SIGAREN BEl'HSNOTEERING VAN IIEDEN. •AMSTERDAM, 7 April. (Slotkoerss). G pet. Nedèh» 1923 97yt, 6 pet. Ned. 1922 97f/45 pet. Nederl. 1918 86 negen zestiende; U/a pet. Nederl. 1917 8OY4; 2>/-> pet. Nederl. W. Schuld 51Ve3 pet. do. Oblig. 6iy*j 3 pet. do. Certif. 6U/a; Cert. Ned. Hand. Mij. 133$; Aand. Ned. Ind. Handelsb. 128*/»; Aand. Kol. Bank 19-11/2-Kon Petrol. Aan. -Ill441; Gecons. Holl. 182— 185i/», Cult. Mij. Vor stenlanden 182183i/»; Handelsv. Am sterdam 175—479; Javasche Cultuur 364 365; Aand. Deli Maatsch. 373375*/»; Amsterdam Rubber 143144;. Ned. Amerik. vaart 87i/»; Ned. Scheep vaartunie 122; Kon. Holl. Lloyd 8»/a Kou. Ned Stoomb. Mij. 72; Aand. Paket- vaart 1373AI; Gouda A. 20i/»; Jurgens A. 54i/a. Anaconda 70i/aSteels IO61/»; Erie 27 drie zestiende; Southern Railway 59i/»; Union Pacific 143; Common Marine 9 ze ven zestiende; Prefered do. 34yiMax well Gr. C. v. A. li/»; Maxwell Land Cert, v. Iec. Bonds 13i/». Prolongatie 4 pet. Russen Consols 7 elf zestiende. Markt sluit prijshoudend. Wisselkoersen Londen cheque 11.63i/a; Berlijn 0.57; •Weenen 0.0037i/a; Parijs 15.67i/a; Brussel 13.371/a; Dollar Cable 2.67i/». TELEGRAFISCH WEERBERICHT. Medegedeeld door het Kouinkl. Ned. Met. Instituut te De Bilt. Naar waarnemingen, verricht in den morgen van 8 April. Hoogste barometerstand: 764.1 te Valentia Laagste barometerstand 748.3 te Valdersund. Verwachting van den avond van 7 tot den avond van 8 dezer. Matige, later wellicht toenemende Zui delijke tot Westelijke wind, betrokken tot zwaarbewolkt, waarschijnlijk regenbuien. Aanvankelijk zachter. Temperatuur hedenmorgen alhier 9 uur 40 gr., 12 uur 43 gr., 3 uur 51 gr. f 20 per ton een gasprljs van niet meer meer dan 10 cent per M3; het klinkt haast ongelooflijk. Doch u zult mij willen toevoegen, dat de prijs van de eerste 250 M3 12 cent bedraagt. Dit moet worden toegestemd, evenwel daalt de prijs voor het groot verbruik tot 7 cent per M3. Thans een enkel woord over de stroomprijzen der electriciteit. De prijs van stroom voor licht bedraagt 27 cent per K.W.U. Na opsomming van een aantal gemeen ten waar de stroomprijs hooger is, ver zekert spr. dat geen gemeente in Neder land wat betreft stroomprijzen kan con- curreeren met Middelburg. De sport die bij de gemeentebedrijven wordt beoefend is de grootste oeconomie met de bedrijven te bereiken, die mo gelijker wijze te bereiken is. Dat daar bij duchtig in het oog moet worden ge houden ,dat ook het publiek een fair play speelt is van zelfsprekend. En hier hapert ook wel wat aan. Dat voor closets, gevelkranen en baden een abonnement aan de waterleiding ver schuldigd is, is bekend, en het doet eigenaardig aan, dat bij de gehouden controle in de woningen de volgende toestellen werden aangetroffen, waarvoor tot op heden niet werd betaald. 11 Maart j.l. 2 closets; 12 Maart 6 closets en 1 gevelkraan; 13 Maart 4 closets; 18 Maart 5 closets, 3 gevelkra nen en 2 tuinbespr.; 19 Maart 8 closets en 1 bad, 20 Maart 4 closets. Dit maakt een bedrag uit van f 174 per jaar en is het resultaat van 6 werk dagen waarop werd gecontroleerd. Hieruit blijkt overduidelijk dat deze controle niet kan worden gemist. Overgaande tot de veranderingen die bij de gasfabriek plaats vonden, meent spr. uit de voorgeschiedenis slechts te moeten memoreeren den toestand waarin de gasfabriek zich bevond toen hij de leiding in Augustus 1919 overnam. Die toestand was hoogst bedenkelijk. De ruimten waarin het kantoorperso neel was ondergebracht was niet mensch- waardig. De fabriek, mede door de ge volgen van den