No. 75
Vrijdag 28 Maart 1824
Bq dal nummer behoort een Bijvoegsel.
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamer.
Zitting van Donderdag.
Wat is het in ons volk, met zijn vele
richtingen van godsdienst, toch moeilijk
om van ijjkswege iets op godsdienstig
gebied te doen, zonder dat men zich
aan botsingen bloot stelt.
Bes jaar geleden, in den oorlogstijd,
hebben we het instituut van de legerpre-
dikanlen gekregen, en in die dagen van
mobilisatie is dat er doorgegaan omdat
wel iedereen het wenschelijk vond dat
de soldaten in hun vaak afgelegen bi
vakken niet verstoken zouden blijven van
godsdienstige leiding.
Maar loen de vredeskalmte weer in
het leger terugkeerde, kwamen ook de
herwaren naar voren, en in de laatste
jaren werd bij de oorlogsbegrooting tel
kens daarover gesproken.
Gisteren is dat ook weer gebeurd, en
nog al met nadruk.
De sociaal-democraten, bij monde van
den heer Zadelhoff lieten nog eens
hooren dat de Staat zich niet bemoeien
mag met rechtstreekschen godsdienst om
dat dit privaatzaak is. Thans nu de mi
litairen weer in de garnizoenen terug
ziju, kunnen zij zich weer tot hun eigen
geestelijken wenden, en daarom stelde
h«j voor om het betrokken bedrag van
f 80.000 met f 1 te verminderen, om den
Minister te doen welen dat bij een vol
gende begrooling deze post niet weer
mag voorkomen.
De heer Scheurer had ook bezwa
ren, maar andere. Ilij vindt het verder
felijk de uitdrukking is van hem
dat gereformeerde jongelui in dienst on
der het gehoor kunnen komen van vrij
zinnige predikanten. Hij wil echter het
instituut handhaven, maar maatregelen
tegen willekeur.
Van vrijzinnige zijde had men minder
bezwaar tegen het beginsel van voorzie
ning in de geestelijke behoeften der aan
Rijkszorg toevertrouwde minderjarigen,
dan wel tegen den vorm. De heer Oud
wilde nog geen doodsvonnis uitspreken,
en de zaak alleen nog eens overwegen.
Bn dc heer Dresselhuijs gaf den
heer Zadelhoff in overweging zijn voor
stel in dezen geesf te wijzigen, dat daar
in wordt aangedrongen op vervanging
vaa de legcrpredikauten door vertegen
woordigers der plaatselijke kerken. Aan
dien wenk gaf de heer Zadelhoff ook ge
hoor.
De M i n i s t o r heeft de aanneming van
het amendement ten sterkste ontraden.
Hij achtte het instituut van legerpredi-
Itanten en -aalmoezeniers noodig om door
hun tusschenkomst den arbeid der ker
ken onder de militairen mogelijk te ma
ken. De ervaring heeft z.i. aangetoond
dat de plaatselijke kerken daarvoor on
voldoende zijn.
Ten slotte werd hel amendement ver-
verworpen met 39—29 st., rechts tegen
links .behalve de heer Kersten, die vóór
stemde.
Een betoog van mevr. De Vries
Bruins om den geneeskundigen dienst
te vervangen door overeenkomsten met
burgerlijke doctoren ,werd bestreden
door den heer Scheurer en den Mi-
n i s t e r.
En voorts zij nog vermeld, dat verwor
pen werden de amendementen-T e r
Laan tot afschaffing der herhalings
oefeningen, lot vermindering van de kos
ten voor de luchtvaartafdeeling en tot
steun van de mobilisatie-slachtoffers.
Avondzitting.
Tot een uitvoerige bespreking leidde
het amendement op de begr. van Bin-
nenl. Zaken van den heer Van G ij n om
de rijksbijdragen in de kosten van ver
pleging van armlastige krankzinnigen, die
door de regeering van f 450 000 ver
laagd werden tot f 15.000, weer op het
oorspronkelijke bedrag te brengen.
Verschillende sprekers van rechts, n.l.
de heeren De Wilde, Rutgers van
Boozenburg en Van Voorst tot
Voorst deelden de meening van den
heer Van Gijn, dat hier weer een onge-
wenschte afschuiving op de schouders
der gemeenten plaats had.
Maar Minister R u ij s verklaarde
het amendement onaannemelijk. Hij be
toogde ook nu weer dat van rjjksuitkee-
ring aan de gemeenten alleen sprake
kan zijn als er werkelijk behoefte aan
bestaat, en dat er niets onredelijks in is
om geen bijdrage te geven aan gemeen
ten, die er beter voor staan dan het rijk.
