ën.
j-Breda.
I vcr-
4.25
TrU,
dagen
bezet
Bureau
■et hui-
1ste da-
Geslof-
lpbamer
9 KuL
No. 39
Vrijdag 15 Februari 1924
167£ Jaargang
tapplj
Rofct
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamer.
Zitting van Woensdag.
„Als het zoo gaat, moge het kabinet
zijn steun uitsluitend zoeken, waar het
dien krachlens zijn religieus beginsel
meent te moeten vindeu. Dat religieus
beginsel' zal daar dan over bezwaren
doen heenslappen. Men zal bijv. komen
tot afschaffing van de staatsloterij. Dan
zal de uitkomst weer worden 60—40.
Maar het probleem heeft dan niet zijn
oplossing gevonden."
Aldus gisteren de heer Marchant
die den 16den Januari bij de begrooting
van het kabinet een veel welwillender'
houding aannam, in de veronderstelling
dat het zou regeeren als nationaal ka
binet zonder speciaal rechts steun te zoe
ken.
Die vermelding door den Vrijz.-Dem.
leider van het plan tot afschaffing van
de Staatsloterij bevestigt geheel, wat we
dezer dagen opmerkten over de onge-
wenschte politieke gevolgen van het vol
doen door een der Ministers aan zulk
een bijzonderen wensch van zijn eigen
partij.
De hoofdbezwaren van den heer Mar
chant lagen echter bij hef overwicht dat,
do Minister van Financiën heeft op den
gang van zaken. De vraag mag gedaan
worden of diè factor een wijziging recht
vaardigt van de houding jegens het ka
binet sedert 16 Jan. Immers toen wist
meu dat ook reeds.
In ieder geval heeft de heer Marchan
zich gisteren scherp tegenover het ka
binet gesteld.
De misère waarin we nu met de finan
ciön zijn gekomen, is niet alleen te wij
ten aan de omstandigheden. De finan-
ciecle politiek van dit zelfde ministerie
in de vorige optimistische periode heelt
daaraan schuld. Nu moet er bezui
nigd worden, maar naar spr.'s meening
beschouwt de Minister van Financiën
deze Jaak veel te lichtvaardig.
De spreker verklaarde zich naar aan
leiding van de opmerkingen van den heer
Dresselhuijs een tegenstander van de ge
mengde bedrijven en van 't abrupt doen
neerploffen van het welvaartspeil van
de arbeiders door verlenging van den ar-
boidslgd. Wat de regeering in de Mem.
v, A. zegt over de intrekking van art.
40, noemde spr. een staaltje van hatelijke
sophistiek. De regeering heeft onbere
kenbare moreele schade toegebracht door
de garantie in te trekken, en het voor
te stellen alsof de ambtenaren immoreel
waren door de salarisverlaging niet te
accepteeren. Het bezuinigingsplan is te
overhaast en te kunstmatig in een gezet,
ook op onderwijsgebied.
Ten opzichte van de onderwijsplannen
bleek ook bij de katholieken bezwaar
te bestaan. De heer vanVuuren doel
de blijkbaar op de geruchten over tegen
voorstellen op onderwijsgebied van ka
tholieke zijde, toen hij gister bij de re
geering er op aandrong tegemoetkomend
te zijn in het overleg over de middelen
om te komen tot de onderwijshervorming.
Wanneer de regeering ziet dat uit de
Kamer maatregelen worden voorgesteld
die den voorkeur verdienen, welnu, dat
de Minister dan niet aarzele om deze
over to nemen. Met de motie-Troelstra
die de bezuinigingen zou doen uitstellen
door eerst een staatscommissie aan het
werk te zetten, gaat de Katholieke fractie
niet mee.
Overigens verdedigde deze spreker de
Memorie v. A., en prees hij de toeschiete
lijkheid der regeering.
