd. Zelfs
Generaal Snijders heeft over onze weer
macht in 1918 een vernietigend oordeel
geveld Verleden jaar nog werd gezegd,
dat ons leger in alles te kort had Ge
noemd werd dan aankoop van tanks cn
ander patriottisch gereedschap. Wij. al
dus spr. (Imogen de schuld van het tekort,
omdat wij „vredesmenschcn" aankoop
hadden tegengewerkt. Onze oorlogsbe-
grooting vraagt doch al f 100.000 000
voor oorlogsdoeleinden.Voortdurend moet
meer bezuinigd worden ten koste van
onderwijs, volksgezondheid enz Zijn wij
dan veilig9 Eene vergelijking werd gege
ven met de draagkracht i van dijken en
bruggen. Welke la-acht zal tegen onze
dijk der landsverdediging wox-den hitge-
öefeud,
Eén partij trekt voordeel- de wapenfa
brikanten cn dc houders van dividenden.
Wij zijn de speelbal, Be marionet der fa
brikanten. Eon vergelijking werd gegeven
over dc bewapening tusschen België en
Duitschland in 1914 en over België's
boudgenooten. Ook ons land rekent op
bondgenooten? Is het dan vaderlandslief
de? Wat beleekent dat verzet van een
klein land en dan 'in een toekomstigen
ooj-log met al zijne verschrikkingen van
stikgassen, parasitaire ziekten enz. De
dood voor soldaat en burgerbevolking.
De volkeren strijden in al hunne krach
ten. De verdedigingsmiddelen daartegen?
Gasmaskers enz.'' Maar legen welk gas?
We kennen niet die geheime gas:sen.
Hoe kan de burgerbevolking daartegen
worden verdedigd, als steden als Amster
dam in enkele uren worden verdelgjd.
We moeten vertrouwen hebben in den
Volkenbond, waarmede de Anti's spotten.
Nederland moet zich aan bewapening
onttrekken.
Nu had spr. het over de geheime rap
porten der legercommissies in den Vol
kenbond te Genève van Amcrikaansclie
en andere deskundigen betreffende een
toekomstigen oorlog, welke rapporten
spr. in zijn bezit heeft. Men wildö ze niet
inzien; wij zullen het schilderen aan 't
volk, verkondigen in de landszaak want
(le ïuilitairisten houden het voor U ge
beim. De Nederlandsclie Regeering heeft
mij bij monde van den Minister-President
weerlegd eu neergeslagen met te zeggen-
Met die gifgassen kan het nog woJI mee
vallen. Colijn heeft gezegd, dat spr. ge
lijk had, maar dc Uegeeriug wilde toch
geen inzage der stukken, die zij nlie.1 ter
harer beschikking heeft. Wat zeggen de
chrislelijken nu: Al zou het dan waar
zijn, verdedigen wij ons toch, want wij
hebben nog een christelijk militair eer
gevoel. We hebben gezegd tegen de Re
geering ge hoeft niet dadelijk le ont
wapenen, maar stel een onderzoek in.
Men heeft het niet aangedurfd en gaat
liever blindelings door. Onze motie voor
dat onderzoek, zei spr. werd verworpen
door de rechtschen. De regecring zweeg.
De Eerste Kamer durfde het onderzoek
niet aan en alle officieren troklceu legen
ons te velde, Een ding heeft de Re
geering wel gedaan Parades ingevoerd.
Hel is misschien om dc vijanden af te
schrikken niet dat leger, dat niets waard
is en aan alles te kort hegjflt. De kans
om buiten een oorlog te blijven is glroor
ter bij weerloosheid dan bij bewapening,
want wie wapens heeft komt in verzoe
king. Eene aanhaling wordt gedaan uit
„Het Volk'" van 1914 over een aanval
van ous laud legen Duitschland, omdat
een inval het beste middel tot verdedi
gen is, Bij een toekomstigen oorlog is de
kans groot dat een ontwapend land
wordt met rust gelalen, een gewapend
niet. Spr. stond nu even stil bij de trouw
belofte in den Volkenbond; dat is eene
beveiliging Geven we vertrouwen, dan
vinden we het.
Spr. verzoekt niet klem geen steun
toe te zeggen aan bewapenaars, en ook
niet aan heu. die zeggen zooveel milj
oenen le bezuinigen op 'oorlog. Door de
daad moet gij werken voor een vrij Ne
derland en voor den vrede, aldus ein
digde spr. onder langdxu-ig applaus
Als laatste spreker tract op Mr. Oud
met een slotwoord, hetgeen hij noemde
een woord van practische politiek, sprak
over de brochure van Prof. van Embden
en dc brochure van de Anti-Rev.; aan
gevende eene/bezuiniging van 30 millioen
op oorlog, waannede dezen hel volgend
jaar den sjtrijd ingaan voor dc Kamer
verkiezingen. Hij spreekt het vermoeden
uil dal Minister Colijn uit dit boekje
spreekt. Voor of tegen den Christus
wordt de leus het volgend jaar, terwijl
hel werk dat wij hier verrichten door,
de Kerkdijken onchristelijk wordt ge
noemd. De menschen op den rotsgrond
van het Evangelie, zoo zei spr. komen
ons bestrijden. Hij constateert slechte
di'aad in de militaire politiek, dat
het millioeneu kost. Nederland heelt nu
6 jaar geprofileerd van deze Regeering
en misschien nog 1 jaar (interruptie
Zeeuwsche paclil, hetgeen den heer Oud
aanleiding geeft even uit te weiden over
het vaste gebruiksrecht van Miuister
Ruys de Beerenbrouck) Spr. wijst op den
Nederl. Kruiser, welke een proeftocht
heeft gemaakt en welke zoo vlug loopt,
dal ze nog niet overtroffen is, doch hjj
hoopt, dat het kan gebruikt worden om
gauw uit te voeten te komen hij, even-
tueelen oorlog. Een oogenblik staat hij
daarna stil bij het samenstellen van dit
kabinet eu de leider in naam en in wer
kelijkheid, en hoe Minister Colijn in de
regecring is gekomen. Uitvoerig wordt
gesproken over den strijd bij de begroo-
tingsdebatteu en de bezuiniging op diver
se takken van dienst. Spr. deelt de ver
gadering mede, dat voor elke 55 soldaten
