No. 33
Vrijdag 8 Februari 1924
167" Jaargang
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
dat ook nog in dezen tijd de voor- aangenomen, aandringende op het vast-
bereidingen, die aan den bouw van een;houden aan de waarborgen door de re-
K AMEROVERZICHT.
Tweede Kamer.
Zitting van Donderdag.
Vandaag geen openbare zitting, want
er worden verschillende wetsontwerpen
in de afdeelingen onderzocht.
Dinsdag begint dan het groole tour-
nooi van de algeineene begrootingsbe-
schouwingen, want gisteren is de Kamer
gereed gekomen met de behandeling der
Indische begrooting.
Het voornaamste onderwerp, dat daar
bij besproken werd was de hulp aan de
gepensionneerde oud-militairen. Maar
eigenlijk was het vele gepraat daarover
het openduwen van een open deur. Im
mers ook de regeering erkent de nood
zakelijkheid daarvan, en beeft zelfs een
post van f 100.000 uitgetrokken „voor
steun aan gegageerde en gepensionneer
de Indische militairen beneden den rang
van officieren, die buiten hun schuld in
moeilijkheden zijn gekomen".
Van soc. dem. zijde werd er echter
geducht van leer getrokken vooral door
den heer D u ij s. Zijn kalmere partijge
noot J. ter Laan kwam echter toch
nog met een motie vragend een herzie
ning van de verhouding der pensioenen
voor en na '20.
De Minister kon echter zeer te
recht verwijzen naar hetgeen thans reeds
reeds in dat opzicht in onderzoek is. De
motie zou dat werk slechts kunnen be
lemmeren, en hij, de minister, wilde er
juist allen spoed bijzetten.
De motie werd dan ook verworepn met
55 tegen 22 stemmen.
BiNMENLAMO.
DE VLOOTPLANNEN-
In de Mem. v. Antw. op de Marine-
begrooling wordt aan de 15 Jan. door
den Minister-president afgelegde verkla
ring inzake de Vlootwet toegevoegd: da
de verzorging onzer maritieme verdedi
ging nadere voorziening eischt, en da
zoodanige voorziening zonder wettelijke
regeling niet mogelijk geacht wordt met
het oog op de continuïteit in het ma
rinebeleid, de opleiding van het perso
ueel eu de kostenverdeeling tusschen Ne
land en Indië.
De regeering is derhalve voornemens
spoedig een nieuw ontwerp-vloolwet in
te dienen.
Aangezien het treffen van maatregelen
ter genezing van het ziekteproces, dat
's lands financiën doormaken, door den
loop der omstandigheden van zelf den
voorrang heeft verkregen, laat het zich
aanzien, dat dit ontwerp-vloolwet in dit
zittingsjaar niet meer in openbare be
handeling zal komen.
Waar de regeering het niet verant
woord acht den achterstand, die thans
in_ den aanbouw van voor de vloot on
misbaar geacht materieel is ontstaan, nog
meer te vergrooten, worden in een bij
gevoegde nota van wijzigingen voorstel
len gedaan om daarin eenigermate te
voorzien.
Deze voorstellen gaan uit van een sa
menstelling der vloot, zooals deze in
hoofdzaak in het verworpen ontwerp-
vloolwet was belichaamd en omvatten:
a. het in aanbouw brengen van 2 flot
tieljevaartuigen en 2 torpedo-
booljagers van de in het ontwerp-
vloolwet 1924 bedoelde typen voor do
vloot in Indië;
b. de aanschaffing van zes verken
ningsvliegtuigen, ter gezamenlijke
waarde van f 550.000, voor den verken-
ningsdienst in Nederland, ter vervanging
van door ouderdom minder gevechts
waardig geworden luchlvaartmaterieel.
Voor die flottieljevaartuigen en torpe
dobooljagers wordt 1.5 millioen op deze
begrooting gebracht.
