Dinsdag ;25|Maai»t 1924"
sLStafSS? ^utd^L fsxiï*10 Iu"J'>e,l
No. 72.
167" Jaargang
i
.NEDERLAND ALS,
FINANCIEEL SLAGVELD.
De jongste Fransch-Duitsche oorlog,
n.l. die om den frank-koers blijkt voor
een gedeelte op Nederlandsch gebiea le
zijn' gestreden.
Toen de frank een paar maanden ge
leden haar jongste daling begon,, zijn
er blijkbaar veel Duitschers geweest, die
franken verkochten.
Dat er Duitschers waren die franken
te verkoopen hadden, was i>e'rijpelijk
Immers door de bezetting va t West-
Duitschland zijn er daar voor tientallen
millioenen in omloop gekomen. En het
ligt voor de hand dat de Duitsche bezit
ters daarvan, gedachtig aan het gebeurde
met de mark, zich zoo spoedig mogelijk
van dat bezit ontdeden, toen de frank
begon te dalen.
Maar het blijkt dat er veel Duita-hers
verder zijn gegaan, dan zich van hun be
zit aan franken t© ontdoen. Ze gingen
speculeeren k la baisse, d. w. z. dat ze
aannamen over eenigen tijd lranken te
leveren tegen lagen koers. En dat ging
met ontzaglijke bedragen, voor tientallen
millioenen.
Psychogisch is dat wel te verklaren.
Een Duitscher die met de mark in zijn
beurs heeft gevoeld hoe een muntsoort
om er nog iiiot fcotfn millioenengedoe
van een andere natie bij le krijgen.
Als een bewijs van de beteekenis,
die de te hulp gekomen Amerikaansche
en Engelsche bankiers aan het slagveld
op dc Amslerdamsche Beurs hechten
diene de mededeeling aan de N.R.Ct.
dat daar de vorige week een directeur
van Lazard Bros is aangekomen. Deze
mr. Campbell, heeft in een Her Amster-
damsche banken een onderkomen ge
vonden en oefent van daaruit invloed
op de wisselmarkt. En des morgens om
half tien wachten alle makelaars en ban
kiers met zaken doen, tot die bank een
koers voor francs heeft geadviseerd.
Terloops zij hierbij Opgemerkt, dat,
nu dc baissiers voorloopig van de baan
zijn gedrongen, zulk een krachtig in
grijpen, gepaard met de krasse tech
nische bankmaatregelen der Fransche
regeering, op den duur een kunstma-
tigen invloed kunnen worden, daar zij
nu eenzijdig de frank-markt beheer-
schen, en den koers gemakkelijk kun
nen opdrijven. Maar bij gebrek aan een
tegenpartij is het zeer moeilijk om het
juiste punt van een koers te bepalen.
En een fout daarin zou zich op dei»
duur wreken.
Maai- hoe het ook met den frank
moge gaan, te hopen is 't dat er
en Weth. is gebleken, dat liet perceel
vroeger te hoog was verpacht en bij her
verpachting niet meer opbrengst is te
verwachten.
•én kelderen, al dieper en dieper, komt j middelen worden gevonden om te ver
bij den aanblik van de daling van een
anderen koers al heel licht lot de over
tuiging dat het daarmee precies zoo móet
gaan. Als dat dan de munt van den „erf
vijand", Frankrijk, is, komt de wensch
die verwachting nog versterken. En zoo
is het te verklaren dat er van Duitsche
zijde in zoo'n ontzaglijken omvang in
franks werd gespeculeerd.
Als terrein van die operaties hebben
ze ten deele de Am sterdamsche geldmarkt
gekozen, door bemiddeling van daar ge
vestigde Duitsche banken, en ook door
bemiddeling van Nederlandsche banken.
Over de bedragen daarvan kan een leek
zich moeilijk een goed begrip vormen.
Volgens een meedeeling aan do N. R. Crt.
liepen er reeds in December baisse-enga
gementen ten name van één persoon ten
van circa 130 millioen.
-Toen kwam 12 Maart de tegenzet: de
mijden, dat buitenlanders hun finan-
cieele speculatieve operaties in grooten
omvang' over de Amsterdamsche markt
leiden.
Uit Stad Provincie.
