Dinsdag 18 Maart 1924
No. 66
LBURG
167' Jaargang
BOW CONFLICT
UN TWENTE:
We zullen niet trachten ons partij te
stellen in het conflict tusschen de tex
tielfabrikanten en de arbeiders in Twen
te. We hebben gelezen wat van fabri-
fcantzijde wordt aangevoerd ten bewijze,
dat de productiekosten in andere landen
bet dwingend noodz'akelijk maken hier in
Twente den werktijd te --verlengen en
tiet loon te verlagen. En we hebben uit
voerige berekeningen van arbeiderszijde
onder oogen gehad ten bewijze, dat voor
ii© concurrentie die maatregelen niét
noodzakelijk zijn. Maar de uiteenzettin'
gen v/aren aan beide zijden gedocumen
teerd met meedcelingen van zulk een
technischcn aard, met zulke tegenstrij
dige beweringen over handels- en ar
beidstoestanden elders, dat het voor een'
teek a priori uitgesloten is, daarover een
oordeel uil te spreken.
Maar wel voelen we in dezen strijd,
dat hij ran bijzondere beteekenis is. Hij
is reeds meermalen gekenschetst als een
^krachtproef". En hij krijgt daar ook
symptomen van, maar dan zoowel aan
arbeidcrskanl als bij do patroons.
tïet is duidelijk dat er bij de fabri-
kanteu van Twente het verlangen ach
ter zit om een ernstige verzwakking te
verkrijgen van den grooten invloed dien
de vakbonden in den na-oorlogstijd ver
kregen op do arbeidsvoorwaarden, spe
ciaal wat den arbeidstijd betreft. En
daartegenover is bij de arbeidersorgani
saties, juist door den aard van het con
flict, door do besprekingen over de con-
eurreotie-mogelijkhedcn, het ook weer
zeer verklaarbare verlangen ontstaan, om
«nedezcggingschap to verkrijgen. Want te
genover alle beweringen van de fabrikan
ten, laten zij hun opmerking hooren-
dal zeg je nu wel, maar laat ons dat
eens in de boeken zien. En die fabrikan
ten weigeren dat principieel.
Oaar zit de groote sociale beteekenis
ia van het conflict.
Er zit echter ook nog een politieke
kaal aan, n.l. een naijver van de katho
lieken op de socialisten. Toen de laatst
genoemden, do „modernen" zich in den
vorigen zomer tegenover de fabrikanten
stelden, bestond er voor de katholieke
vakbonden een gevaar van ledenverlies,
«Is die socialisten mochten winnen zon
der hén. Fn toen is de. geheele katho
lieke macht in liet werk gesteld ten
gunste der arbeiders, tot een bisschop
pelijke publicatie toe.
Oaar slaat nu wel wat zonderling te
genover dat in het katholieke Brabant
oog veel meer aanleiding lot zulk een
loonstrijd zou zijn. Maar daar is niet
zoo'n dadelijk dringend gevaar van de
soc vakactie te vreezen als in Twente,
waar bovendien de fabrikantenloiders tot
de liberalen behooren.
De strijd duurt nu reeds maanden. Of
de weerstandskassen nog voor eenigen
tyd voorzien zijn; of de fabrikanten het
nog' lang kunnen uitzingen, dan wel voor
deel hebben van het stilliggen, daar
is natuurlijk niets van te zeggen.
We hebben echter bijzondere aandacht
op dezen strijd willen vestigen omdat hij
van meer dan gewone beteekenis is.
f 252.575 tegen i' 13.038 418 in Febr.
1923.
De opcenten ten bate van hel Lee-
ningsfonds 1914 gaven over Fe.br. '24
een opbrengst van f 7.599.780 tegen een
bedrag >van f 9.338.648 in Febr. 1923.
üit Stad en Provincie.
BINNENLAND.
•il RIJKSMIDDELEN IN FEBR, 1924.
4>© opbrengst der Rijksmiddelen
(hoofdsom en opcenten) over de maand
Febr. 1924 bedroeg f33.878.107, tegen
f 35.915.105 over de maand Febr. 1923.
Hét een twaalfde gedeelte der raming
over 't geheele jaar bedraagt f 33.078.083
We laten hieronder volgen de op
brengst over de twee maanden van 1921
vergeleken met die over de twee maan
den van 1923.
