No. 38.
Donderdag 14 Februari 1924
167' Jaargat
BINNENLAND.
kameroverzicht.
Tweede Kamer.
Zitting van .Woensdag.
De heer T r o e I s t r a heeft zijn aanval
op Minister Colijn gisteren voortgezet met
©en lang beloog waarin hij op verschil
lende punten in het licht stelde, dat de
heer Colijn van meening was veranderd,
waarbij hij dan tevens diens houding
kritiseerde ten opzichte der1 ambtenaars
salarissen; het onderwijs (waarbij hij de
gister reeds vermeldemotie voor een
staatscommissie indiende); en de verhoo
ging van invoerrechten, waar hij zeer
onsympathiek tegenover staat En einde
lijk stelde hij tegenover de regeerings-
plannen het bezuinigingsplan-W'ibaut.
Mej. W e s te r ma n stelde eenige vra
gen ten opzichte van de regeeringsvoor-
^emens inzake de gehuwde ambtenares
sen.
De heer L o v i n k bleek zich als Chr.
Historische zeer onafhankelijk tegenover
d© regeering te stellen. Hij was weinig
voldaan over de verslapping in de bezui
nigingsplannen, zei geen steun te zullen
geven aan een overgang naar protectie,
en vroeg nadere inlichtingen óver de re-
geeringsplannen ten opzichte van de in
krimping van den staatsdienst.
De heer Van G ij n betreurde het ook
dat de sterke man van de Millioenennota
weer onder den kim is gedoken. De 10
pet. loonsverlaging had niet moeten wor
den losgelaten, evenmin als de stopzetting
der periodieke verhoogingen. Maar met
'e Ministers belastingplannen stemde hij
in.
De heer Schouten verdedigde het
beeuinigingsplan-Colijn tegenover" die van
(Wijnkoop, Marchant en Wibaut.
■«denkelijke toestand aan de
artillerie-lniuciitingen.
Het verslag is gepubliceerd van de
commissie van onderzoek naar bestuur
en bedrijf der artillerie-inrichtingen.
De commissie verklaart o. a. den in
druk te hebben, dat te Hembrug van de
twee directeuren Van Dam en Mijsber-
gen, eerstgenoemde als directeur en
voorzitter te veel overheerscht, en te
(reel alles zelf wil regelen. Bovendien
kan de commissie zich niet vereenigen
knet het weinig tactvol optreden van
'den hoofddirecteur, waardoor botsingen
ontstonden. De heer Van Dam zou den
noodigen tact missen om zulk een bedrijf
te leiden.
Het aantal klachten van het personeel
acht de commissie niet bijzonder groot
in verhouding tot den omvang van het
bedrijf. De geest van ontevredenheid,
boewei dikwerf niet gemotiveerd, had in
sommige gevallen een gegronde oorzaak
in de wijze waarop de directie tegen
over het personeel optreedt.
De directie ontkent, dat het bedrijf
op militairen leest geschoeid zou zijn.
De commissie acht het verklaarbaar dat
in een bedrijf, dat nog voor betrekkelijk
korten tijd een legeronderdeel was, en
waarin zoovele militairen en oud-militai
ren een leidende positie bekleeden, eed
andere sfeer heerscht dan in een particu
lier© onderneming, waardoor ontevreden-
beid ontstaat en wrijving wordt ver
wekt
Ongewenscht acht de commissie de
niet goede verstandhouding lusschen de
directie der artillerie-inrichtingen en den
adjunct-directeur der constructiewerk-
plaatsen te Delft.
D© adjunct-directeur meent dat hy
meer zelfstandigheid, bezit dan de drie
andere bedryfschefs van de Hembrug
missen, terwijl de directie hem slechts
eenige meerdere bevoegdheden toelaat
als gevolg van de bijzondere ligging. De
wijze waarop van beide zijden doch
voornamelijk door de direclie wordt op
getreden, heeft het conflict noodeloos
verscherpt. Als voorbeeld wordt genoemd
dat 't overplaatsen der rijwiel-afdeeling
naar de Ilembrug werd beraamd cn
voorbereid zonder voorkennis van den
adj. directeur, wiens positie de commis
sie niet op één lijn acht met de bedrijfs-
cbefs. De commissie heeft echter moeten
constateeren dat er veel louten te Delft
worden gemaakt, en dal daar verkeerde
toestanden heerschen welke aan de on
voldoende leiding van den adj.-dirccteur
worden geweten.
