FEHILLETfll,
Dg onzichtbare hand.
No. 58
Zaterdag 8 Maart 1S24
167' Jaargang
NT
Dit nummer beslaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
Abonnementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
voor de andere gemeenten p. post f 2.50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-
uiageu f2,30;
weekabonnementen in Middelburg 18
ceat per week.
Advertentiën worden berekend
,»er regel plaatsruimte, met inbegrip van
omranding.
.Gewone advertentiën: 30
cent per regel.
Ingezonden Mededeelin-
g e n 50 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
ran 17 regels f 2.10, elke regel meer
30 cent.
Kleine advertentiën niet
|rooter dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling.
Advertentiën onder brieven of bevra
gen bureau dezer courant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
«ns blad van dienzelfden dag worden
•pgeaomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
aas Bureau bezorgd zijn.
BINNENLAND.
IN EN 011 DE HOOFDSTAD.
LXVIII.
W'^sprekendheid en gemeen! e beheer.
Een goed denkbeeld.
Doccr dagen nam ik uit de bladen
kennis van een, als „eigenaardig" beti
teld voorstel van een der leden van den
Utrechtschen gemeenteraad, hetwelk ik
hier voor degenen, "die het jammer
genoeg! ontgaan mocht zijn, even in
herinnering breng.
Bedoeld raadslid had n.l. bij B. en
W. .zijner gemeente, op grond dat de
llaad twee volle zittingen had besteed
aan de behandeling van één agenda
punt, hetwelk ten slotte zonder hoof
delijke stemming wty> aangenomen, het
voorstel ingediend den Raad te doen
besluiten ter nagedachtenis daarvan te
doen slaan een gedenkpenning; daarvan
een exemplaar in goud te schenken aan
het stedelijk museum en exemplaren in
zilver eventueel uit te reiken aan raads
leden, die zich door hun welsprekend
heid voor de gemeente bijzonder ver
dienstelijk zouden hebben gemaakt.
Zulk een voorstel durfde men in de
bladen eenvoudig betitelen als „eigenaar
dig"; ik zou hot liever genoemd willen
zien „een zeer kostbaar voorstel", om
dat deze Utrechtsche nieuwigheid bij
aldien de gemeenteraad der Bisschop-
stad er ten minste mede accoord zou
gaan, jets wat ik nog niet vermeld vond
natuurlijk spoedig in andere gemeen
ten navolging zou vinden en het aantal
uit te reiken zilveren welsprekendheids
medailles legio zou zijn. Want hééft
men tegenwoordig wel niét-welsprekende
raadsleden, mannelijke of vrouwelijke?
En In elk geval, bijaldien er nog hier
Door DOUGLAS VALENTINE.
(Schrijver van De man met den
Klompvoet).
Geautoriseerde vertaling van W. E. P.
(Nadruk verboden).
26).
Hij liep het bureau van den chef
binnen. Barbara Mackwayte, in een een
voudig zwart japonnetje met wit lin
nen boord en manchetten, zat op haar
gewone plaats in de wachtkamer. Een
week was er nu verloopen sedert den
moord en den vorigen dag, dat wist Ma
rigold, was het overblijfsel van den
armen ouden Mackwayte begraven. Hij
was even verbaasd, het meisje weer zoo
gauw aan haar werk te vinden.
Zijj sprak niet tol hem, toen zij hem
bij den chef binnenliet, maar in haar
grijze oogen lag een vraag.
Marigold keek haar aan en schud
de ernstig het hoofd.
„Geen nieuws", zei hij.
De chef was ongewoon woordenrijk.