De totale kosten van aanschaffing, ge
heel gereed voor den dienst, worden voor
een flotlieljevaartuig geraamd op f 3 mil
lioen en voor een torpedobootjager op
f 4,750.000. Eerstgenoemd type van schip
zal worden gebouwd volgens een ont
werp gemaakt aan het departement van
marine; voor de torpedobooljagcrs, om
trent welker constructie hier te lande nog
geen ervaring is opgedaan, zullen plan
nen van bekende builenlandsche bouw
meesters worden gevraagd
liet ligt echter in de bedoeling, dat
de bouw van de - vier aangevraagde
schepen ook voor zoover zulks voor
de qnderdeelen mogelijk is hier te
lande zal plaats hebben, hetgeen een
belangrijke opdracht voor onze kwijnende
de scheepsbouw- en machine-industrie
zal beleekenen.
Teuslolle wordt nog aangevraagd een
bedrag van f1000, als begintermijn voor
den bouw van een onderzeeboot
mijncnlegger voor de vloot in Indië,
zulks omdat de ervaring heeft geleerd,
eersteling van zulk een bijzonder soort
vaartuig zijn verbonden, een vaartuig,
waaraan bovendien verschillende voor 't
gebruik in de tropen onmisbare eischen
moeten worden gesteld, zeer veel lijd
vorderen.
Daarenboven zal ook voor dit vaartuig
waarvan de kosten van aanbouw geraamd
worden op f 5.500.000 met een buitenland
sche firma gecontracteerd moeten wor
den met dien verstande, dat de bouw
zelf hier Ie lande zal moeten geschieden.
Van het aangevraagde bedrag zal even
eens de helft uit de Indische middelen
aan die in Nederland worden terugge
geven.
Ten opzichte der bezuiniging
wordt meegedeeld, dat de regeering al
les doen zal oirt een spoedige invoering
van het beginsel, dat elk deel der vloot
haar eigen personeel krijgt, zooveel mo
gelijk te bewerkstelligen. Het ligt in de
bedoeling der regeering daartoe een in
terdepartementale commissi^
te benoemen, ten einde de regeering voor
te lichten op welke wijze de splitsing in
twee marinepersoneelsorganisaties zoo
spoedig mogelijk tot uitvoering zou kun
nen worden gebracht.
In afwachting van een en ander is
de minister echter bereids met zijn ambt-'
genoot van koloniën in overleg getreden
over een dadelijke wijziging in de recru-
teering en opleiding van in Indië be-
noodigde categorieën van personeel, die
geen bepaalde marine-opleiding in Ne
derland noodig hebben, waardoor een
niet-onaanzienlijke bezuiniging kan wor
den verkregen.
In verband hiermede zal het gebruik
in Indië van dienstplichtig, reserve- en
inlandsch personeel ten krachtigste wor
den bevorderd.
Verder zij aan de Memorie nog het
volgende ontleend:
Naast en boven de locale staven in
de commandementen der marine kan een
algemeene staf aan het departement niet,
worden ontbeerd.
Een commissie van onderzoek naar
beperking bij de bezetting van het perso
neel is van den Minister niet te verwach
ten.
Het besef van de asolute noodzaak tot
bezuiniging heeft geleid tot inkrimping
van het marinestation te Vlissingen en
opheffing in vredestijd van het comman-
dement der marine te Middelburg, w. o.
ook Vlissingen ressorteert.
De minister verklaart ,dat met de de-
fensiebelangen van de in den laatslen
oorlog uit een strategisch oogpunt zeer
belangrijk gebleken Zeeuwsche slroomen
voldoende rekening is gehouden.
Ook met het oog op de defensiebelan-
gen komt het den Minister voorshands
niet doelmatig voor, van die werf te
Hellevoelsluis geheel afstand-te doen.
geering gegeven inzake de bezoldiging
van het Rijkspersoneel.
Op verzoek van de ouders is te
Vlissingen aangehouden een 17-jarig
meisje uit Bergen op Zoom, dat de
ouderlijke woning was ontloopen. Zij is
ouder hel ouderlijk gezag teruggebracht.
