MiddeiBrgsehe tast FEUILLETON De onzichtbare hand, 8UVOEGSEL «TAN DB IRAN Dinsdag 8 April 1924, No. 84. DE NIEUWE INRICHTING ONZER GASFABRIEK, (Vervolg.) Na het uitspreken van de rede dooi den heer Boelen, bood deze aan mr. de Veer een fraai gebonden album aan bevattende tal van foto's van hetgeen bij de bedrijven tijdens zijn wethouders schap is veranderd. Onder de foto's zijn er betrekking heb bende op de gasfabriek, waarvan een in haar eerste stadium, toen achter de fabriek nog een molen op het Bolwerk stond; verder een tijdens het afbreken van de oude stokerij, waarop twee ver-, kiezings reclame-biljetten te zien zijn, een waarop de naam van mr.de Veer, en een waarop die van den heer Onderdijk voorkomt. Ook het nieuwe gebouw is niet vergeten. Van de waterleiding is o,a. een foto van het leggen van den nieuwen zinker door het kanaal en het graafwerk aan de Oranjezon alsmede van het thans onder handen zijnde werk bij den watertoren. Van het electrisch bedrijf zijn er foto's betrekking hebben- aè Op het leggen van kabels, terwijl het kantoorgebouw op den Dam en de praetische geldtelmachine mede zjjn op genomen. Hierna noodigdë de liêét* fioelen allen uit medq nöar buiten te gaande bur gemeester gaf met de vlag een sein en de laatste koeler van de oude stookin richting werd geveld en lag zieltoogend ter aarde. De genoodigden splitsten zich nu in twee groepen die resp. onder leiding van den heer Boelen en den hoofdboekhou der den heer Muller, een rondwandeling maakten. Alvorens iets te vertellen van het geen de gasten op die rondwandeling zooal zagen, willen wij eerst even terug komen op de bovenbedoelde gegevens betreffende het gasverlies enz. Volgens de tabellen welke verstrekt werden en die betroffen de jaren 1881 tot en met 1923,bedroeg het aantal ge produceerde MP gas in 1881 4-18589, het hoogste aantal werd in 1912 bereikt en wel 2106280; in 1922 was het 1622160 en 1923 1853535. Het gasverlies bedroeg in die jaren resp. 67987, 180540, 116395 en 76259 MP of per meter buis leiding resp. 3.77, 8.62, 4,11 en 2.69 MA Het aantal gasverbruikers was resp. 187, 2809 (1536 muntmeters) 3731 (2167) en 3591 (2045) het verlies per gebruiker 140, 64, 31 en 21. Het verbruik per ge wone gasverbruiker bedroeg resp. 565, 945, 443 en 461 MP en per muntgasver- bruiker in 1912 199, in 1922 258 en in 1923 282 M». Nog zij vermeldt, dat sedert 1904 ook aan The Vitrite Works gas wordt gele verd, dat het hoogste aantal MP bereikt werd in 1913 nml. 289008, dat het in 1922 was gedaald tot 148407, maar in 1923 steeg tot niet minder dan 371432 M«. De eene groep bezoekers passeerde eerst de groote cokesopslagplaats, daar waar de oude stookplaats heelt gestaan en van het Molenwater gescheiden door een zeer zwaren muur. Doordat er in dien muur twee flinke poorten zijn aan gebracht kunnen de wagens, die om co kes komen, de eene poort in en de an- Door DOUGLAS .VALENTINE. (Schrijver van De man met den Klompvoet). Geautoriseerde vertaling van W. E. P. (Nadruk verboden). 45. „Dit zat tusschen de voering van haar mantel mijnheer I" Francis nam de enveloppe en verbrak het zegel. Hij trok er een stuk of zes vel letjes dun papier uit, iu de lengte opge- vouwen. Kalm vouwde hij ze open, maar nauwelijke had hy het bovenste inge keken, of hij sloeg het volgende om, en een derde, totdat hij het heele stapeltje door was. Desmond, die over zijn schou der gluurde, zag rijen cijfers, keurig op geschreven met een ronde hand en hij bergreep, dat het een bericht in een cij fercode was. De deur aan het eind van de gelag kamer werd open gestooten en een sol daat kwam haastig binnen. Bij het zien van de groep bleef hij besluiteloos staan. „Wat is er, Bates?" vroeg