Gisterenmiddag is het college van
Ged. Staten van Zeeland door H. M. de
Koningin in jaarlijksehe audiëntie ont
vangen.
Uit Middelburg.
- Door Ged. Staten is met ingang van
1 Juli a.s. bevorderd tot hoofd-comraies,
chef der 2e afdeeling ter Provinciale
griffie van Zeeland, de heer J. F. Ma
gendans, thans oommies, ter vervanging
.van den heer I. K. van Heuven, die met
hulp van Engelsche en Amerikaansche! k
bankiers, die hot voordeel mee hadden 1 f ,s, is vorleend'
van de aanneming door de Fransche Ka-1
mer en Senaat van de financieele wetten, Men verzoekt ons te melden, dat
welke de positie van de schatkist zou j Vrijdag a.s. eene openbare vergadering
versterken. En tegelijkertijd kwam aan zal plaats hebben van de afd. Walcheren
het licht, wat de speculanten wel wat uit van de Chr. Reisvereeniging in het Mili-
het oog hadden verlorendat in Frankrijk tair Tehuis alhier,
de bankbiljettenpers niét met zoo'n vaart j
draaide als in Oostenrijk en Duitsch- autodienst „Walcheren" heeft
land, en dal het tekort van de Fransche'de hier aangekomen Duitsche kinderen,
Staatsfinanciën wel heel bedenkelijk was,voor zoover voor de buitengemeenten
maar nog niet zóó groot als dat van het °P Walcheren bestemd, evenals de vorige
in zijn méést winstgevende gebieden be- j niaal kosteloos daarheen vervoerd,
zette Duitschland. Gisterenavond heeft op den Zuidsin-
loen kwam de omkeer. De frank j aIiier „en er„st^e burenruzie
steeg van 9.S5 op 11 Maart tot 15.271/, p|aats g6had Ia hotzeUde eperceel woont
8,stcr- 'de 30-jarige v. F gehuwd en vader
Door die stjgmg moeten ontzettende van 6 til.dereu, en de familie O. Tas-
verhezen geleden zijn onder de baisse-scjien beide families bestaat een oude
speculanten. D,e naai- Parijs terugstroo-1 Te, en herhaaldelijk moest de politie
mende vloed is en deele gekomen uit er aan te tom^n om eimte
■Amsterdam omdat de Dmtsche spocu-,malea
aan oneenigheden. Toen gisteren-
laaien van daar uit handelden. Natuurlijk aïond F 2ich achterplaats begaf,
hebben onze eigen banken daar geen werd hij aangevallen door O, diens zoon
nadeel van ondervonden, omdat zij en dochtel. on ernstig mishandeld,
slechts tusschenpersoon waren En met geneesheer constateerdi, dat de man
onze eigen financien heeft dat natuur- Lie, £1Ieen aan h ,;as verwond
lflt ook n.ets te maken gehad. |maar d hjj ook w?eduitstorlingen aai^
Het feit dat, na eemge beperkte ver-l deri haj en ziJn
koopmgen m de eerste dagen, onze fond- he, fhuis 'noodzakelijk, waar zijn toe-
senmarkt geen massa-verkoopen te zien stan(<; ,Tij ernsli 'bevondei. Ook
gaf wees er ook op, dat ons eigen hedemnorgell was het levensgevaar
pubhek met m grooten omvang bij de niet geweken
frankdaling betrokken was, en geen ver-1 j,e politie, die spoedig ter plaatse
te diken °m Verhezen was, arresteerde in den loop van den
iu-— u j. avond de drie aanvallers, die hekenden
schreven dat de koers van onzen tfuTdeS schuldig gemaakt De beide mannen wer
den laatsten tijd iets gedaald is. Gister ?en.In arrhest terwijl de doch-
.11 on e 71 Ilor verband met hmseigke omstandig-
Bit W a 1 o h r.e a.
Maandag had onder leiding van den
heer Laernoes de jaarvergadering plaats
van de afd. Souburg van den Bijz.
Vrijwilligen Landstorm. Uitgereikt werden
de foto's van H.M. de Koningin aan
eiken bijzonderen V. L. S. Het lsta
Land storm blad werd toegezonden, waar
van 60.000 exemplaren zijn verschenen.
De burgemeester sprak een hartelijken
wensch uit voor den bloei van den Bijz.