Uit Walcheren.
Op de 26, 27 en 28 Jan. j.l. ge
houden pluimvee en konijnententoonstel-
in de zalen van hel Hotel Smid te
Winschoten behaalde de inzending post
duiven van .den heer Jobse te Souburg
18 eerste, 7 tweede, en. 5 derde prijzen.
RIJKSINKOOPBUREAU.
Omtrent de werking van dit bureau
wordt door den Minister van Fin. in zijn
M. v. A. inzake de begrooting medege
deeld dat de verkregen resultaten tot
dusver alleszins beantwoorden aan de
verwachtingen, welke daarvan werden
gekoesterd.
GEEN KOEKVERLOTINGEN MEER OP
DE KERMISSEN.
De Minister van Justitie heeft in een
schrijven aan de besturen der gemeenten
te kennen gegeven, dat volgens zijn
oordeel een door een gemeentebestuur
voor een koekverloling op de kermis ge
geven vergunning geacht üioet worden
in strijd met de Loterijwet te zijn ver
leend.
DE WELDADIGHF.IDSPOSTZEGE1 S.
Het batig saldo van den verkoop der
weldadig'heidszegels (z g. Kerstzegels), die
tusschen 15 Dec. en 15 Januari j.l. op de
postkantoren verkrijgbaar waren, zal pl.
m. f 18.000 bedragen.
Uit Stad en ProvisiGie.
De commissaris der Koningin in
Zeeland maakt bekend, dat in het jaar
1921 lo. de jacht op houtsnfppen en
op waterwild met ingang van 1 Maart
en die op watersnippen met ingang van
1 April zal gesloten zijn;
2o hel weispcl van kwarlelen alleen
van 1 Mei lot en met 1-1 Juli zal geoor
loofd wezen;
3o. de kooieenden door den kooiman
moeten worden opgesloten of gehokt
1 April tot en met 30 April en van 16
Juni tot en met 31 Augustus.
Uit Z u i d-B v 1 a d.
Donderdagavond werd de Raad der
gemeente Kloetinge door den voor
zitter geopend met een gelukwensch voor
1924.
Ingekomen was een schrijven van den
Minister van Waterstaat, waarin wordt
medegedeeld dat het onderhoud van den
Rijksweg, in verband met den nieuwen
weg op denzelfden voet zal blijven voort
gaan met het oog op het verkeer. Van
Gcd. Staten was bericht ontvangen dat
de begrooting nog niet goedgekeurd is.
Dat de jaarwedden der Wethouders op
f 100 wordt teruggebracht en dat ven
den burgemeester op f 1530 wordt ge
steld.
Ged. Staten maken voorts bezwaar
tegen de opheffing van het vervolgon
derwijs, en bevelen een der cursussen te
formeeren voor onderwijs na den leer
plichtigen leeftijd het siubsidieeren van
zoodanige, door particulieren opgerichte
cursussen.
De Raad besluit wanneer zoodanige
cursus zal opgericht worden deze dan te
subsidieeren.
Uit het verslag van de commissie tot
wering van schoolverzuim, blijkt dat er
over schoolverzuim niet te klagen in.
Vervolgens wordt besloten aan K.
Meulpolder de gemeenteherberg weder
voor één jaar tc verhuren en wel onder
dezelfde voorwaarden en denzelfden
huurprijs.
Mej. J. J. Talsma, onderwijzeres, ver
zoekt eervol ontslag tegen 1 April, zoo
mogelijk legen 1 Maart. Besloten wordt
legen 1 Maart eervol ontslag te ver-
leenen.
Voor de benoeming onderwijzeres uit
het drietal mej. Passenier, 2 Mej. Bak
en 3 mej. Wielandt gaat de raad in ge
heime zitting over. Daarna wordt mej.
J. J. Bak thans onderwijzeres te Sluis
kil met meerderheid van stemmen als
zoodanig benoemd.