oorlog, was door gebrek aan het noodigsle onderhoud in een toe stand geraakt, die èn voor het personeel levensgevaarlijk èn voor de gasvoorzie- ning onverantwoordelijk genoemd moet worden. Een vroegere stokerij was ver laten en werd als kolenbergplaats ge bruikt. Onder deze bergplaats was een voor spr. onbekenden en ontoegankelij- ken kelder waarvan de zoldering, geluk kig zonder ongelukken, op zekeren mor gen van zelf instortte. Het dak van de machinekamer was niet meer te her stellen en stond op invallen. De buizen kelder onder deze ruimte stond steeds vol water, en in deze hoogst benauwde ruimte bij verstoppingenmoesteu soms belangrijke werkzaamheden worden ver richt. Deze vloer van de stokerij aan het Molenwater welke thans eveneens is afgebroken, moest onderstut worden, zoodat het werken in deze ruimte schier ondoenlijk was. Spr. is overtuigd, dat deze toestand ontstaan is door het verderfelijk cokes- blusschen in de stokerij. Bij de nieuwe inrichting is dan ook met dit systeem gebroken en gebeurd do blussching in de open lucht. Overwogen is de gasfabriek in zijn geheel te verlaten en een nieuwe fa briek aan water en spoor te plaatsen, doch de loutere overweging dat de ver plaatsing van één gashouder al f 100.000 zou kosten, en de uilgaven voor het ver voer in geen verhouding zou staan tot de rente en afschrijving van al 'die kapi talen, benoodigd voor het verplaatsen der nog te gebruiken onderdeelen der fabriek, maakte, dat dit plan als on- oeconomisch en te durabel, moest wor den prijsgegeven. De verbeteringen welke nu aan de fabriek zijn aangebracht, zijn in twee deelen te onderscheiden, en wel: lo. die waardoor geen grooter rende ment met de fabriek te bereiken was, maar moesten plaats hebben omdat de bestaande inrichting te bouwvallig was. 2o. die waardoor een grootere oeco nomie werd verkregen uit hel bedrijf. Een juiste scheiding is na de herbou wing niet zuiver meer te maken, maar de bouw van de machinekamer is een verbetering, waardoor de oeconomie niet aanmerkelijk is verhoogd; en de veran deringen in de stokerij en kolenloods zijn verbeteringen waardoor de oecono mie zeer gebaat werd. Eerst stilstaande bij de verbetering in de stokerij, valt op te merken dat hier vele mechanische inrichtingen den arbeid vereenvoudigen, maar ook een verande ring in het gasprocede als zoodanig heeft plaats gehad. Thans zijn we op het punt aangeland waar een ieder meent in te kunnen mee spreken, want iedereen weet wat gas is. Spr. is te beleefd om dit tegen te spre ken, doch zou willen vragen of ieder een een chemicus is. Een vraag die zeker niet misplaatst is als men bedenkt dat een gasfabriek een zuivere chemische fabriek is. Waar in de kennis der chemie nog zeer veel duisters valt te consta-; ren, is dit wellicht de reden dat de ken nis der gasfabricatie niet v veel verder is gekomen en de techniek tot voor kort niet veel nieuwe gezichtspunten opende. Te meer, daar de gasfabricatie ge durende een ruim aantal jaren een be slist monopolie bezat, waarbij het, wal de exploitatie betreft, niet zeer nauw met de effiency genomen werd. Thans is hierin verandering gekomen door concurrentie met electriciteit op een voor de gasfabrieken zeer nadee- lige wijze. De bakens moeten worden verzet, nieuw afzetgebied moet worden gevonden. En dat gaat niet in eens. Zelfs de gemeentebesturen beschouwen de gasfabrieken nog als van ouds het paardje dal wel wat trekken kan. Het gasbedrijf neemt nog steèds een minder gunstige plaats in, dan het, ik zou haast zeggen „bevoorrechte" electriciteitsbe- bedrijf