Mej. tan Dorp heeft zich in het
bijzonder gericht tegen de sociale poli
tiek van de regeering, die de luiheid
in de hand werkt. Maar ook tegen het
programma van den Vrijheidsbond, dat,
toont dat mr. Dresselhuijs dicht bij Troel
stra staat.
Ten opzichte van de gehuwde ambte
nares herhaalde zij, dat de man buitens
huis werkt en dat de vrouw thuis werkt.
Tegenover het overdreven feminisme
stelde de spreekster dat de vrouwenbe
weging alleen ten doel heeft persoonlijke
belangen en meer geluk voor de vrouwen
te bevorderen.
Mevr B a k k e r—-N o r t kwam op voor
de rechten van de gehuwde ambtenares
en voor het goed recht van de vrouw
voor wie het ontslag hij huwelijk een
groote onbillijkheid zou zijn.
Eindelijk zij nog gemeld dat de heer
Kersten opkwam tegen de oorlogsver
klaring van den heer Braat aan het kabi
net, maar kritiek uitoefende op de wei
nig christelijke wetgeving van dit chris
telijk kabinet. De Roomsche staatkunde
verdringt het puriteinsch beginsel Spr.
bepleitlte: de afschaffing van de staats
loterij en van vaccinedwang en stem-
dwang, Zondagsheiliging, enz.
En ook de Arbeidswet eischt dringende
herziening.
Ten opzichte van de bezuiniging er
kent spr. de harde noodzaak tot versobe
ring. De Staat moet echter voortleven
en daarbij behoort goede zorg voor leger
en vloot.
Spr vraagt bij landbouw niet bezui
niging, die een bepaalde provincie, Zee
Jpnd, treft. Hij dacht daarbij aan de sub
sidieering van den fok van het zware
trekpaard, en wijst op de ongunstige ver
bindingen van Zeeland met Rotterdam
en andere deelen des lands. Hij hoopt
dal de verbetering van den hoofdver
keersweg op Zuid-Beveland zoodanig zal
worden uitgevoerd, dat de gevaarlijkste
gedeelten allereerst verdwijnen.
Wij hebben twee wetgevende Minis
teries, die veel geld kosten, namelijk On
derwijs en Arbeid. Spreker is nooit een
bewonderaar- geweest van de Lager on
derwijswet -1920 en hij heeft niet meege
zongen in het koor der lofzangers. Spr
wenscht losmaking van de aangelegde
banden. Instede van Rijksonderwijzer's,
moeten het w^er „onze meesters" wór
den. Wal de bezoldiging betreft, kan meu
volstaan met een subsidie aan de ge
meenten en de schoolbesturen. Daardoor
kunnen die de sdhplen naar eigen inzich
ten inrichten.
BSÜWENL AfiD
DE ELECTRICITEITSVOORZEING.
Oud Zeeuw schrijft ons het volgende
Gezien het stuk van niet Zeeuw in
Zeeland vraag ik (hans het volgende
Kan eene clectrische centrale door de
Provincie voor de middengroep met suc
ces door de Provincie gebouwd worden
ook al zijn loonen en materialen als die
voor den oorlog?
Kan de stroom geleverd worden tegen
■oldoend lage prijzen waardoor algemee
ne aansluiting is te wachten? Heeft men
de medewerking van de gemeenten die
gasfabrieken hebben? Wat stelt men
zich voor van afname voor industrieele
doeleinden
Is het verantwoord dat voor wal
werkverschaffing eene onderneming ge
sticht worde die veel te duur zal zijn?
Is de bouw eener centrale nu te duur
omdat we geen voor oorlogsprijzcn heb
ben of is de gcheele berekening foutief
en zal eene centrale nooit loonend ziju?
Of het argument werkverschaffing in
dezen opgaat betwijfel ik zeer. Een pro
vinciaal economisch standpunt voor de
provincie is in de eerste plaats geen
werk te maken dat niet rendeeren kan.
Dit zeer nauwgezet te onderzoeken
is plicht van de bestuurderen van Zee-
lands schoone landauwen.