Het dag. bestuur der Z. L. M. verzoekt
subsidie voor een op te richten cursus
in landbouwhuiskoudkunde, en beschik
baar te stellen een verwarmd, verlicht
cn sclioongehouden lokaal. Aanvankelijk
waren voor deze cursus 11 deelnemsters,
2 hebben zich teruggetrokken en met 9
leerlingen kan niet begonnen worden
daar het beperkte aantal 10.wezen moet.
Besloten wordt zoo die cursus doorgaat
subsidie te verleenen.
Besloten wordt toe te treden als lid
tot de ver van Ned. gemeenteu ,en lot
de Kon. Ned. Brandweervereeniging.
In verband mei eene ingekomen
vrage stellen B. en W. voor de rooilijn
voor aan den nieuwen Rijksweg te bou
wen perceelen te bepalen op een afstand
van 18 «Meter uit de as van dezen weg.
Na eenige discussie hierover en eenige
besprekingen over hel rioleeren, stelt de
oorziller voor de zaak uit te stellen
en eerst grondig te onderzoeken en het
advies van den gemeente-bouwmeester
in te winnen hieromtrent, welk voorstel
wordt aangenomen. De heer Lenshoek
merkt op dat zoo men niet voorzichtig
daarmede is men in moeilijkheden kan
komen.
De voorzitter deelt mede dat het huur
contract van het hoofd der school is ge
presenteerd en nog niet geteekend. Hij
vraagt daarover de meening van den
raad.
De heer Straub stelt voor dal de heer
Houtekamer binnen veertien dagen moet
teekenen, zoo niet, dal dc huur dan met
1 Mei zal eindigen, welk voorstel wordt
aangenomen.
Bij dc rondvraag wijst de heer Lens
hoek op het verdwijnen van de boomen
aan dc z.g. weidjes. Hij keurt dit ten eer
ste af omdat de boomen nog niet rijp
zijn en ten tweede omdat hiermede een
stukje natuurschoon, hetwelk altijd zeer
aantrekkelijk was, verloren gaat. Hij vindt
het ten zeerste jammer en wil een kap-
verbod zien te krijgen, waarop de voor
zitter zegt dal dit bezwaarlijk zal gaan,
maar wil overigens het voorstel van den
heer Lenshoek om een schrijven naar
den Minister te richten wel steunen, ten
einde deze schending van het natuur
schoon te voorkomen,.
De heer Straub merkt op dat do toe
stand aan de sloot achter de Barak achter
het Armhuis niet erg rooskleurig is en
aan willen schenken, wat ter zijner tijd
zal geschieden.
Uit Thole®.
Te O ud-Vo ss emeer waren van
het Weezeuarmbestuur een 9-lal percee
len bouwgrond vrij gekomen, die wer
den verleend aan de meest daarvoor in
aanmerking komende gezinnen tegen een
vooraf bepaald bedrag Er hadden zich
niet minder dan 43 gegadigden aange
meld. Voor een tweetal weidjes, die bij
inschrijving werden verpacht, waren voor
het eerste 7 gegadigde kleine landbou
wers, die hadden ingeschreven van f 57
tot f 90.25 en voor het tweede 8, die
hadden aangegeven van f 55 tot f 83.
Het Weezenarmbesluur, dat pl m. 150
gemeten bouwland bezit, heeft het leeu
wendeel verhuurd tegen een zeer billijk
pachtbedrag, vooraf bepaald en alleen
gegeven aan de gezinnen met veel kin
deven.
Uit Zeeuwseh-Vlaanderen W. D.
Woensdagavond gaf het Oostburg-
sche meisjeskoor in het gebouw „Surna-
jo" te Breskens onder leiding van den
heer Cor Schijve een goed geslaagde
zanguitvoering. De zaal was goed bezet.
Er waren ongeveer 150 personen aan
wezig.
KERKNIEUWS.
