So. 12
MID
Dinsdag 16 Januari 1924
URG
167° Jaargang
INT.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel
Abonnementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
voor de andere gemeenten p. post 12.50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-
stagen f 2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
cent per week.
Advertentiën worden berekend
per regel plaatsruimte, met inbegrip van
omranding.
Gewone advertentiën: 30
cent per regel.
Ingezonden Mededeelin-
g e n 50 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
van 17 regels f 2.10, elke regel meer
30 cent.
Kleine advertentiën niet
grooter dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling.
Advertentiën onder brieven of bevra
gen bureau dezer courant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
ons blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
HET ELECTRICIT JE1TS-
PROBJLEE.1I.
In het bijvoegsel vindt men in uit
treksel vermeld, wat aan de Prov. Staten
wordt voorgelegd ten opzichte van de
.electriciteitsvoorziening.
Het is, vanwege het belang, aandach
tige lezing waard. Maar we willen den
inhoud hier in het kort samenvatten.
Sedert de Staten in de jongste zo-
merzilling verwierpen de gedachte om
voor de electriciteitsvoorziening van de
middengroep (Walcheren en N. en Z.-
Beveland), de eleclrische centrale der
iVlissingsche tram over te nemen, is door
de Commissarissen der P. Z. E. M. in
opdracht van Ged. Staten onderzocht
in hoever de Provincie met die Tram
Maatschappij een overeenkomst kan slui-
den, ter voorziening van het platteland
van Walcheren (dus buiten Middelburg
en Vlissingen die de Tramw. Mij. reeds
bedient), van N. Beveland, en van Z.
Beveland tot aan het Kanaal. Ten Oos
ten van dat kanaal toch liggen verschil
lende gemeenten, die gebonden zijn aan
gasfabriekcontracten met de M. A. B. E.
G., of die zelf een gasfabriek hebben
zooals Ierseke. En bovendien is het ex
tra-duur de electriciteit over 't kanaal te
brengen.
Het resultaat van dat onderzoek was
dat het kon! De Société, zooals die
Tramw. Mij. in de stukken wordt ge
noemd, zou de hoogspanningsleiding aan
leggen tegen een renteloos voorschot
door de provincie van anderhalf mil-
llioen, waarvan de afbetaling begint na
de eerste tien jaar, met f 40.000 per
jaar, dus -10 jaar achtereen. De plaatse
lijke netten, distributie enz. neemt de Soc.
op zich. De prijs voor licht zou dan 34
6. 36 cent bedragen.
Voor de provincie kost dat plan f 62.196
p. j. gedurende 40 jaar; dan volgen tien
jaar van f 40.000 inkomen. De winst wordt
gelijkelijk verdeeld tu&schen provincie en
Société.
Er komt echter vermoedelijk niets van
in dien vorm, en misschien ook niet
in een anderen vorm.
Ged. Staten rekenen voor, dat het
reeds aan de P. Z. E. M. verstrekte
kapitaal per jaar f58.000 aan rente kost,
en dat het verlies der P. Z. E. M. (in
'23 f90.000) indirect ook ten laste der
prov. financiën komt. Daar nu nog ge
durende 40 jaren ruim f62.000 per jaar
bij te .voegen, vindt bij Ged. Staten
„overwegende bedenking".
Daar komt nog een ander bezwaar
bij. net tarief zou bij die regeling komen
op 34 h 36 cent voor de betrokken ge
meenten, op het platteland dier mid
dengroep. In Z. 1 Vlaanderen kost het
provinciale electrische licht in de goed
koopste plaats 45 cent., meestal meer.
Ged. Staten voelen er niets voor om,
dank zij een groote provinciale bijdrage
aan die middengroep licht te geven voor
34 cent; terwijl Z. Vlaanderen minstens
45 cent voor provinciaal licht moet be
talen.
Maar om nu toch ten uitvoer te bren
gen hel door de Prov. Stalen in '17
uitgesproken principe van provinciale
electriciteitsvoorziening hebben Ged.