De heer v. Gijn trok toen zijn amen
dement in, tot leedwezen van den heer
Bra at, die juist bij zoo'n onaannemelijk
•verklaard amendement gelegenheid zou
hebben gehad om wraak te nemen te
genover den minister die zijn zomertijd-
voorstel niet wilde overnemen.
Eeo krachtig pleidooi van mej. v.
Dorp om de werkloozenverzorging on
der armenzorg te brengen, werd ge
steund door d en heer Kersten, en
vond ook bij den Minister geen prin-
cipieele bestrijding. Maar deze verklaarde
dal de vertegenwoordigers der vier groot
ste gemeenten hem overtuigd hebben, dat
er voor hel oogenblik onoverkomelijke
praclischc bezwaren tegen zijn.
DE WESTER SCHELDE.
Hel Tweede Kamerlid Van der Waer-
den heeft den minister van builenland-
sche zaken de volgende vragen gesteld:
1. Wil dc minister mededeelen, wan
neer voor het eerst liet Nederlandsche
loodswezen de aandacht van het Bel
gische gevestigd heeft op het verzanden
van de geul bij Valkenisse?
2. Wanneer 1s, tengevolge van deze
waarschuwing, het verzoek vanwege de
Belgische regeering ingekomen om de
noodige baggerwerken te mogen uitvoe
ren, en wanneer is de gunstige beschik
king daarop ter kennis van bovenge
noemde regeering gebracht?
3. Is er grond voor hel verwijt, dat
met het nemen van deze beslissing noo-
deloos lang is getalmd?
4. Aan welke feiten of overwegingen
is het toe te schrijven dat België de bag
gerwerken bij Valkenisse verricht hoewel
de geul aldaar op Nederlandsch gebied
ligt?
5. Kan de minister de verzekering
geven, dat van de zijde van Nederland
niets wordt verzuimd om tegenover Bel- i
giê er toe mede te werken, dat de
scheepvaartweg lang de Schelde steeds
in goeden staat wordt gehouden en dat
in gevallen van storing steeds in den
kortst mogelijken tijd daarin wordt voor
zien?
Naar men uit Brussel aan de N. R. Ot.
seint, hebben eenige Belgische Kamer
leden den voorzitter verzocht binnen
kort de commissie van buitenlandsche
zaken bijeen t e roepen en voor die bij-:
eenkomst de betrekkingen met Ne
derland, zoowel ten aanzien van de'
verdragen van 1839 als ten aanzien van
de Wielingen, op de agenda te plaat
sen. Zij hebben den wensch uitgesproken
dat deze bijeenkomst op Woensdag ge
steld zou worden en den %-oorzitter
verzocht minister Hijmans uit te noodi-
gen de vergadering bij te wonen.
HOLLAND HUIS IN BRUSSEL.
Te Brussel heeft, na een uitvoerige
rede van oud-minister Treub de opening
plaats geliad van de doorloopende ten
toonstelling van Nederlandsche- en Ne-
derlandsch-Indische producten in het
Holland Huis le Brussel. Aanwezig was
ook de Belgische Minister v. d. Vijvere.
zal een zeer goede verbinding met wijk
W lot sland komen.
Hel maken van de nieuwe brug bclee-
kent tevens het doodvonnis voor het
Koepoorlbruggetje, dat enkele tientallen
van jaren het werk van liet bij vele
nog in herinnering voortlevende pontje
heeft overgenomen, maar tegen het druk
ke verkeer niet meer is opgewassen.
Het bruggetje zal noodzakelijkerwijze
moeten worden afgebroken, maar daar
door zou ook de Koepoort geen doel
meer hebben en om deze toch een func-
tio le geven en hel aeslhetisch aanzien
le verhoogen, is een plan ontworpen
om tegenover die poort een pleintje te
j maken, dat aan de waterzijde door een
monumentale bank zal zijn afgesloten.
.Deze bank is 11.60 M. breed; het ge-
Ideelte, waar zitplaatsen zullen zijn, 5 M
Dit deel zal o.a. geflankeerd worden
door bloembakken.
Zooals in den raad werd medegedeeld,
mochten de plannen reeds de goedkeu
ring verwerven van de Prov. Zeeuwsche
schoonheids- en archaelogische commis
sie en is het wachten nu wat de raads
commissies en later de raad zelf over
dc plannen zullen beslissen.
