FCUIllETOÜ:
De onzichtbare hand
4)-
NIEUW!' ZOÖTEYlSCf
No. 19
Woensdag 23 Januari 1924
167° Jaargang
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamer.
Zitting van Dinsdag.
De interpellatie van mej. Westcr-
man inzake het vcrleenen van ontslag
aan gehuwde ambtenaressen is van veel
minder omvang geweest, dan men na
de voorafgaande actie zou hebben ver
wacht.
Ten eerste werd door den Voorzit
ter de kwestie van eventueel ontslag
aan huwende ambtenaressen uitge
schakeld. Voor een interpellatie daarover
was geen verlof toegestaan. Bovendien zei
later Minister Heemskerk, dat
hel ontwerp-Koninklijk besluit daarover,
waarvan mej. Westerman gerept had,
Slechts in haar verbeelding bestaat.
Wat het ontslag van de gehuwde amb
tenares, niet kostwinster, betreft, stelde
de Minister voorop dat dit voor „de
vrouwen" niet per se onaangenaam is.
Het is veeleer aangenaam voor de;
vrouwen, die gehuwd zijn met ambte
naren, welke dientengevolge niet be
hoeven te worden ontslagen. Die „stille
vrouwen", die geen openbare betrekking
bekleeden, zijn óók vrouwen! '"Gelach.)
Er is geen besluit in eigenlijken zin,
geen Koninklijk besluit en geen ministe-
rieele beschikking. Maar men is het eens
geworden over een zekere volgorde van
ontslag. F.erst worden ontslagen de 65-
jarigen die recht hebben op pensioen,
dan de op wachtgeld gestelden die dat
verzoeken, vervolgens de gehuwde amb
tenaressen niet-kostwinsters en daarna
zy die 30 jaren dienst hebben. Een en
ander geldt niet alleen voor de P. T. T.
maar voor alle ambtenaressen. De ge
huwde ambtenaressen, niet-kostwinsters,
worden alleen ontslagen voorzoover het
dienstbelang daarbij niet betrokken is.
De redenen voor dit ontslag zijn niet van
principieelen aard, maar men wil den
druk daar leggen, waar hij het minst
zwaar wordt gevoeld.
Daar het niet waarschijnlijk is dat
deze ontslagen gehuwde ambtenaressen
weer in den staatstdiensl terugkeeren, is
het rationeel dat zij in de catogorie
der wachtgeldregeling vallen.
Mini s t er v. S w a a y gaf nog eenige
toelichtingen tot zijn houding ten op
zichte van de ambtenaressen van de P. T.
en T. Daar zijn op 1 Jan. 150 160
schrijvers ontslagen, en is thans ontslag
aangezegd aan 200 gehuwde vrouwen en
400 mannen.
Mej. Westerman diende toen de
volgende motie in, die zooals men zien
zal slechts één onderdeel betreft
„De Kamer noodigl de regeering uit het
door den minister van justitie vooropge
stelde „benefiet van den twijfel" ten
aanzien van de gehuwde ambtenares-
kostwinster aldus toe te passen, dat de
gehuwde ambtenares, welke beweeVt
kostwinster te zijn niet door de admini
stratie zal worden ontslagen, voordat liet
advies van een onpartijdige commissie
is ingewonnen."
Mej. Groene weg vond dit blijkbaar
te slap, en diende een motie in uitspre
kend dat er geen reden is om af te
wijken van de lot nu toe geldende re-
ruim mogelijke opvatting van hel begrip
kostwinster een aandrang die ondcr-
teund werd door den heer Schaper.
Heden voortzetting.
Vooraf ging de afhandeling van een
lange reeks kleine wetsontwerpen en
van de wijziging der land- en tuinbouw-
ongevallenwet.
D-UITSCII KAPITAAL IN NEDERLAND.
In antwoord op vragen van hel Ka
merlid v. Ravesteijn heeft de Minister
Van financiën geantwoord -
De ondergeteekende beschikt niet over
gegevens omtrent de deposito's en an
dere opeischbare waarden in het bezit
van Duitsche particulieren en maat
schappijen, welke zich bij hier te lande
gevestigde bankinstellingen bevinden.