Staten er dit op bedacht: de prijs wordt
ook voor de middengroep gesteld op 45
cent (behalve natuurlijk Middelburg en
Vlissingen die hun eigen contracten met
de Société reeds hebben). Maar van
iedere ontvangen 45 cent betaalt de So
ciété aan de P. Z. E. M. 8 cent, n.l. dat
meerdere boven den eerst ontworpen
prijs.
Daaruit verwachten Ged. Staten voor
de P Z E. M. (eu dus indirect voorde
Provincie) een extra voordeel dal van
f 18 000 per jaar, in tien jaar geregeld
zou geklommen zijn tol een ton per jaar.
Maardaarvoor zal liet noodig zijn
te weten of werkelijk het gebruik ver-,
kregen wordt, waarop de Société haar,
berekeningen baseerde. Ook "*:ris de
prijs niet 36 maar 45 cent wordt
En' daarom is een andere nieuwigheid
in het voorstel van Ged. Staten: om door
de betrokken gemeentebesturen te doen
vaststellen hoeveel eleclricileits-slroom
in hun gemeente zal worden verkocht.
Zoo luiden de voorstellen.
Het is zeker wel merkwaardig dat
zeven jaar' nadat het besluit tot provin
ciale eleclriciteits voorziening genomen
werd, Ged. Stalen het voorstel doen om
door de betrokken gemeentebesturen te
doen onderzoeken hoeveel stroom er zal
worden afgenomen in hun gebied.
We willen niet het té gemakkelijke
verwijt uitspreken, dat men daarmede
zeven jaar geleden had moeten beginnen.
Want toen was inderdaad de geestcs-
strooming anders. Toen werd er ook op
hel platteland om electriciteit geroepen.
En ais Ged. Staten nu onwillekeurig ol'
opzettelijk, een twijfel uitspreken door
hun opmerking dat liet thans de Laak
der gemeentebesturen is „om aan liet
licht te brengen, dat de dringende be
hoefte aan electriciteit voor licht eil
kracht, welke alom gezegd wordt te be
staan, werkelijk aanwezig is," dan is
er ook wel reden voor dien twijfel na
de dure ervaringen in andere provincies,
enna de niet aan de voorspellingen
beantwoordende resultaten van Z. Vlaan
deren.
Wat in ons gewest reeds bestond op
het gebied van eleclriciteilslevering,
blijkt ten deele te werken onder om
standigheden (o.a. door vroegeren goed
kooperen bouw) die het voor de P. Z.
E. M. niet mogelijk maken daartegen te
concurreeren, terwijl de overneming dier
plaatselijke centrales door de Staten is
afgewezen als te duur. De Middelbur
gers die nu 27 cent en de Vlissingers
die eerst 25 en nu 32 cent betaleuju
zullen zich zeker niet laten vinden voor
overgang naar provinciaal licht dat voor
het platteland 45 cent kost. Natuurlijk
moet men bij den prijs wel in aanmer
king nemen, dat levering in een steeds
schaarsch bevolkte landbouwstreek altijd
duurder blijft dan in een stad. Maar een
feit blijft het, dat door den nu heer-
schenden toestand die steden, welke voor
een bedrijf de best loonende centra kun
nen worden, niet onder de P. Z. E. M.
kunnen worden gebracht.
Dan zijner ook nog de gemeenten
in W. Z. Vlaanderen die een eigen gas
fabriek hebben (men leze het verslag
der P. Z. E. M. in 't bijvoegsel). Ze zijn
niet bereid die op te heffen en provin
ciaal eleclrisch licht te nemen.
Behalve dat blijft het verbruik door
de landbouwers beperkt tot enkele ge-
gedeelten per jaar en werkt de malaise
uitbreiding van het gebruik door de
kleine industrie tegen.