GronJbel. f 2.272.826 f 1.121.313
Pers.bel. - 3.506.481 - 3.458.615
Ink.bel. - 18.382.437 - 21.541.785
Div. en T. - 789.605 - 3.959.507
Fenn.bel. - 986.183 - 979.209
Suiker - 6.668.880 - 7.064.477
Wijn - 113.662 - 109.986
Gedist. - 7.943.871 - 7.510.173
Boat - 240.931 - 299.945
Bier - 972.912 - 538.589
Geslacht - 1.528.061 - 1.655.738
Tabak - 2.483.973 - 3.511.112
Speelk. - 28.892 - 16.075
Eegelr. - 3.650.933 - 2.892.442
Reg.-Recht - 1.210.654 - 2.967.865
Successier - 8.302.709 - 8.061.470
Invoerr. - 5.684.400 - 5.913.476
Goud, zilv. - 148.977 - 146.693
Hssaailoon - 183 - 167
Stat.recht - 694.399 - 589.380
Domeineu - 352.384 - 378.131
Staatsloterij - 184.5 1 8 - 188.113
Jacht, viscli - 953 866
Loodsgeld - 512.159 - 521.123
Mijnrecht 182.375 - 143.953
Totaal f 69.843.370 - 73.573.245
De opbrengst der oorlogswinstbelas-
hng over de maand Februari 1924 was
Door hel provinciaal Zeeuwsch Co
mité voor leniging van den nood in
Duitschland is een exemplaar van dc ge
denkpenning, die het deed vervaardigen
toegezonden aan den president van
Duitschland Thans is een door president
Eberl eigenhandig onderteekend schrij
ven ingekomen, waarin de president har
telijk dank brengt voor de penning en
tevens de verzekering uit spreekt dat
heel Duitschland waardeert wal Zeeland
heeft gedaan om te helpen in tijden van
nood.
Uit Middelburg.
De afdeeling Walcheren van de
Nederlandsche Reisvcrccniging heeft gis
terenavond haar leden en geintroduceer-
den een zeer aangenamen avond bezorgd.
De zalen van het Schuttershof alhier
waren welwillend afgestaan voor hei
houden van een druk bezochte bijeen
komst, waarvan de hoofdschotel was een
causerie van den heer E. van Bergen uit
den Ilaag, die aan de hand van een
groot aantal lichtbeelden de aanwezigen
voerden naai* Neurenberg, Rotlienberg,
de paleizen van den Koning van Beieven
en de passiespelen te Oberamuiergau.
De spreker, die meermalen zijn loc
lichtingen door humor nog veraange
naamde, bleek een uitstekende gids tc
zijn zoowel door de beide aan historie en
kunstproducten zoo rijke plaatsen, waar
van hij de toehoorders meerdere be
langrijke bijzonderheden Icon mededeelcn
als op de verdere tocht. Dc bezoekers
maakten op hun stoel een bijzonder in
teressante reis.
De beelden, die op het doek werden 1
gebracht, voldeden zeer goed. Zij werden
geprojecteerd met do onlangs als te
huur in ons blad aangekondigde moderne
projectielantaarn van den heer J. C. van
den Boudt, Veersclie Singel. De aanwezi
gen konden daardoor zien, dal deze lan
taarn het uitstekend „doel".
De beide leden der vcreeniging die
de muzikale afwisseling, viool en piano
voor hun rekening, hadden genomen, ver
hoogden zeker de opgewekte stemming
nog meer en hen komt een woord van
lof toe voor de wijze waarop zij zich van
hun vrijwillig op zich genomen laak
kweeten.
Na afloop der causerie en der mu
ziek begaf men zich van de groote naar
de kleine zaal en werd daar o.a. met
een dansje het gezellig samenzijn nog
eenigen tijd voortgezet.
In de laatste vergadering van de
vereeniging „Onderlinge Vrouwenbescher
jning" alhier werden tot bestuursleden
gekozen mevr. M. C. MantzBelderok en
mevr. A. A. van der Veur—Van Wijk.
Beide dames hebben de benoeming aan
genomen.