Marigold Irof hem aan, zooals gewoon
lijk, omringd door papieren, en een ver
vaarlijk stapel van telefoonberichten. Hij
luisterde zingend naar Marigold's verslag
en daar uièt-welsprekende vroede man
nen of vrouwen gevonden zouden wor
den, van het deze hoofdstad bestierend
lichaam kan zulks niet worden gezegd
elk lid, dame of heer, is hier wel
bespraakt, en aangezien men ook hier
de begaafdheid bezit uren zoek te bren
gen met het beredekavelen vmi zaken,
die niet-raadsledcn in enkele minuten
zouden welen af te doen, zou aanvaarden»
an het Utrechtsche voorstel hier een
dure geschiedenis kunnen zijn, gezien het
'aantal zilveren medailles, dat geslagen
zou dienen le worden. Op dien grond
hoop ik, dat de raad van Utrecht het
overigens „leuke" voorstel van zijn me
delid <eider dankbetuiging voor hel origi-
neele denkbeeld, niet zal aanvaarden
"Waren de medailles voor de welbe
spraaktheid reed^ beschikbaar, men zou
ze hebben kunnen uitreiken aan de raads
leden, die in de jongst gehouden z.ilting
zoo aangenaam keuvelen over de ge
meentelijke kindervoeding. We hebben
de dagen van het Laisser faire laissez
passer, gelukkig reeds ver achter ons. Er
is een tijd geweest toen men voeding
voor behoeftige schoolkinderen nog durf
de bestrijden als niet tot de school be-
'jhoorende en in elk geval een zaak vond,
die geheel moest worden overgelaten
aan hel particulier initiatief. Tot men is
gaan begrijpen, dat de natuurlijke con
sequentie van bij de wet geregelde leer
plicht méést zijn- het verstrekken van
voedsel aan kinderen, die zulks van hun
natuurlijke verzorgers niet konden krij
gen, omdat onderwijs aan kinderen met
hongerige magen gegeven, (gelijk zou
staan met al die kosten voor onderwijs
„in het water gooie". Gevolg is dan
ook geweest, dat Amsterdam voor die
kindervoeding een gemeentelijke keuken
,in de Utrechtsche Dwarsstraat inrichtte.
Aangezien over de hoedanigheid van het
uit die inrichting verstrekte voedsel was
geklaagd, werd een deskundige commis
sie benoemd ,die in een rapport advi
seerde tot verbeteringen, en gevolg is ge
weest, dat B. en W. daarvoor den raad
een crediet vroegen van 75.000 gulden.
Maar nu kwam later in, een adres
van het bestuur der hier bestaande coö
peratieve keuken om het voedsel voor
de scholen té leveren en het bestuur
bood aan dit te doen tegen een loge
ren prijs per portie, waardoor aan de
gemeente een bedrag van om en bij de
de 30.000 zou worden bespaard.
Daarover kwamen de tongen los en
een der damesleden stelde voor de voor
dracht een paar weken aan te houden,
opdat nader zou kunnen worden be
studeerd of het geraden zou zijn op het
'aanbod in te gaan.
Een voorstel niet zonder beleekenis
bovenal voor al diegenen in den raad
die in gemeentelijke socialisatie alle heil
zien. Zij vreesden, dat men die voedsel-
levering in handen gevende van een
particuliere onderneming een belangrijk
stuk „gemeente-exploitatie" zou prijs ge
ven en zij verzetten zich natuurlijk
krachtig tegen het aanhouden der voor
dracht.
De wethouder van onderwijs gelijk be
kend een der sociaal-democratische
leden, verzette zich ernstig; meende dat
men, de gemeente-keuken opheffende,
gevaar liep de goede controle op de
voedsellevering te zullen verliezen; of
voor die controle weder meer personeel
zou hebben aan te stellen; betwijfelde of
de arbeidsvoorwaarden van het perso
neel der coöperalieve beuken wel zoo
goed waren als die in de gemeente-in
van zjjn mislukte poging om Barling op
te sporen.
„Marigold", zei hij, toen de ander zijn
verhaal geëindigd had, „wij moeten zon
der eenigen twijfel beslag op dien kerel
leggen. Laat eens zien... wacht! Ik heb
hel al!"
Hij krabbelde een paar woorden ep
een blocnote en reikte die den detective
over.