Aanbevolen wordt ter vereenvoudiging
der hoogere administratie.
Over de arbeidsvoorwaarden merkt de
commissie het volgende op-
„Terwijl het plicht is van de directie,
de bedrijfs-onkosten zoo laag mogelijk te
houden, is het haar niet mogelijk, indien
noodig, loonsverlaging door te voeren.
Hel loon-reglement staal hierbij in den
weg en dus rest der direclie niets anders
dan lot ontslag over te gaan
De commissie heeft de stellige over
tuiging, dat, indien de bestaande loonre-
geling gehandhaafd blijft en aan een di
rectie der Artillerie-Inrichtingen geen
grooler zelfstandigheid wordt gelaten ten
aanzien van het stellen van arbeids
voorwaarden, die directie nimmer in
slaat zal zijn een economisch goed be
heer te voeren.
De commissie is van oordeel, dat een
directie, zoolang zij niet in allen dezelfde
vrijheid van beweging heeft als die eener
particuliere industrie, geen commercieele
leiding k-An geven."
Ten opzichte der klachten over onvol
doende fabricage van patroonhulzen,
kreeg de commissie den indruk, dat men
aan Qe Hembrug met groote toewijding
getracht heeft iets goeds te bereiken in
een zeer moeilijke fabricage.
Voor de noodzakelijk gebleken slooping
van de kort te voren gebouwde harderij
en slijperij, treft de-Directie geen blaam.
j3ij heeft zich na herhaaldelijk op den
onvoldoenden onderbouw te hebben ge
wezen, neergelegd bij de verzekering van
den hoofdingenieur der Genie te Amster
dam, dat geen gevaar was te duchten
Ten opzichte van de constructie-werk
plaatsen te Delft, meent de Commissie
dat de adj.-directeur, welke zijn techni
sche bekwaamheden en ijver ook zijn
geneigd is te veel vertrouwen te hebben
in zijn ondergeschikten, waardoor hem
foulen ontgaan die zoowel aan zijn per
soneel als aan de buitenwacht bekend
zijn.
De Commissie heeft het ernstige ver
moeden dat er tusschen leveranciers en
sommig personeel een niét goed te keu
ren verslandhouding bestond.
Voorts constateert de commissie, dat
te Delft het bureau voor aanschaffing
van materieel geen commerciale onder
legde krachten telt; dat de voorraden
veel te groot zijn, en dat de kostprijzen
berekenning daar volstrekt onvoldoende
zijn, maar dat een calculatie-bureau wei
nig nut zal kunnen afwerpen bij de be
staande toestanden.
(Na deze weinig verkwikkelijke uiteen
zetting van ongewenschte toestanden
waarvan we hier nog slechts enkele
hoofdpunten hebben aangeroerd, be
spreekt de commissie de vraag of he
werk door de particuliere industrie kar
worden gedaan.
De verschillende bedrijven dezer in
richting behooreu h. i. zoo klein moge
lijk te worden gehouden.
De meening, welke van verschillende
zijden uit het bedrijf der Artillerie-In
richtingen naar voren is gebracht, dat de
particuliere industrie niet in staat zou
zijn aan de militaire eischen te voldoen,
acht de commissie niet juist en in ieder
geval niet gemotiveerd.
Tot haar verwondering vernam de
commissie bijv., dat de rijwiel-industrie,
welke hier te lande een jarenlange er
varing en een goeden roep "bezit, niet in
de behoeften van het leger zoude kun
nen voorzien. De commissie heeft de
gronden der aangevoerde bezwaren on
derzocht; het komt haar voor, dat deze
onjuist zijn.
Volgens de opvatting van de commis
sie zullen de Gonstructie-werkplaatsen
aanmerkelijk ingekrompen kunnen wor
den.
een nieuwe nederl. leenixg.