Gisterenavond laat is de autobus
„De Kampioen", toen zij van den Vlis-
singschen Weg den l'oelendaalschen Sin
gel alhier opdraaide, door een defect
aan de stuurinrichting tegen de brug
leuning aan de zijde van den Watergang
gereden. De leuning werd ten deele ver
bogen. Het voorste deel van de bus
reed tegen den eersten boom op eu be
schadigde dezen. Maar wat voor de ou
derneming 't minst aangename is, ook de
bus bekwam nog vrij groote schade. Na
dat de bus op het breede deel van den
Tramsingel was geduwd, werd direct met
het herstel begonnen.
Uit Vlissingen.
Door de directie van de Eleclr.
Tram Middelbur g—V1 i s s i n g e n
worden plannen overwogen inzake ta
rief s- en loonsverlaging," Daarover zijn
besprekingen gevoerd met de organisaties
onder beding van geheimhouding. Men
kwam daarbij tot overeenstemming om
Ihans slechts 10 pet. loonsverlaging in
te voeren, en daarna eerst gedurende
de zes volgende maanden het effect der
tariefsverlaging gade te slaan.
Uit Walokeren.
Zondagmiddag brandde onder
Westkapelle lussclien Joosesweg en
Buksweg een heele lap duinhelm af, met
nog heel wat houtgewas, vermoedelijk
door het aanleggen van een vuurtje.
Uit Z u i d-B e e 1 a n d.
Maandagavond vergaderde ten stad-
huize te G o e s de Gezondheidscommis
sie, zetel Goes, onder voorzitterschap
van den heer D. Mulder
Uit het jaarverslag van den secreta
ris mr. J. H. M. Stieger, bleek, dat
de commissie geen bezwaar had tegen
een voorstel van den inspecteur der
volksgezondheid tot vorming van één
commissie voor Zuid-Beveland (thans
zijn er twee) en uitbreiding van het
ambtsgebied met Noord-Beveland. Zij be
twijfelt echter of dit de beoogde bezui
niging zou brengen
De gezondheidstoestand bleek in liet
afgeloopen jaar gunstig, voor Goes bui
tengewoon gunstig. Het sterftecijfer is
sterk verminderd, het hoogst is het in
■Nisse en Heinkenszand.
Yoor het eerst sedert den aanvang
van den oorlog is te Goes een herlering
van den particulieren woningbouw tc be
speuren. Aldaar werden in 1923 96 wo
ningen bijgebouwd, waarvan 66 arbei
derswoningen der bouwver. „St. Willi-
brordus" en „Ons Streven". Sedert 1918
zijn 315 nieuwe woningen bijgebouwd;
overproductie is er niet, van geen en
kele soort. In dit gebied waren op 1
Jan. 1923 1280 woningen nog niet bij dc
waterleiding aangesloten, op I Jan. 1921
1243.
De commissie gaat niet accoord met
event, opheffing der gezondheidscommis
sies, waar zij meent dat deze nuttig
werk verrichten. Den laatsten tijd heeft
men trouwens niets meer van de plan
nen lot opheffing vernomen.
Het verslag word goedgekeurd. Hier
na sluiting,
Benoemd lot waterbouwkundig
opzichter van den calamiteuzen An-
napolder te Kapelle de heer G. Linden-
bergli van Kruiningen, thans opzich
ter aan de sluiswerken te Wemeldinge.
De Raad van Kruiningen kwam
.Maandagnamiddag in voltallige verga
dering bijeen.
De voorzitter deelde o. m. mede dat
door Ged. Staten de jaarwedde van den
Eurgemeesler is verminderd met 15 pet.
Van de regeering werd bericht ontvangen
dal over 1921 geen subsidie wordt toe
gestaan voor een te openen cursus in
nijverheidsonderwijs voor meisjes.
Do vaststelling had nu plaats voor de
kosten voor openb lager onderwijs De
totale kosten bedragen f3155.17, dat is
per leerling f7.61. Naar die raming
wordt aan de bijz. school te ïïansweert
toegekend over 1922 136 maal f7.61
of totaal r 1034.96.
Daar de gemeente een voorschot gaf
van f 600 wordt alsnog gegeven f 431,96.
De bijzondere school te Kruiningen
krygt volgens die raming 99 maal f7.61.