Voeg daarbij, dat de onkosten voor
aanleg door de tijdsomstandigheden véél
hooger stijgen dan de oorspronkelijke
raming, getuige de centrale te West-
dorpe die eerst op f 600.000 werd ge
raamd en ten slotte f955.000 kostte,
dan is het te begrijpen.,dat er thans min
der makkelijk wordt gedacht over het
besteden van millioenen voor de electri
citeitsvoorziening. En dan moeten we
het een wijs voorstel noemen van Ged.
Stalen, om nu eerst te doen uilmaken
of er voldoende afneming te verwachten
is om de betaling van de plannen van
'de P. Z. E. M. te waarborgen.
Als die gemeenten voldoende stroom
zulten afnemen a 45 cent, ja, dan kan
het denkbeeld worden uitgevoerd.
Er staal in het voorstel nieL bij, wat
er gebeuren zal als de bcnoodigde
stroomhoeveelheid niet bereikt wordt
door de opgave der gemeentebesturen.
Maar de conclusie is duidelijk dat dan
zeker niet het voorstel van Ged. Stalen
wordt uitgevoerd.
Of er dan echter nog iets anders zal
volgen?
Het wordt niet gezegd. En we twijfelen
Dronk men vroeger "s avonds na de
thee een glas wijn of bier thans is het
Victoria Wator
Oberlahnsicin,
'dat, vermengd met Sinaasappel, Citroen,
of Limonadesiroop een verrukkehjken
avonddrank geeft. Voor huishoudelijk ge
bruik bizonder aanbevolen in heele Li-
terschroefflesschen, inhoudprijs 32 ets.
(Ingez. Mod.)
eraan Want zooals de electricileits zaken
nu gcloopen zijn, zullen ook de Prov
Slaten huiverig zijn, om aanzienlijke bo
dragen opnieuw te wagen in dit bedrijf
BINNENLAND.
DE REGEERÏNGSVERKLARJNG.
In de Tweede Kamer legde heden
minister Ruijs de Beerenbrouck de vol
gende verklaring af
Mijnheer de voorzitter. De kabinets
crisis welke intrad na de beslissing der
Kamer op 26 October krachtens welke
hel onlwerp-vlootwct werd verworpen,
heeft 7 Januari geleid tot riiet-inwil-
liging van het verzoek om ontslag van
het zittend kabinet. Nadat de vorming
van een nieuw ministerie ondanks dit
tijdsverloop onmogelijk bleek, en daarbij
langer slepend blijven van de crisis niet
in 's lands belang kon worden geacht,
meenden wij ons niet te kunnen onttrek
ken aan den plicht de verantwoordelijk
heid van het bewind te blijven dragen.
Onder deze omstandigheden stel ik er
prijs op, met het oog op verdere samen
werking met de Staten Generaal en de
klaarheid in de verhouding tot deze ver
gadering, het volgende te verklaren
De beslissing der Kamer van 26 Oct.
wordt door het kabinet in de gegeven
omstandigheden als feit aanvaard. Het
treffen van een voorziening inzake de
maritieme verdediging zal daardoor eerst
kunnen volgen op maatregelen lot her
stel van het financieel evenwicht.
Deze bereids beraamde maatregelen
ter genezing van het ziekteproces, dat
's lands financiën doormaken, staan
thans op den voorgrond.
Middelerwijl zal de regeering de ver
zorging der maritieme verdediging op
nieuw ter hand nemen. Zij behoudt zich
voor dienaangaande spoedig nadere voor
stellen in te dienen.
Bij de beantwoording van het voor-
loopig verslag der Kamer betreffende
Hoofdstuk I der Staatsbegrooting voor
1924, zal'de regeering de meest geschik
te gelegenheid vinden, omtrent verschil
lende daarin ter sprake gebrachte punten
van Regeeringsbeleid nader hare mee
ning uiteen te zetten.