Vrijwilligen Landstorm.
De heer A. Melis, wethouder, dankte
voor de woorden en de aanwezigheid
van den burgemeester.
De heer Laernoes schetste hoe het in
Den Haag was gegaan op 6 September
1923, toen hij als afgevaardigde vertegen
woordigd was geweest bij het Regeerings-
ubileum en wat dé deputatie van den
jijz. vrijw. landstorm H. M. had aan
geboden, zooals de 5 boekdeelen van
alle handteekeningen van 3400 vrijwil
ligers. Ook werd besproken de schiet
oefeningen voor het jaar 1924.
Eea 2S-jarig meisje, M. genaamd,
wonende te II i 11 h e m, werkzaam op de
wasscherij te Vlissingen, reed el-
ken dag, per fiets naar haar werk. He
denmorgen vond men haar verdronken
in dc Burgtstraat. Daar zij aan toevallen
leed, is zij vermoedelijk tengevolge daar
van om het leven gekomen.
Aan de oproeping tot bijwonen
eener vergadering te Oostkapelle op
Maandag j.L, uitgeschreven door het be
stuur van de landbouwvereeniging al
daar, hadden een honderdtal personen
,»ehoor gegeven. Daar werd de zomertijd
lesproken. Voordeelen achtte men er ab
soluut niet aan verbonden, enkel na-
deelen. Het is eenmaal wet, maar velen
achtten het niet noodig zichzelven daar
bij aan te passen. Veel beter oordeelde
men het zijn eigen weg te gaan.
Stemming werd gehouden onder de
aanwezigen of de zomérlijd in Oostka
pelle zal worden ingevoerd of niet en
hoe lang. De uitslag dier stemming wees
uit, dat met een meerderheid van 79
stemmen (alle van landbouwers met hun
ondergeschikten) besloten werd dat voor
„het platteland" Oostkapelle de zomer
tijd zal aanvangen op 1 Juni en eindigen
op 31 Augustus.
Hedenmorgen is op het Zuider-
slrand tusschen Westkapelle en
Zoutelande, ongeveer ter hoogte van den
Buksweg, tengevolge van den mist, bij
hoog water de visschersboot Vlissingen
23 op een paalhoofd geloopen.
heden op vrije voeten werd gesteld.
Uit Vlissinge
Daar verschillende vereenigingen
zicli hebben aangemeld om legen ver
stond zij op 2.71 tegenover den dollar.
Daar kwam nog bij dat de Fransche
regeering door allerlei technische bank
maatregelen den wisselhandel bemoei
lijkte, zoodat meïi met Frankrijk alleen
per cassa kon handelen. In Parijs schijnt
men zelfs zich te hebben blindgestaard jgoeding voor vuur en licht enz. voor
op de daaruit voortvloeiende verschijnse-, het houden van cursussen en verga
len van groole debetsaldo's van Am- deringen gebruik te mogen maken var.
sterdamsche banken. Er liepen daar de een localiteit der voormalige Kazerne
vorige week zelfs al geruchten over l Willem III te Vlissingen deefcn li.
financieele moeilijkheden in ons land. I en W. mede dat alvorens het gebouw
We nemen d adelijk de verzekering in (gebruik kan worden gegeven het nood-
van de deskundigen aan, dat daar geen zakelijk is, dat daaraan eenige voor
sprake van is, en dat men hier met zieningen worden getroffen In de eerste
een tijdelijk verschijnsel te doen heeft plaats dient een concierge te worden
eenerzijds door die actie van Duitschers, aangewezen, die tegen genot van vrije
anderzijds door de Fransche maatregelen woning, verplicht zal zijn het gebouw
waaraan de gewone gang van zaken schoon te houden. Voor liet inrichten
zich eerst moét aanpassen.
Maar de les is hier toch weer uit
te leeren, dat er gevaren aan zoo'n
Duitsche financiering in Nederland ver
bonden zijn. Er is daar al meer op ge
wezen, in andere opzichten. En het is
misschien jammer dat men met die fi
nancieele operaties niet hetzelfde kan
doen als met 'de militaire, n.l. ze buiten
■onze grens houden. We hebben hier
waarlijk al genoeg eigen speculanten.
van drie lokalen voor concierge woning
zal f 305 noodig zijn; voor de inrichting
van een gymnastieklokaal f 935 Burg. en
Weth. stellen voor tot een en ander le
besluiten.