Zelf beschikkend over het ontvangen
schoolgeld, heeft het schoolbestuur nog
te ontvangen een bedrag van f55.23i/a
over 1922.
Voor 1924 heeft het bestuur der Ka
tholieke school gevraagd een voorschot
van f839.16, dat per kwartaalsgewijze
zal worden verleend n.l. Vi gedeelte van
het bedrag berekend naar 80 pet. van liet
geheel.
De restauratie van den toren zal in
dit jaar ter hand worden genomen. Vol
gens het overleg gepleegd tusschen B.
en W. met den Rijksarchitect en den
Directeur voor de Monumentencommis
sie in Zeeland wordt geen publieke aan
besteding gehouden van het werk. Aan
bevolen wordt voor liet werk de firma
Jeras en Zoon, aan dergelijke werken
gewoon, die met het uitvoeren zullen be
lasten den heer Wisse, die dan tevens
het dag. opzicht houdt waarvoor 15 pet.
van het arbeidsloon voor het werk uitge
keerd als loon wordt toegekend. Dc lieer
van der Straaten vindt een belooning van
15 pet. in dezen tijd van bezuiniging vrij
lioog, waar zoovelen rondloopen die voor
veel minder loon het dagelijks toezicht
willen houden.
De heer Kole vraagt of er in ons land
geen anderen zijn te vinden evengoed
bekend met dit soort werk als Jeras en
Zonen te Middelburg. Er zijn wel twee
aanbiedingen gekomen van personen die
in Drente restauratie werk hebben ver
richt of in andere streken. De voorzitter
is evenwel van oordeel, dat gevolg ge
vend aan de gegeven wenken van dc
Monumenten-commissie in Zeeland met
de aan de hand gegeven uitvoering alles
goed van stapel zal loopen, terwijl met
een andere uitvoering voorwaarden kun
nen worden gesteld die aan de gemeente
nog grooter offers zullen vragen, dan on
der de nu gestelde voorwaarden.
De Raad besloot daarom hel contract
door de Monumenten-commissie voorge
legd te aanvaarden met 7 tegen 4 sl.
De post restauratie van den toren
wordt op voorstel van B. en W. in de
begrooting 1924 opgenomen met een be-
grooling van f 24000, waarvan de rijks
subsidie en de in het vooruitzicht ge
stelde subsidie van de provincie als ont
vangst op de begrooling zullen worden
geboekt. De beide posten, welke in dit
jaar zullen worden uitgekeerd, geven
aanleiding tol hel aangaan van een lee
ning op zeer korten termijn, terwijl een
bedrag van f 9000 op langen termijn
zal moeten worden geleend.
Voor den dienst 1923 zal nog moeten
worden betaald de kosten voor gymna
sium- en ambachtssclioolondcrwys en
Meisjesschool te Goes, terwijl als te veel
genoten voor de kosten van het lager
onderwijs aan het rijk nog moet wor
den terugbetaald f 1156.16. Deze be
dragen zijn in do begrooling 1923 nog
le verhalen op andere posten, zoodal
daarvoor geen meerdere uitgaven noodig
zijn.
Het kohier Hondenbelasting over 1921
wordt door den Raad vastgesteld, even
als liet suppleloire kohier Hondenbe
lasting over 1923.
Ingekomen is een verzoek van de eige
naars van woningen in Welhoek, aan
de gemeente om den weg tusschen die
woningen over te nemen in beheer en
onderhoud. B. en W. stellen voor dat
verzoek toe tc slaan onder verplichting
dier bewoners den weg in behoorlijken
toestand over te dragen. B en W. stellen
als eisch, dat 'de weg eerst behoorlijk
verhard zal worden, hetzij met koolsin
tels, hetzij met grint of macadam De
heer Kole is van meening dat de kosten
van behoorlijke oplevering te hoog zul
len worden voor de bewoners cn eige
naars en meent dat dit op kosten van
de gemeente kan geschieden, waarin hij
steun vindt bij den heer Jol) Sinkc. De
voorzitter meent dal van de voorwaar
den, hier gesteld, voorlaan ook gelden
de bij overname van welke wegen of
straten, ook voor het publick verkeer,
niet mag worden afgeweken. De raad
besluit nu met 9'tegen 2 stemmen, onder
deze gestelde voorwaarden den weg in
Welhoek over te nemen in beheer en
onderhoud. Voor de overname zal ge
tracht worden de bewoners op zoo wei
nig mogelijk kosten te jagen. Niet ver
geten mag worden dat de bewoners van
dien grond geen grondlasten meer be
hoeven te betalen zoodra deze grond pu
blieke weg is geworden.