De Regeering doet nu een beroep op
de medewerking der Staten-Generaal in
de overtuiging, dat zij handelt in den
geest van uwe vergadering, wanneer zij
haar thans ïiilnoodigt lot gemeenschap-
pelijken arbeid ten einde aan de aan
hangige vraagstukken de oplossing te ge
ven, die het land zoo dringend behoeft.
WAARSCHUWING AAN NEDEIÏL.
GELDBELEGGERS.
Mr. M. W. I'. Treub heeft bij M, Nii-
hoff een kleine brochure in het licht ge
geven „Een woord van waarschuwing
aan de Nederlandsche geldbeleggers";
speciaal doelend op hen die meetien dol-
lar-slulcken te moeten Jcoopen.
De schrijver meent te moeten betwij
felen of de Amerikaansche dollar zoowel
als waardemeter als in zijn kwaliteit van
ruilmiddel liet in stabiliteit wint van den
gulden. Door de protectionistische poli
tiek der Ver. Staten, die betaling aan
Amerika met goederen belennnerl, is dit
land bezig zich oen financieele indigestie
op den hals te halen. Iloe de dollar zich
daaronder iiouden zal, is niet te voor
spellen. Maar het is wel zeker dat in
deze van waardevastheid weinig sprake
zal zijn.
De vrees voor een van beleeUcnis
zijnde depreciatie van de eigen munt, is
z. i. niet gerechtvaardigd. Den raad, door
sommige effectenmakelaars onlangs aan
hun cliënten gegeven, om hun Nederland
sche fondsen in dollarwaarden om te
zetten, keurt mr. Trcub af.
Noodzakelijk blijkt het zonder verwijt
maatregelen te nemen tot het brengeu
van evenwicht tussclien de Staatsuitga
ven eu inkomsten.
Hiertoe zal het, niet voldoende zijn de
salarissen der ambelenaren le verlagen
Aan hel geld wegsmijten aan woning
bouw, hel geld vermorsen aan een aan
tal kleine scholen zonder dat het onder
wijs er ook maar in het minst door ge
baat wordt ,aan het met de beste be
doelingen aankweeken van luiheid en
arbcidsschuwhejd op kosten yan Staal
en gemeenten, moet liever vandaag dan
morgen een emd komen.
Maar ten opzichte van de internatio
nale betalingsbalans staal ons land cr
niet ongunstig voor, wat vooral te danken
is aan Indiê. Bovendien zijn er teeltenen
üat een verbetering in den toestand bij
onze Oostelijke buren nabij is.
„Wie het speculeeren niet heelemaal
kan laten, koope aandeelen in goede Ne
derlandsche of Indische zaken; wie. voor
zoover dal tegenwoordig mogelijk is,
rustig wil slapen, koope goed gefundeer
de Nederlandsche of Indische obligaties,
liet omruilen van goede vaderlandsehe
fondsen tegen dollarwaarden of andere
buitenlandsche papieren, is onredelijk en
landsgevaarhjk tevens!
i. F.W0L5KYv!hKJ.QU1ST.
LANGE DELFT 1 18
Wij ontvangen geregeld
fiöuveauté's Kousen
Zuiver Wol. Nieuwste Eogeleohe Dessins
GROOTE SORTEERING
Zuiver Zijden Kousen.
Nieuwste kleuren, alléén
degelijke kwaliteiteu
(Ingez. Med.)
Uit Stad an Provincie.
Uit Middelburg.
Het is verboden:
a .
b. de s'traat te schuren. Aldus zegt
art. 19 der politieverordening.
Wist u dat, geachte werkvrouw, die
nu welgemoed een emmer water van
onder de waterleidingkraan weghaalt.
om die dan met welbehagen over de
kleine steentjes uit te storten en deze
eens goed le boenen terwijl onder de
kraan weer een andere emmer volloopt
die er dan nog eens overheen gaat. En
dan nog een; en dan nog een. Enz.