Zonder speciale wettelijke voorziening
zou hel trouwens niet mogelijk zijn, de
bedoelde gegevens te verzamelen. De on
dergeteekende vindt geen aanleiding de
indiening van een daartoe strekkende
wetsvoordracht te bevorderen.
Over liet bescheid op verzoeken welke
door "builenlandSche autoriteiten tol de
Nederlandsche regeering mochten wor
den gericht, zal eerst kunnen worden be
slist wanneer die verzoftken in concreten
vorm zouden zijn ingekomen.
Mevr. B a k k e r—N o r t betoogde dat
met het oog op de groote moeilijkheden
voor de gehuwde vrouw, eerst allerlei
personeel dat ongeschikt of jong is, moet
voorgaan vóór de gehuwde vrouw", voor
al wanneer deze tot geoefend personeel
behoort.
Mej. v. Dorp, die dezen maatregel ge
heel zag in het licht der buitengewone
omstandieheden meende, dat de vrouw
het algemeen niet zoo tegen dezen maat
regel is geporteerd als men het doet
voorkomen; en mej. K a t z vroeg een
Door DOUGLAS VALENTINE.
(Schrijver van De man met den
Klompvoet).
Geautoriseerde vertaling van W. E, P.
(Nadruk verboden).
Desmond Okewood vond, dat hij nooit
iets bekoorlijkers had gezien dan de ver
schijning van de danseres zooals zij daar
de kamer binnen kwam. Haar mantel
hing los om haar heen, haar ademhaling
was nog onrustig na de inspanning van
den dans. Een gitzwarte krul was onder
het luchtige zilveren hoofdsieraad uitge
sprongen en met de cene kleine
bruine hand, die van juweelen schitter
de, duwde zij den krul terecht, terwijl zij
de andere handoiitstak naar Strangwise.
„Tiens, mon cupitainel" zeide ze Des-
mond keek met aandacht naar haar,
bekoord door haar schoonheid, maar het
trof hem, dat haar stem iets onwilligs,
iets vijandigs had.
BI UN ÉNIAND
DE FORENS E NIH-LASTING.
„Het Volk" bracht dezer dagen het be
richt, dat de regeering een wetsvoorstel
zou indienen „tot afschaffing van de fo
rensenbelasting, met een terugbetaling
van 1921 af".
Deze mededeeling is geheel en al on
juist.
De regeering heeft een voorontwerp
van-wet gereed, waarbij de forensenbe
lasting niet wordt afgeschaft, maar Jos
gemaakt van de gemeentelijke inkom
stenbelasting en anders geregeld. Over
dit voor-ontwerp is, of wordt, de meening
gevraagd van Ged: Stalen der Provinciën,
besturen van gro.ote gemeenten en de
Kamers van Koophandel.
De „N. Arnh. Crt." meldt dat volgens
het ontwerp de forensenbelasting in den
vervolge niet meer door het Rijk, doch
door de gemeente zelve zal worden ge-
ind, terwijl o.a. het beginsel is aanvaard,
dat de forens in ue gemeente waar hij
geen arbeid verricht, forensenbelasting
zal betalen slechts voor dat deel van zijn
inkomen dat hy daar ter plaatse verdient.
Uit Statf e» promcii.
van den aanleg van een nieuwe perslei
ding heeft men toen de voorkeur gege
ven aan het aanleggen bij den watertoren
van een reservoir dat 2000 kub. meter in
houd zal krijgen. Wanneer dan de wa
terstand in den toren beneden zeker
peil daalt, wordt automatisch een elec-
trische pomp ingeschakeld, die het water
uit het reservoir in den toren pompt.
Thans is men bezig met het daarvoor
noodige grondwerk. Wanneer dit gereed
en men heeft door grondboringen,
de gesteldheid van den bodem vastge-
steld, dan zal, overeenkomstig het in
dertijd in den raad meegedeelde, de aan
leg van het reservoir en het verdere
werk worden aanbesteed
Uil Wal«h«rei.
