Os enzlohibara fesii
Paasch Maandag en Dinsdag
FEUILLETON,
KEES HELDER
No. 94
Zaterdag 19 April 1924
167' Jaargang
WDDELBURGSCHE COURANT.
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
MAANDAG A.S. (TWEEDEN PA VSC1I-
DAG) VERSCHIJNT DE iUIMMËLBlTRG»
SCHE COURANT NIET.
Abonnementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
roor de andere gemeenten p. post f 2.50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-
iingen f 2.30j
weekabonnementen in Middelburg 18
cent per week.
Advertentiën worden berekend
per regel plaatsruimte, met inbegrip van
omranding.
Gewone advertentiën: 30
cent per regel.
Ingezonden Mededeeiin-
g e n 50 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
van 17 regels £2,10, elke regel meer
30 cent.
Kleine advertentiën niet
grooter dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling.
Advertentiën onder brieven of bevra
gen bureau dezer courant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
ons blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
BINHEÜLA^D
DE DEFENSIE-POLITIEK VAN DEN
VRIJHEIDSBOND.
Mr. II. O. Dresselhuys, leider van den
Vrijheidsbond, heeft Donderdagavond in
een vergadering van de afdeeling Den
Haag van den Vrijheidsbond, waar ook
andere belangstellenden aanwezig wa
ren, het onderwerp ingeleid De Defen
siepolitiek. (Houding van den Vrijheids
bond inzake oorlogs- en marinebegroo-
ting).
Eerst besprak hij den Volkenbond en
de ontwapeningsvoorstellen. De spreker
erkende dat hel algemeen garantie-ver
drag van lord Robert Cecil gebrekkig
was. Maar de grondslag was juist. En Ne
derland heeft het plan niet geamendeerd,
maar dood-gekriliseerd.
Hoe kan men dan de ontwapening
wenschen, wanneer men de algemeene
ontwapening, die door den Volkenbond is
te bereiken, verwerpt? vraagt spreker,
tot de militaire paragraaf komende. De
sociaal-democraten hebben nu aan f 20
millioen genoeg; de vrijzinnig-democraten
willen alleen de grens maskeeren. Spr.
meent dat de defensie moet worden
vastgekoppeld aan de vredesgedachte van
den Volkenbond, zooals ook het program
van den Vrijheidsbond dat omschrijft.
Ons vredesleger en onze vredesvloot zul
len de rechtsgemeenschap moeten hand
haven en zoodra de Volkenbond zijn doet
zal hebben bereikt, zullen zij moeten
optreden als wereldpolilie. Speciaal in
het eerste geval zal elke ,cent voor ons
leger uitnemend moeten worden bested.
Thans is ons leger- voor zijn taak niet
geschikt; het verdedigingssysteem met de
waterlinie en Amsterdam als laatste punt,
deugt evenmin. Maar ons leger moet zijn
een neutraliteitsleger, passie! en actief.
Wanneer geen der strijdende partijen toe
gang krijgt tot ons land, is ns doel be
reikt. Daarvoor is uoodig ecu beweeglijk
leger, een veldleger, dal op den duur
den strijd niet zou kunnen volhouden
en dat dan ook zou moeten opgeven,
wanneer alle verderen tegenstand nut
teloos is. Dat neutraliteitsleger moet vol
gens het Vrijheidsbondprogram goed zijn
en men moet het kunnen betalen De
vraag, hoeveel moet de defensie kosten j
is subjectief. Wat wij thans uitgeven, is
het maximum; f60 millioen dus. Men zal
zooveel daar beneden moeten blijven,
dat men voldoende overhoudt om een
goed leger instituut te houden. Het moet
goed zijn, d i harmonisch uitgerust. Aan
de uitrusting ontbreekt veel; de artil
lerie staat op een heel laag peil. Minis
ter Pop had het eerste practische plan
tot verbetering; minister Van Dijk heeft
de plannen voor een deel uitgevoerd,
hij heeft de Kamer gesmeekt toch in de
eerste plaats te zorgen voor een goede
artilleristische uitrusting. Min. v. Dijk
had zich in het begin geliefd gemaakt
bij alle militaire het leger zou groot zijn,
het zou intensief worden geoefend in
oefenkampen en een goede artillerie zou
uit een fonds worden bekostigd; ondanks
die verbeteringen zou spr. zorgen voor
bezuiniging. Dat was de kwadratuur van
den cirkel. Vandaar de waarschuwingen
van den Vrijheidsbond, vandaar het voor
stel om de sterkte van de infanterie
met 1/4 te verminderen, waardoor de
artillerie maar f 53 millioen zou eischeu
in plaats van f 406 millioep en waardoor
er geld zou vrijkomen voor andere zaken.
