Donderdag 7 Februari 1924
BIHNEHLAND.
Uit Stad en Frsvfneiie.
No. 32
167' Jaargang
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamer.
Zitting van Dinsdag.
De heer Braai is boos, omdat de re
geering reeds den termijn van den zomer
tijd heeft afgekondigd, hoewel hij de af
schaffing heeft voorgesteld.
Dal de regeering daarmee slechts de
jaarlijksche taak vervult, die de wet op
den zomertijd haar oplegt, laat hem koud,
evenals de overweging dat wanneer vóór
80 Maart de Kamers mochten meegaan
met zijn voorstel lol intrekking der w e t,
natuurlijk ook dal afgekondigde besluit
vervalt. En dat morgen, Vrijdag, het af-
schaffingsvoorstel te samen met het bc-
perkingsvoorstel-Staalman reeds in de af-
deelingen wordt behandeld, telde bij den
Plattelander niet mee. Hij wilde door
obstructie de regeering treiteren.
Maar hij deed het te lomp om het
tegenover den handigen voorzitter lang
vol te houden. Zijn methode was om over
allerlei kleinigheden stemming te vragen.
De voorzitter was hem echter tel
kens voor. Na een repliek van den Mi
nister van Koloniën stelde hij voor de
beraadslaging te sluiten, en hamerde
ijlings een aantal artikelen af.
De heer B r a a t vraagt stemming.
De voorz.Waarover?
De heer Braat Over artikel 1.
De voorz. Te laat! Daar zijn wij
al een jaar voorbij.
De heer Braat: Dan over het artikel,
dat aan de orde is.
De voorz.. Ik stel voor en bloc te
stemmen over de artikelen 501 tot en
met
Mevr. de Vries—Bruins: Meneer
de voorzitter!
De voorz..- O, u wenscht te replicee-
ren?
Mevr. de Vrie s-Bruins; Ja me
neer de voorzitter!
De voorz.: Dan is het woord aan
mevr. De Vries—Bruins. Tot mijn spijt
gaat de stemming nu niet door.
Mevr. d e V r i.e s^r-B ruins vangt, haar
repliek man.
De heer Braat voegt den voorzitter
eenige onverstaanbare, doch blijkbaar
booze woorden toe.
De voorz. hamert.
De heer Braat Ja daar heb ik maling
aan.
De voorz.: Ik verzoek den heer Braat
niet voortdurend luid te spreken. Ik
wensch te luisteren naar hetgeen mevr.
de VriesBruins zegt en wil mjj daarbij
niet laten afleiden door den heer Braat.
Toen dat debatje was afgeloopen sloot
de voorzitter de algemeene beraadsla
ging.
Aan de orde is art. 501.
De voorzitter: Het woord is aan
den heer Braat.
De heer Braat: U hebt mij te kennen
gegeven, dat ik niet zou mogen spreken
over elk artikel. Waarop is dit gegrond?
De voorz.: U hebt het woord over
artikel 501. Met verdere praatjes heb ik
niet te maken.
De heer Braat: Ik kan dus over elk
artikel spreken. Ik schreeuw mij nu
reeds schor om u te zeggen, dat ik
van het woord afzie. Ergo deel ik u
mede, dal ik thans van het woord afzie.
Artikel 501 wordt hierop met 67 stem
men aangenomen.
De voorz.. Het is mij niet duidelijk
waarom men stemming vraagt over een
voorstel, terwijl niemand zich daartegen
Verklaart. Ik stel thans voor de artikelen
502 tot 586 en bloc zonder hoofdelijke
stemming aan te nemen.
De heer Braat vraagt stemming over
dit voorstel.
Het voorstel van den voorzitter wordt
aangenomen met 62 tegen 2 stemmen,
Tegen de heeren Braat en De Boer.
Bij art. 586 vraagt mevr. De Vrie s
Bruins het woord.
De heer Braat maakt eenig rumoer,
(waartegen andere leden opkomen.
De heer Ketelaar (v.-d.)Ach laat
hem toch. Hij is nog te stom om obstruc
tie te voeren.
Het was ook niet meer noodig, want de
obstructie was afgeloopen. Er werd in
deze zitting niet meer van den heer
Braat vernonïen.