^.Wanneer uw vriend onschuldig is",
grinnikte hij, dan zal dit in ieder geval
zekerheid geven. Wanneer hij Mackwayte
vermoord heeft, zal hij natuurlijk niet
antwoorden. Lees het eens en laat eens
hooren, hoe liel klinkt 1"
De chef leunde achterover in zijn stoel
en stak een cigaret op, terwijl de detec
tive hardop las
„Wanneer kanonnier Barling, etc. zich
in verbinding stelt met de heeren zus en
zoo, procureurs, zal hij iets vernemen,
dat voor hem van groot belang is. Moei
lijkheden met betrekking tol den dienst
kunnen uit den weg geruimd worden."
„Maar mijnheer", wierp Marigold te
gen, „de militaire autoriteiten zullen voor
dat laatste niet instaan ,denk u?"
„Zouden ze niet?" antwoordde de chef
grimmig. „Dat zullen ze wel degelijk, als
ik 't hun zeg. Geen blinde ambtenarij met
mij dank je wel! En nu Marigold vraag
Matthews om Barling's regimentnummer
en de rest in te vullen en den naam en 'f
adres van die procureurs, die dat soort
richting, kortom ontried ten sterkste op
liet voorstel in te gaan, natuurlijk omdat
hij een stukje Amsterdamsche sociali
satie in gevaar zag en hel slot is geweest
dal het voorstel, de behandeling der voor
'dracht van B. en \Y. aan te houden, werd
verworpen en besloten het crcdiet voor
de verbeteringen in de gemeentekeuken
toe te staan.
De welbespraaktheid dergeneu, die tot
geen prijs deze gemeente-exploitatie wil
den loslaten, had het gewonnen, de zil
veren medailles hadden hun kunnen wor
den uitgereikt, al ware hel dan maar
alleen geweest omditl zij Amsterdam mis
schien voor hel prijsgeven van een ge- j
meente-keuken hebben behoed Maar
men zou zoo zeggen, dat de voorstanders
van dit eigen beheer zich locli wel eeni-
germale zwak gevoelden, dal zij zells
geen véértien dagen hel voorstel om een
crediet voor verbeteringen der keuken
durfden aanhouden, want hel moet dan
toch wel héél erg in die inrichting ge
steld zijn als de aan le brengen verbe
teringen nog niet een paar weken had-
den kunnen wachten
Evenwel, men kan zich voorstellen dat
degenen, die in de eerste plaaals van ge
meentelijke socialisatie alle heil verwach
ten, niet gaarne een deel daarvan in
gevaar zagen gebracht. Er zijn nu plan
nen hangende om die socialisatie in an
dere richting uil le breiden door liet
in het leven roepen van een gemeente
lijk tooneelgezelschap. Niet dal men
voornemens is een dergelijk gezelschap
te vormen uil looneelspelers en tooneel-
speelsters, die in vasten gemeentedienst
staan, uit de gemeentekas zullen worden
bezoldigd en te zijner tijd als gemeente
ambtenaren zullen worden gepensio
neerd zóó ver gaat men nog niet, doch
de bedoeling schijnt te zijn door samen
werking met andere gemeentebesturen,
die ook over een eigen schouwburg be
schikken, meer orde te brengen in den
chaos, die in ons land op tooueelgebied
bestaat.
Mij dunkt, hier hebben wij te doen
met een gemeente-bemoeiing die toejui
ching en voor de toekomst van groole
beteekenis kan zijn. Ik heb in deze Am
sterdamsche aauteekeningen reeds vroe
ger betoogd, dat stelen als Amsterdam
en Den Haag in de eerste plaats, op wier
weg het zeker liggen moet do aantrek
kelijkheid der stad voor vreemdelingen
uit binnen- en buitenland te verhoogen,
moeten medewerken om te zorgen, dal
uitmuntende kunst een groole aantrek
kingskracht kan wezen. Steun van ge
meentewege verleend voor goede ten
toonstellingen; voor goede muziek, opera
en tooneel, brengt indirect voor de ge
meente weder haar rente op.