De minister luisterde echter niet, en nu
zit het leger in het moeras. Het „uiterste
minimum" voor de uitrusting is gedaald
van f 106 millioen tot f 60 millioen, waar
uit mag worden geconcludeerd, dal die
uitrusting totaal onvoldoende zal blijken
Met dat standpunt kon de Vrijheidsbond
niet meegaan.
Bovendien de oefening is totaal on
voldoende; van de oefenkampen is niets
gekomen; voor oefening van het reserve-
kader is geen geld. Daardoor ontneemt
de minister aan het leger het verlrou-;
wen en aan het kader alle uitzicht op een
toekomst. Het afvlociingssysteem deugt
niet; waarom aanvaardde men niet de
afvloeiing met reserveplicht, waardoor
voldoende reservekader zou kunnen wor
den gevormd. Nu de miuiste-r opnieuw
heeft geweigerd het leger in te perken
en er dus een schijnleger overblijft,
meende de Vrijheidsbondfraclie tegen de
begrooting van oorlog te moeten stem
men.
Spr. behandelt daarna kort de marine.
Een stelsel is daar echter nqg niet Mi
nister Rambonnet koos het kleine ma
terieel; twee lichte kruisers en torpe
dobooten en -jagers zouden worden ge
bouwd; meer stelsel was er niet. Minister
Pop kondigde een vloot-,.plan" aan; do
Vlootcommissie kwam met de gelukkig
verworpen Vlootwet. Zij zou ons in 12
jaar f 800 millioen hebben gekost en een
weinig bruikbare vloot hebben gebracht.
Ook onze vloot zal een neutraHteils-
instrument voor Indié moeten zijn, zij
zal zich snel moeten kunnen bewegen
en niet zich moeten beperken lot Java.
Geen vloot die thuis blijft dus. De hoofd
macht uit de Vlootwet was onbruikbaar
voor snel bewegen en een enorm ter
rein verdedigen.
Nu de Vlootwet was verworpen, nam
de Vrijheidsbond het standpunt in, dat
het oude materiaal door nieuw moest
worden vervangen; slijtage moest worden
bestreden, alvorens definitieve plannen
aan de Kamer zouden worden voorge
legd. De nieuwbouw, ten bedrage van
f 16 millioen, over drie jaar, half door
Nederland, half door Indië te betalen,
werd dus toegestaan. De onderzeeboot-
mijnlegger, die buiten elk systeem viel,
kou er echter niet mee door, en een
amendement van de Vrijheidsbondfractie
wcrd*door de Kamer aangenomen, waar
door f 5i/2 millioen werd bezuinigd
Spr. concludeerde, dat noch de rech
terzijde, noch de regeering, noch de rest
van de linkerzijde, een plan voor de
defensie heeft, dat de toets der logica
kan doorslaan Spr. concludeerde ver
der, dat de Vrijheidsbondfractie zich ten
aanzien van de defensiepolitiek heeft ge
houden aan de richtlijnen van liet pro
gram.
IN EN OJI DE HOOFDSTAD.
LXX1V.
Verdreven van huis.
Wal 'n geschrijf is dAt geweest! I11 de
redactiekolommen van de Amsterdam- j
sche bladen hoofdartikelen, en artikelen
in de kunstrubrieken over de groote
kwestie, welke alien, die belang stelden
in het tooneel der hoofdstad, bezig hield
aan wien de gemeenteraad volgens het
nieuwe contract men noemt het met
wal deftiger benaming „cahier des char-1
ges" voor de eerstvolgende jaren het
bespelen van den Stadsschouwburg, al
thans in hoofdzaak, zou toevertrouwd
worden En daarnevens deed deze han
gende kwestie tal van menschen naar de
pen grijpen om in aan de bladen „inge
zonden stukken" er het hunne van te
zeggen.