Bij de rondvraag komt de heer Kole
nog eens terug op den lantaarn op den
hoek van het huis van A. Karelse De
voorzitter zegt met tie wethouders den
toestand aldaar te hebben nagegaan. De
verlichting daar is niet anders aan te
brengen, zoodat die toestand moet wor
den bestendigd. De lantaarn kan niet
beter worden geplaatst dan op de be
staande wijze.
Uit Tholen.
Bij Kon. besluit van 12 dezer is
toegelaten als uitsluitend ter bevordering
van de verkrijging van onroerend goed
door landarbeiders werkzaam:
de vereeniging genaamd: Vereeniging
ter bevordering van de verkrijging van
onroerend goed door landarbeiders, ge
vestigd le Tholen kring de gemeente
Tholen.
- In de Maandig te Stavenisse
gehouden vergadering van den dijkraad
der waterkeering van de cal polders O.
K. Hofstede en Moggershil werd onder
nadere goedkeuring van Ged. Staten voor
liet dienstjaar '24-'25 vastgesteld:
het dijkgeschot ten behoeve van
het dijkvak „O. K. H." op f8290.63.
b. idem voor Moggershil op f 1606.96
en
c. de bijdrage van den polder Anna
Vosdijk op f 394.95, een en ander gelijk
vorig jaar.
Voorts werden voorloopig vastgesteld
de begrootingen van bovengenoemde dijk
vakken, ten behoeve van „O. K. II." in
in ontvangst en uilgaaf op f 10957.15 en
en voor „Moggershil" in ontvangst op
f2313.99 en in uitgaaf op f 11954.61.
KERKNIEUWS.
Het afscheid van ds. O. D. Bleeker
van de Evang. Lulh. Gem. te Wildervank
en Veendam is bepaald op 29 Juni en
zijn bevestiging en intrede te Edam op
13 Juli. Bevestiger is ds. J. L. Bleeker,
emer. pred. van Middelburg, te Princen-
hage.
Geref. Gem.
Bedankt voor het beroep naar Brui-
nissc en Boskoop, door ds. A. Verhagen
tc Middelburg.
Ned H e r v. Kerk.
Bedankt voor het beroep naar St. Phi-
lipsland door ds. H. Rogers te Zoelen.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Het heden avond in den Schouw
burg alhier te geven concert van de
Budapesler Kapel moet tot de volgende
week worden uitgesteld, daar de cellist
een klein ongeval lian de hand kreeg.
ONDERWIJS.
Geslaagd voor het examen Marco
nist (scheepvaart) de heer M. Nijssen, te
Ierseke, le stuurman groote vaart, leer
ling van de zeevaartschool te V1 i s s i n-
I11 den Bond van N. O.
Naar Het Volk verneemt zal het refe
rendum, in den bond van Ned. Onderwij
zers gehouden over l\et besluit van de
jaarvergadering tot aansluiting van den
bond bij het \'ed. Verbond van Vakver-
eenigingen ,zcer waarschijnlijk tot uitslag
hebben .dat dit besluit bekrachtigd wordt
Volgens de tot dusverre ingekomen re-
feVeudumbiljetten heeft een vrij groote
meerderheid der bondsleden zich vóór
aansluiting verklaard.
Omtrent den uilslag van het referen
dum over het besluit lot toelating vau
hoofden in den bond is nog niets met
zekerheid te zeggen. Als het referendum
dit besluit zal bekrachtigen, zal dit
slechts met een betrekkelijk geringe
meerderheid geschieden.
RECHTZAKEN.
Naar het Huis van Bewaring (te
Middelburg is overgebracht Ch. L. de S..