Van af de Keersluis tot de Abeele
zijn de langs den Nieuwen Viissingschen
weg staande hoornen van witte kringen
voorzien, zulks om hel chauffeurs en rij
tuigbestuurders des avonds makkelijker
maken de boomen te zien.
Oil Buid-6 «TtUnl
In de Maandagavond te 's-G r a -
enpolder gehouden jaarvergadering
Volksweerbaarheid en Schietver.
Oranje Nassau bleek dat over "*23 de
ontvangsten van de eerste bedroegen
39.37i/2 en de uilgaven f1180. Van de
schietver. waren de ontvangsten f 175.95
en de uitgaven f 112.761/2.
Tot bestuursleden werden herkozen de
heeren A. Ivopmels, J. C. Kievit en L.
Eckhardrt.
Uit Middelburg
Nu zoovelen, die bij het passeeren
van den watertoren even blijven kijken
naar het grondwerk dat daar verricht
wordt, de vraag stellen, wat daar
eigenlijk gaat gebeuren, willen we dat
met een kort woord in herinnering
brengen.
In zijn vergadering van 6 Juni heeft
de gemeenteraad aan B. en W. een ere-
diet van f80.000 toegestaan voor het ver-
grooten van de watercapaciteit van den
watertoren door daarnaast aan te leggen
een laag-reservoir met automatische
pompinstallatie. Wanneer de inhoud van
den watertoren te snel opgebruikt wordt
voor den aanvoer uit de Oranjezon, bijv.
bij brand of bij extra-schuurneigingen,
zijn de persleidingen van het pompsta
tion naar de stad, wegens den minder
goeden toestand niet in staat een vol
doende hoeveelheid water naar de stad
te brengen. Bóven het kostbare middel
Toen hoorde hij weer de diepe slem
van Strangwise, die zei:
„Mareelle, ik heb een vriend meege
bracht, die heel verlangend is kennis met
je te maken. Majoor Desmond Okewood!
Wij zijn samen in Frankrijk in dienst ge
weest 1"
De danseres vestigde haar groote, don
kere oogen op Desmond, terwijl zij hem
haar hand toestak.
„Les amis de ines amis... niet waar'
riep zij uit en klapte in de handen als
een kind, „ik 'oud er van vrienden le
maken, Captaine, 'ier is een 'eel oud
vriend", zeide zij tot Slrangwi.se, toen
Mackwayte met Barbara de kamer bin
nen kwam. „Monsieur Arthur Mackwayte
en zijn dochter. Ik 'eb Monsieur Arthur
bijna mijn 'eele leven gekend. En, Made
moiselle, mag ik u voorstellen le capi-
taine Strangwise en zijn vriend... 'oe is de
naam ook weer? Ah ja, Majoor Oke
wood!"
Nur-el-Din liet zich neerzinken in een
bergère naast haar grooten spiegel.
„Het is 'ier veel te vol", riep zij uit.
„er is geen lucht! Lazarro Rarniro, en
jullie allemaal, naar builen, vrienden!"
Terwijl Madame's gevolg aftrok,
Slrangwisse
it Zeeuwseh-V'Jaantieren W. D.
In de Vrijdag gehouden raadsverga
dering van Biervliet werd besloten
het terrein beneden den Molenberg in te
richten voor speelplaats der kinderen.
Benoemd werd tot gemeentebode C. v.
Haneghem op een salaris van f 350; tot
lid der schattingscommissie A. Outrie
(vac.-Dobbelaere).
De heer Kostense werd benoemd tot
waarn. secretaris.
Na een 'zeer levenpige discussie werd
op voorstel van den heer Ceulenaere be
sloten de aanvraag yan f 1000 subsidie
(voor wijkverpleging uit te stellen.
Bij de rondvraag vroeg de heer De
Kok naar den toestand van de brand-
bluschmiddclen en naar het zandstrooien
bij gladheid. De burgemeester deelde
mee, dat de brandbluschmiddelen in or
de zijn; en dat bij gladheid voortaan
zand zal worden gestrooid door de ge
meentewerklieden.