Naar het Vaderl. verneemt, is een
nieuwe Staatslccning van 300 millioeu
op komst. Omtrent het type der leening
werd nog niets bekend. Men acht het
hel in Bankkringen zeer waarschijnlijk,
dat voor een belangrijk deel mede
werking van het buitenland zal worden
gevraagd.
Blijkens de gisteren gepubliceerde op
gave der Rijksfinanciën bedroeg d.d. 11
Fcbr. j.l onze totale vlottende schuld
697.236.391 gulden.
Vermelding verdient, dat het voor
schol uit de schatkist aan de koloniën
thans 115 millioen gulden bedraagt.
In de correspondeerende week van het
vorige jaar bedroeg de iolale vlottende
Nederlandsche schuld nog 747 millioen
gulden en was het doorschot uit de schat-'
kist aan de koloniën 346 millioen gulden
groot.
Heden seint men ons echter uit Den
Haag;
Aan het Departement van Financiën
werd het bericht omtrent de uitgifte van
een nieuwe leening van 300 millioen
gulden onjuist genoemd Omtrent uit
geven eener nieuwe leening bestaan nog
geen plannen.
In N. Brabant zouden vier kantons
worden opgeheven; In Limburg twee; iu
N. Holland vier; in Utrecht drie; in Z.
Holland drie; in Gelderland zes; in
Overijssel drie; in Friesland drie;
Groningen drie; in Drente twee.
Totaal dus 35. De verbetering van de
verkeersmiddelen maakt de bezwaren le
gen de opheffing geringer De bezui
niging wordt, geschat op 225 h 250 dui
zend gulden per jaar, waarbij rekening
is gehouden met vermeerderd getuigen-
geld, en de mogelijkheid van benoeming
van een tweeden kantonrechter op som
mige plaatsen.
onderhandelingen met rusland
Hel Vaderl. zegt dal ons Departe
ment van Buitenlandsche Zaken levendi
ge onderhandelingen met Sovjet-Rusland
voert, en dat de komst van den heer
Hermer in ons land daarmee stellig ver
band houdt.
Iu bankierskringen verklaarde men
aan 't blad van 't slagen der onderhan
delingen de beste verwachtingen te heb
ben. Tevens wees men op het economi
sche voordeel, dat ons land op het
oogenbljk heeft in de omstandigheid, dat
groote Duitsche handelsbelangen zich
vestigden. Dat moest, meende men, in
vloed hebben op heropening van zoo
dringend noodig achterland.
Daarentegen meldt de Haagsche redac
teur van do Msb.:
In verband met de vele geruchten, wel
ke in de pers de rondte doen ,als zouden
onderhandelingen met de sovjetregeering
ter hervatting van de betrekkingen tus
schen Rusland cn Nederland gaande zijn.
kunnen wij uit de beste bron mededee-
len ,dat er zich ten dezen aanzien niets
anders heeft voorgedaan dan in een pers
communiqué bereids werd medegedeeld,
n.I. dat de heer H, Hermer, secretaris
van de vertegenwoordiging der sovjet
regeering te Londen ,op zijn doorreis van
Moskou naar Londen, een bezoek
bracht heeft aan het departement van
buitenlandsche zaken en daar de ziens
wijze zijner regeering heeft uiteengezet
nopens een hervatting der betrekkingen
tusschen Rusland en Nederland.
Berichten over voorbereidende stappen
,van de zijde van onze regeering tot het
aanknoopen van bedoelde relaties vol
gens welke o.ra. de personen, die voor
dat doel naar Rusland zouden vertrek
ken reeds zijn aangewezen missen
telken reëelen grondslag.
nieuwe rechterlijke indeeling.
Ingediend zijn wetsontwerpen tot
pie uwe vaststelling van het rechtsge
bied en de zetels van rechtbanken en
kantongerechten.
Daarin wordt voorgesteld verschillen
de kantongerechten te ontbinden. Voor
Zeeland zijn dat Tholen, dat bij
Bergen op Zoom komt; en Hulst dat
by Terneuzcn wordt gevoegd.
de vrijheidsbond.
