zyden stof ren
het water uitknijpen; nooit wringen
So. 1S9
Dinsdag 8 Juli 1924
167° Jaargang
IDDELBÜRSSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
roor de andere gemeenten p. post f2,50j
voor Middelburg en agentschap Vlis-
lingen f 2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
cent per week.
Advertentiën worden berekend
per regel plaatsruimte, met inbegrip van
pjnranding.
Gewone advertentiën: 30
cent per regel.
Ingezonden Medgdeelin-
g e n 50 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
van 1—7 regels f 2,10, elke regel meer
J0 cent.
Kleine advertentiën niet
grooter dan vijf regels druks en waarbij
Is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling.
Advertentiën onder brieven of bevra
gen bureau dezer courant 10 cent extra,
Bewijsnummer 5 cent per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
ons blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
Bi N NEW LAMP.
DE KONINGIN IN LAPLAND.
Eveo vertelt in Svenska Dagbladet een
grappige episode. Na er gewag van ge
maakt te hebben, dat de Koningin er
blijkbaar niet op gesteld was, door de
talrijke amaleurfotografen, die als beze
tenen om haar heen sprongen, gekiekt
te worden, schrijft hij verder. Er be
staat inlussehen de Nentesius Diana, zoo-
als de oude August Palm placht te zeg
gen. Na de lunch hadden zich op het
plein een aantal Laplanders verzameld.
Het Koninklijke gezelschap was dadelijk
geïnteresseerd en haalde de camera's
voor den dag. Nu was het evenwel de
beurt aan de Laplanders, een afwijzende
houding aan te nemen. Iiun godsdien
stige opvatting verbood hun zich te la
ten fotografeeren (men beweert dat de
godsdienstige bedenkingen tegen het fo-
tografeereii verdwijnen1, na zekere
contante betaling, merkt de schrij
ver opmaar, zegt hij ik wil er niet voor
instaan, dat het zoo is). De Koningin
moest, evenals de fotografen, die haar
hebben willen fotografeeren, zich met
een opname van de naai- haar toegewen
de ruggen tevreden stellen.
Gemeld wordt dat de Koninklijke fa
milie tijdens hel verblijf le Abissko steeds
prachtig weer heeft gehad.
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Door fijngevoelige tongen is in de
laatste dagen 'n lichten carbolsmaak aan
het water der waterleiding waargeno
men. We hebben naar de oorzaak geïn
formeerd, en vernamen', dat na het plaat
sen van eenige nieuwe buizen in de
hoofdleiding het doorslroomende water
in de eerste dagen eenige spoortjes van
de asfaltbekleeding meeneemt. Dit is on
vermijdelijk, en zonder nadeel, en zal
binnenkort weer geheel verdwenen zijn.
Gisterenavond had eindelijk het
reeds twee maal uitgestelde eerste Abon
nementsconcert van het Middelburgsch
Muziekkorps in den tuin van het Schut
tershof alhier plaats, en ook nu werk
te de natuur niet mede om het zitten in
den tuin te veraangenamen. Het was
er werkelijk frisch, en dit hoeft zeker
invloed gehad op hef bezoek, dat niet
groot genoemd kan worden, terwijl nog
enkelen door de kilheid verdreven wer
den.
Deze tegenslag was jammer, gezien het
goed verzorgde programma dat ten ge-
hoore werd gebracht en waarbij het
korps weer zijn kunnen toonde, waar
voor de aanwezigen herhaaldelijk door
applaus hun dank brachten.
De Es-clarinet-solist vertolkte op zeer
verdienstelijke wijze de Cavatine de
1'Opéra Linda et Chamonix" van G.
Donizetti. Van de overige nummers noe
men wij speciaal de Faintasie op Oud-
Sollandsche liederen van Joh. M. Coe-
neu, die ons. zeer voldeed.
Uit Walcheren.
De gemeenteraad van Arncmui-
verworpen het voorstel van den heer C.
den heeft Maandag met 4 tegen 3st.
S. van Eenennaam om den burgemeester
macht te geven om tijdens den zomer
tijd 't sluitingsuur van herbergen op Za
terdagavond later te stellen dan 10 uur.