Naar aanleiding van ons bericht over
de inbraak bij den heer Sutin te Aar-
en b u r g, deelt men ons nog mede,
dat eerst een poging tol inbraak was ge
daan bij den heer J. Moens (woning
naast den heer Sutin). Men had getracht
de ramen aan de achterzijde der wo-*
ning te forceeren, dat mislukte, daar
de ramen aan de binnenzijde dichtge
spijkerd waren. Daarna is men bij den
heer Sutin door een raam aan de ach
terzijde binnengekomen. In de voorkamer
heeft men een kastje opengebroken en
127.50 gestolen. In hel achterhuis heeft
later een briefje van f 10 terug
gevonden, waarschijnlijk verloren door
de(n) dief(ven). Aangehouden is een Bel
gische jongen (venter), maar na verhoor
wederom vrijgelaten
staliatic van de herkozen leden.
Vervolgens de lijst van ingekomen
stukken, welke het bureau alle voorstelt
voor kennisgeving aan le nemen, be
halve hel adres van de Kamer te Haar
lem inzake liet hooren van de Hamers
omtrent ontwerp-handelsvérdragen, ten
opzichte waarvan het bureau opmerkt,
dat door de Kamer reeds in dien geest
aan den minister is geschreven
Verder vermeldt de agenda dc ver
kiezing van een voorzitter der Kamer,
van voorzitters der afdeelingen groot be
drijf en klein bedrijf en van de leden der
vasie commissies.
De Warenwet
Naar aanleiding van het op nieuw
overgelegde adres van de Kamer van
Koophandel te Utrecht inzake eene wij
ziging in de Warenwet, merkt liet bu
reau hel volgende op
Hel bureau deelt geheel en al het ge
voelen van de Ulrechtsche Kamer dat de
voorgestelde wijziging niet aanbevelens
waardig is, aangezien de bedoelde ver
goeding in wezen niets anders is dan
eene toele bij overtreding en de vraag of
de wet is overtreden behoort tol de ken
nisneming van de rechterlijke macht.
Desalniettemin stelde hel bureau voor
het adres voor kennisgeving aan te
nemen aangezien het voldoende achtte,
dat door de Kamer te Utrecht op deze
aangelegenheid de aandacht is gevestigd.
Nu echter van uit de Kamer een stem
is opgegaan om dit adres niet eenvoudig
voor kennisgeving aan le nemen, bestaat
er bij bet bureau geen enkel bezwaar,
wanneer de Kamer dit wenschelijk acht,
alsnog een adhaesiebetuiging ter dezer
zake aan de Tweede Kamer le doen toe
komen.
Suppleloire
begrooling
Overeenkomstig een desbetreffend
schrijven van den Minister van Arbeid,
Handel en Nijverheid wordt een sup-
pleloire begrooting 1923 overgelegd,
waarop de overschreden posten worden
gemeld.
Van de ontvangsten werden verhoogd
de posten: rente stamkapitaal met f 2S5;
het goed slot rekening 1922 (raming
nihil) met f 4229.31; opbrengst verkoop
effecten met f 4985.
Van de uitgaven worden verhoogd de
volgende posten - bureaukosten (raming
f 200) met f 10.2514porti, telegram
men, verschotten enz. raming f 100) met
f 11,551/?; uitkeering oud-secretaris Ka
mer te Vlissingen (raming f 168) met
f 82 belegging eerste inschrijvings-
lcosten en batig slot 1922 en om
wisseling stukken raming f 300: met
f 9232 99; teruggave inschrijvingskosten
(raming nihil) f 80; terwijl de onvoor
ziene uilgaven worden verhoogd met
f 82.54.
STUKKEN VOOR DE KAMER VAN
KOOPHANDEL EN FABRIEKEN.
Vrijdagavond a s. heeft weder eene
vergadering plaats van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor de Zee
sche eilanden ten raadhuize te Middel
burg.
De agenda vermeld ten eerste de in-
,Ik hoor, dal je het Palaceum gaat
verlaten, Mareelle!"