Zooals reeds is gemeld, kan het
hoofdbestuur van den Vrijheidsbond zich
met de door een commissie voorgestelde
wijzigingen in het beginsel-program niet
vereenigen. Het hoofdbestuur schrijft
daaromtrent
„Hoewel het hoofdbestuur de pogin
gen der commissie om Ie trachten in
kortere bewoordingen weer te geven,
datgene, wat in het algemeen program
van den Vrijheidsbond staat, waardeert,
zoo was het toch unaniem van mee
ning, dat het ongewenscht is, de be
doelde wijzigingen aan te brengen, daar
de verkorting veelal niet tot verduide
lijking heeft geleid, terwijl de tegenstan
ders zeker niet zullen nalaten eenprin-
cipieele bedoeling achter deze wijzi
gingen te zoeken, welke bij de com
missie geenszins heeft voorgezeten. Als
voorbeeld wordt gewezen op de wijziging
in art. 2 (behoud van het grondwettelijk
koningschap), dat in het oude program
opzettelijk was gelimiteerd.
Voorts op art. 6 (erkenning van de
waarde van het geestelijk leven ook in
zijn godsdienstige, wijsgeerige en zede
lijke uiting), dat weliswaar anders is
geredigeerd, doch waarvan de inhoud
niet afwijkt van het slot van art. 4 oud.
.Bestrijding van ambtenarij", verzet te
gen het stelsel van overheidsbijslag",
„behoud van een krachtigen midden
stand", „ontwikkeling van den land
bouw" is o. a. weggelaten. Hadden deze
punten niet in het oorspronkelijk pro
gram geslaan, legen weglating van som
mige ware wellicht geen bezwaar ge
weest, doch thans zou de voorgestelde
wijziging als principieele frontverande
ring tegen ons worden uitgespeeld."
Uit Stad en ?rovir?cis.
Uit Middelburg.
De afdcbling Walcheren der Vrij
zinnig Democratische Jongeren organisa
tie hield Dinsdagavond een propaganda-
vergadering in de bakkerskamer van het
Schuttershof alhier, waar de secretaris
van het hoofdbestuur, de heer L. G. van
Dam uit Haarlem eerst wees op de ze
kere minderwaardige beleekenis, die
sommigen aan politiek hechten Spr. vindt
dat een intellectueel, die zich afzijdig
houdt van de politiek te vergelijken is
met iemand, die werkt op het dek van
een schip, terwijl de gezagvoerder wel
licht op de klippen aanstuurt. Wat kan
er van het streven als b.v. het anti-alco-
holisme worden, met een slappe drank-
wel; wat van armenzorg, zonder een goe
de armenwet. Goede sociale wetten zijn
de voorwaarden waarvan de doeltref
fendheid van alle werken en streven af
hankelijk is Spr. acht dan ook hen 't meest
verantwoordelijk, die. wel het kiesrecht
hebbend, zich toch afzijdig van alle po
litiek houden.
Of is misschien de partijpolitiek de
aanleiding voor zooveel minachting1'
Toch zijn wij beter in dat opzicht dan an
dere landen, dan Amerika b.v. maar toch
ook weer niet zoo goed als Engeland,
waarin bij de laatste verkiezingen elke
partij zijn vast standpunt vóór of tegen
protectie, vrijhandel en heffing ineens
had, terwijl hier maar al te vaak punten
op de partijprogramma s voorkomen, al
leen om zooieel mogelijk stemmen op de
partij te krijgen. Spr. acht echter thans
de scherpe scheiding tusschen de rechter
en linkerzijde voorbijde rechterzijde
is 't onderling dikwijls niet eens, wan
neer er religieuse elementen bij de ont
werpen komen. Bovendien is de bewering
onjuist, dat de partijleiding alles te zeg
gen heeft, en met de kiezers kan doen
wat ze wil.
Na de pauze zet spr. nader het doel
uileen der V. D. Jongeren organisatie.
Zij is alleen studievereeniging voor hen.
die in zich de vrijzinnige beginselen voe
len, en staat op zich zelf los van elke
politieke partij, ook van den V. D. Bond.