Na uitvoerige besprekingen werd het
voorstel van B. en W. om de openbare
school te Kleverskerke op te heffen aan
genomen met 4 tegen 3 stemmen.
Verslag in een volgend nummer.
i t Z u i d-B e v e 1 a n d.
Uit een 13-tal sollicitanten is be
noemd tot weger aan de weegbrug te
Schorebrug, de heer W. van Koeveringe
Jz. te S chore.
Uit Schouwen-Duive 1 and.
Te Z i e r i k z e e zal in verband met
it a.s. Koninklijk bezoek een moiuij
ment worden opgericht in het plantsoen
op 't Kraanplein. Het zal Maandagavond
4 Aug. onthuld worden door mevr. lok
ker.
DE MUZIEK BIJ HET OPENLUCHT
SPEL „MIDDELBURGS OVERGANG
IN 1574".
Zooals wij indertijd bij het, door den
heer F. Lensvelt gegeven overzicht van
de handeling van het Openluchtspel mee
deelden, was aan den heer Koeberg ver
zocht om ook van de door hem voor
dit spel' gecomponeerde muziek een over
zicht te schrijven, ter publicatie in dit
blad.
We laten hieronder dil overzicht van
den componist volgen:
Evenals in mijn muziek voor het „Pla-
to-spel" te Delft, (Boutens-Henricus
voor „Alianora' te Leiden, (Henricus
Boutens) voor „Bloemensproke, Lili
Green) en mijn opera „Bloemenkind"
wordt ook de muziek voor dit spel geleid
door één muzikale hoofdgedachte.
Dit hoofdthema treedt voor het eerst
op in één-klank n a het eerste koor,
even voor de eigenlijke handeling, door
hel gelui van de Stadhuisklokken, een
aanvang neemt; verder „toont" liet in
den gang van het werk bij tusschenpoo-
zen, doch steeds weer anders, immer
gewijzigd, hetzij door samenklank of
toonkleur, zich aanpassend aan de stem
ming der handeling.
Uit hel hoofd-thema dus „leit-molief")
werden alle voorkomende thema's en
motieven geboren, cn laat ik liet er
maar bijvoegen, zeer voorspoedig! Dik
wijls is het verlangen van de jonge mu
zikale telgen dan ook zóó groot naar
Mama"-hoofdthema, dat de aardigste
contrapunten ontstaan.
Verder speelt de gewone klimmende
toonladder en gedeelten daarvan
een rol, doordat de Handeling óók traps
gewijs in stijgende lijn is; dafir waar de
Dichter zegt „Laat loopen den Spanjool"
en „Is vrij met Mondragon te gaan"
komt die toon-reeks met daling in te
genbeweging.
Ik heb mijn muziek zooveel mogelijk
doen aanpassen aan den tijd waarin de
Handeling speelt, (aanwijzing daarvoor
waren de mclodiën, genoteerd door Vale
rius) om te trachten te geraken tot een
heid van spel en muziek.
Alhoewel de muziek vrijwel achter
een doorgaat, zou ik haar toch willen
doen onderkennen in drie dcelen, nl.
I, van af het begin tot waar het man
nenkoor zingt „Zijl g'eind'lïjk gezonnen
naar rede te hooren; II, van daiïr tot aan
den intocht van den Prins, en III, wat
dan nog volgt.
Ik zal nu, voor zoover doenlijk zonder
notenvoorbeelden, een leiddraad geven
door de drie deelen van de muziek
compositie, ik hoop dat ik daarbij even
wijdig blijl aan hetgeen de heer prits
Lensvelt schreef over hel spel-zelf.
lste deel.
A. Inleiding in Es groote terts i
een fanfarethema door de Hoorns met
de Pauken, in hoogere „regionen" her
haald door de houten blaasinstrumenten
en gevolgd door de Trompetten, (met
dit inleidingsmolief wordt later de komst
van den Prins aangekondigd.) Na da
lende modulatie's vallen wij terug in
d-klein en zet hel koor in met „Het
dichte rouwdek van den winter rijt in
rafels". Twee coupletten van dit vers
door het gemengde koor, dan twee door
het mannenkoor alleen, om te besluiten
met weer twee coupletten door het ge
mengde koor. De gezongen verzen wor
den omspeeld door fragmentarische na
bootsingen, kleine „snikjes" in de ver
schillende instrumenten afwisselend en
aangevuld door een dalende reeks van
vijf lonen, De tainbourljm begeleidt hier
en daar, om als 't ware te wijzen op de
Spaansche Wacht die voor het Stadhuis
heen en weer wandelt en de klank van
den Cor ^nglais vermeerdert de droevige
stemming.