Ik beweer volstrekt niet, dat men dat
hier ten stadhuize niet begrepen heeft,
maar wel is gebleken, dat men bij het
subsidie-verleenen niet den juisten weg
had ingeslagen. Men lieeft op dit gebied
te „eerlijk" willen zijn, door de gemeen
telijke subsidies over te veel gezelschap
pen te verdeelen er zijn er zelfs die
beweren, dat men in öat opzicht nog
niet ver genoeg gegaan is en kunstinstel
lingen, die toch ook „recht" hadden,
buiten sloot. Het natuurlijk gevolg is
geweest, dat men eigenlijk nergens vol
doenden steun gaf en hel dus „lobben"
bleef.
Welnu, thans schijnt men le willen
komen tot de juiste wijze vau doen
flink steun verleenen aan één gezel
schap, zoodat dit dan zal kunnen zijn
gevormd door de bcsle krachten die,
zaakje voor ons opknappen. En zeg hem,
dat wij deze advertentie lot nader op-
zeggens toe dagelijks geplaatst moeten
hebben in de Mail, de Chronicle, Daily
News, Sketch, Mirror, Evening News..
„En in de Star", viel Marigold, die
radicale neigingen had, hem iif de rede.
„De Star ook natuurlijk, in ieder geval.
Meer bladen zal je beschermeling denk
ik wel niet lezen, is 't niet, Marigold?
Goed!."
Hij slak de hand uit om afscheid te ne
men. Maar mr. Marigold hield sland. Ilij
was langzaam in zijn uitingen en er wa
ren nog verschillende dingen, die hij met
den chef wilde bespreken.
„Het speet mij, majoor Okewood van
morgen onder de lijst van vermisten aan
te treffen, mijnheer", zei hij. „Ik had u
juist willen vragen...."
,,.Ta, vreeselijk is dat, afschuwelijk!"
zei de chef. Toen voegde hij er aan toe
„Als u weggaat, wilt u dan even aan
miss Mackwayte vragen of zij hier komt?"
De detective was gewoon aan verras
singen, maar dc cher kegelde hem toch
nu en dan finaal de deur uit. Eer hij
goed wist, wat hij deed, was Marigold
in de wachtkamer en deed wat hem
gevraagd was.
Zoodra de begrafenis van haar vader
voorbij was, had Barbara erop gestaan
weer aan het werk te gaan. Het afschu
welijke vooral van den moord en hel on
derzoek dat erop gevolgd was, schenen
zeker van een behoorlijk bestaan, zich
geheel aan hun laak kunnen geven Wan
neer dan andere groote gemeenten het-
zelfde kunnen doen voor andere tooneel
gezelschappen, zal men tot gezonde toe
standen op kunstgebied kunnen komen
en de aantrekkelijkheid der stad worden
verhoogd.
Dien kant wil men blijkbaar uit, want
reeds is* overleg met andere stéden
Den Haag, Botterdam, l'trecht, Haar
lem - begonnen Uit den aard der zaak
zal nog heel wat voorbereid dienen te
worden om lol een voor alle betrok
kenen bevredigende regeling te "geraken,
doch is die eenmaal verkregen, dan zal
men in elk der genoemde groote sleden
't op haai1 gebied zetelend looneelgezcl-
scliap door behoorlijken steun van ge
meentewege de goede bestaanszekerheid
kunnen verschaffen, die nu nog le zeer
ontbreekt. liet zal natuurlijk van zelf
sprekend zijn, dat voor Amsterdam in
aanmerking zal moeten komen de Kon.
Ver. „Het Ncderlandsch Tooneel", dal
.met den Stadsschouwburg als liet
ware is saamgegroeid. En wanneer dan
daarna door samenwerking van Amster
dam met een paar andere gemeenten
ook de mógelijkheid geschapen kan wor
den van het instandhouden van een goed
Ncderlandsch opera-gezelschap, zal dc
verbetering op kunstgebied worden ver
kregen, die in deze groole stad reeds
lang noodig was en indirect haar voor
deden aan de burgerij zal opleveren
Mits men dan ook samen zal kunnen
overwegen hoe men zal kunnen komen
lot een afschaffing, althans tot een be
duidende verlaging, der belasting op de
openbare vermakelijkheden; een be
lasting die „uitgevonden" heet te zijn
omdat men looneelgezelschappen ging
subsidieeren, terwijl deze er de nadeden
van ondervinden, en een belasting, die
ook onbillijk is, omdat men haar ook
heft op vermakelijkheden, die men niet
subsidieert.