Met dezen laatsten heeft ze slechts
contact doordat zc, uitgaand van vrijzin
nig standpunt, dan ook financieelen en
moreelen steun van dien bond vraagt. En
toorts is er een persoonlijke band, door
dat een lid van het hoofdbestuur van
den V. D, bond adviseerende stem heeft
in het hoofdbestuur der organisatie. Er
is dus wel eenheid van geestesinrichting
met den V. D. Bond.
Spr. zet naar aanleiding daarvan het
hoofdbeginsel van dien bond uiteen. Wat
is democratie? De gelijkmaking van ont
wikkelingskansen, de gelegenheid te ge
ven aan ieder tot volle ontplooiing te
komen, le op staatkundig gebied, 2o. op
economisch gebied, 3e op hel gebied van
het geestelijk leven. Spr. vergeleek daar
bij de liberale en de socialistische idee.
Spr. eindigde met een krachtige oproep
aan allen, die 't met dit beginsel eens
zijn, zich aan te sluiten bij de organisatie
Na eenige gedachtenwisseling ging de
vergadering over in een huishoudelijke.
(Ing. Med.)
De Minister van Arbeid heeft goed
gevonden dat vroeger toegekende bijdra
gen voor woningbouw zullen worden uit
gekeerd aan de gemeenten;
Axel, ten behoeve van H. Duvm,
f 600;
O. en W. Souburg, ten behoeve
van P. Verheul, f1200;
S c h o o n d ij k e, ten behoeve van J.
J. van Male en P. A. de Ligny, f600;
Uit V1 i a i n g s.
De commissie voor de stichting van
een muziektent in het Bellamypark le
V1 i s s i n g e n heeft gisteren aan het ge
meentebestuur de f1200 overhandigd als
bijdrage iu de oprichting van deze tent
Het gemeentebestuur kan nu met den;
bouw beginnen.
Uit Walokeren.
Dinsdag hield de burgerwacht te
Vrouwepolder haar jaarvergade
ring. D^t zij in groei en bloei toeneemt
blijkt uit het verslag van den secretaris
De oefeningen werden heel goed bo
zocht, de schietoefeningen in het bijzon
der. In de maand September werd een
schietoefeningsproef afgenomen door ka
pitein Dhont uit Ginneken, waarbij slaag
den in
Klasse A; de heeren St. de Roo, L
Schoe, P. Sclioe en Jac. Duvekot;
Klasse B T. Kerkhove en O. Vermeu
len;
Klasse 0: K. Osté, M. Louwerse en G.
Vlieger;
Voor koningsschutter 2e klas. H. Pol
derman, St. de Roo en L. Schoe;
Tot schutterskoning der vereeniging
Vrouwepolder de heer L. Schoe.
Door vrijwillige bijdragen en door do
subsidie van het gemeentebestuur, is de
fiuanciëele toestand der vereeniging goed
(batig saldo f 8.92).
Maandagavond werd te N. e n S t
Joosland een feestelijke jaarvergade
ring gehouden van de Herv. Jongel. Ver
„Luctor et Emergo" en de Kuapenver
„Bidt en Werkt"; het catechisatielokaal
was flink bezet met genoodigden. Ds.
van Garderen sprak de aanwezigen toe
en zette het doel en werken der beide
vereenigingen nader uiteen.
Vervolgens ging men over tot afwer
king van het niet minder dan 14 punten
bevattende programma.
Blijkens het jaarverslag telt de Jongel
Vereeniging 8 leden (aanvankelijk 14). De
penningmeester liet op zijn cijferverslag
ook nog een beschouwing in dichtmaqt
volgen, die zeer in den smaak viel.
Daarna werden verschillende voorle
zingen gedaan, liederen ten gchoore ge
bracht, samenspraken gehouden die veel
lachlust opwekten, evenals eenige vrijq
voordrachten.
Ds. van Garderen sprak een slot
woord, waarna de heer A. van Houte na
mens alle aanwezigen dank zei voor het
gebodene.