Men herinnert zich waar het om ging
de Koninklijke Vcreeniging „Het \edcr-
landsch Tooneel", die onder de directie
van Willem Rooyaards gedurende de laat
ste jaren als vaste bespeelster van den
schouwburg op het Leidsche Plein was
opgetreden, onder de voortreffelijke lei
ding van dezen door geheel het land er
kend bekwamen tooneelspeler en too-
neelspeler en tooneelspel-beoordeelaar,
dreigde bij een nieuwe verpachting van
den schouwburg te zullen uitvallen. Want
Dr. Royaardshad aan 't Dagelijkscli Be
stuur der gemeente doen weten, dat hij
iiiiet verder zou kunuen solliciteeren naar
een vaste bespeling, omdat hij geen mo
gelijkheid z ag onder de voorwaarden van
het „cahier", waarbij hem een gemeen
te-subsidie van f 70.000 zou zijn gewaar
borgd, mede te dingen om zuiks te
kunnen doen meende hij 'n subsidie van
f 100 000 te moeten eisclien.
Toen was het lieve leven aan den
gang De artikelen en ingezonden stukkeu
kwamen los J vooral toen bekend was
geworden ,dal het gezelschap van den
heer Ver kade uit Den Haag in samen
werking niet het gezelschap „Comoedia'
onder den heer Verbeek, dat het „Cen
traal Theatre", gevestigd in het vroegere
Panopticumgebouw in de Amstel straat,
bespeelt en de vereeniging „Het Scliouw-
tooncelonder directie der heeren
.Muscli en v d. Horst, wèl hadden inge
schreven en dus daarmede verklaard
hadden hel met een subsidie van f 70.000
te kunnen wagen.
In de mééste dier artikelen werd be
toogd, dat zonder eenige miskenning
van al hetgeen de beide naar de be
speling van den Stadsschouwburg din
gende gezelschappen hadden gedaan
aan Dr Royaards en aan niemand an
ders de Stadsschouwburg zou moeten
worden gegunddat de Raad daarvoor
desnoods over die extra f 30 000 zou
moeten heenstappen en dus aan Dr
Royaards moest worden te kennen ge
geven, „dat hij maar moest sollicitee
ren en dat hel dan wel in orde zou ko
men." Zulks volgens al die schrijvers, op
grond van de uitmuntende, hoogstaande
kunslprestaties, die genoemde tooneel-
directeur in den hoofdschouwburg der
hoofdstad had getoond. En hoe meer de
dag naderde, dat de Raad zou moeten
beslissen, des te meer nam de span
ning in Amsterdam toe, want werkelijk
„spanning" heeft er bestaan men kon
werkelijk nergens komen, waar over de
„dingen van den dag" werd gesproken,
of men hoorde de vraag „hoe zal het
met Dr Royaards gaan", en men kreeg
Door DOUGLAS VALENTINE.
(Schrijver van De man met den
Klompvoet).
Geautoriseerde vertaling van "W. E. P.
(Nadruk verboden).
54).
„Ik geloof, dal wij elkaar 's morgeus
zoo nn en dan al gezien hebben", zei de
man, „hoewel 11 vroeger op is dan ik,
dat heb ik wel gemerkt. Maar wanneeer
men invalide is
„U is dus een van dr. Radcoinbe's
patiënten vroeg Desmond.
..Dat ben ik", antwoordde de ander,
„een groot man. die dokter, zeg ik u.
Ik twijfel of er in liet heele land zijns ge
lijke te vinden is op het punt van diag
nose".
„Hij woont hier zeker al eenige ja
ren?" vroeg Desmond.
„O ja!" was het antwoord, „hij is een
ran de oudste en meest geziene inwoners
van Kensington, geloof iki"
„Ik beu verlangend een paar kennis
sen van mij uit te vinden, die hier ergens
in de buurt moeten wonen", zei Des-
mond, dadelijk de gelegenheid aangrij
pend. ..ik vraag mij af of uw dokter mij
daarin niisschien^ou kunnen helpen.
„De naambegon Desmond, maar
de ander viel hem in de rede.
„Alstublieft. bezwaart u mijn ge-
heugen niet met namen", protesteerde
(hij, ,I!c ben hier om volkomen rust te
I hebben, daar ik mij overwerkt heb, en
1 een van de verschijnselen van mijn ziek
te is, dal mijn geheugen 111e in den steek
laat Maar zie eens hier, waarom komt
11 niet over de muur en gaal met mij
mee naar binnen? Dr. Radcomlic is
thuis en zal u met alle genoegen hel
pen ,daar ben ik zeker van, zooveel in
j zijn vermogen is"
1 Desmond aarzelde,
j „Ja maar", zei hij, „het lijkt wel wat
I heel weinig vormelijk. Misschien zou de
dokter bezwaar maken.
