Club- Hoos©
FEUILLETON.
Kuuningk
Zaterdag 5 Januari 1824
1G7° Jaargang
Dit nummer beslaat uit TWEE Bladen we kracht en nieuwen moed zijn verdere
R reis te vervolgen.
EEILSTE BLAlr. jjn evcn naiuurlijk js het dus, dat
wij allen na tien langen weg van een
geheel jaar te hebben gegaan, den blik
achterwaarts wenden en in onze her-
Abonnementsprijs per kwar- inncring terug roepen wat den afgeloopen
taaj. 1 tijdkring ons bracht.
op de buitenwegen om Middelburg, en Wederom is een jaar heengegaan, een
voor de andere gemeenten p, post f 2.50; nieuw zijn wij ingetreden en wij zien
voor Middelburg en agentschap Vlis- om ons heen in onzen eigen kleinen
singen f 2.30; kring; in de plaats, waar onze wertefcring
weekabonnementen in Middelburg 18 is; in de geschiedenis van het wereld-
cent per week. gebeuren der tol het einde gekomen
Advertenties worden berekend i twaalf maanden en wij vragen ons af.
per regel plaatsruimte, met inbegrip van of do °P te maken „balans" als gunstig
omranding, mag worden aangemerkt en wat wij van
Gewone advertentiën: 30 jden nieuwen jaarkring mogen hopen en
cent per regel. verwachten.
Ingezonden Mededeelt n-[ En ik, ais degene die u wekelijks 1
gen: 50 cent per regel. tracht le doen medeleven hetgeen uit i
Bij abonnement voor beide veel lager, 'de hoofdstad des lands waard is te wor-
Familieberichten en dankbetuigingen: den bekeken, mag mij zeker, nu juist
van 17 regels f2,10, elke regel meer het nieuwe jaar rijn intrede heeft ge-,
30 cent. [daan afvragen: of Nederland al dan niet
Kleine advertentiën niet gerechtigd is zich te verheugen over den
grooter dan vijf regels druks en waarbij toestand, waarin Amsterdam zich bij het
Is aangegeven dat zij in deze rubriek begin van dit nieuwe jaar ons toont?
moeten geplaatst worden, 85 cent bij De vraag is van beteekenis omdat deze
vooruitbetaling. stad nog altijd is niet alleen de grootste
Advertentiën onder brieven of bevra- des rijks, die tn zich bergt niet minder
gen bureau dezer courant 10 cent extra, dan een tiende gedeelte der geheole be-
Bewijsnummer 5 cent per stuk. volking van ons vaderland, doch ook om-
Advertentiën moeten, willen ze nog in 'dat zij nog steeds behoort tot de wereld
ons blad van dienzelfden dag worden sleden, waarheen de buitenlander aller-
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des eerst den blik wendt, wanneer hij over
i A TJ7i?r* A cc Watt? pï tt i,„.i,i
En in die eischen is, het kan niet het door het dagblad ,.De Telegraaf" ge
worden geloochend, hel stedelijk bestuur, brachle bericht dat eeu onbekende het
in 1923 zeker achter gebleven Ik heb er kapitale bedrag van niet minder dan een
in mijn laatste brieven van het juist ge half millioen gulden heelt geschonken
sloten jaar de aandaclil op gevestigd, om den bouw van het Koloniaal lusli-
Wanneer men zich in herinnering terug-j tuut in deze stad te kunnen voltooien.