Ds. A. Vrijland te Slochteren (Gr.)
hoopt Zondag den 16den Maart a s. af
scheid te nemen van de Ned Herv. Gem
te Slochteren en Zondag den 23 Maart
d.a.v. zijn intrede te doen bij de Ned.
Herv. Gemeente te Biervliet, na be
vestigd te zijn door ds. H. F. de Puij,
van Cadzand.
Onder vele blijken van belangstel
ling heeft de hofprediker Dr. Walter
heden zijn 50-jarig ambtsjubileum her
dacht. De Koningin, de Prins en Prin
ses Juliana kwamen hem persoonlijk ge-
lukwensclien.
Ned. Herv. Kerk.
Ds. J. L. Klomp te Schorè is beroepen
te ICapelle a. d. IJssel.
Geref. Kerk.
Beroepen te Bruinisse-Oosterland, C
A. Vreugdenhil, cand. te Rotterdam.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
(Ingez. Med.)
overgebracht Oostwaarts naar China en
naar 't Westen over Perzië en Arabië
naar Spanje, Portugal cn Italië. In laatst
genoemde landen werd het gebracht door
de Arabieren, die geestdriftige beoefe
naars waren en van wie men nog vele
problemen dateerende uit het bloei
tijdperk van 't Arabische „Shatrandsj"
bewaard zijn gebleven.
Omstreeks 1500 werden spelregels en
gangwijze van enkele figuren zoodanig
gewijzigd, dat men van 't oude en 't niou-
spel sprak, 't Laatste onderscheidde
zich in hoofdzaak door de dubbelschrede
der pionnen cn door de invoering van
looper en dame iuplaals van „alfü" en
„fers", die minder bewegingsvrijheid
hadden, in t midden der 16e eeuw werd
de rockode hieraan toegevoegd Door
deze veranderingen werd het spel aan
merkelijk rijker aan combinatie, wat tot
verdrijving van 't Arabische spel leidde.
Een en ander werd met behulp van
projecties en een demonstratie-bord toe
gelicht.
100-j arige herdenking van den
dichter ra r. Rh ij n vis Feit li.
Op den Ssten Februari 1824 kwam
r. Rhijnvis Feith te Zwolle te over
lijden De nazaten van den Ned. dich
ter van omstreeks 1800, meenendc de
zen herinneringsdag niet onopgemerkt te
mogen laten voorbijgaan, hadden zich
door enkele familieleden laten vertegen
woordigen, die elkaar heden te Zwolle
rendez-vous gaven. Gezamenlijk werd
een bezoek» gebracht aan de vrijwel in
denzelfden staat gebleven buitenplaats
van wijlen Rhijnvis Feith, „Boschwijk''
buiten Zwolle en vervolgens bezocht
men de vroegere stedelijke woning van
den dichter te Zwolle.
Een eenvoudige plechtigheid had daar
op plaats op de Zwolsclie begraafplaats,
waar zich de grafkelder bevindt, waarin
het stoffelijk overschot van den dichter
rust.
Bij het neerleggen van een fraaie
krans werden enkele herdeukiugswoor-
den gesproken door Jhr. J. Feith voor
en namens de familie.
De bekende schrijver L. Penning,
die reeds menig warm woord over Zuid-
Afrika heeft gesproken en geschreven,
is onlangs teruggekeerd van een stu
diereis naar Transvaal en houdt nu in
Nederland lezingen met lichtbeelden
de door hem daar opgedane er
varingen.
Dinsdag 26 Febr. zal hij ook optre
den te Middelburg in het Schutters
hof
De lachende guitaarspeler, van
Frans Hals is voor 50.000 p. st. door
een Londenschen kunsthandelaar ver
kocht aan den Amerikaan Thompson,
eigenaar van een groot aantal kruide
nierswinkels in Chicago, maar ook van
een rijke schilderijenverzameling.
Geslaagd aan de Tech. Hoogeschool
te Delft voor het cand. examen civiel
ingenieur, de heer C. de Wilde uil M i d-
delburg, geb. te Goes.