„Bezwaar maken?" zei de man, „tut
tut, heelemaal niet Kom, ik zal u een
handje helpen!"
Hij stak een groote, witte hand uil
j Desmond wilde die juist grijpeu, toen
hij aan den derden vinger een ring zag
schitteren ,een gouden slang met es-
merald oogen, den ring, dien mevrouw
j Malplaquet aan Bellward gegeven had
Ilij wilde dadelijk terugtrekken, maar de
man was hem le vlug af Het terrein was
sterk hellend en hel raam van het tuin-
Fotograaf Langedelft I 34
Onze bekroningen bewijzen afdoende
dat ons Poptretwepk. en VeP-
gpootingen op elk gebied de
vergelijking met het beste kunnen
doorstaan n
ATELIER GEOPEND
tot 5 uur nam.
Zie Etalage Billijke Prijzen.
(Ingez. Med.)
huis was op gelijke hoogte mei Des
mond's hoofd. De beide handen van'den
man schoten gelijktijdig naar voren. De
eene omklemde met ijzeren greep Des
mond's pols, terwijl de andere zijn keel
dichlschroefde. zoodat hij nauwelijks
adem kon halen cn geen tijd liad om
tc schreeuwen. Terwijl Bellward hem
beetpakte werd een andere arm uit liet
raam gestoken Desmond voelde zich hij
I zijn kraag opnemen en werd met een
I verbazingwekkende kracht over den
I muur getild.
j Door den druk op zijn keel voelde hij
zich niet in staal zijn hersens bij elkaar
te houden en hij worstelde maar zwakjes
0111 los le komen Maar toen de krachtige
I hand Desmond met een zwaren plof op
hel gras aan den anderen kant van den
muur liet vallen, liet Bellward's greep
één seconde los en in dat ondeelbaar
oogenblik deed Desmond een wanho
pige poging voor zijn vrijheid. Hij liet
zich neerkomen 111 een hurkende hou
ding cn toen hij voelde dat Bellward's.
greep een oogenblik verslapte, door den
ruk van zijn val, school Desmond plot
seling overeind en gal zijn aanrander een
hevigen stoot mei liet hoofd tegen diens
kin.
Bellwai'd viel met een smak achter
over op den houten vloer van het luin-
huis. Desmond stond in een smal laantje
nog geen drie voel breed, dat lussche»
den muur en het tuinhuis liep, want het
huisje was op een kleinen heuvel van
graszoden gebouwd, niet direct legen
den muur zooals gewoonlijk gedaan
wordt
In deze nauwe ruimte stond Desmond
een seconde besluiteloos Langer was liet
niet, want dadelijk nadat Bellward ach
terover was gesmakt, hoorde Desmond
een lichten voetstap binnen in het tuin
huisje. De meest voor de hand liggende
manier om te ontkomen was over den
muur le klauteren en zich dan dank
baar le verheugen, dat hij aan zulk een
hevigen aanval was ontsnapt. Maar hij
overlegde dal wanneer Bellward hier
was, de anderen natuurlijk niet ver al'
zouden zijn In het oogenblik waarop hij
die zachten voetslap op den vloer hoor
de, besloot Desmond dat liij den tuin
niet verlaten zou eer hij zekerheid had
of Barbara Mack way te daar was of niet
Hij dacht aan den arm, die naast Bell
ward uit liet raam was gestoken en die
hem zonder moeite van den grond gelicht
had. Hij kende maar één man, die in staat
was zulk een merkwaardige, spieringspan-
niug te volbrengen, want Desmond woog
niets minder dan 170 pond. Die nian was
Maurice Strangwise.
Zoodra het gekraak van den planken
vloer binnen ophield, ging Desmond wat
"Ttoapé yr
Ifr denScnUaer
Wf Huiseigenaren. Laat Uw
hout,u
Bjjjp Uw
j houtwerk niet verrotten,
Uw ijzer niet verroesten. S
f Verft het tijdig. v.v.v. f.