Nog stellen Burg. en Weth. voor een
perceel grond, tot November j.l verpacht
voor f 180 en liggende aan den Koudc-
kerksclien straatweg, te verpachten aan
J. Verburg, die bij de openbare ver
pachting inschreef voor f 70, daar Burg.
Uit Z u i d-B e y 1 a a d.
Dezer dagen hadden ook wij het
bericht, dat een slaapwandelaarster te
Breda onder een trein was gekomen en
aan de gevolgen overleden. Naar „De
Zeeuw" verneemt, is deze lezing niet
juist. Het betreft hier mevrouw O. Lode-
wijks—Kopmels, geboren te Goes, en
tot voor kort wonende te V1 i s s i n-
g e n. Zij is haar man, die werkzaam is
bij de spoorwegen, achterna geloopen
om hem nog even te spreken, en geraak
te toen onder den trein. Zondagmorgen is
zij overleden. Van slaapwandelen was
geen sprake.
In de Maandagmorgen gehouden
vergadering van den Raad der gemeente
Heer Arendskerkc, werd o. a.
medegedeeld ,dat de jaarwedde van den
Burgemeester met ingang van 1 Jan. j.l.
was verminderd met f 520.
Op het verzoek van „Eigen Erf" om
een voorschot van f 7200 voor het stich
ten van twee plaatsjes werd gunstig be
schikt. Het bedrag voor uitkeering der
vergoeding volgens art. 101 der L. O.
wet van 1920 aan de bijzonderei school te
Nieuwdorp over 1922 werd vastgesteld
op f 1105.77.
Aan het verzoek van het bestuur der
zelfde school om voorschot op ver
goeding volgens art. 101 over 1924 werd
voldaan en het bedrag bepaald op f 900.
Nog werden eenige administratieve ver
anderingen gebracht in de gemcentebe-
groolingen over 1924 en 1923. Bij de
rondvraag bracht de heer Schipper den
toestand van de Oostgracht ter sprake.
Het voorstel van den heer Lindenbergh
om hel gebouwtje, warin de lijkkoets
geborgen wordt, op te ruimen en de
lijkkoets in de oude school te plaatsen
werd met algemeene stemmen aange
nomen.
In de Maandag gehouden vergade
ring van ingelanden van het waterschap
II oedekens kerke waren 15 inge
landen tegenwoordig, uitbrengende 18
stemmen. De begrooting werd vastgesteld
op f 25.344.30, met f 1328.321/9 onvoor
zien.
Het dijkgeschot bleef bepaald op f20
per H.A.
Besloten werd over te gaan tot verhar
ding van een gedeelte van den Zuid-
deeweg, Ouden Iloonderlschen dijk en
Noordpolderdij k.
De aanbeveling voor dijkgraaf vacature
O Boogaard (die verder niet in aanmer
king wenschte to komen) werd als volgt
samengesteld. 1. P. W. Woutersen; 2.
Joh. Uitterhoeve; 3. Joh. Boöne.
De pensioensgrondslag van den wa
terbouwkundig ambtenaar werd vastge
steld op f 1955.
Uit Zeeuwseh-Vlaanderen D.
In de te O o s t b u r g gehouden al
gemeene vergadering van de muziek-
vereeniging „Harmonie" worden tot be
stuursleden gekozen de hoeren A. Bre
vet (aftr.) en J. J. Risseeuw-Fremouw
de laatste in de vacature J. van Male.
Do rekening en verantwoording over 't
afgeloopen jaar sloot met een batig slot
van f 88,66. Na eene discussie over de
plaats der concerten werd met meer
derheid van stemmen besloten deze we
der op dc Markt te geven. Verder wer
den eenige punten behandeld, die meer
een inneriyk karakter dragen.
- Bij Kon. besluit van 18 Maart is
toegelaten als uitsluitend ter bevordering
van de verkrijging van onroerend goed
door landarbeiders werkzaam, de ver-
eeniging tot bevordering van de verkrij
ging van onroerend goed door landar
beiders, gevestigd te Rctranchcment,
kring de gemeente Retranchement.