B. Na het Coda van dit eerste koor
klinkt het hoofd-thema in unisono-grootc
terts, waarna de klokken beginnen te lui
den, gevolgd door weer hel zelfde thema,
doch nu in kleine terts. Het vrouwen
koor zingt „De klok verstoord" ons doof
gesteen." De zes coupletten worden aan
gevuld door een herinnering aan de klok,
in de Fluilen, „gesteen" in de Fagotten
en Violoncelli, en „geweeklaag" in den
Engelschen Hoorn. De coupletten 1, 3,
5 en 6 staan in mineur en zijn tweestem
mig, de coupletten 2 en 4 in majeur zijn
driestemmig. Waar in de twee laatste de
slotzinnen luiden- „Jaagt ons den Prins
in d'armen", en „Laat de Geuzen bin
nen"' heeft de muziek, als voorspellend,
de Wilhelmus-mclodie aangenomen.
Hierna volgt de aankondiging van
Mondragon's komst in signaal-fanfare op
Spaanschen „leest".
2e deel.
0. Na een inleiding zingt het man
nenkoor „Zijt g'eind'lijk gezonnen naar
rede te hooren." De vier coupletten van
dit koor zijn als orkest-variaties behan
deld; bij het 3e vers „Hoe langer wij
dralen", zijn orkest en koor van verschil
lende maatindeeling om hel „dralende"
karakter weer te geven. Een korte over
gang en het hoofdthema volgt- in G
groote terts, eerst nog in één-klank, dan
in volle akkoorden, waaruit voortkomt
de inleiding tot hel 4e koor, hel „Gebed".
Hel gemengde koorl zingt deze Bede van
tot 8-stemmig; de dalende bas ver
meerdert bij elke schrede den samen
klank, bovendien stijgt de sopraan-stem
aan 'l eind van iedere strofe, totdat „Hij
lussehenbeide komt" en de stemmen
weer lot elkander teruggaan. De bouw
van dit muzikale gebed bedoelt den
knie,lenden mcnsch met de oogen ten
Hemel gericht. De koorzang wordt om
speeld door een melodie, geworven uit
het hoofd-thema. Het volle orkest-tutti
herhaalt den laalsten versregel en het
koraal-voorspel keert nu terug als na
spel.
D. Een klein rustpunt, en de in
leiding tol hel 5e koor klinkt. Het koor
zelf wordt afwisselend door vrouwen en
mannen gezongen; bij „Hun geschiedt
naar zij deden, anders niet", vereenigen
de steramen zich. Wat daarop volgt
„Nooit geeft de Spaansche duivel Mon
dragon zich over oj) pardon" enz., zin
gen de mannen unisono op een orgel
punt-bas, begeleid door de Pauken, die
elke lettergreep „onderstrepen". Dan zin
gen de Vrouwen „O God, neig in Uw
goedertierenheid" op de meiolie van het
Gebed, omspeeld door een stijgende
toonladder.
E. Plots klinkt in de mannenstem
men „Laat loopen den Spanjool" op ge
deelten van de heel gewone toonladder
van C-groote-terts. De vrouwen zingen
nog even na van haar Gebed, en hot or
kest geeft 'n naspel op „Laat loopen den
Spanjool". (Zij loopen dan ook als hazen,
ja, haast als haastende hazen!)
Klinkt weer het hoofd-thema, nu drie
maal achtereen, in drie stadia van groei;
don derden keer worden voor het eerst
de Bekkens aangewend.