Blijkens het 28ste jaarverslag van
de N.V. Vennootschap Verpleeghuis al
hier werklen de beide wijkverpleeg
sters weer met haar bekenden ijver en
opgewektheid. H§t aantal bezoeken was
6233 in 201 gezinnen. Het overgrootste
deel der patiënten werd ook nu weer
kosteloos geholpen. Door tusschenkomst
der zusiers werd bij ziekte dikwijls lijde
lijke hulp in de huishouding gegeven.
De uitgaven waren f3316.15; aan con
tributie werd ontvangen f 182.10; aan op
brengst wijkverpleging f 612.95. Het te
kort ad f2521.10 werd bijgepast uit het
reservefonds.
Dat reservefonds bedroeg op 31 Dcc.
j.l. f 72.249.34'/a; de rekening er van over
1923 wijst een batig saldo aan van
f 5147.341/2.
der rijkspolitie opgespoord op een per
ceel boven de putten en aan den
eigenaar teruggegeven.
Uit Th«l«n,
Bij Kon. besluit is, met ingang
van 16 April a.s., benoemd tot burge
meester Giessen-Nieuwkerk, Peursum en
Schelluinen de heer J. G. Diepenhorst,
met toekenning van gelijktijdig eervol
ontslag als burgemeester der gemeente
T holen.
Bij Kon. besluit is toegelaten als
vereeniging uitsluitend ter bevordering
van de verkrijging van onroerend goed
door landarbeiders werkzaam, de Vereen,
ter bevordering van de verkrijging van
onroerend goed door landarbeiders, ge
vestigd te Tholen, kring de gemeente
Tholen.
Zooals uit een advertentie in dit
nummer blijkt heeft zich een comité ge
vormd in Zeeland voor het verkoopen
van loten ten behoeve van de Joodsehe
invalide. Waar slechts een enkele maal
van die zijde ook een beroep wordt ge
daan op andersdenkenden, wekken wij
gaarne op tot het nomen van loten voor
het zeer zeker goede doel.
Gisterenmiddag bluschte de poli
tie een schoorsteenbrandje ten huize van
den heer de OBi. in de Lange Giststraat. j
Betreffende de aulobotsing op den
Nieuwen Vlissingschen weg op Dinsdag
j.l. heefl het politietoezicht uitgemaakt,, I
dar van verwondingen, zooals ons was
medegedeeld, bij de inzittenden niets be-
kend was.
Uit Zeeuwseh-Vlaanderen W. D.
Te Waterlandkerkje verga
derde Maandag de gemeenteraad, afwe
zig het lid de Milliano. Hel Kohier hon
denbelasting werd vastgesteld in totaal
op f 135 over 35 honden n.m. 25 los-
loopers en 10 bandhonden. Gewijzigd
werd het reglement van orde van B.
en W. Aan (de vrouw van Aug. Pijek werd
over 1923 tegemoet gekomen voor ver-
plegingskosten in het St. Anthonius ge
sticht te Oostburg f 90. Verder werden
een nieuwe regeling ontworpen voor
avondschoolonderwijs voor de a.s. win
termaanden. Hel vermenigvuldigingsge
tal voor de gemeentebelasting was net
als over 1923.
dc moeilijkheden welke voor eene land-
bouw-geinecnte voortvloeien uit de in
voering van den zomertijd te onder
vangen.
LANDBOUW,
KERKNIEUWS,
- Blijkens advertentie in dit blad
houdt de afdeeling Walcheren der V. I\
Z. op Donderdag 3 April alhier een
vergadering, waarin de heer J. J. C v. d.
Graaff, hoofdredacteur van de Zeeuw
sche kleinveeteelt een lezing zal honden
over pluimveehouderij.
Woensdagavond had dc sluiting
plaats der cursussen in Bedrijfscontrole
ie Arnemuiden en tc Klevers-
kerke. Op beide plaatsen was aanwe
zig de Rijkslandbouwconsulent, de burge
meester en wethouders, de leden der
commissie van toezicht en het bestuur
der landbouwvereeniging.
Dc cursus te Arnemuiden sloot met 13
deelnemers, die te Kleverskerke met 12.
Aan allen werd, na een toespraak door
den heer Stevens, een herinneringsdiplo-
ma uitgereikt. De heer C. Franse sprak
zijn waardeering uit voor de door den
heer W. de Wolf te Veere gegeven les
sen en zijn blijdschap over de begeerte,
die er leeft in de landbouwende bevol
king van Arnemuiden en omstreken, om
zich op de hoogte te stellen van de
eischen van het boerenbedrijf.