Maar misschien dat men eens op
dit punt van „koers" zal veranderen,
wanneer de noodzakelijkheid om zooveel
mogelijk in de stadskas te brengen, niet
meer zoo dringend is. In elk geval is
het plan, oin in onze tooneeltoestandcn
verbetering te brengen, zeker sympa
thiek cn mag men het gemeentebestuur
der hoofdstad met dit initiatief geluk-
wenschen.
SI NI SANA.
VARliU
Dc bouw van den tegenwoor
dige» Stadhuistoren te
Veere 1595-1599.
Volgens een verslag van den raad der
gemeente Veere voorkomende in dc
Midd. Courant van 2 Nov. 1923 was er
een begrooting ingekomen van kosten lot
herstel van den stadhuistoren, verge
zeld van een voorstel om daarvoor f 1500
beschikbaar le stellen, en aan hel rijk
daarvoor ook steun te vragen.
In een dito verslag van 19 Dec d. a. v.
vermeld in de Midd. Courant van 22 Dec.
'23 leest men er werd besloten den
torenspits van het stadhuis wegens de
groole kosten en den ongunstigen tijd.
tot later uil te stellen.
Dus nu slechts afwachten wat de toe
komst brengen zal.
Ik meen de waarheid niet te kort le
doen. wanneer ik beweer, dat dezo
slanke spitse toren, een der schoon
ste van ons land is, en daarom zal ik
haar als een vreeselijke droom, die haar
dag en nacht vervolgde. Bij stilzwijgende
afspraak had niemand op het bureau
verder op de treurige -gebeurtenis ge
zinspeeld. Zij was stil weer op haar
plaatsje gekropen, bescheiden, punctueel,
ijverig als altijd.
„Neen hel is niet voor brieven", zei
de chef lol haar, toen zij binnenkwam
met haar notitieboek en potlood. „Ik
wilde u vanmiddag een uilstapje naar
builen laten maken, miss Mackwayte
naar Essex, naar Mill House in NVent-
field.,. U begrijpt wel, wie u daar moei
opzoeken niet waar? Ik begin een be tje
(ongerust te worden, «want we hebben
geen borichl gekregen sinds hij daar
aangekomen is. Ik had gehoopt, hem op
het spoor van Nur-el-Din te brengen,
maar voor het oogenblik schijnen we
de plank mis geslagen le hebben Maar
u kunt mijnheer Okewood alles vertel
len wal wij van de vroegere gebeurtenis
sen in het leven van de danseres welen
u weet wel, wal wij van mijn Fran-
schen collega gehoord hebben, gister
Geeft u hem alle bijzonderheden over
het geval Barling, daar weel u van. niet
waar? Good, en ziel u dan meteen eens
van onzen gcmcenschappelijken vriend
te welen tc komen, wal hij van plan is
te doen Ik wil hem niet overhaasten
laat hij dat vooral niet denken. maar ik
zou wel graag willen «eten, of hij
ecnig plan gemaakt heeft. Ziezoo, gaat
^Ar,n
Rheumptiek. Vsrkoudheid,
Hrofdpijn
Op hoogen leeftijd genezen.
Mevr. 1" Schlalman, Singel 157, Am
sterdam, schrijft
„Mei niet al le veel
vertrouwen pro -
beerde ik op aan
dringen van beken
den na vele andere
middelen ook liel in
den laalsten tijd op
den voorgrond tre
dende Togal, en
niet legen slaande
mijn hoogen leeftijd
(87) zijn na liet ge
bruik van zes fleschjes mijn door rheu-
matiek stijf geworden vingers weer buig
zaam en de pijnen geheel verdwenen,
terwijl een zich op mijn knie bevindende
rheuniiitiekknobbet zienderoog kleiner
word. Ik beu zeer dankbaar Togal-tablel-
len le hebben loeren kennen"
Duizenden vrijwillige dankbetuigingen,
afkomstig uil alle landen dor wereld, be
vestigen dezelfde goede cn snelle resul
taten van TOGAL-lablellcn legen spier-
rlieumaliek en een even gunstige uit
werking tegen zenuwrheuinatiek, ge-
vrichtsrheumaliek, rluuimatiselic knob
bels, jicht, ischias, hoofd- en zenuw
pijnen, verkoudheid, influenza, griep en
slapeloosheid Genezing en onschadode-
lijkheid gegarandeerd. Tegen billijken
prijs bij alle Apothekers en Drogisten
verkrijgbaar.