F. De mannen zingen „De Prins
staat voor de poort!", op dezelfde lonen
van „Laat loopen den Spanjool", doch in
langzamer tijdmaat natuurlijk, omdat de
Prins „staal" en men den Spanjool „loo
pen" laat. Bij„Laat zich de bokken van
de schapen scheiden", gaan dc tenoren
cn de bassen in tegenbeweging van el
kaar af, wat begrijpelijkerwijs slechts
zinnebeeldig bedoeld is. (Dit is niet «jen
„noot" van den componist, doch een noot
van den schrijver). Daarna zingt het
vrouwenkoor tweemaal het vers- „God
heeft ons aangezien," enz.; het gezon
gene is declamatorisch op één toon 'ge
componeerd en wordt omspeeld door
fragmenten van hel hoofd-thema, onge
veer als het Gebed. Volgt als slotvers
van dil koor door de mannenstemmen
„Die niet aan 's Prinsen zij wil staan",
enz., dat muzikaal gelijk is aan „De
Prins slaat voor de poort" enz.
G. Een kleine overgang in kerk-
rgel-trant en dc hoogere vrouwenstem
men zingen het „Brood-koor", een een
voudige eenstemmige melodie op een ko
raal van Posaunen on Tuba in zacht
timbre. Hierna volgt weer een rustpunt.
3e deel.
H. Inleiding, als eersten aanvang,
doch wat meer bewerkt, en gevolgd
door een herinnering aan de eerste
koormclodie, maar nu niet in mineur,
doch in Es-groot. Het orkest gaat over
in allabrève-maat (is dubbel-snel tempo»
en er ontstaat een soort Oud-Hollandsche
feestmuziek. Ferst het hoofdthema, daar
na in fragment „Gelukkig Vaderland",
van Valerius, cn dan beide tegelijk. Ver
volgens de Wiihclmus-mciodie, waarin
het koraal. „Nu dauken allen God" en
verder een fantasie over al de genoemde
thema's, met aan het eind een versnelling
van den bas cn uitloopend in een fer-
mate (is. lang-aangehouden toon).
1. Inleiding tot den Rei-zang van
terugkecrcnde ballingen. De vijf cou
pletten van dit koor zijn in variatievorm',
do koorsteminen zijn afwisselend gefigu
reerd, en de omspelingen zijn samen
gesteld uit reeds aangewende afleidin
gen van het hoofdthema.
I. Een kort naspel, en weer is daar
het hoofdthema zelf, doch nu in donkere
en scherpe klanken om de aandacht op
Mondragon te vestigen. Volgt de Reizang
van de in-balling-gaandendit koon if
een miniatuur-pendant van wat het vo
rige koor in majeur was.
K. Volgt een overgang, tevens een
verheldering in majeur, naar het slot
koor. Een inleiding van het orkest, en de
vrouwenstemmen zetten in, als Canon
overgenomen door de mannenstemmen
t is een van de groote ge
heimen om zijde met succes
te wasscben Zij is niet tegen
ruwe behandeling bestand en
moet daarom steeds in een LUX-sop
gewasschen worden Met LUX. in
tegenstelling met scherpe zeep, komt
het vuil vanzelf uit het goed en het
blijft zacht en gla., nd.
DE LEVER'S ZEER MAATSCHAPPIJ - VLAARD1NGEN
FaUi.Ksiilen van TWINK cn RTNSO
met „Van nu af a?Tn", enz. Hel or
kest versnelt, en met dezelfde melodie,
doch gevarieerd en in vlugger tijdmaat,
volgt- „Weesl sterk, God maakt u zeker
sjerk" enz. (Alles gebaseerd op het
hoofdthema.) Deze vijf coupletten 2ijn
eigenlijk óók variaties, met coutrapuüc-
lische omspelingen, zooals de Stijgende
toonladder, nu in cyncopen, d. w. z.
tegen de maal in het hoofdthema in
oorspronkelijken vorm, en de gezongen
melodie in samentrekking (stretto).
Evenals straks het orkest ver
snelde, zoo wordt nu de beweging ver
traagd en volgt een herhaling van den
Canon, doch met dit verschil .dat nu de
mannenstemmen inzetten; de houten
blaasinstrumenten en de violen spelen
tegelijkertijd de melodie van het vorige
koor, en de stadhuisklokken zullen hier
bij luiden.
Vanaf „K" bad de muziek een welge-
moed-vroolijk karakter aangenomen, de
laatste regel „Voor God en voor Oranje"
wordt echter herhaald op een melodie
zin van het „Gebed", waardoor de stem
ming x&er meer ingetogen wordt. Volgt
nog één maal hel hoofdthema in volste
kracht en in vollen samenklank, waarna
het koor, ook in volle kracht, de laatste
vier versregels zingt op de koraal-melo
die van het „Gebed", hoog-omspeeld
door de stijgende toonladder van C-grool.