KERKNIEUWS.
Ds. J. L. Klomp te Scho re zal
pp 4 Mei a.s. afscheid van deze gemeente
nemen.
Ten bate der nieuw te bouwen
Ned. Herv. Kerk te Bres kens wordt
eene verloting van 100 prijzen op 1000
loten gehouden goedgekeurd bij Kon
Besluit.
Geref. Kerken.
Beroepen te Alblasserdam, ds. C. J.
Wielenga, te Zierikzee.
Bedankt voor O. en W. Souburg E.
J. Wientjes te Oudshoorn (gem. Alphen
a.d. Rijn).
KUNST BN WETENSCHAPPEN.
gen houden in de lokalen der Provin
ciale Bibliotheek van Woensdag 4 Juni
tot en met Zaterdag 14 Juni a.s. Dit
heelt het groote voordeel, dat de voor
het doel afgestane boeken, platen enz.
bewaard worden op een plaats, die aan
hooge eischen van veiligheid voldoet
Ondergeteekenden doen een béhoép
op Uwe medewerking en verzoeken U
tijdelijk te willen afstaan, wat zich in
Uw bezit of in een onder Uw beheer
staande verzameling bevindt en wat in
een der genoemde rubrieken onderge
bracht kan worden.
Zij verzekerden zich reeds den steun
van de heeren H. G. van Grol, ar-
chivarfs te Vlissingen, J. de Kruyler,
'archivaris te Goes, P. D. de Vos, ar
chivaris le Zierikzee, A. Mijs, notaris
te Oostburg, en E. Janssen, oudheid
kundige te Sluis, die zich allen bereid
verklaarden, inzendingen in ontvangst te
nemen en voor de verzending naar Mid
delburg te zorgen.
De kosten van verzending nemen on
dergeteekenden gaarne voor hun reke
ning, terwyl alle in te zenden voorwer
pen voor hun rekening verzekerd wor
den gedurende den tijd der tentoonstel
ling en gedurende de verzending naar
en vali Middelburg.
Gaarne zien wij voor 15 April a.s.
eenig bericht van U aan hel adres van
den Secretaris tegemoet en blijven wij
met verschuldigde gevoelens van hoog
achting.
De circulaire was onderleekend door:
M. van Empei, voorzitter. Mej. O. M.
de Meester. H. J. G. Hartman. Mr. M.
W. G. van der Veur. H. Pieters, Se
cretaris, Spanjaardstraat F 83.
ONDERWIJS.
Door den h eer E. Berdenis van Ber-
lekom alhier, is, handelende volgens
den wil van zijn overleden broeder, wij
len den heer A. W. Berdenis van Berle-
kom, aan de zangvereeniging „Tol Oefe
ning cn Uitspanning" de vleugel van den
overledene aangeboden len gebruike bij
de lessen op de Zangschool. Tevens
meende de heer van Berlekom in den
geest van den overledene te handelen
door aan de Zangvereeniging 11000 aan
te bieden.
Ook aan de Vereeniging voor Instru
mentale Muziek bood hij zulk een som
aan.
In een advertentie in dit num
mer vindt men bijzonderheden over toe
gang tot, cn plaatsbespreking voor de
Donderdag alhier in de concertzaal te
geven uitvoering van het Zuid-Beve-
landsth a capella-koor.
- Vrijdag 11 April zal dr Zeijlmans
van Emmichoven in de soc. St. Joris
alhier een lezing houden overde
beteekenis van de Anlhroposophie voor
het geestelijk leven van onzen tijd.
Maandag vergaderde te V e e r e de
afdeeling van Volksonderwijs ter behan
deling der bekende circulaire over ver
slechtering onderwijs, onder leiding van
den nieuwen voorzitter, den heer W.
Heijt, die deze zaak inleidde.
De heer H. de Zeeuw, lid ,van liet
hoofdbestuur N. O. G„ 7ette in verband
daarmede, de bedoeling der actie nader
uiteen, waarna de bekende motie m. a. s.
werd aangenomen.
Avondschool voor Ambachts
lieden te Goes.
Van de 1ste naar de 2e klasseJ.
Beenhakker, H. Brusket, J. van Dalen,
J. Harinck, M. Hoogesteger, M. J. Jere-
miasse, D. v. d. Kreekë, J. Rijn, L.