onder het nog steeds geldende motto gas is noodzakelijk voor iedereen en electriciteit is luxe. Spr. meent, dal van geen bevoorrech ting sprake mag zijn en dat beide be drijven door dezelfde bril moeten wor den bekeken. De bakens moeten nu worden ver zet en dit kan door te zorgen dat het warmtegevend vermogen van het gas zoo goedkoop mogelijk wordt geprodu ceerd, opdat het nieuwe afzetgebied „verwarming door gas" veroverd kan worden, zulks zonder verwaarloozing der terlichting, die tegenwoordig ook ver warming is, n.1. van de gloeikous in te genstelling van het lichtgevend vermo gen der vleermuisbranders van vroeger. Op het lichtgevend vermogen van het gas komt het tegenwoordig niet meer aan, doch uitsluitend op bet warmtege vend vermogen. En nu gaan we een stapje verder. Hoe staat het nu met het warmtegevend vermogen. En nu blijkt het, dat het pu bliek zich nieuwe technische vindingen al heel j^ngzaam eigen maakt, want reeds in heele oude Vademecums uit het midden der vorige eeuw vond spr. reeds vermeld, dat het warmtegevend vermogen van het gas, dat geproduceerd wordt behalve van de soort steenkool die ver werkt wordt .afhankelijk is van den duur van de vergassingsperiode. En inderdaad is het eerste gas het geen gewonnen wordt van een bij uit stek hoog warmtegevend vermogen om dan spoedig te dalen tot een lagere waarde. Dit gas moet nu gemend worden tot een gemiddelde, welke men voor den verkoop wenscht vast te stellen. Deze menging geschiedt door de gashouders en is niet altijd even gemakkelijk en ge lukt niet altijd even volkomen. Groote schommelingen komen echter daarbij niet voor. En het gemiddelde warmtegevend vermogen bedraagt zoodoende steeds ten naastenbij 4300 caloriën. Het publiceeren nu van het warmtegevend vermogen waarnaar spr. gevraagd is kan dan ook geen nuttig effect hebben. Een opgave over een vorig tijdvak bewijst niets voor de oogenblikkelijke waarde Ook uit de opgave van een gemiddelde waardö valt het dagelijkscli verloop van de warmte- waarde niet af te leiden en de warmte- waarde van het gas, zooals het gepro duceerd wordt, verandert elk kwartier soms zeer aanzienlijk. Niet de gemiddel- de warintewaarde van het gas hetgeen de stad wordt ingezonden .hiervoor wordt angstvallig gewaakt dal dit con stant blijft. Het komt dus op de vaststel ling van de gemiddelde warmtewaarde aan, bedragende thans rond 4300 cal. j 3nH&xdaad.. Tt Havana gefijA I Verkrijgbaar bij: A. LOOTEN Lange Delft A 93. (Ingez. Med.) Deze was inderdaad vroeger hooger loen het op het lichtgevend vermogen van het gas aankwam. Thans waar het op effiency aankomt ,moet het erts waar nog goud in zit, al is het dan met min der winst te exploiteeren, niet worden weggeworpen. Bij het gas wordt thans nog z.g. wa- tergas gevoegd, verkregen door stoom over gloeiende cokes te voeren, hetgeen ook brandbaar gas levert, dat vroeger 'verloren ging. Een en ander om de hoe veelheid gas per ton kolen (het ren dement) te verhoogen. Dit verschijnsel valt nu over de ge- heele linie der gaswereld waar te ne men en wordt de geheele techniek hier aan aangepast. De verbruiksartikelen, als geysers, gasfornuizen, gaskachels enz. worden door de fabrikanten geconstru eerd voor gas van deze lagere calorische waarde. Het is dus niet juist te beweren dat het bij de gasfabriek er om te doen is de menschen tweemaal meer gas te doen gebruiken, terwijl zij toch slechts de- zelfte warmtewaarde verkrijgen. Wordt een warmtebalans opgemaakt, dan is het voordeel werkelijk groot dat bij een weinig lagere