DE HEER KöMG TREEDT AI ALS
DIR. GEN. P. EN T.j
Gisteren werd uit Den Haag gemeld
dat de heer ir. A. A. II. W. Künig,
directeur-generaal der Posterijen, Tele
grafie en Telefonie tegen 1 April a s.
ontslag heeft aangevraagd als zoodanig.
Naar aanleiding van dit bericht meldt
het Haagsch Correspondentie-bureau dat
het getracht heeft daaromtrent iets te
vernemen te bevoegder plaatsen. Het be
richt werd eenerzijds noch bevestigd,
noch ontkend; men kon er zich niet over
uitlaten, terwijl anderzijds de indru
werd gevestigd, dal hoewel officieel 'n
ontslagaanvrage tot dusverre het betrok
ken Departement nog niet had bereikt,
men van een voornemen lot ontslagaan
vrage door den Directeur-Generaal blijk
baar niet geheel onkundig was.
NEDERLAND EN RUSLAND,
In antwoord op vragen van den heer v.
Ravesleijn betreffende de handels- en po
litieke betrekkingen met Rusland heeft
Minister van Ivarnebeek geantwoord, dat
er geen onderhandelingen gaande zijn.
Wel is op de handelsmogelijkheden en in
verband daarmede op de opportuniteit
van een regeling der handelsbetrekkingen
met Rusland de aandacht der regeering
voortdurend gericht geweest Gelijk he
kend, heeft dezer dagen de heer S. Her-
mer, secretaris van de vertegenwoordi
ging der Sovjelregeering te Londen, op
zijn doorreis van Moskou naar Londen,
een bezoek gebracht aan hel departement
van Buitenlandsche Zaken en aldaar de
zienswijze van zijn regeering ui leen gezet
nopens een hervatting van betrekkingen
lusschen Rusland en Nederland.
De Minister hoopt bij de behandeling
van hoofdstuk Hf der Staatsbegroofing in
staat te zijn nadere mededeelingen ter
zake te doen.
UIT DE PERS.
De Vlissingsclie haven.
Onder het opschrift „Nomen
Omen?" schrijft de hoefijzer-correspon
dent van het Hand
Als bescheid op het uitspreken van
twijfel in het Voorloopig Verslag aan de
noodige voortvarendheid in het verbele-
ren der haven van Vlissingen leest men
in de Memorie van Antwoord betreffen
de Hoofdstuk IX, „dat de voorbereidings
arbeid voor de uitvoering vaagde ver
schillende werken der havenverbetering
regelmaligen voortgang heefft
Maar vier maauden geleden, in de
toelichting tot de nota va"n wijziging van
17 October las men dat de 8 ton voor
de haven van Vlissingen voorloopig tot
1 ton waren verminderd omdat de rijks
commissie voor de werkverruiming eerst
over de urgentie moest worden gehoord
(welke urgentie ai een jaar le voren door
de Kamer was uilgesproken 1). Naar aan
leiding der adviezen van die commissie
zouden de tijdelijk teruggenomen geiden
dan weer worden aangevraagd Intus-
schen is er nog niets van dien aard ge
schied en de tijdelijk teruggenomen gel-
den blijven dus nog steeds van de be
grooting weg. Met andere woorden De
zaak hokt weer. Er is dan ook, naar wij
uit Vlissingen eernamen, sinds October
aan de havenverhetering niets gedaan
zelfs aan hel grondwerk niet. Hoe kan de
minister dan nu van „regelmatigen voort
gang" spreken?
Het doet ons leed ,dat wij, in de
kwestie van de Vlissingsche haven, bij
herhaling minder aangenaam moeten
schrijven over het beleid van den heer
Van Swaay. Maar deze overigens zoo
sympathieke bewindsman maakt het er
dan toch ook naar. Telkens als men
denkt nu gaat het eindelijk goed. schijnt
hij van den eenen of anderen boozen
geest weer een ruk naar den verkeerden
kant te krijgen en dan is het weer mis.