roept de vijf weken van begrooting-be-1 Deze belangrijke mededeeling stemt
handeling, die een droevig beeld gaven wel tot groote blijdschap. Niet alleen
van gemis aan ruimen 'blik; waarbij de omdat daarmede het schitterend bewijs
langdurige deballeii dagen lang gingen geleverd wordt dat er niet alleen in
over peuterige kleinigheden en klasse- Amerika of Engeland rijkelijk met aard
en partijbclangeljcs uren deden verspil- sche goederen bedeelde menschcn zijn
len, terwijl de vraag bleef wat mogelijk die van hun schatten willen offeren voor
gedaan kon worden om de bronnen van instellingen van groote maatschappelijke
welvaart lol ontwikkeling te kunnen bren- en Wetenschappelijke beteekenis, maar
gen, dan kon men slechts hopen dal men ook omdat deze vorstelijke schenking is
er in dal jaar iets op zal weten le vinden ten deel gevallen aan een instelling, die
om een „verlooning" zooals de Raad vanvoor Amsterdam hel grootste belang
leen groote stad als deze in het einde heeft. Bet is een der hoofdmomenten in
des jaars te aanschouwen gaf, voortaan'de geschiedenis dezer stad dat liet ge-
onmogelijk tc maken. jbouw van hel Koloniaal Instituut in het
Wil Amsterdam allengs weder worden afgeloopen jaar zooal niet geheel gereed,
eeu bloeiende stad, dan dient hel ge-1 dan toch reeds in zooverre voltooid was,
meentebesluur allereerst oog te hebben dat de hoogst belangrijke tentoonstelling
voor de bevordering der belangen van,°P het gebied van handel, nijverheid,
den groothandel en niet minder voor j schéepvaarl cn koloniën daarin kon woi-
die van den handeldrijvenden midden-;den gehouden en deze een der glans-
sland en moeien niet alle mogelijke so- punten is geweest van de zoo uitstellend
clale verbeteringen den voorrang hebben, geslaagde en waardig gevierde jubileum*:
Niemand zal ook maar een oogenblik i feesten, gevierd ter herinnering aan de
willen beweren dat het niet de plicht i vijf-en-iwintigjarige regeering der lands-,
zou zijn van een gemeentebestuur om I vorstinne.
aan die belangen volle aandacht le schen-J Daar zijn er in onzen tijd, die met vol
ken, doch wanneer allerlei sociale be-1 komen negatie van de historische rechten
palingen en daarnevens vaak overdreven die wij in onze overzeesche gewesten
„Gijsbrecht" „de oude stad gaat ten
onder", doch: „de oude slau tooit zich
in 1921 met nieuwen glans cn luister."
SINI SANA.
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
BINNENLAND.
DE KAMERVERKIEZING.
de beteekenis van ons land in den rij
der staten wenscht te weten en te hoo-
ren, ook al is de stad aan IJ en Amstel
niet langer meer de machtige, die op
den loop der wereld-gebeurtenissen, nu
schier drie eeuwen geleden, zoo vaak
grooten invloed uitoefende.
Welnu, wanneer wij dan den blik ach
terwaarts wenden, kunnen wij helaasI
Er wordt ons gevraagd, waarom de
verkiezingen voor de Tweede Kamer in niet zeggen dat Amsterdam bij het begin
1925 plaats hebben, hoewel de jongste van den nieuwen tijdskring in goeden
verkiezingen werden gehouden 5 Juli '22, doen verkeert en 1923 aan de hoofdstad
en de Tweede Kamerleden volgens de des Jands vee] heil en zegen heef! ge-
Grondwet voor vier jaar worden gekozen, bracht, 't Kón ook niet zijn, omdat de
De verklaring is te vinden in art. 145 malaise der gansche wereld en niet het
al. 2 van de Kieswet, luidend minst de treurige economische toestan-
„Bij ontbinding der Tweede Kamer den der landen in onze onmiddellijke
treden de leden af drie jaar na den nabijheid gelegen, in het afgeloopen jaar
eerstvolgenden derden Dinsdag in Sep- wel hun hooge-punt laat ons hopen
tember." het hoogste punt hadden bereikt. Dat
De nu zittende Tweede Kamer is in moest een hoogst ongunstigen invloed
'22 gekozen bij een verkiezing, noodig ge- uitoefenen op een stad, die allereerst
worden door een ontbindingsbesluit, dat voor haar welvaart afhankelijk is van