Matthews. „Mijnheer, er ligt beneden in den kel dere uitrijden. Op den hoek van de Bran- derijmolengang is het magazijn thans gevestigd, waarin ten eerste genoemd moét worden het nette, eenvoudige kan toor van den magazijnbediende, levens plaats voor afgifte van de goederen, van uit dit kantoor komt men in de ruime magazijnen, waarin gelijkvloers alle zwaardere voorwerpen zijn onder ge bracht en op de verdiepingen de lichtere voorwerpen. Aan het magazijn grenzen de werkplaats en de zeer uitgebreide smederij, waar nu voor iedere fitter 'n draaibank is. In dit gebouwen-complex, waar ook de machinistenwoning is, be vindt zich ten slotte ook - nog het kan toor van den opzichter, die speciaal belast is met de distributie van hel gas,, In een aan dit kantoor grenzend vertrek was voor deze gelegenheid de electrische geldtelmachine neer gezet om de bezoe kers het praetische dezer machine te kunnen toonen. Voor wij in gedachten den tocht voortzetten, zij hier even, aan gestipt, dat door het vervangen van het hek aan de Branderijmolengang door een muur, opgetrokken uit de steenen van afgebroken gebouwen van de fabriek, een veel nettere en betere afsluiting is verkregen, waarin ook een poort is aan gebracht. Alvorens die poort te bereiken, komt men echter eerst aan de ertsloods, om na de poort gepasseerd te zijn in do feuiverinrichting te komen, waar drie zuiver kisten zijn aangebracht, om het gas van zwavel te zuiveren. Aan deze zijde van het terrein zij nog genoemd de het eerst verplaatste bergloods. Tus schen door de gashouders, waarvan er vier op het terrein staan, komt men bij de groote kolenbergplaats met de zeer praetische en uitstekend controleerende kolenweeginrichting. Van hieruit worden de kolen, met 'n lcolenelevator, gebracht in de laad- en stootmachines, die voor de ovens zijn opgesteld en die de kolen direct, in de groote ovens werpen. De uit die ovens komende cokes, komen in de cokesbreekmachine en dan in de sor- teermachine, die ze verdeelt in grove co kes, parel cokes en geklopte cokes, ter wijl enkele daarbuiten vallende te grove stukken weder voor gasproductie wor den gebruikt. Hel bleek ons hier dat de verschillende inden handel gebrachte soorten vdü cokes beslist van dëzëlfde kwaliteit zijn, maar alleen in groote ver schillen. Na de stookplaats kwam aan de beurt het voornaamste der nieuwe gebouwen, namelijk het groote machine gebouw. Wij wagen ons niet aan een technische beschrijving van dit alles, maar willen er ons toe bepalen te mel den dat alles een ïlinken indruk op ons maakte en dat wij er o.a. aantroffen een unificatenr, een regulateur, twee amoniakwasschers (waarvan een als re serve), twee teerafscheiders, eu twee exhausters. Het is hier, dat de machines slaan die alles controleei'en o.a. de calo rische waarde van het afgeleverde gas, )en den druk die daarop op peil, kunnen worden gehouden Van 't machinegebouw willen wij nog vertellen, dat er een practisch luik is aangebracht voor het naar boven brengen van machines of onderdeelen, en dat het geheele ingewik kelde buizennet dat de machines ver bindt, zoo is aangebracht, dat men er steeds makkelijk bij kan komen. Het gas gaat na de ovens te hebben verlaten naar den ruimtekoeler, vanwaar het door de exhausters wordt wegge pompt, dan door den teerscheider, den ammoniakwasscker en over het geheele terrein naar het zuiverhuis, dan komt het terug om te worden gemeten en komt vervolgens in de gasketels om van daar uit te worden gedistribueerd. Zij nog opgemerkt, dat men zich naast het stookhuis de door de directie gewenschte inrichting voor het vervaardigen van ge concentreerd ammoniakwater denkt; dat storingen direct op de daarvoor aange brachte conti'oleurs