Hij sprak zoo zacht dal Mackwayte
en Barbara, die met Desmond stonden le
praten, hem niet hoorden. Mareelle, die
haar zilveren hoofdtooi afnam, antwoord
de snel:
,Wie 'eefl dat verteld?"
,Dat doet er niet toe", antwoordde
Strangwise „Maar je hebt mij nooit
zegd, dat je van plan was weg te gaan.
Waarom deed je dat niet?"
Zijn stem was nu ernstig en hard, ge
heel verschillende, van den gewonen rus-
tigen, diepen klank. Maar hij glimlachte.
Mareelle wierp een blik over haar
schouder achter zich. Barbara, die de ka
mer eens rondkeek, ving de weerkaatsing
van hei gelaat der danseres op in een
van de spiegels aan den wand. Tot haar
groote verbazing zag zij een blik van
wanhoop, bijna van angst, in Nur-el-Din's
donkere oogen. In dien blik lag iels van
den doodsangst van een opgejaagd hert.
Barbara was er zoo door getroffen, dal
zij instinctmatig over haar schouder naar
de. deur keek in de mecning, dat de
danseres daar iets moest gezien hebben,
dat haar had doen schrikken. Maar de
deur was gesloten. Toen Barbara weer in
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
ZGMDÊR GRAAT.
LEIJMSE
GRAVENSTRAAT HOEK MARKT.
(Iwge« Med.;.
We vestigen de aandacht op de
mededeeling in een advertentie in dit
nummer, dat voor gewone plaatsbespre
king voor het Jubileumconcert van de
Instrumentale alhier gelegenheid zal
zijn Donderdagochtend 11 uur.
Het Monument van Van Dale.
Namens hel Van Date comité ontvin
gen wij de volgende nieedeelingen
Het comité werd verblijd met twee
vorstelijke giften, van Hare Majesteit
de Koningin en de Koningin-Moeder
Gelukkig beginnen de bijdragen van tal
van belangstellenden binnen te komen.
Er wordt gedacht f 9000 noodig te zijn
Thans zal een f 1000 zijn ontvangen
1 toegezegd. Zeeland moet vooraan
gaan, maar ook overig Nederland mag
voor dezen grooten Zeeuwsch-Vlaming
niet achter blijven. Ter zijner tijd zullen
alle giften worden verantwoord Warm
beveelt hel comité alle belangstellenden
in Nederlandsche taal en historie, der
halve in onze Nederlandsche zaak, aan,
om door een milde bijdrage van die be
langstelling te doen blijken, met opgave
van naam en adres.
In aansluiting aan bovenstaande me
dedeeling zij melding gemaakt van een
deze maand rondgezonden circulaire.
Daarin wordt eraan herinnerd hoe bij
de Z. VI. Studentenvereeniging de ge
dachte rijpte om de gedachtenis van
Johan Hendrik van Dale te huldigen bij
de 50-jarige herinnering aan zijn sterf-
.g (1-0 Mei 1872).
Melding wordt daarna gemaakt van de
breede schare van geleerden cn autori
teiten, van geschied- en letterkundigen,
die bereid waren zitting te nemen in een
eerecomité.
En daarna werden de volgende bijzon
derheden over Van Dalen meegedeeld.
Van Dale was een man van het on
derwijs. In 18-15 was hij ondermeester
te Sluis, waar hij in 1854 hoofdonder
wijzer werd, na in Hoofdplaat en Oost
burg eerst nog onderwijzer geweest te
zijn. In 1855 werd hij ook archivaris van
Sluis, de oude voorstad van het eens zoo
machtige Brugge, met een kostelijk rijk
archief, hetwelk hem een schatkamer
ontsloot voor zijn groote en diepgaande
taalkundige en historische studiën. Be
halve de verschillende rangen van het
onderwijzers-examen (er waren er 4)
haalde Van Dale Fransch, wiskunde, En-
gelsch, Duilsch, natuurkunde, Landbouw
kunde, terwijl hij ook nog het La
tijn, het Gothisch en het Middel-Ne-
derlandsch alles door eigen studie ge
leerd had. Voorwaar een merkwaardig
autodidact ,die toont tot welk kennen en
kunnen een ernslig willen het brengen
kan, een ernstig willen met de gave van
verstand en gemoed als Van Dale bezat.