Simonse, J. Strijd, F. Walrave, J. F.
Weststrate, J. Westslrate, A. Zembsch.
Afgewezen 3.
Van de 2e naar de 3e klasse. H. van
Bloijs, J. de Jonge, J. van Zweden. 1
wegens ziekte nog examen doen.
Van de 3e naar de 4e klasse M. de
Hamer, A. L. van de Reepe, A. Simonse,
0. Zuidweg.
Van de 4e naar de 5e klasse L. A.
van Bers, D. Bliek, M. de Dreu, W. Fer-
dinandusse, L. Mollet, J H. 0. Reijerse,
E. Reijnhout, L. Wtilleboer, G. J. Zembsch.
Eind-examen: J. van Zweden, 0. Land
man. 1 wegens ziekte geen examen ge-
Zeeuw sche Letterk undigi
tentoonstelling.
De volgende circulaire is aan ee»
groot aantal instellingen en particulie
ren toegezonden
In verband met het tweede Neder
landsche Bibliothecarissen-congres, dat
op 11 en 12 Juni a.s. in Middelburg
gehouden zal worden, is het plan ge
vormd, om bij voldoende medewerking
een tentoonstelling te organiseeren van
Zeeuwsche letterkunde. Zij bedoelt een
beeld te geven van het letterkundige
werk van allen, die in Zeeland gebo
ren zijn, of een langen tijd in onze pro
vincie gewoond hebben. Wil zij in de
eerste plaats omvatten alle werken van
Zeeuwen op het gebied der schoone let
teren, anderzijds zal een plaats wor
den ingeruimd aan de Zeeuwsche ge
schiedschrijvers. Een andere afdeeling
zal zich op het terrein der geestelijke
poëzie bewegen en in het bijzonder is
hier gedacht aan het aandeel der Zeeu
wen aan de psalmberijming. Verder zal
getracht worden alles, wat aan de
Zeeuwsche rederijkerskamers en liaar
gezellen herinnert, tot een geheel te
vereenigen. Een laatste afdeeling en
deze zal bij voldoende medewerking ze
ker niet dc minst interessante vormen
zal gewijd worden aan de ontwikkeling
van de journalistiek en het couranlenbe-
drijf in Zeeland.
Door het college van Gedeputeerde
Staten is goedgunstig beschikt op het
verzoek, om deze tentoonstelling te mo
Bond van Ned. Onder w ij zers.
Men schrijft aan het „Hbld.":
De uitslag van hel referendum be
treffende de besluiten waarbij voor
het bondsleven de meeste belangrijke
van de algemeene vergadering le Arn
hem, wijst aan, dat verreweg het groot
ste deel der leden niet aan deze stem
ming heeft deelgenomen.
Het getal leden, dat op 1 Jan. 1923
8101 bedroeg, was op 1 Jan .van Wïï
jaar achteruitgegaan met 449 mannelijke
en 110 vrouwelijke, en bedroeg dus nog
7542. Slechts 3288 leden hebben het de
moeite waard geacht ter afdeelingsverga-
dering te komen stemmen of wat ook
geoorloofd was hun stem schriftelijk
uit te brengen.
De meeste stemmen zijn uitgebracht
op de voorstellen: Hoofden in den Bond
(1591 vóór en 1513 tegen) en: Aanslui
ting bij het N. V. V. 1960 voor en 955
legen), welke aansluiting zal ingaan met
1 Mei 1924.
- Vrijdagavond j.l. was hel jaarverga
dering van de Boerenleenbank te. N i s-
se. Het ledental is 125. Aan spaargelden
is ontvangen f 48.911 61 en teruggegeven
f 40.968.65; aan hel einde van het jaar
was f91.732.81 aan spaargelden gede
poneerd. Aan voorschotten 011 hypothe
ken werd verstrekt een bedrag van
f 30.600, terugbetaald werd f35 178; aan
het einde van liet jaar stond f 68.535 uil.
In rekening-courant wegd van dc le
den ontvangen f 101.278.26; van de Cen
trale Bank f 105.232 07; aan de leden
werd betaald f 119.976.25. Aan de Cen
trale Bank f98.231.60.
De winst was f938.15, waarvan 10