kunnen worden waargenomen, dan rest ons nog een bezoek aan het kantoor van den op zichter der gasfabricage, waar tevens hel finke laboratorium is ondergebracht en aan het vertrek, waar de meters ge controleerd worden. der aan den achterkant een vrouw dood" zei de man, met zijn duim over zijn schouder wijzend. „In den kelder?" riep Matthews. „Ja mijnheerik denk, dat u daar nog niet gekeken had". Francis, Desmond en mevrouw But- terworth keken elkaar met snellen blik aan. leaer van hen hade en naam op de lippen, maar niemand durfde dien uit spreken. Harrison en mevrouw Butter- worth met Nur-el-Din alleenlalend, volg den de drie mannen den soldaat haas tig de kamer uit. Wat er in den kelder gevonden werd, HOOFDSTUK XXII. Toen zij de deur aan het andere eind van de gelagkamer openden, zagen zij een valluik, dat wijd openstond en ccnige h outen treden, die naar een don kere ruimte beneden. Bates wees met zijn voel op een vierkant stuk linoleum, dat op zy lag. „Dat stuk zeil bedekte het valluik", zei hij. „ik zou niets buitengewoons op gemerkt hebben, als ik niet toevallig ge struikeld was en dit stuk zeil op zij had geduwd. Toen keek de ring van het valluik me om zoo te zeggen recht in m'n gezicht. Maak eens even licht, Gor don!" Gordon gaf hem een electrischen zak lantaarn. Hij liet het licht in den kelder vallen. Het scheen op een hoop;e nvsr'o Dat ook een nieuwe schoorsteen is Opgetrokken, is haast een overbodige vermelding, daar dit vanzelf spreekt en ook van buiten het fabrieksterrein goed waarneembaar is. Als wij hiermede onze beschrijving beeindigen, willen wij nog eens met klem herhalen, dat dit geenszins een volledige en technische beschrijving is. Toen de beide groepen genoodigden na een paar uur rondwandelen in het kantoor terugkeerde, werd hen daar een kop thee met door de echtgenoote van een dei* opzichters op gas gebakken koek aangeboden, welke zich uitstekend deed smaken. Toen enkele bezoekers aanstalten maakten heen te gaan, nam de burge meester, de heer F. Dumon Tak het woord om namens alle aan den wethou der der bedrijven en aan de directie har telijk dank te brengen voor de geboden gelegenheid de vele verbeteringen in oogenschouW5 te nemen en voor de toe lichtingen daarbij gegeven. KERKNIEUWS. Heden herdenkt ds. J. de Visser, Ned. Herv. predikant alhier, zijn 30- jarige evangeliebediening. Hij stond ach tereenvolgens te Brakel (1894—1897), Leerdam (1897—1901) en Hakkum (1901 1903) en sinds 13 Dec. 1903 te Mid delburg. In de bestuursvergadering van de Vereeniging van Vrijzinnig Hervormden alhier werd tot secretaris gekozen de heer J. van Burg. De Christelijke Jongemannen- en Jongelingsvereenigingen in Zeeland hopen 21 April a.s., Tweede Paasclidag, hun 19de Bondsvergadering te Middel burg te houden in de Concert- en Gehoorzaal, Do morgenvergadering wordt bestemd tot afdoening der huishoudelijke zaken. In de Middagvergadering zal ds. H. J. Visscher van Rilland een referaat houden over „Bijen". De heer A. v. Os zal enkele orgelsoli tér opluistering spe len. De avondvergadering wordt met de gemeente gehouden in de Koorkerk. Als sprekers hopen op te treden ds. \V. A. B. ten Kate van Vlissingen met het onder werp „Christus Koning", en ds. Jac. Poort van Eikerzee met het onderwerp „Twijfel en Zekerheid". Ds. J. J. Hom burg, voorzitter der Prov. Commissie zal het slotwoord spreken. De zangvereeniging van de Nat. Chr. Geheelonthoudersvereeniging verleent op deze avondsamenkomst haar medewer king. Zoowel de middag als de avondverga dering zijn voor élk vrij toegankelijk. Door het bedanken van den lieer A. Gaakeer voor de betrekking van Notabele der N. H. Kerk had te Sta ve n i s s e Zaterdagavond weder een