Krijgt hij dan weer een por uit de Ka
mer, dan wankelt hij weer een weinig
den anderen kant op. En zoo krijgt men
voortdurend den indruk ,dat de minister
niet zeker is van zichzelf en dat men
|dus niet zeker kan zijn van hem.
Staat de heer Van Swaay misschien
onder het omen van zijn nomen?
Uit Stad an Provincie,
Uit, Middelburg.
- Met den verkoop van de program
ma's, (tevens toegangsbewijs) voor de
herdenkingsavonden op 22 dezer a l h i er
gaat het vlot. Zij die zich toegang willen
verzekeren, dienen zich ie haasten.
Met het oog op de opmerkingen die,
naar ons werd medegedeeld, sommigen
maakten over het al of niet gaan naar
een kerk die de hunne niet is, zij nog
eens in herinnering gebracht, dat deze
herdenking geen kerkelijk karakter heeft,
en dat de commissie twee kerkgebouwen
heeft gevraagd, louter om zooveel moge
lijk personen te kunnen bergen, - wat
blijkbaar goed gezien was.
Voor de leden der vereeniging van
leerling-machinisten ter koopvaardij hield
Woensdagavond de heer E. Visscher, oud
hoofdmachinist ter koopvaardij, thans
leeraar aan de Ambachtsschool alhier
een lezing over zijn reis naar Z. Amerika
n.l. Argentinië, het land van de onbe
grensde toekomst, waar in den bodem
onmetelijke schatten zijn verborgen en
waar millioenen een arbeidsveld zullen
vinden.
Spr. ging den staatkundigen toestand
van Argentinië na. Het land bestaat uit 'n
aantal staten, die de Ver. St. v. Arg.
genoemd kunnen worden, gesticht in
1910, een totaal oppervlakte beslaand
van 280 millioen H.A., een uilgestrekt
heid van Auropa, zonder Rusland, met
een aantal inwoners van S millioen. waar
van bijna de helft in de hoofdsteden
woont; in Buenos Aires alleen V/s mil
lioen. Van deze stad gaf spr. een nadere
beschrijving. De luxe en cultuur dezer
stad brengen in den waan, dat ook het
binnenland gecultiveerd zou zijn. Doch
daar heerscht eenvoud, daar moet met
noeste vlijt worden gearbeid om de rijke
oogst te verzamelen.
Hierna beschreef spr. zijn eigenlijke
reis. Met lantaarnplaatjes vertoonde hij
eerst kiekjes van de haven van Rotter
dam, aan boord van het schip, op zee.
Vervolgens werd een kijkje genomen op
de Kanarische eilanden en de Kaap Ver-
dische eilanden. Spr. vertelde van het
traditioneel gebruik bij het passeeren van
den 'evenaar. Na het eiland Vernando
Noronha komt dan al, gauw de Z. Ame
rikaansc.be kust in het, zicht.
Verschillende mooie gezichten van
Buenos Aires werden op doek gebracht,
evenals van de stad La Plata, met haar
historisch museum, waarin geraamten
van z g. voorwereldlijke dieren.
Tenslotte werden nog eenige natuur-
tafreeltjes uit Argentinië geprojecteerd
en een bezoek gebracht aan havens, waar
verschillende Hollandsche schepen lageü.
Uit Z u i d-B e y e 1 a d.
- Te Wolfaartsdijk werd Woens
dag j .1. vanwege den Ned. Christ. Land-
arbeidersbond een vrij goed bezochte
vergadering belegd onder leiding van
den heer Pannekoek, hoofdbestuurder
van bgn. bond. Gesproken werd1 door
den heer Runia, eveneens bestuurslid
(Iogi. Hei.)
van den bond, die doel en streven na
der uileen zette. Als resultaat werd een
afd. van den bond opgericht met 26
leden.