Als u dat niet wist, of u er nu nog
niet aan stoort, dan kon u deze week
daarvan wel eens onaangename gevolgen
ondervinden, want er zal streng op ge
let worden door de politie
Bij de toepassing van dat artikel werd
gewoonlijk iets door de oogen gezien, om
dat zindelijkheid nu eenmaal een prij
zenswaardige eigenschap is.
Maar deugden kunnen ondeugden wor
den. En de waterwellust van de Middel-
burgsche huisvrouwen, werksters en
dienstmeisjes heeft zölke gevolgen, dat
er ingegrepen móet worden!
Er is de laatste weken, vooral Vrijdags
en Zaterdags ontzaglijk veel water ver
bruikt. Met het gevolg dat de water
toren telkens leeg liep, zoodal men in
de bovenhuizen geen water had, en ver
schillende bedrijven die voortdurend wa
tertoevoer noodig hebben, ernstig wer
den belemmerd.
We hebben het zelf waargenomen dat
sommigen eenvoudig de waterleidingkra
nen lielen doorloopen of er een emmer
onder stond of niet.
De sneeuwval heeft blijkbaar mee schuld
gehad aan die waterspoelerij. Met water
werd de dooisneeuw weggespoeld. Maar
het is blijkbaar met eenige vrouwelijke
overdrijving gebeurd, want de vorige
week werd uitgerekend dal op de ergste
oogenblikken niet minder dan 32 000 em
mers in één uur werden verbruikt. Dat
is al te mal. En daarom zal er voorlaan
strenger worden gelet op die verbods
bepaling, in de hoop dat er ook achter
het huis spaarzaam met het water der
waterleiding zal worden omgegaan.
Men is dus gewaarschuwd.
Vergezeld van lijsten met ongeveer
830 hundlcekeningen, is aan den Baad 'der
gemeente Middelburg hel adres ver
zonden inzake de verbetering van de
Algemeene Begraafplaats.
Hel is een" uitvoerig stuk, waarin be
toogd wordt dat het met onze begraaf
plaats treurig is gesteld, vergeleken met
die van vele andere gemeenten.
Er wordt geen rekening gehouden met
hel voorschrift der wet, dat de onder
linge afstand der graven, zoo aan het
hoofd- cn de voeteinden als aan de zijden
minstens moet bedragen 0.3 M. Immers
de afscheiding die aan de zijde wordt
in acht genomen, bestaat slechts uit een
houten beschot, geplaatst langszijde der
kisten die zich reeds in een graf be
vinden.
Maatregelen worden gevraagd om fat
soenlijk begaanbare paden aan te leggen
buiten de twee zijwegen, en de aanwe
zige paden van gras en onkruid le zui
veren eu met schelpen of grind te be
strooien.
Gewezen wordt er op, dal hij begra
fenissen liet herhaalde malen voorkomt,
dal de familie over grafzerken van ande
re graven moet loopen om bij de groeve
te kunnen komen waarin de doode wordt
begraven.
Bovendien is de bodem mcnigkccr zoo
drassig dat planken moeten worden ge
legd om de aanwezige personen een be
hoorlijke staanplaats te geven.
Adressanten meouen, dat aan deze er
gernis gcveiule omstandigheden op zeer
gemakkelijke wijze een eind kan wordeu
gemaakt, door de vakken, bevattende de
achtereenvolgende rijen van graven een
indeeling te geven als volgt, aan de zijde
van een vak bcvinde zich een pad van
1 M. breedtedaarna wordt een op
pervlakte grond ter breedte van 13 >1.
genomen waarin dc kisten aan de
hoofdeinden met 0.3 M. ruimle worden
geplaatst, met 0 3 M. lusschenruimten
aan de zijden der 't laatst in een graf ge
plaatste kisten, worden de volgende kis
ten in een zoodanig vak geplaatst Voorts
late men, als zoodanig vak vol is,
wederom een pad van 1 M. breedte enz.