(Ingez. Med.)
in verband met die vraag dan natuurlijk
allerlei beschouwingen op den koop toe,
die al dan niet voor Royaards pleitten
Tot de vorige week de beslissing is ge
vallen en de Raad met groote meerder
heid van stemmen 37 tegen 5 be
sloten lieeft met Verkade -„Comoedia"
een overeenkomst aan le gaan tot be
speling van den Stadsschouwburg; dat
was u reeds bekend, maar mag voor mij
geen aanleiding zijn hier iu verband met
dit belangrijke besluit nog een en ander
neer te schrijven. Want belangrijk is het
geen gebeurd is, omdat met genoemd
besluit een eigenaardige bladzijde ge
schiedenis is toegevoegd aan die van den
gemeente-schouwburg der hoofdstad
Doch eerst nog een en ander naar
aanleiding van het gevallen votum als
zoodanig in verband met het uitvallen
van Dr. Royaards. Ik geloof, dal bijal
dien een referendum in deze zaak had
mogen beslissen, 'dit zich alsnog zou ver
klaard hebben voor Dr. Royaards en de
Kon. Ver. ,,IIet Nederlandsch Tooneel
en dit gezegd zou hebben „Bezuinigen
best, maar laten wc hem uit de stads
kas die f 30 000 extra maar geven, om
hem en de Vereenigiug te houden waar
ze zijn" Men krijgt, als men de debatten
over tic zaak door den Raad gevoerd
leesl, den indruk 'lal de meerderheid
ook het liefst Dr. Royaards zou hebben
gehouden, maar terecht niet tegen de
beide sollicitanten kon opkomen, nu eerst
genoemde heelemaal niet medegedongen
had.
Daar is, trots alles wal wij over de
zaak gelezen en gehoord hebben, toch
nog veel geheimzinnigs in In de eerste
plaats vraagt de buitenstaander zich af
\v3itrom solliciteerde Dr Royaards niet?
Wanneer hij zulks gedaan had en naar
buiten genoeg had doen blijken, dal hij
er met f 70.000 niet zou kunnen komenj
er zou zeker wel een Raadslid of een
combinatie van Raadsleden geweest zijn,
die bij amendement f 30.000 meer had
voorgesteld cn de kans dal dit zou zijn
aangenomen .zou groot zijn .geweest
Een andere vraag is waarom zoove-
len, die Royaards, en hém alleen, in den
Stadsschouwburg wensclitcn .niet dade
lijk, zoodra zij hadden vernomen dat hij
f 100.000 noodig achtte, alles gedaan heb
ben om die onbreckeiide f 30 000 bijeen
te krijgen Pogingen daarvoor zijn gedaan
zulks bleek iu den Baad, toen hel lid
mej Mr Katz mededeelde dat een con
sortium voor de eerstvolgende, drie jaren
reeds f 20 000 per jaar bijeen had
maar toen was hel te laat en het ge
noemde Raadslid zag haar voorstel be
handeling der zaak een paar weken uit
le stellen, verworpen natuurlijk, want
Dr Royaards had niet gesolliciteerd en
had de Raad haai" gevolgd, liij zou daar
mede de beide andere looneel-direc-
lies, die dongen naar den Stadsschouw
burg, behandeld hebben op een
wijze, een hoog bestuurs college onwaar
dig Even onwaardig zou hij om dezelfde
naar links, den buitenmuur van hel tuin
huisje volgend. Op de zachte groene
zoden maakten zijn voetstappen geen ge
luid. Nu kwam hij aan oen raam in liet
tuinhuisje, aan den tegenovergcsleldeu
kant van dat, waardoor Bellward hein
had vastgeklampt. Ilij keek voorzichtig
door het raam, ervoor zorg dragend, dat
hij niet verder dan zijn oogen boven liet
kozijn uitkwam. En hij zag even liet ge
zicht van Maurice Strangwise, die met
gefronste wenkbrauwen wijd opengesper
de neusgaten liet toonbeeld van bitteren,
venijnigen haat door het raam stond le
gluren Strangwise keek over den muur
in den tuin van mevr. Viljolln-Sniythe.
Hoe was hét mogelijk, vroeg Desmond
zich af, dat Strangwise kond enken, dat
hij. Desmoud, over den muur geklauterd
zou zijn? Strangwise bewoog zich niet en
stond met den rug naar Desmond ge
keerd, maar steeds naar den anderen tuin
te staren.
De tuin waarin bet koepeltje stond
was rechthoekig van vorm en meer dan
tweemaal zoo breed als lang. Het koe
peltje was niet meer dan veertig meter
van den achteringang van het huis ver
wijderd. Desmond overwoog de moge
lijkheid of hij dwars over die veertig
meter heen zou kunnen springen voordat
Strangwise .zich weer had omgedraaid,
de graszoden zouden het geluid van