Als voorloopig bestuur werd gekozen
M. Bliek, P. Leijs en D. Boone.
Woensdagavond j.l. was het alge-
meene vergadering van de „Groene
Kruis"" vereeniging te N i s s g.
Rekening en verantwoordiging werd ge
daan over 1923, Goed slot van 1922
werd f 160,34 ontvangen over 1923
f 166,34, Samen f326,68. Uitgaven f 75.63
een goed slot van f 251 05. De vereeni
ging telt 99 leden. Uit het verslag van
het bijzittend lid bleek dat het materiaal
zich in een goeden toestand bevindt. Aan
liet bestuur werd machtiging verleend om
f 100 te besteden voor aankoop van ma
teriaal.
Voor de T. B. C. bestrijding werden
de inkomsten f 168.29 goed slot van 1922
f 86.79. Samen f255.08. Uitgaven f 163.45,
een goed slot over 1923 van f 91,63.
Benoemd tot voorzitter van de Mij
tot Nut van 't Algemeen, afdeeling I er-
se ke, dc heer K. R. Ivlaasesz.
Men meldt aan de „Stand."
Het wrak van de scheepsramp, welke
plaats vond 20 Januari 1.1. op de Schelde
te Bat h, zal niet worden opgeruimd.
De door de Rijksbetonning gelegde
lichtboei is thans weggenomen, aange
zien de diepstgaaude schepen er nog
ruimschoots overheen kunnen varen.
Van de lijken zijn er tot op heden geen
gevonden.
Uit Noor d-B e v e 1 a n d.
De gemeenteraad van Kortgene
kwam Donderdag in openbare zitting vol
tallig bijeen. Er was van de zijde van
de burgerij voor deze vergadering een
ongewoon groote belangstelling.
Na opening der vergadering en de ge
bruikelijke Nieuwjaarsrede van den voor
zitter, den burgemeester, worden ver
schillende ingekomen stukken medege
deeld. De jaarwedden der wethouders
.zijn door Gedeputeerde Staten vastgesteld
op f 70, de jaarwedde van den burge
meester is met ingang van l Jan. 1924
met 15 pet. verlaagd en gebracht op
f 1785. Verschillende in de vorige ver
gadering genomen besluiten zijn door
Gedeputeerde Staten goedgekeurd.
De opheffing van het vervolgonderwijs
kan echter de goedkeuring van het col
lege niet verwerven. De heer Salomé
geeft in overweging in het vervolg meer
dere bekendheid er aan te geven, dat
van gemeentewege vervolgonderwijs
wordt verstrekt. De deelneming zal dan
wel grooter zijn. De voorzitter zegt, dat
dit ook in de bedoeling van B. en W.
ligt.
Het ingekomen rapport van de plaatse
lijke schoolcommissie geeft den heer Sa
lomé aanleiding om aan te dringen op
spoedige en afdoende verbetering van het
schoolplein, terwijl de heer Heijboer aan
schaffing van deurmatten bepleit.
Overeenkomstig het voorstel van B en
W. wordt besloten toe te treden tol den
pp te richten Provincialen Brandweer-
bond. Een verzoek aan de polderbesturen
om verhooging van bijdrage in het we-
genonderhoud wegens hoogere kosten
wordt goedgekeurd.
De voorzitter zegt, zulks naar aanlei
ding van het gesprokene door den heer
Dees in een vorige vergadering .dat B.
eii W. ontraden aanschaffing van een lijk
koets met toebehooren op grond van
de groote kostenalleen een tweede
hands lijkwagen kost f1000 en dan is
er nog een gebouwtje noodig. waarin de
lijkkoets kaïi worden geborgen. De heer
Dees zou de lasten niet enkel willen leg
gen op de gebruikers maar op de geheele
gemeente. De hèefe Salomé vindt die uit
gaaf voor een kleine gemeente veel te
hoog. Besloten wordt nog nader de mo
gelijkheid van begraving met een lijk
koets onder de oogen te zien. Tegen dit
nader onderzoek stemmen de heeren
Heijboer en Salomé.