(Ingez. Med.)
trachten, de wording er van uit de in het
archief alhier berustende gegevens, weer
le geven.
In dc notulen van Burgeinrs. en Sche
penen van 3 April 1591 staal
„Voorts bij weth en racdt gercsol-
veert den trap van het stadhuijs zijnde
deur den derrick gefondeert zoe men
vslaet, op te trecken in forme van een
thoren. Ende daer op te maken en doen
stellen een schoon horelogie al twelck
geraempt is le koslen 15 oft 16C pond
gr. vlaeins, daartoe geresotvaort is tc ver
coopen des stads twee halve carlauwen,
dije men rneijnt te wegen omtrent VIII
M. gewichls, omine welk werek te be-
neersligcn, gecommiteert werden de for-
tificaliemus met Adriaen Bauwensen en
Cornells Adriacnsen".
Volgens de notulen van 3 April 1595
raamde men voor den bouw van den
toren met inbegrip van hout en andere
materialen 1000 pond vlaams, waarvan
500 pond vlms werd staande gehouden,
terwijl dc resterende som door leening ft
12 ten honderd werd gedekt.
Dal Prins Maiirifs ook in deze aan
gelegenheid betrokken was blijkt uit een
charter, door hom uitgevaardigd in het
leger voor Groéningen 22 Juni 1594, en
aanvangende als volgt-
Opt rapport Zijne Excie gedaen bij
zijne waerdo ende getrouwe die luijden
van zijnen Raede ende Rekeninghe aen-
gaendc tversouck henlieden in zijns
Excie name'gedaen, bij zijne seer lieve
ende beminde Borgermeestprs Schepenen
ende Raedt sijnder stede van der Vere,
om sijns Ex cie huijsingc ende erve staen-
de op de merckl aldaer, ende waerinne
lol nochtoe 'l vleeshuijs gewoonlijck is
geweest gehouden te worden der voors
stede vergunt worden, ten eijnde sy
u tnu maar (op weg Er is een mooie trein
omstreeks drie uur, d.ie< u binnen het uur
in AVentfield brengt' Maar pas goed op
u zelf! Morgen zie ik u dus wel!"
Met dc oeue hand al weer op de bel
en met de andere de telefoon, was de
chef dadelijk weer in zijn werk verdiept
Hij scheen aan Barbara Mackwayte
reeds niet meer te denken,
Dien namiddag om kwart voor vijf
kwam Barbara door bet hekje van Mill
House en liep de oprijlaan op. Zij was le
voel van het station gekomen cn dc
wandeling had haar goed gedaan Hot
was een heerlijke zachte middag ge
weest, maar toen dc schemering inviel,
was een zware, donkere mist komen op
zetten boven de vochtige, lage velden.
Dc verwaarloosde tuin van mr. Bell-
ward's villa was in grauwen damp ge
huld. toen Barbara de laan opliep
Maar dc vochtige doodschheid vau het
terrein bracht haar toch niet in een ge
drukte stemming. Zij verheugde zicli in
dit uitstapje in de frisschc buitenlucht,
bovendien wist zij dal de tegenwoordig
heid van Desmond Okewood de vage
vrees wel zou verdrijven, die haar sinds
den moord op haar vader niet verlaten
had. Zij had hem maar twee keer ont
moet, dacht ze bij zichzelf, maar hij had
iets betrouwbaars en zonnigs over zich,
dat haar juist dc opwekking gaf, die zij
noodig had
Een witkiel aan het station had haar