vrije stemming plaats. Er werden 35 gel dige stemmen uitgebracht. Hiervan ver-, kreeg de heer M. de Graaf Mz. 22 stem men, zoodat deze gekozen is. Het aan tal stemgerechtigde manslidmaten be draagt 156. G e r e f. Kerk. Beroepen te Axel, ds. A. B. W. M. Kok, te Wommels. Ghr. Geref. Kerk. Aangenomen het beroep naar Bussum, door ds. J. B. G. Croes te IJmuiden, vroeger te Vlissingen. KUNST EN WETENSCHAPPEN. Voor het in Juni alhier te houden tweede Bibliothecarissen-congres staan op de agenda van den Donderdag 12 Juni te houden vergadering voordrach ten van; B. Kruitwagen O. F. M. over: „Wat men in de Nederlanden las in de 15e en 16e eeuw"; dr. A. Lysen over: Trefwoordencatalogus; en J. Cohen over: „De boekenkeuze in de Openbare Lees zaal." kleeren, dat onderaan de ladder lag. „Is het miss Mackwayte?" fluisterde Francis tot zijn broer. „Ik heb haar nooit gezien, weet je!" „Ik kan 't niet zeggen", fluisterde Des- mond terug, „voordat ik baar gezicht heb gezien." Hij deed een stap om de ladder af te gaan, maar Matthews was hem voor. Met behulp van een electrische lantaarn, die hij uit zijn zak haalde, daalde Mat thews de ladder af en Gordon volgde vlak achter hem, Toen volgde een stilte, zóó vol spanning, dat het Desmond een eeuwigheid toescheen, ter wijl hij halverwege de ladder wachtte en de muffige kelderlucht hem den adem bijna benam. Toen riep Matthews: „Zij is liet niet!" „Laat mij eens zien!" viel Gordon in. Toen boorde Desmond hem uitroepen; „Het is de Fransche kamenier van Nur-el-Din! Het is Marie... Zij heeft een steek in den rug ge kregen 1 Desmond voelde zich duizelig en wee worden. De opeenvolging van deze twee gewelddaden bracht hem in opstand. De anderen drongen allen den kolder bin nen, maar hij volgde hen niet. Hij bleef boven aan de trap staan tegen den. muur geleund en trachtte zijn gedachten te verzamelen. Birbura Mftokv :--f? v. is nu b.r! De a.s. uitvoering van de Matthaus Passion. De volgende week Dinsdag zal de zangvereeniging „Tot Oefening en Uit spanning alhier, onder leiding van den. directeur Joh. II. Caro, wederom een uitvoering geven van Bach's Passi- onsmusik volgens hel Evangelie van Mat- IMus. Generale repetitie den vorigen avond. De groote toeloop bij de uitvoering van verleden jaar heeft blijkbaar bet bestuur tot de overtuiging gebracht dat een herhaling ook dit jaar aan veler verlangen zal voldoen. Er zijn steden in ons land waar jaar na jaar in den Paasclitijd de Matthaus Passion wordt ten gehoore gebracht, telkens voor volle zalen. Zoo iets is hier natuurlijk niet mogelijk. Maar er is alle reden om hier ook op groote belangstelling te reke nen, nu althans één jaar na een uit voering, nog eens gebruik gemaakt wordt van de omstandigheid dat hel grootste deel van het koor met hel werk ver trouwd is. De solisten zijn groolendeels andere dan verleden jaar. Voor de belangrijke tenor-partij van den Evangelist heeft men zich de medewerking verzekerd van Georg Walter uit Berlijn, die terecht grooten naam heeft in die partij. De ühristus-partij zal gezongen worden door Jan Dekker, Bilthoven, die deze week dezelfde partij zingt bij de uitvoering van Toonkunst in Utrecht. De heer dr, H. v. d. Kamp zal wederom de korte bariton-partijen zingen. Van de beide dames-solisten zal Meta Reidel uit Amsterdam nog wel bij velen in herinnering leven door de indruk wekkende wijze waarop zij verleden jaar de alt-partij vervulde. Mej. Janna Brand- sma, uil Amsterdam, staat bekend als éen der beste sopranen ia ons land voor dit werk. Aan den heer A. van Os is wederom de orgel-partij toevertrouwd, terwijl mevr. Nonhebel-Faro de klavierpartij vervult. Dat ook nu weer een kinderkoor zal meewerken, behoeft eigenlijk