calorische waarde wordt verkregen. De techniek stuurt dus, zooals gezegd, op deze nieuwe zienswijze af en het is onmogelijk zich hieraan niet aan te passen, nu dit nog geleidelijk kan gaan. De hoofdzaak is te zorgen, dat het mengsel zooveel mogelijk dezelfde warm tewaarde heeft en bij constante druk in de stad wordt gestuwd. En dat dit de gasfabriek nogal goed gelukt is, be wijst het officieele klachtenboek volgens art. 19 der verordening, waarin vanaf 1880 tot 1923 geen enkele klacht door de burgerij is aangeteekend. Na dien tijd is het in onbruik geraakt daar ten duidelijkste bewezen was dat er geen klachten bestonden. Doch gekheid ter zijde, daarvoor is de zaak te ernstig. Middelburg bezit een gasbuizennet dat menige andere gemeente ons zal benij den. De druk wordt hierin constant ge houden, wat automatisch geschiedt en op de technische hoogste waarde is in gesteld. Wordt dus door het personeel van de gasfabriek gezorgd voor druk en calo rische waarde op een wijze dat hierover geen klachten kunnen ontstaan, dan nog is een goede gasvoorziening niet ver zekerd. Gas, uit de buizen stroomende, heeft voor volledige verbranding lucht noodig en wel lucht in een bepaalde hoeveel heid. Deze luchttoevoer heeft plaats bij de verbruiksartikelen, welke niet onder de controle van de directie der gasfa-, briek staan. Het is nu opmerkelijk, hoe weinig aandacht aan deze factor wordt gegeven. Maar zelden wordt de hulp van de gasfabriek ingeroepen omdat in het geheel geen gastoevoer is, b.v. door dat een gasslang dubbel gevouwen is. Meestal komt altijd nog wèt gas door de leiding. Is deze hoeveelheid echter ge ringer dan zij in normale gevallen moet zijn, dan is ook dadelijk de luchlregeling in disorde. Het opsporen van fouten in gaslei dingen en toestellen is dan ook lang geen gemakkelijke taak en moet dit toever trouwd worden aan bekwame vaklieden, tedere loodgieter is geen gasfitter. Het gebruik van gas vereischt evenals elec triciteit oplettenheid. Spr. geeft toe dat enkele aangeslo tenen gaarne gas van hooger calorische waarde zouden hebben om hun te dunne leidingen nog te kunnen gebruiken. Doch spr. meent, dat waar de groote meerder heid der verbruikers gebaat is met een calorische waarde van 4300 calorien en in de toekomst alle verbruiksartikelen hiervoor zullen zijn ingericht er niet aan te ontkomen is, dat kleine wijzi-l gingen aan enkele installaties worden aangebracht. De vraag wie dit bekostigen moetv is niet zonder meer te beantwoorden en moei van geval tot geval beoordeeld worden. De eenige mogelijkheid is een onder zoek door de directie van de gasfabriek te doen instellen, waarna dan ook steeds verwezen wordt. Spr. kan uitdruk- kelijk meededen, dat het aantal te kleine leidingen niel zoo groot is. Anders is het. met vervuilde en verwaarloosde, plat getrapte leidingen die niet aan hun doel beantwoorden. De gasfabriek kan slechts voor con stant gas en constante druk zorgen, doch de verbruikers moeten zorgen dat dit ook de toestellen kan bereiken. Het vervuilen der leidingen kan ge makkelijk omdat gas geen enkelvoudig begrip is en onder bepaalde omstandig heden zich stoffen uit het gas afscheiden zooals naphtaline, die de doorsnede der buizen vernauwen, waardoor een re gelmatige gastoevoer niet meer doenlijk is. Een periodieke controle van de gas leiding is dus even noodzakelijk als het vernieuwen van een leertje in de water kraan. Dezerzijds wordt dan ook steeds aan gedrongen om met de contröle van een en ander op verzoek te worden belast, en daarvoor is noodig, dat