Nadat aan den heer De Wolf een stof
felijk bewijs van vriendschap en waar
deering was aangeboden, werden beide
cursussen officieel gesloten.
RECHTZAKEN.
DE KOSTEN DER BELGISCHE
GEÏNTERNEERDEN.
De Belgische Kamer heeft gisteren het
etsonlwerp goedgekeurd lot regeling
van de interneeringskoslen van de Bel
gische militairen in Nederland tijdens
den oorlog.
Naar men weet is 't bedrag vastgesteld
op f 16.738.000, renlende 5 pet. en aflos
baar in 15 jaar, te beginnen met 1923.
Het ontwerp is zonder discussie en met
algemeene stemmen aangenomen.
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Van de gelegenheid, ook aan de
pers geboden, kennis te nemen van de
plannen voor het maken van een nieuwe
brug bij de Koepoort alhier, welke
plannen Woensdagmiddag aan den raad
werden voorgelegd, hebben wij gebruik
gemaakt en kunnen wij mededeelen, dat
de brug gedacht is recht over den
Smoorsgang. De brug zal volgens de
plannen geschikt zijn voor een groot-
verkeer, zooals men dat in een stad als
Middelburg kan verwachten. De breedte
van het voor rij- en voertuigen bestemde
gedeelte zal 6 M. zijn en aan beide zijden
komt een trottoir betontegels van één
Meter breed. De bedekking van de rij-
brug zal asphalt zijn. Naar de zijde van
het Molenwater zal de tol dat plein
toegang gevende weg over bijna de ge-
neele lengte ook 6 Meter breed zijn,
terwijl de helling zal worden één Meter
over een lengte van 35 Meter. Aan de
zijde van den Singel is de helling één
Meter op een lengte van 40 Meter.
Tusschen de beide brughoofden zal
een ruimle zijn van 8 Meter, waaronder
dus het vestwater kan doorstroomen. De
brug zal dus worden de hoofdtoegangs
weg lot Nieuw-Middelburg en het villa
park bij den Nadorstweg.
Daar het in de bedoeling ligt den
Smoorsgang op den duur te verbreeden,
Uit VÜBsiagan.
Volgens het verslag van de gemeen
telijke woningbeurs te Vlissingen be
droeg het aantal woningen op 31 Decem
ber 1910 4401 bij een zielenaantal van
21367. Op 31 December 1923 waren er
5211 woningen op 22439 zielen. De ge
middelde slerkle der gezinnen bedroeg
op 31 December 1910 ongeveer 4.81 per
sonen en op 31 December 1923 4.01 per
sonen. Duidelijk blijkt hieruit, dat de
gemiddelde stcrkle der gezinnen in 13
jaar veel verminderd is, ongeveer 16.63
pet. Was de gezinssterkle thans dezelfde
als die in 1910 dan zouden Ihans noodig
zijn 4589 woningen. De woningnood be
hoorde dan tot het verleden, en zou er
een overschol zijn van 655 woningen.
Welke oorzaken hebben medegewerkt om
de gezinssterkte te doen dalen, blijve
buiten bespreking, aldus het verslag,
doch feit is dal hierin d e oorzaak van
den woningnood gezocht moet worden.
Uit Waloheren.
Donderdag vergaderde de afd.
Veere van het Groene Kruis onder
leiding van Dr. G. J. Wevland, die in
zijn openingswoord hulde bracht aan den
ijver en de goede zorgen der verpleeg-1
ster Mej. Baardolf, en aan den maga
zijnmeester den heer A. C. Cuveljó. Uit
het jaarverslag van den heer J. Ver-
hage, bleek dat de toestand der vereen,
gunstig lean genoemd worden. De lieer
W. de Wolf deed rekening over 1932. Fr
was ontvangen f 12-13.351/2 en uitgegeven
1051,31i/o Zoodal hel afgcloopen jaar
een batig slot van f 192.04 liet.
Dr. Weyland, die als lid moest af
treden, werd herkozen. De heer H, de
Zeeuw bracht verslag uit als afgevaar
digde ter Provinciale vergadering 1923
en werd aangewezen als afgevaardigde
voor 1924; en als secundus de heer'
heer Verhulst van Gapinge. Mevr. v. d.
Hamme verzocht aan de hoofden van
scholen de medewerking tot verkoop van
de Eüimabloem, hetgeen haar gaarne
werd toegezegd.
Uit 15 u i d-B e v e 1 a n d.