Bij de besprekingen over de artikels
der Indische begrooting roerde de heer
(Dresselhuijs het gebeurde bij de
levering van berggeschul voor het Indi
sche leger aan, in verband met de ge
ruchten dat het legerbestuur de fabrie
ken Bofors en Vickers stelselmatig be
voordeelde. Ernstige kritiek is uitgeoe
fend op het koopmansbeleid van het De
partement dat geen concurrentie toeliet.
En bovendien is er bedenkelijke argwaan
geuit over de onkrenkbaarheid van een
betrokken ambtenaar. Daarover stelde de
spr. eenige vragen.
De Minister betoogde dal er in
deze zaak geen reden is voor wan
trouwen. Dat er geen aanbod werd ge
vraagd van de Bethlehem Steel Qy„ lag
hieraan dat er geen aanbod was iuge-
komen ,en dal er toen in Amerika geen
berggeschul te verkrijgen was dat aan
de Indische eischen voldeed. De be
weringen in de pers over geknoei bij de
aanstelling van een nieuwen agent 'van
de Bofors (Krupp) werd door den Mi
nister tegengesproken.
De heer Dresselhuys bleef een
tekort aan koopmansschap bij het De
partement constateeren, maar erkende
dal er niet gebleken is 'dat er iets niet
in den haak is.
De Minister gaf nog te kennen dat
hij gaarne aim een commissie uil de
Kamer nadere inlichtingen Zou verschaf
fen voor een onderzoek. De heer Dres
selhuys ging hier niet verder op in,
maar vroeg aan den Minister zelf een
commissie te benoemen, waartoe de M i-
n i s t e r echter geen reden bleek te
hebben, omdat hij geen wantrouwen
heeft
Een tweede punt van beteelcenis be
trof de vraag van den heer v. d. ae r-
den naar de juistheid der berichten
de uitgifte in, concessie voor oen tijd
van 75 jaar aan een Duitsche maat
schappij van een oppervlakte gronds van
200.000 vierkante kilometer op Nieuw
Guinea. Deze maatschappij vraagt het
monopolie van haven-aanleg, cultures,
onlginning, enz., terwijl zij verderver
langt een eigen politie-korps en eigen
rechtspraak. Spr. vroeg wat hiervan aan
is en pf Adolf Friedrich von Mecklenburg
te dezer zake stappen heeft gedaan bij
den gouverneur-generaal en bij de mi
nisters van buitenlandsc-he zaken en ko
loniën.
De Minister zei hierop niet te kun
nen antwoorden, aangezien hem te dezer
zake nog geen inlichtingen van den gou
verneur-generaal uit Indië hebben be
reikt. Wel weet hij dat besprekingleh
worden gevoerd. Aan den heer Von Meck
lenburg heeft spr. geen audiëntie ver
leend. Wel heeft 'deze aan spr. (een bezoek
gebracht in verband met deze aangelegen
heid, maar spr. heeft hem toen ook
niets anders kunnen zeggen.
De heer v, d Waerden diende toen
een motie in, uitsprekend dat de Kamei
eerst in de gelegenheid moet worden ge
steld over deze zaak te oordeelen.
Ook de heeren Marchanten Scha
per drongen er op aan dat de Minister
een verklaring In dien geest zou afleggen
en hoewel de heer Rutgers meende
dat Indië niet door de Tweede Kamer
genegeerd wordt, kwam de Minister
toch tot de verklaring "dat hij niet zou
meewerken „tot een overdracht van pu
bliek gezag" aan den concessionaris^ De
gevraagde toezegging kan hij niet geven
Hij is bereid alle inlichtingen te geven,
die de wet verlangt.
De heer M a r c h a n t merkt op, dat
publiek gezag niet kan worden overge
dragen, maar als zulk een uitgebreide
concessie aan de Duitschers wordt gege
ven, dan zal in werkelijkheid net beschik
kingsrecht uit onze handen worden ge
geven. Wanneer de minister kan verkla
ren dat dit niet het geval zal zijn, kan
men gerust zijn.
De i n i s t e r verklaart, dat feitelijk,
nóch wettelijk publiek gezag zal worden
overgedragen.