geen ver melding. Over het werk zelf behoeven we wel niet uit te weiden na de uitvoerige be schouwingen die verleden jaar door den heer Caro in ons blad over dit werk zijn gepubliceerd. Het is trouwens een werk waarmee door de vele uitvoeringen zeer velen in onze omgeving vertrouwd zijn geraakt, niet alleen in Middelburg, maar ook el ders op Walcheren en Z. Beveland. Men zal zich herinneren dal verleden jaar de zangliefhebbers in grooten getale van de bussen gebruik maakten om de ge nerale repetitie of uitvoering bij te wo nen. En het is ook geen wonder dat zoo velen altijd weer aangetrokken worden door deze muziek, die op zoo'n indruk wekkende wijze het grootsche én tragi sche in het lijden en sterven van Jezus doet gevoelen. We brengen nog in herinnering dat Maandag de generale repetitie begint te 7 uur, en Dinsdag de uitvoering te half acht. LANDBOUW, Te Kapelle werd overgegaan tot ontbinding van de Geilenfokvereeniging „de "Veredeling". De bezittingen der ver eeniging werden verkocht onder de le den. Twee bokken brachten f 5 op. Het Ib'atig slot der vereeniging werd geschonken aan de ver. Liefdadigheid naar Vermogen, hiervoor moeten ver- plegingsartikelen worden aangeschaft. Motorcursus Z. L. M. Zaterdag had in een der lokalen van de Ambachtschool te Middelburg de laatste les plaats van den cursus in mo torkennis uitgaande van den Kring Walcheren der Z. L. M. Deze les werd door verschillende genoodigden bijge woond. ge wat hem bezighield. Wanneer haar iets was overkomen, was het alleen door zjjn schuld; want hij wist nu wel zeker, dat zij bij Mill House geweest moest zjjn tijdens zijn afwezigheid. Wat was er dan van haar geworden? De toque met de bloedvlekken wees er op, dat er een misdaad in het spel was. Maar als ze haar vermoord hadden, wat hadden ze dan met haar lijk gedaan? Zijn gedachten vlogen terug naar zijn gesprek niet Nur-el-Din den vorigen mid dag, boven. Hij herinnerde zich, dat de kamenier was binnengekomen en dat de kamenier toen overhaast de kamer was uitgevlogen. Was het niet mogelijk, dat Mario haar was komen vertellen ,dat Barbara Mackwayte beneden was om haar te spreken? Het was heel kort na dat onderbroken gesprek geweest dat hij toen hij gehurkt op het dak van hel huisje zat binnen dien gesmoorden kreet had gehoord en Rass had zien bin nenkomen in de bar en met Strangwise in ernstig gesprek gezien met Strang wise ,bij liet achterhek van den tuin. Waren beide, Marie en Rass in com plot geweest met Strangwise tegen de danseres? En had Nur-el-Din verraad ontdekt? Zijn hersens konden de volg orde der gebeurtenissen niet logisch uit denken ,\vant hoe zwart de dingen ook schenen legen Nur-el-Din ,hjj kon er niet ton komen ',o rok nven i re:1, ir.oord Door den leider van den cursus, den heer F. Visscher werden den aan wezigen cursisten, vragen gesteld over hel geleerde, welke vragen door bijna allen zeer vlot werden beantwoord De voorzitter van den Kring Wal cheren, de heer j li r P. J. Boogaert nam vervolgeus het woord en bracht dank aan het bestuur en directeur der school voor liet ook nu weer afslaan van een lokaal, verder aan hen, die hun motoren beschikbaar stelden voor het practisch onderricht. Ook brengt spr dank aan de leerlingen voor den betoon den ijver, zij moeten echter begrijpen nu niet ineens monteur te zijn geworden* maar alleen een elementair inzicht ge kregen te hebben, wat hun van nut kan zijn in de praktijk. Enkele leerlingen kunnen geen diploma krijgen, on zullen goed doen een volgend jaar den cursus weer te volgen. De heer dr. J a p i k s e, voorzitter van de onderwijscommissie der ambachts school wees op het vlugge antwoorden der cursisten, die blijkbaar den motor voor zich