Uit Z u id-Bevelaid.
In de Maandagavond te 's-Gra
venpolder gehouden vergadering van
het Groene Kruis herinnerde de voorzit
ter Ds. D. Gerretsen, eraan, dat de af-
deeling thans 15 jaar bestaat. Het aan
tal leden, bij de oprichting 77, klom tot
150. Daar de gemeente het zickenlokaal
waar het materiaal van het Groene Kruis
wórdt opgeborgen, niet meer huurt, zal
naar een andere bergplaats moeten wor
den omgezien. Dit wordt overgelaten aan
het bestuur, dat ook gemachtigd wordt
een hulp ligtenl aan te schaffen.
De begrooting over 1924 wordt vast
gesteld tot een bedrag aan ontvangsten
en uitgaven van f 285.68, met een post
voor onvoorzien van f 73.84 Tot be
stuurslid wordt Ds. D. Gerretsen her
kozen.
Uit Schouwen «n Duivaland.
De muziekvereeniging „Nu met Ho
pe" te Bruinisse heeft ter gelegen
heid van haar 25-jarig bestaan een mu
ziekconcours uitgeschreven, te houden op
den 2den Pinksterdag a.s. Op uitnoodi-
ging van het bestuur dier vereeniging wa
ren Donderdagavond een 20-lal ingezete
nen in het lokaal vergaderd, met het doel
een uitvoerend comité te vormen. Alle
aanwezigen waren bereid daarin zitting
te nemen.
De heeren F. M. van Vessem, P. Kre-
pel en J. C. Verhage werden als be
stuursleden gekozen.
Uit Tholek.
Te O u d-V ossemeer trad Woens
dagavond voor de kiesvereeniging „Een
dracht en Vryheid" op de heer Mr, Boon,
lid van de 2de Kamer, te 's Gravenhage,
op met een zeer uitvoerige rede over den
politieken toestand. De vlootwet en de ge
volgen van de afstemming daarvan; wat
wij van de regeering thans kunnen ver
wachten- de Staatsloterij, lijkverbran
ding, vaccinewet, benoemingen in den
lande, passeerden in een schitterende re
de, terwyl de taak van de vrijzinnigen
in den komenden lyd op zeer duidelijke
wijze werd geschetst, o.m. wat de bezui
niging betreft. Ook de verschillende par
tijen werden behandeld Gedurende 2tyjj
uur werd de grootste aandacht door de
aanwezigen naar den begaafden spreker
geluisterd.
Uit Zeeuwseh-Vlaander#» O. D.
- De redacteur te Brussel van de
„Maasb." meldt dd. 13 dezer-
Vandaag heeft het parket van Antwer
pen zich naar Clinge begeven om aan
de grens met het parket van Middelburg
de te Antwerpen in verband met de te
St. Jansleen gepleegde diefstallen
aangehouden personen 1e. confronleereu
mei die, welke voor dezelfde feiten in
Zeeland werden gearresteerd.
Uit Zee uw sc h-Y laan der en W. D.
In de Maandag gehouden verga
dering van het muziekgezelschap te
Schoon d ij k e bleek 'n voordcelig sal
do over 't afgeloopen jaar, als gevolg van
een gehouden inteekening voor instru
menten. De aftredende bestuursleden J.
A. Bosdijk en J. Caslcleijn werden her
kozen.
Een door liet bestuur voorgestelde
reglementswijziging werd aangenomen,
waardoor het aantal werkende leden in
bestuur vermeerderde.
In de vacature M. A. Bleiker werd
gekozen W. P de Zwart.
De afgetreden directeur Iz. Dubois,
die van af de oprichting van tiet gezel
schap in 1891 die betrekking bekleedde,
en die bij zijn aftreden door liet bestuur
en werkende leden een foto in gouden
lijst werd aangeboden, werd als eerelid
benoemd. Aan burgemeester Bleiker, die
na 21 jaar bestuurslid te zijn geweest
r een herbenoeming bedankte werd
hel ecrevoorzilterschap aangeboden, het
welk onder dank werd aanvaard
Aangezien aanschaffen instrumenten