Tal van geschriften verschenen van
zijn hand en maakten in Noord en Zuid,
bij geleerd en ongeleerd, dezen school
meester van Sluis in Vlaanderen bekend,
geëerd en geliefd
Vele artikelen van zijn hand vonden
een plaats in de Navorscher, de Taalgids,
de Taal- cn Letterbode, de Oude Tijd,
de Toekomst ,de Handelingen en Mede-
deelingen van de Maatschappij van Ned.
Letterkunde, waarvan hij, gelijk van vele
binnen- en buitenlandse!)e geleerde ge
nootschappen lid was. Behalve zijn
Nieuw Woordenboek der Nederlandsche
Taal, een werk hetwelk van ontzettend
veel studie, belezenheid en acribie ge
tuigt ,kent men zijn Ned Spraakkunst,
zijn Zinsonlleding; de stukken uit Cad-
zandia en de reeds genoemde bijdragen
zijn een parel aan de kroon der gedenk
dagen van het westelijk doel van
Zeeuwsch-Vlaanderen. Zeeland, leesboek
voor de volksschool; Tijdtafel van de ge
schiedenis der provincie Zeeland, inzon-
heid voor de gemeente Sluis van zoo
groot belang; Een blik op de vorming
van 'de stad Sluis en op den aanvang
harer vestingwerken.
Door dit werk toch, bewees hij zonne
klaar het recht van de gemeente Sluis op
•ele productieve 'gronden, waarover het
den spiegel keek, zag zij alleen de weer
kaatsing van Nur-el-Din's mooien hals
en schouders. De danseres sprak nu
weer op gedempten toon met Strangwise.
Maar Barbara dacht al gauw niet
meer aan dien blik van de danseres
den spiegel. Wanl zij was overgeluk
kig. Geluk is, evenals vroolijklieid, zeer
aanstekelijk en de twee mannen naast
haar waren uiterst vergenoegd. Haar va-
der's oogen glinsterden door zijn kleine
succes van dien avond, onder het naar
boven gaan had Fletcher hem zoo iets
voorgespiegeld van een langer engage
ment bij het Palaceum; en de ander,
wel die was stralend van opwinding zijn
eersten avond in de stad na lange maan
den van velddienst.
Hij vond, dat hij zijn verlof uitstekend
had ingezet. Wanneer een man maanden
lang in de loopgraven niets anders heeft
gezien dan modderige manspersonen, zal
£ijn oog met welgevallen rusten op elk
vrouwelijk gelaat, al is het nog zoo ge
woon. En op geen van deze beide vrou
wen, in wier nabijheid hij zich onver
wachts bevond binnen enkele uren nadat
liij in Engeland aan wal gestapt was, kon
het epitheton „gewoon" toegepast wor
den. Elk vertegenwoordigde een bepaald
type van schoonheid en terwijl hij met
Barbara stond le praten, vergeleek Des-
mond in gedachten de beide vrouwen.
Barbara, lang en slank, met haar ge
zonde tint, zware, bruine gevlochten
haar, de blanke huid en grijze oogen, was
geheel het type van een Engelsch^
vrouw, uil het land van breede. groene
dalen, golvende duinen en in het ge
boomte verscholen dorpjes, hel land van
de witte rotsen, bespoeld door een rus-
teloozen oceaan. De andere was even
volkomen het type van een zuidelijk
ras. Haar donkere oogen, de bovenlip,
die even de sterke, witte tanden vrij
liet, verrieden dal zij warm zuidelijk
of zigeunerbloed in de aderen moest
hebben. Haar schoonheid was die van
het Oosten, tol de zinnen sprekend^
dingend, oproepend visioenen van war
me, geurende nachten, van guitaarspel,
van een heldere maan, laag aan den
hemel tusschen palmboomen door schij
nend.
„Barbara!" riep Nur-el-Din vanaf haar
toilettafel.
(Wordt vervolgd.)