zagen in gedachten. Het is goed zcJf op de hoogte van de motoren te zijn om zoo noodig kleine reparaties te kunnen verrichten. De lil eer jhr. Boogaert wees nog op het keurige met teekeningen verdui delijkt dictaat van den leerling de Smits en zeide, dat men de dictaten goed moet bewaren. Hierna reikte spr. aan de volgeude 26 leerlingen de met motoren versier de diploma's uit, terwijl 5 moeten wor- teleurgestekl. De gelukkigen zijn A. Kla- jjg* ver, II. de Wit, J. Vader, II de .Schipper, alle te Vlissingen; D Verburg Goes, J. Bal, Kloetinge, II. Bliek, Arnerauiden, J. Palmkoek, Abeele, A. Wielernaker, Koudekcrke, A. Tilroe, Krabbendijke, J. Minderhoud. Domburg, J. de Peijler, Nieuwland, C. de Smit, J. Seijbel, D. de Vos, G. van Noppen, A. Verstelle, B. de Jager. J. Boerstoel, A. Dekker, A. Scheele, W. v. d. Broecke, J. C. van Wezel, J. C. Minderhoud, C. E. Koster, allen Middelburg en P. de Vos, West- kapelle. Namens de gediplomeerden nam het woord de heer A. Scheele om dank te brengen voor de bij deze laatste les be toonde belangstelling, aan het kringbe- stuur voor het gelegenheid geven den cursus te volgen. Maar in de eerste plaats komt dank toe aan den heer Visscher voor het bijbrengen der opge dane kennis. Men zal spijt hebben des Zaterdags niet meer op de les te ver- loeven. Als blijvend aandenken aan de cursisten van den cursus 1923-1924 bood spr. den heer Visscher een tafel met koperen rand, aan, voor mevrouw Visscher was er een bouquet bijgevoegd, als kleine vergoeding voor het gemis van haar echtgenoot op diens anders vrijen Zaterdagmiddag. De heer Visscher zegt dat de hem gebrachte dank overdreven is, hij deed niets dan zijn plicht en heeft ook daar bij zeker nog wel tekortkomingen gehad. Spr. brengt dank voor de wijze waarop de lessen gevolgd werden en verzekerde het aangeboden geschenk op hoogen prijs te stellen. Ook zijnerzijds bracht de heer Vis scher dank aan het schoolbestuur, de Z. L. M. en niet minder aan de heereu, die ook weer hem in de gelegenheid stel de motoren in werkelijkheid te laten zien en hun werking te demonstreeren. De heer jhr. Boogaert sloot hier na de bijeenkomst. HANDEL, NIJVERHEID EN VISSCHERIJ. In de gister gehouden algemeene vergadering van aandeelhouders van Izaak Boasson en Zonen's Bank, geves tigd te Middelburg, werden balans en winst- en verliesrekening, alsmede de voorgestelde winstverdeeling goedge-< gekeurd. Blijkens het uitgebrachte verslag over het boekjaar 1923 bedraagt de bruto winst f 66667.26, waarvan f 21849.88Va op provisie en f 44594.161/2 op interest, be- op haar geweten had. Nu" klonken er weer voetstappen op de ladder. Ze kwamen allen weer uit den kelder. Zoodra Francis Desmond's ge zicht zag, pakte hij zijn broer bij den arm met de woorden: „In de frische lucht, gauw, ouwe jongen! Je ziet er uit als of je een geest hebt gezien! Ik had er laan moeten denken, wat je allemaal hebt doorgemaakt I" Hij nam hem snel inee door de gelag kamer de voordeur uil en den tuin in. De koude deed Desmond goed en na 'een paar keer den tuin te hebben rond- geloopen, arm in arm met Francis, voel de hij zich beter. „Waar kan Miss Mackwayte zijn?" vroeg hij. „Des", antwoordde zijn broer, „ik weet het niet en ik wil Nur-el-Din niet ondervragen vóórdat ik een of andere verklaring heb gevonden ,die MissMack- wayte's plaats in deze afschuwelijke zaak opheldert. De mannen zijn de bijge bouwen en de omgeving van de herberg gaan doorzoeken om te zien of zij een spoor van haar lichaam kunnen vinden. Maar ik denk dat ze niets zullen vinden, want ik geloof dat Miss Mackwayte nog in leven in." „In leven?" herhaalde Desmond. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1924 | | pagina 5