Geslaagd voor het machinisten-di
ploma A, de heer P. Krul, leerling van
do De Ruylerschool te Vlissingen.
De heer II. Hondelink heeft uit
hoofde van drukke bezigheden bedankt
voor het lidmaatschap van de commissie
ter verkrijging van een bewaarschool
te K r a b b e n d ij k e.
Benoemd lol hoofd der openbare
school le Dreischor de heer L. Hot-
man te Sliedrecht. (De Z.)
Door curatoren van den bijzonderen
leerstoel voor Fransche letterkunde aan
de Rijksuniversiteit te Utrecht, ingesteld
door de „Yereeniging ter bevordering van
de studie van het Fransch" daartoe
bevoegd verklaard bij K. B. van 21 Jan.
1924, Slbl. no. 5 is dr. P Valkhof!,
leeraar aan het gymnasium te Hilversum
en privaat-docent aan de Rijksuniversiteit
te Utrecht, aangewezen ter vervulling
van dien leerstoel.
RECHTZAKEN.
Uit Vlissingen.
In een te Vlissingen gehouden
ergadering van de Cambo, is een motie vraagt of B. en W. hunne aandacht daar
Zeeuwseh Genootschap der
Wetenschappen.
In de Woensdag gehouden vergadering
van het Zeeuwsch Genootschap der We
tenschappen waren ter tafel: een reken-
tafel en een bord ter herinnering aan
de afschaffing der slavernij, geschonken
door den heer J. Boelen alhier, benevens
een geschilderd portret van Marliiius
Holtzheij, Muntmeester van Zeeland,
overleden in 1764, welk portret is aan
gekocht van het gemeentemuseum t£
Utrecht.
De voorzitter deelde mede, dat naar
aanleiding van de onlangs gehouden
voordracht van den heer Van der Ven
de heer dr. W. S. Unger het denkbeeld
heeft geopperd om een commissie in te
stellen voor het bestudeeren van dc
Zeeuwsche folklore, het verzamelen van
voorwerpen die uil het dagolijksch leven
verdwijnen enz. Hel bestuur heeft zich
hiermede gaarne véreenigd en het mocht
de hecrcn lï. J. G. Hartman, J N. Pat-
list, dr. W. S. Unger en A. van der Weijde
bereid vinden zitting te nemen in zulk
een commissie.
De heer W. de Graaf hield een lezing
over „De Geschiedenis van het schaak
spel". D P F. de L., zonder beroep^
Aan de band van naspeuringen door 122 j., thans gedetineerd in het Huis
schaakhistorici in de oude kroniek- van Bewaring alhier, heeft hooger be-
literatuur toonde spreker aan, dat hetroep aangeleekend van het vonnis der
schaakspel omstreeks de tweede helft rechtbank, waarbij hij wegens verschil
der 6de eeuw werd uitgevónden in Voor- lende kerkdief stallen werd veroordeeld
Indië. 't Spel droeg toen den naam van tot 3 jaar gev straf Ook de officier
caturanga (d. i. vierledig) spel naar devan justitie heeft hooger beroep aan-
daarbij in gebruik zijnde figuren t. w. geteekend.
olifanten, paarden, strijdwagens en voet
volk, die de -i samenstellende deelen vanDonderdagmorgen deed de llaar-
het Indische leger vormden. lemsche Rechtbank uitspraak in de zaak
Achtereenvolgens werd het schaakspel tegen den 28 jarigen metselaar C. S
Bij Kon. best, is aan mr B. II. Carp,
op zijn verzoek, met ingang van 15 Maart
a.s eervol ontslag verleend uit zijne be
trekking van griffier bij het kantonge
recht tc Ooslburg;
is aan mr. F. J. N. van Dam, op zijn
verzoek, met Ingang van 1 April as.,
eervol ontslag verleend uit zijn betrekking
van kantonrechter te Ooslburg, on
der dankbetuiging voor in rechterlijke
{jcl^ekkingen bewezen diensten.