29 jaar, arbeider te Axel, wegens ver
duistering van een rijwiel
Kantongerecht t® Middelburg
Door het Kantongerecht le Middel
burg zijn veroordeeld wegens
Overtr. der Keuringsverond, Veere; P.
de JVeere, tot f 25 b s. 25 d. h,
wateren buiten de bakken 'C. P.. J. P. A.,
beideii Middelburg, ieder tot f3 b. s.
3 d. h.; zonder vergunning zich op een
stoep ophouden J. F., Middelburg, lot
f 3 b. s. d. h.overtr. Motor- cn Rijwiel
reglement J. P. M., Vlissingen tot f .50 b.
s. 1 w.t.. C. S., Vlissingen, tot f 1 b.s. 1 d
h., II. de S., Middelburg tot f 10 b. s. 10
d. h.; overtr. art. 461 Swb. A. M., J. M.;
beiden Ritthem, ieder tot f3 b. s. d. h.,
overtr. art. 4275 Swb. A. J. G., Oostkapel-
le, lot f3 b. s. 3d. h., overtr. Jachtwet-
J. W„ St. Laurens tot f 3 b. s. 3 d. h
overtr. Trekhondenwet C. II., St. Lau
rens tot 1' 3 b. s. 3 d. h.; fietsen zonder
licht. J. R, Veero tot teruggave aan
ouders J. P. K., St. Laurens J S„ Kou-
dekerke, ieder tot i'3 b. s. 3 d. h.,
dronkenschap II. T„ Middelburg, tot f S
1). s. 3 d. h.bekrachtigd is het verstek-
vonnis gewezen 27 Febr. '24 ca. D. J.
S., Middelburg, wegens overtr. art. 453
Swb. bij 4e herh. gepleegd, veroordeeld
tol 3d. h. en een jaar rijkswerkinrich
ting.
Vrijgesproken is A. R., Ivoudekerke,
overtr. art. 424 Swb.
De bende van Ho eV e r s t u y f t
Het Gezworenen hol' te Gent houdt
zich al een paar weken bezig met een
comble van moord- en diefstalzaken, die
dc beruchte moordenaars- cn dieven
bende van Hoe—Verstuyft op zijn ge
weten heeft. De naam is gekozen naar
de twee leiders, lieden, die zich een
legendarische bekendheid in Oost- en
West Vlaanderen, het voornaamste ope
ratieterrein zullen hebben verworven.
Zoo werd o.a Vrydag behandeld de
zaak te St. Kruis bij Brugge.
Doch zoo nu en dan kwam deze 40
man sterke bende over de grens, eu
vereerde ons gewest met een bezoek, n.l.
in Zeeuwsch-Vlaandercn, Philippine eu
Hoofdplaat.
Gisteren hadden zq zich voor het Hof
te verantwoorden over een moordaanslag
en diefstal in den nacht van 3 op 4 Juni
1919 te Philippine gepleegd. De bur
gemeester Ed. Ceulenaere was toen door
het gerinkel van glasscherven gewekt. Hjj
werd neergeschoten, en zijn ito uw onder
het uiten van bedreigingen gedwongen
tot hel wijzen van de plaats, waar het
geld geborgen was. Zij namen daarop
4000 gulden, 400 Belgische francs eu
voor een waarde van 1000 gulden aan
gouden sieraden mede
De burgemeester, die zwaar - gewond
werd, is sindsdien wel genezen, doch
heeft het rechteroog verloren
Voor het gerechtshof werden gehoord
als getuigen de burgemeester, zijn echt-
genoote en de opper-wachlmeester der
maréchausseés Fenijn. Daarna kwam 't
tot heftige meeningsverschillen tusschen
de beklaagden de Gebrs. Versluvft, de
Meyer en Bauwens.
Edmond Verstuyft bekende alles en
beschuldigde verscheidene leden der ben
de, die lotdusver alles hadden ontkend,
van medeplichtigheid Samen vertrokken
zij per fiets uil Langerbrugge, benoor
den Gent. René Verstuyft, broeder van
den voorgaande, loste het schot op den
burgemeester, de gestolen guldens wer
den ingewisseld te Gent. Vandaag komt
de bandietenstreek te Hoofdplaat aan de
beurt.
Verduistering.
De administrateur van het Simpang
hospitaal le Soerabaja. Verkamer, lieefi
bekend,in totaal 125 mille verduisterd Je
hebben.