het publiek besefl dat het nog te weinig begrip heeft van de eigenaardigheden aan het ver bruik van gas verbonden en dat de directie steeds bereid is het daarin voor te lichten. De steriotype uitdrukking „het gas is slecht" sluit zeker de conclusie niet in, dat de productie van het gas te wenschen overlaat. Voor de productie wordt angst vallig gewaakt. Thans ging spr. over tot de beschrij ving van de veranderingen der gasfa briek e brocln hij dank aan den archi tect en de aannemers voor het door verrichte werk. Spr. noemde als eerste werk liet ver zetten van een loods; het overbrengen van het kantoor naar den Dam, en zeide dat de muur aan de zijde van het Molen water zoo zwaar is voor de cokes die er tegen aan komen te liggen. De gashouders zijn niet verveloos, doch het water is van een hoedanigheid dat het neerslag geeft. Spr. noemde het een gelukkig feit, dat de ombouw geen menschenlevens heeft gekost, hoewel er tweemaal een zeer ernstig ongeval plaats greep, waar de betrokkenen boven verwachting goed van zijn afgekomen, n.l. de opzichter Krijger en de werkman Sinpelaar. Als symbool nu dat de raad het werk tot stand bracht door de beslissing te nemen tot het doen uitvoereif daarvan, noodigt spr. den burgemeester uit met een vlag het sein te willen geven aan de werklieden, den laatsten koeler van de oude stookplaats te doen vallen. Spr. brengt dank aan den raad voor het in hem gestelde vertrouwen en in het bijzonder aan den wethouder der be drijven, Mr. de Veer. Het behandelen der zeer vele onder werpen op deze reorganisatie betrekking hebbende, waren voor spr. steeds een hernieuwd bewijs dat hij een helder in zicht had en met de meeste aandacht het werk in al zijn stadia volgde en ook bij hem den wensch voorlag, aan den onhoudbaren toestand der fabriek een afdoende verbetering tot stand te bren gen. Is het dan wonder dat het samen werken met hem op deze wijze voor spr. een groot genoegen is geweest en voor het door den wethouder in hem gestelde vertrouwen en voor de vele zeer nuttige wenken, welke hij van hem mocht ontvangen, is spr. hem dan ook zeer dankbaar. Tot zoover het door den heer Boelen gesprokene. Op het verdere verloop van het bezoek komen wij in een volgend nummer nader terug. LAATSTE BERICHTEN. BETJESO VERZICHT. 4 AMSTERDAM, 7 April, 3 uur. Het gemiddeld koerspeil had nergens eenige verandering van beteekenis on dergaan. Bij gebrek aan affaire bestond bijna overal neiging tot afbrokkelen, maar de koersvariaties waren van zeer geringe afmetingen. Van de suikerwaarden, die in vrij vas te houding waren, liepen H. V. A. ge leidelijk aan iets terug. Voor oliewaarden was weinig belang stelling. Tabakken openden omstreeks de hoog ste koersen van Zaterdag. Scheepvaarten zeer bescheiden ver handeld, doch bleken over het algemeen goed op peil te kunnen blijven. Van handel in rubberwaarden was Vrij wel niets te bespeuren. Ned. industrieelen iets veronacht zaamd. Prolongatie 4 pet. STAATSLOTERIJ. Heden vielen op onderstaande num mer de volgende prqzen: (Onder voorbehoud), f 5000: 10196 f 1500 19645 f 1000; 17941 f 400 16246 19277 f 200: 4292 f 100 3743 6904 12018 12580 13535 16935 18811 12018 1»402 MARX EN HET HERSTEL. BREMEN, 7 April V. D. In de ver gadering der Centrumpartij heeft Rijks kanselier Marx verklaard, dat de rijks- regeering slechts haar toestemming zal geven voor het volbrengen van pres taties .welke nog ondanks de inspanning van alle kracht door het Duilsche volk gedragen kunnen worden. VERMOORD. LONDEN, 7 April V.D. Volgens een telegram uit