Verder geven adressanten nog de vol
gende veranderingen en verbeteringen in
overweging
de vierde klasse aardegravcn af le
schaffen, en aan onze armen een rust
plaats le geven in de rij der derdo
klasse graven,
een nieuwe wachtkamer te bouwen die
behoorlijk verwarmd kan worden, en
waar ook gesproken zou kunnen worden
zoodal niet bij regen of wind, koude en
vorst somwijlen geruimen tijd in de bui
tenlucht moet worden vertoefd,
alle rijpe, en door storm beschadigde
boomen rooien, eu enkele mooie exem
plaren laten slaan, of zoo noodig kande-
leeren opdat zon, licht en lucht onge
hinderd kunnen toetreden, en 'l mogelijk
is, dal familieleden die hun graven willen
beplanten dit beter kunnen doen;
indeeling van de nog braak liggende
stukken grond in slrooken van 4 3 meter;
maskeering der bergplaatsen achter de
woningen der ambtenaren door een altijd
groen blijvende haag of heesters; aanleg
vóór de woningen der ambtenaren ;na-
dat boomen en klimop zijn verwijderd,)
van een of meer perken met bloemen;
de mooie lindeboomen aan den in
gang laten staan;
inplaats van dc op vele plaatsen dood
zijnde haag rondom de begraafplaats,
een beukenhaag.
Adressanten erkennen dat door het
gedecllelijlc reeds in gebruik zijn der be
graafplaats wel eenige moeilijkheden zijn
verbonden aan een mooie en nieuWe in
deeling, maar meenen dat met 'n weinig
moeite wel een goed plan is te ontwer
pen ,en zoo noodig hiervoor een prijs
vraag kan worden uitgeschreven.
Vermeld wordt nog dat de vele liand-
leekcnmgen met nagenoeg geen moeite
zijn verzameld.
Een lezer zond ons de historische
aanteekening, dat bij gelegenheid van de
viering van hel 2e eeuwfeest van de ver
lossing van dc stad Middelburg van
onder 't Spaansche juk op 20 Febr. 1771,
in vijf Herv. kerken gecollecteerd werd
voor de armen 230 pond, 12 schellings
en 974 grooten of 1763 gutden, terwijl
vanwege de overheid daaraan een dou
ceur van 166 pond 13 schell en 4 groo
ten of 1000 gulden werd toegevoegd.
Uit Vlissingen.
In hel afgeloopen jaar werd de
openbare leeszaal en bibliotheek te
Vlissingen bezocht door 6689 per
sonen ,n 1 5381 mannen en 1305 vrou
wen of 372 bezoekers meer dan in 1922.
Er werden 10381 boeken ter lezing ge
geven aan 6427 boekenruilcrS. of resp.
1432 en 902 meer dan in 1922.
Uit Walcheren.
De meisjesvereeniging „Ken den
Heer in al uwe wegen" te A r n e m u i-
den hield met de begunstigers haar
jaarfeest in de openbare school aldaar.
De klcedingslukken welke zij in hel afge
loopen jaar vervaardigd had werden on
der de armen verdeeld. In het geheel
waren 84 stuks afgewerkt De avond
werd gezeiiig doorgebracht cn een tal
rijk publiek was opgekomen,
Eenige dagen geleden werd te N.
en St. Jo o sl and hij den'gemeente
veldwachter aangifte gedaan dat een rij
wiel was ontvreemd, dat in een Schuurtje
stond, eenige nieters staande van de wo
ning waar de eigenaar woonde De per
soon wie van die ontvreemding ver
dacht werd hield verblijf in een loge
ment te Middelburg. Toen de veldwach
ter daar een onderzoek instelde was de
bedoelde persoon hiel thuis, doch toen
genoemde ambtenaar terugkwam bleek
hij vertrokken le zijn naar Bergen op
Zoom.
Op verzoek van den burgemeester de
zer gemeente werd hij aldaar aange
houden en 1.1. Vrijdag voorgeleid voor
den burgemeester aldaar. Het bleek den
dader te zijn, volgens eigen bekentenis.