De heer v. d. Waerden verstaat
deze verklaring zoo, dat nóch direct,
nóch indirect gezag uit handen zal wor
den gegeven aan den concessionaris. On
der deze omstandigheden trekt spr. zijn
motie in.
Uit Middelburg.
Aan den heer Jan Morks, directeur
van het Middelburgsch Muziekkorps a 1 -
hier is door Z. M. den koning van Bel
gië de Medaille du Roi Albert toegekend.
Woensdagavond hielden de jeugd-
afdeelingen van de Christelijke Jongo-
lingsvereeniging Rom. 1:16a alhier
een geslaagden familie- en propagauda-
avond in de Bogardzaal Hel programma
dal voor hel grootste gedeelte bestond
uit voordrachten en samenspraken der
leden viel bij de aanwezigen zeer in den
smaak.
Ook de door joud-leden der Vereen,
uitgevoerde Gymnastische oefeningen en
-standen vonden veel bijval, alsook de
muziek-nummers die verschillende on-
derdeelen van bet programma afwis
selden.
Mei het behandelen van een Bijbelscli
onderwerp door een der leiders werd
de avond besloten.
De heer Vincent Eras, directeur der
N.V. Lips Slotenfabrick te Dordrecht
hield gisterenavond in de geheel bezette
bovenzaal der sociëteit St. Joris alhier
een zeer interessante lezing over oude en
nieuwe sloten.
Aan de hand van een zeer uitgebreide
(collectie platen begon spr. met een
historisch overzicht, er op wijzend, dat
onbekend is, wanneer de sloten zijn ont
staan. Zij zijn echter reeds lang voor
Chr. bekend. Het oudste Slot is het
oude Egyptische; naar welk principe ook
de moderne sloten zijn gemaakt
Spr. gaf hiervan met talrijke voor
beelden de werking van een cylindcr-
sloten, van de insteek- en draaisleutels,
de lcruissloten, de oud HollandscUe
sloten en dan de klaviersloten thans
gemeen in gebruik. Wij hoorden daarbij
dat er sleutels zijn, die er zeer gecompli
ceerd uitzien en toch voor de veiligheid
niet veel beteekenen.
Tenslotte gaf spr. de werking van
sleutels voor Safe Deposits, waarbij de
sloten voor de directie de beambten -n
de huurders.
Zeer interessant was de werking va
het tijdslot, dat mefëhromometers werkt
waardoor tusschen een bepaalden lijdt
niemand in een kluis kan, en van buiten
openen volkomen onmogelijk is. De con
structie bleek toch betrekkelijk een
voudig. De nieuwste afsluitiug is de
zware ronde deur.
Na de pauze gaf spr. met een serie
lichtbeelden kijkjes in de Lips fabrieken
Vooraf vertoonde hij, met een onkel
woord van pieteit het portret van den
oprichter, de heer Lips, die in tS78 be
gonnen is in een klein zaakje. Daarna
volgde een overzicht van de uitbreiding
der fabriek, tot het geweldige bedrijf van
wat nu in Dordrecht staat. Van die om
vangrijkheid kregen wij door de plaatjes
eenigen indruk. Hierbij waren ook foto'
van groote leveranties van brandkasten
aan bankgebouwen.
Hoe gevaarlijk het wegwerpen van
sinaasappel- en bananenschillen is, on
dervond alhier Dinsdagavond een
dame, die over zulkeen schil uitgleed,
en zoo kwam te vallen, dat zij haar arm
brak.
DE SECRETARISSEN DER RADEN VAN
ARBEID-
Ingediend is een wetsontwerp tot af
schaffing van de functie van secretaris
van de Raden van Arbeid. De besparing
zal ongeveer f37.000 bedragen.
DE BEZUINIGINGSPLANNEN EN DE
AMBTENAREN-
Het Comité van Tien, optredende
namens 93000 leden Overheidspersoneel
verzond d.d. 4 Februari eeu adres aan
de Tweede Kamer der Statcn-Generaal,
waarin het verzoekt om het daarheen
te leiden, dat de Regeering, er toe kome,
de door haar beraamde maatregelen op
le schorlen tot dat door eenc herziening
van het Bezoldigingsbesluit voor Bur
gerlijke Rijksambtenaren is gebleken ör,
en zoo ja, in hoeverre, in gemeenschap
pelijk overleg tot een voor beide partijen
bevredigende oplossing kan worden ge
komen.