De in den voorlaatsten nacht ge
stolen oesters van den oesterhandelaar
van Y. te Ierseke zijn met behulp
De Lulli. lidmatenkring te Mid-
l d e 1 b u r g hield Woensdag een familie
avond in het kerkgebouw aan den Zuid
singel
De heer Grims, voorzitter van den
kring zetle uiteen dat deze avoud ge
organiseerd was met twee bedoelingen
n.l. lo om den band der Lutheranen
hier ter stede, ook met hen welke nog
geen lid zijn, weer eens te versterk'-n
en ten tweede omdat de bijdrage welke
Middelburg aan het maandblaadje zendt i
van dien aard is dat er uit Middelburg j
veel te weinig komt Ilij hoopte dan ook
dat deze. avond voor bedoeld blaadje
oen goede avond zou zijn.
Na gebed en zang werd een program
ma afgewerkt, dat groole afwisseliug
bracht door: zang van het onder leiding
van den heer Bosdijk staande zangkoor
van den kring, muzieknummers voor vi
ool en orgel, voordrachten van de hoeren
Bosdijk en J. Wiessner; een lezing over j
Palestina met lichtbeelden, enz. In de
pauze werd druk gebruik gemaakt van
i tombola. Aan mejuffrouw Reyers werden
j bloemen aangeboden voor de orgelbe-
j geleiding van het zangkoor. De voorzitter
sprak ten slotte een woord van dank.
I De bazar, (van welken wij vroeger
reeds melding maakten), ten bate van hel
orgel in de Ned. Ilerv. Kerlc te Schore
zal gehouden worden op 23 en 24 April
a.s. Dc uitslag der verloting zal enkele
dagen te voren bekend worden gemaakt.
De rechtbank te Rotterdam heeft
veroordeeld
O. P., wegens liet plegen van ontucht
met iemand beneden den leeftijd van
16 jaar, tot 1 jaar gevangenisstraf;
E. H., ontslagen agent van politie, ge
detineerd, wegens het als ouder "plegen
van ontucht met aan zijn zorgen toever
trouwde minderjarige kindoren, tol
jaar gevangenisstraf.
De rechtbank te Groningen veroor
deelde gisteren den 35-jarigen arbeider
B. S. te Emraercompascuum, die op 29
Januari j.l. mej. II F. te De Nunt met
geweld schaakte, tot 9 maanden gevan
genisstraf. De cisch was 2 jaar.
De rechtbank le Groningen heeft
A. H., die onder voorgeven haar to zul
len trouwen, zijn meisje heefl opgelicht
voor f 600, veroordeeld tot 1 jaar en 3
maanden gevangenisstraf. De eisch was
drie jaar.
HANDEL, NIJVERHEID EN
VISSCHERIJ.
ONDERWIJS.
Door mej. M. J. Remijn, onderwij
zeres aan de openbare lagere school le
Nis se is tegen 16 April a.s. ontslag
gevraagd.
Benoemd tót onderwijzeres aan de
Ghr. school te Krabbend ij ke, mej.
J. van Koeveringc, le Axel.
Het hoofd der O. "Lschool te
Z u i d z a n d e, O. de Klcrck, heeft om
gezondheidsredenen ontslag gevraagd.
Naar wij vernemen zullei 'moe-
lelijk dc vrije middaguren voor O. L.
School te Schore worden gesteld van
12— iy3 uur, in plaats van, van lli/a1
uur, zooals tot nu toe geregeld, teneinde
Z a a i o e s l e r s.
Vrijdag zijn van Ierseke de eerste
twee wagons zaaioesters van 20, HO en
40 KG. naar Frankrijk verzonden. De
rest zal in geregelde tempo's verladen
worden. Als hel zoo doorgaat zullen dit
jaar niet veel oesters overschieten daar
ook de consumptie-oesters ver zijn opge
ruimd. De vraag van Duitschland is wel
veel minder maar nu trekt Engeland veel
beter.
De Bossche Hanzebank.
De curatoren in het faillissement der
Hanzebank tc 's Herlogenbosch deelen
mede, dat de heer M. Verberk, gewezen
algemeen directeur der Hanzebank, hun,
thans nu de toestand beter is te over
zien, in kennis gesteld heeft met zijn
besluit om uit vrije beweging en zonder
eenig advies ten behoeve van de credi
teuren een voor hem groot financieel
offer te brengen door onvoorwaardelijk
afstand te doen van de rechten uit zijn
pensioencontract met de nanzebank.