Hel voorslel-Dees tot invoering van
het raadsgebed waarover de vorige maal
de stemmen staakten wordt verworepn
met 1 tegen 3 stemmen. Vóór de heeren
Dees, Markusse eu Meulenberg.
Een wijziging der begrooting 1923
wordt goedgekeurd waarbij een post op
de begrooting wordt gebracht van f 76.5»
1 wegens hel bezoeken van het van Rijks
wege gesub. gymnasium te Doctiuchem
I van 1 Sept. tot en met 31 I)ec. 1922
door één leerling uit Kortgene.
Aangenomen wordt een voorstel van
B. en IV. om op den Burgemeester
slechts 4 pet. wegens pensioensbijdragen
te verbalen en geen 8Vz pet zooals op de
andere ambtenaren, uit overweging, 'dat
i de jaarwedde van den burgemeester
I thans met 15 pcL is verlaagd,
j Met algemeene stemmen wordt beslo-
j ten lid te worden van de Vereeniging
j van Nederlandsche gemeenten
5 Thans is aan de orde het voorstel van
de meerderheid van het college van. B.
en W. tot oprichting eener U. L.
O. School De minderheid, de wet
houder Dorst, is er tegen, uitsluitend op
financiële gronden. De voorzitter gaat de
geschiedenis dezer zaak uitvoerig ha en
vindt, dat er alle aanleiding voor den
heer Dorst is, zijn standpunt te herzien
nu de gemeente Kats en Colijnsplaat
een totale jaarlijksche bijdrage van f 350
j gedurende 30 jafèh in de kosten dier
school hebben toegezegd. Om den strijd
om het bestaan te kunnen voeren is
goed onderwijs noodig en de oprichting
dezer school is het algemeen belang. De
heeren Heyboer en Salomé spreken in
in dezelfden zin en begrijpen niet, dat,
waar de heer Dorst zelf verklaard heeft
een warm voorstander van de U. L. O.
school te zijn. hij, onkel door de wei
gering van IVissenkerke om f f50 per
jaar bij te dragen, de tot slandkoming
der school onmogelijk maakt.
De heer Dorst zet andermaal zijn
standpunt uiteen en merkt o m. op,
dal we de medewerking der gemeente
Wissenkerke. dat is ongeveer het halve
j eiland, niet kunnen missen, wil men van
hel slagen der school redelijkerwijs ver
zekerd zijn Hij kan over zijn financieel»
bezwaren zooals de zaak thans staat,
j niet heenstappen
I De heer Markusse motiveert zijn slem
I voor de oprichting der school. Ten eerste
zal de school aan een behoefte voldoen,
die in geheel Noord-Beveland gevoeld
wordl. Ten tweede meent hij, da| het
U. L onderwijs wel levensvatbaarheid
zal hebben omdat om enkel hij de land
bouwers te blijven, velen hun zoons
en dochters naar die school zullen zen
den
In de derde plaats waar spreker hier
wordt gesteld voor het dilemma geen U.
L O. onderwijs of openbaar U.L.O. on
derwijs. hij aan het laatste verre de
voorkeur geeft, daar een bijzondere
school, waarvan de spreker voorslander
is, onmogelijk blijkt. Tot stemming over
gaande verklaren zich de heeren Hoij-
i boer. Markusse en Salomé vóór de op
richting eener U.L.O. school .dus vóór
het voorstel van B en W. lerwijl de hee
ren Dorst. Meulenberg en Verburg tegen
stemmen De heer Decs houdt zich op de
bekende gronden builen slemm'ng Daar
deze vergadering voltallig is en de stem
men staken, wordt het voorstel, overeen
komstig art. 50, laatste lid der gemeente
wet, geacht niet te zijn aangeno
men.
Ten slotte wordt met 1 tegen 3 stem
men, die der heeren Dorst, Heijboer en