Uit Vlissingen.
Het Centraal stembureau voor
leden van den gemeenteraad le V1 i s-
sincn heeft in zijn heden gehouden zit
ting gekozen verklaard in de plaats van
den heer J. de Meij, die bedankt beert,
den heer J. A. Berger (S.D.A.P.)
Heden werd voor het eerst be
graven op het nieuwe kerkhof te V1 i s-
singn de Noorderbegraafplaats aan het
Koopmansvoetpad, en wel het lijk van
den 10 jarigen jongen die Maandag tegen
een wagen op liep en aan inwendige
bloeding overleed.
Bij Kon. besluit is, te rekenen van
1 Jan j.l., nader aangewezen als ambts
gebied voor den inspecteur van de volks
gezondheid, belast met het toezicht op
de naleving van de Vleesclikeuringswcl
dr. S. G. Zwart, de provinciën Zuid-
Holland en Zeeland.
(Ingez. Med.)
Uit Walcheren.
Woensdag vergaderde de gemeente
raad van Oostkapelle. Tegenwoordig
alle leden. De voorzitter opende de ver
gadering met de gebruikelijke toespraak
bij de eerste vergadering in het nieuwe
jaar, welke door weth. Poppe namens
den raad .werd beantwoord
B. en W. stellen voor vervolgonderwijs
te geven wanneer het aantal leerlingen
10 bedraagt. Na uitvoerige bespreking
werd liet voorstel verworpen met 4 tegen
3 stemmen, die der beide weth en den
heer Maljaars. Een voorstel van den heer
Maas om <lat aantal op 7 tc bepalen,
werd aangenomen met dezelfde stemmen
verhouding.
Een adres van den Brandwecrbo(hid.
om als lid toe te treden, wordt op voor
stel van B. en W. voor kennisgeving
aangenomen. Van Ged. Stalen is bericht
Ingekomen dat het salaris van den bur
gemeester is gebracht van f2000 op f1700
en dat van de wethouders van f75 op f70.
Een verslag van de commissie van
schoolverzuim en een van den keurings
dienst voor waren, werden voor kennis
geving aangenomen, evenals hel bekende
adres der gemeente Werkendam.
^Cot lid der commissie van toezicht op
het lager onderwijs werd wegens het be
danken van den heer J. Kooman benoemd
de heer 0. Brand piet 6 stemmen tegen
1 stem op den heer I. Breel. De aanbe
veling bestond uil de heeren O. Brand
en J. Koene Op een adres van den bond
van Ned. gemeenten tot toetreding, werd
op voorstel van B. en W. (nadat deze ver
klaard hadden van het ijut dezer ver-
eeniging overtuigd te zijn, doch de kos
ten van t oetreding f 25 jaarlijks te hoog
le vinden) besloten, vooralsnog tot toetre
ding niet over te gaan.
Te Domburg vergaderde ÏWocns
dagavond de anti-revolutionaire kiesver
eeniging „Nederland en Oranje". De af
tredende bestuursleden, de heeren L. J
van Voorthuijsen en A. Francke Lz., wer
den herkozen, en in de vacature S Lou-
wersc, die bedankt had, werd gekozen
de heer J. Bimmel.
Van de N.V. „Dagblad en Drukkerij de
Standaard" was een verzoek ingekomen
tot aanschaffing van hel vlugschrift „Anti
revolutionaire Nukkeu" en „Roodc Too-
verkunstjes", door J. Hollander, Ier ver
spreiding Met het oog op den toestand
der kas werd met algemeene stemmen
besloten daarop niet in te gaan.
Daarna werd van gedachten gewisseld
over de beste wijze om nog meer leden
te winnen.
Uit Z u i d-B e e 1 a d.
De minister van Arbeid heeft goed
gevonden dat een vroeger toegekende bij
drage voor woningbouw, zal worden uit
gekeerd aan de gemeente Hoedekens-
kerke ten behoeve van A. Caslel f300.
Onder leiding van de diacones Zs.