- Een kort orkest-naspel op de
tonen van „Laat loopen den Spanjool'
terwijl de koperblaasinstrumenten de
melodie van den Canon schetteren, met
als besluit: breede O-dur akkoorden en.
„loopen" in -strijk- oh houten blaas
instrumenten.
De koorsteminen loopen niet hoog
de sopranen gaan niet boven twee-ge
streept G, de eerste tenoren hebben bij
uitzondering een hooge As en Bes (één
keer een hooge O, doch naar verkiezing,
niet in noodzaak) en de tweede bas
stemmen gaan niet lager dan groot E,
de zoogenaamde diepe-E. De zangpar
tijen zijn zooveel mogelijk melodisch ge
houden en groote eji moeiljjk te treffen
afstanden zijn vermeden.
De orkestbezetting bestaat uit volle
dig strijkorkest, 3 Fluiten (Piccolo), 2
Hobo's (Cor Anglais), 2 ölarinetten, 2
Fagotten, 4 Hoorns, 2 Trompetten, 3
Trombones, I Tuba, Pauken en 2 man
Slagwerk (klokkenspel, triangel, Tam-
bourijn, Castagnetten, groote Trom, klei
ne trom, Bekkens, Tamtam en gróole
klakken).
De muziek van het Openlucht-spel is
ook uitvoerbaar in de Concertzaal, dan
komen nog bij 2 Harpen, Bas-Olarinet
en een 2de Tuba.
(Xng. Med.)
nmuoMua
Do tijdsduur van hel werk ,zal juist
een uur bedragen. (In drie maanden
tijds heb ik er meer dan 500 uurtjes
over gewerkt!
Ten slotte nog dit. Het is nu voor de
derde maal, dat ik werd aangezocht als
componist voor P. C. Boulens-verzen^ en
ik wil zeggen, dat ik mij dit als een. groot
voorrecht aanreken.
Mijn kennismaking met 'Middelburg—
Walcheren dateert uit Augustus 1919 en
1920; mijn dankbaarheid over de toen
verkregen indrukken uitte zich iu mijn
orkestwerk „Zeelandia dat vele ma
len werd uitgevoerd, dr. Peter van An-
rooy en Prof Georg Schneevoigl o. a.
voor ons geheel© Hof en koning
Haakon van Noorwegen; nu zal het o a.
I worden uitgevoerd door Francois Rasse
in de Kurzaal te Ostende, 5 September
o. t.)
Muzikaal heb ik met Middelburg ken-
nis gemaakt door vriendelijk toedoen van
J den heer Jan Morks, die in 1921 op den
half-uurslag van hel carillon van den
„Lange Jan" mijn melodie van het Mei
liedje uit „Alianora" plaatste; ik kou het
klokkenspel toen helaas niet hooren
omdat ik te ver-af was, ik bracht mijn
vacantie n.l. door in Scandinavië!
En nu, ik hoop van harte, dat muzi
kaal Middelburg tevreden moge zijn over
het werk van een „slecht s", o zetter,
zet niet „slecht" als 't u belieft! Ne-
derlandsch componist!
F. E. A. KOEBERG.
Den Haag, Juli 1924.
KERKNIEUWS.
In dc vergadering van nolabefen
der Ned. Here. Kérk te Col ij n s plaa t
werd benoemd tot voorzitter dc heer A.
de Pree Az. in de plaats van den heer
P. Tazelaar, die als zoodanig bedankt
had.
ONDERWIJS.
In het hoofdbestuur der Vereeni-
ging van Chr. Onderwijzers(essen) heeft
o.a. zitting genomen, de heer R. v. d.
Welle, alhier.
Geslaagd voor het voorloopig ma-
chinistendiploma, de heer J. Lecnderts,
leerling van de „De Ruvterschool" te
Vlissingen.
Zaterdagmiddag 5 Juli j.l. werd in
Grand Hotel, Britannia" te V1 i s s i n g en
de algemeene vergaderingm gehouden