Albanië hebben onbekende personen twee Amerikaansche kooplie den op den weg van Nirana naar Scoeta- ri vermoord. VRACHTTARIEVEN IN DE V. S. NEW-YORK, 7 April. V. D. Met ingang van 1 Mei a.s. zullen de vrachttarieven op de Amerikaansche spoorwegen van 15 tot 25 pet. verhoogd worden. NAGEKOMEN BERICHTEN. GRAANMARKT. HULST, 7 April. Ter graanmarkt was de aanvoer redelijk. •Tarwe f 13, rogge f 10.50, gerst f 12, erwten f 23, bruineboonen f 20. VERSCHILLENDE BERICHTEN. BOTSING TUSSCHEN TREIN EN AUTO. Te Nieuwer Amstel, bij den overweg van de spoorweghalte Karselaan loopt de weg een eind evenwijdig met de spoorbaan. Toen een trein uit de rich ting Aalsmeer naderde, reed terzelfder tijd een auto, bestuurd door den heer van E., uit Uithoorn, waarin verder geen personen zaten, in dezelfde rich ting over den weg. De automobilist haalde den trein in, die vóór den on- bewaakten overweg vaart had gemin derd, en meende de spoorbaan nog vóór den trein te kunnen oversteken, maar bleek zich te hebben misrekend. De locomotief greep de auto en slem-de deze eenige tientallen meters mede, met het gevolg, dat hij geheel vernield werd. Wonder boven wonder is de bestuur der' er slechts met niet zeer ernstige, in elk geval niet levensgevaarlijke kwet suren afgekomen. Volgens een andere lezing verklaarde de heer v. E. de signalen van den trein door den hevigen wind niet te hebben gehoord. AFLOOP AANBESTEDINGEN. Bij de Zaterdag te Kort gene ge houden aanbesteding van het aanleggen van steennglooiing- en aardewerk en het onderhouden tot 30 April 1925 van de waterkeerende en andere werken van den calamiteuzen polder „Anna-polder", waarvoor de raming was f 11.133.80, was ingeschreven door de heeren: L. v. d- Velde, Bruinisse, f 11.250, A. Verburg, Oolijnsplaat, f 11.200, G. Francke, Oolijns- plaat f 11.120, W. L. Klos, Scherpenisse, f 11.095, O. Cornet en A. Monshouwer, Werkendam, f 11.069, J. Roskam Gz., Slie- drecht f 10.945; A. van Hee, Kamperland, f 10.899. Behoudens nadere goedkeuring gegund aan den laagsten inschrijver. KERKNIEUWS. In de ontstane vacature als nota bele der Ned. Herv. Kerk te Bigge- kerke door vertrek van den heer A. Louwerse, is thans voorzien door benoe ming van den heer P. Florusse bij enkele candidaatstelling. Ned. Herv. Kerk. Aangenomen het beroep naar Vaals, door ds. L. Aalders te Davos-Platz, vroe ger te Westkapelle. Beroepen te Arnemuiden Ds. J. A. van Nie, te Rijnsaterswoude. Geref. Kerk. Aangenomen het beroep naar laoes- sens, door cand. L. ten Kate te Kampen, die o.m. bedankte voor het beroep naar Hoek. Geref. Gem. Op het tweetal te Ridderkerk komt voor ds. J. Vreugdenhil te Borsselen. RECHTZAKEN. Door L. Wl S., 19 jaar, chauffeur te M i d d e 1 b u r g, is hooger beroep aan geteekend tegen het vonnis der Recht bank te Middelburg van 4 April j.l., waarbij hij ter zake van het doen ont staan van gevaar op een tramweg is ver oordeeld tot 1 maand hechtenis. HANDEL, NIJVERHEID EN VÏSSCHERIJ, In de heden gehouden aandeelhou dersvergadering van Izaak Boasson cn Zonen's Bank alhier werd het divi dend bepaald op 6 pet. (v. j. 5*/» pet.). Wij komen morgen op die vergadering terug. .NV. The Vitriie Works. Aan aandeelhouders der N.V. The Vi- trite Works alhier wordt voorgesteld over 1923 20 pet. dividend uit te keeren. Over 1922 werd 6 pet. uitgekeerd. LANDBOUW. Door het bestuur van de Qoöp. Suikerfabriek Zeeland wordt een suiker- huis aangebouwd, waardoor deze fabriek weer wordt uitgebreid. Dit gebouw ver-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1924 | | pagina 2