Lippitz is te Heiukenszand een cur
sus opgericht voor eerste hulp bij onge
lukken, door dames. De deelname was
zoo groot, dat eenige dames moesten
worden teleurgesteld voor dezen cursus,
waaraan er thans 18 deelnemen.
Uit T h o 1 e n.
Aan den jachtopziener D. van Driel
te O u d-V ossemeer is door den pach
ter Van het jachtveld in die heerlijkheid
tegen 1 Maart a.s. eervol ontslag ver
leend ,in verband mei de veranderingen
in het uitoefenen van dat recht in de
nieuwe wet vastgelegd.
Uit Zeeuweoh-Vlaandaren O. D.
Bij de rondvraag in de jongste
I raadsvergadering van Sas van Gent is
ook de werkloosheid ter sprake geko
men. Aan het verslag in de Z. Koerier
onlleenen we daarover het volgende
De heer Verschaffel wees erop dal er
volgens den voorzilter hier 2180 werk
lieden zijn in de fabrieken; zooveel
wonen J?r liier niet Er moet dus voor
alle ingezetenen werk kunnen zyn. Ech
ter dienl eens uitgemaakt te worden,
bij wie de schuld zit. Zit ze bij de werk
lieden of bij de directeuren? Laat dat
eens door een commissie uilmaken.
De heer van Hecke zegt dat hier veel
menschen zijn ,die zeker heel graag vast
werk zouden hebben. Zjjn er onwilligen,
dan is spr. er ook niet voor hen te
sleunen. Spoedig komen er bij de suiker
fabriek „Sas van Gent" weer op straat;
dacht men niet dat die liever aan bet
werk bleven?
De heer Verschaffel zou willen uitge
maakt zien, wie de schuld is dat er in
de fabrieken niet steeds ingezetenen ge
nomen worden; ër is veel voor, dat dit
eens in het openbaar gebeurt
De voorzitter zegt, dal hel niet altijd
aan de directeuren ligt; de vinger moet
maar eens op de wonde gelegd borden.
Er zijn onderbazen, die aan de Belgen
vragen wal ze geven om aan 't werk ge
zet tc wordeïi.
De heer Verschaffel zou er dan voor
zijn om die bazen bij de directeuren aan
de kaak le stellen; dat is geen manier;
dal welen de directeuren ook niet. Zoo'n
oplreden is gemeen Als '1 bij ons moest
gebeuren, al was men 20 jaar op de fa
briek, hij ging er direct uil. Zijn er zulke
toestanden, dal de werklieden door mid
del van hun boud de directies ermee in
kennis stellen. Zulke toestanden zijn mid-
deneeuwsch
De voorzitter zegt dat die ploegbazen
niet willen.
De lieer Verschaffel Ze moeten er
dan maar uit.
De heer Neeleson zegt, dat als hier
een blaam geworpen wordt op de werk
bazen, hij wil opmerken, dat als men de
werklieden bewijzen daarvoor vraagt, zij
die niet te geven welen Wc kennen die
praatjes wel. Men moet zooiets ook kun
nen bewijzen, doch als dat gevraagd
wordt, welen ze het niet
De voorzitter Vindt men goed de
directeuren tot een conferentie uil te
noodigen?
De heer Dierick Als er dan niet te
lang mee gedraald wordt.
De heer Marquinie acht dit onnoodig,
als de voorzilter de directeuren reeds
sprak Wat hel gezegde der werkbazen
betreft, spr. zegt dat zooiets wel ge
beurt. Echter zullen de directeuren be
wijzen vragen en zal men die kunnen
geven'' Ook de direclies hebben de on
derbazen niet steeds in de hand. Het is
dom van de werklieden iets le geven,
maar maak het eens uit. Misschien kan
die conferentie tot iets leiden Fr zijn
er echter die zeggen te willen werken,
doch na een paar dagen loopt de boel
al in den war.
Besloten wordt het zoo spoedig mo
gelijk tot een conferentie met dc direc
ties te leiden ,en daarna, zoo noodig,
spoedig weer een raadszitting.
Uit Zeeuwse h-V 1 a a n d e r e n W. D.
De raad der gemeente Oadzand
kwam Woensdagmiddag in vergadering
bijeen, waarin alle leden behalve de heer
I. de Bruijne van Melle. aanwezig waren.