door de Grondwet vereischt werd ter gezonde .handelstoestanden en bloeiende
verkrijging van de tweede goedkeuring nijverheid in binnen- en buitenland,
der Grondwetsherziening. Het toeval j Met het beter worden der tijden
heeft wel gewild, dat de datum dier en er zijn zieners die meenen de tee-
verkiezingen samenviel met de perio- kenen van naderende beterschap te be-
dieke aftreding van de in Juli '18 ver- speuren zal Amsterdam van zelf we-
kozen Kamer. Maar volgens de boven- der tot grooter voorspoed komen, mits
genoemde bepaling zal het einde dezer;— en dit is van groote beteekenis
Kamer dus zijn: September '25. En dus degenen, aan wier handen het bestuur
zal dan een voorafgaande verkiezing der hoofdstad is toevertrouwd, van heden
moeten zorgen voor een nieuwe Kamer af tot het besef zullen komen dat voor
het bevorderen dier welvaart allereerst
'noodig móet zijn alles in het werk te
j stellen om handel en nijverheid ruim-
j schoots gelegenheid te geven zich te ont-
wikkelen. Geen fiscale belemmeringen,
geen overdreven toegeven aan de eischen
van bepaalde groepen uit de bevolking,
Aan den ingang tot een nieuw jaar.1 mogen aan die economische ontwikkeling
in den weg worden gelegdalles wat de j
Natuurlijk, de wandelaar, die een lan- blijkbare bedoeling heeft toe te geven
gen weg heeft afgelegd, zal aan het einde aan de verwezenlijking van partij- en
van zijn verren tocht gekomen, een wijle klasse-belangen moet uit den booze zijn;
rusten; den blik wenden naar hetgeen noodig is bij een stedelijk bestuur, voor
achter hem is gelegen; in gedachten aan'al van een stad als deze groote koopstad
zich laten voorbijgaan datgene, wat op het volgen van een breede lijn het han-
zijn tocht zijn aandacht bezig hield, het delen met ruimen blik in het belang
mooie en het leelijke, om dan met nieu- van üllen.
IN EN OM DE HOOFDSTAD.
UX.
Naar het Engelsch, door Berta Ruck.
uitgaven voor onderwijs en scholenbouw
van de financieele draagkracht der bevol
king en der gemeentelijke schatkist te
véél vorderen en allerlei verbiedende
verordeningen de ontwikkeling van han
del en nijverheid heiemmeren, zullen zij
aan de stad als geheel geen heil brengen.
In den loop des vorigen jaars was
het aantal schepen dat met gedekte
schoorsteenen werkloos in onze havens
lag, vaak droevig om te zien. Gelukkig
is liun aantal legen het einde des jaars
belangrijk verminderd en nam het getal
der aankomende schepen toe, doch er
moet nog héél wat veranderen wil men;
kunnen zeggen dal de vroegere levendig
heid in onze havens is teruggekeerd en
het gToote cijfer van wcrkloozcn tot een
klein minimum zal zijn geslonken.
Dat ue durf er bij onze scheepvaart
maatschappijen er nog niet uit is, wordt
bewezen door het feit, dal de stoomvaart
maatschappij „Nederland" haar vloot we
der zal verrijken met een nieuw passa
giersschip van niet minder dan 14.000
registerlon. Ik vermeldde onlangs dat
daarvoor plannen bestonden, maar het
was toch wel een diep teleurstellend
bericht aan den Iaatsten avond van 1923
te moeten lezen dat de directie dier
maatschappij den bouw van dit vaartuig
had opgedragen aan een Eransche werf
en dus een zoo belangrijk slulc werk
aan de Nederlandsche nijverheid moet
ontgaan. Er mag natuurlijk geen oogen-
blik aan getwijfeld of de directie dier
maatschappij, die gedurende de meer
dan een halve eeuw van haar bestaan
steeds geloond heeft hoe haar de be
langen van Amsterdam en de Nederland
sche nijverheid ter harte gaan, heeft af
doende redenen gehad om deze belang
rijke qpdrachl aan hel buitenland te gun
nen, maar niettemin, teleurstellend is het
zéker.
Hoe het zij, eenmaal in de vaart geko
men, zal ook dat nieuwe vaartuig weder
lot den bloei van Amsterdam en die
onzer koloniën aan gene zyde van den
equator bijdragen.
Tegenover deze teleurstelling valt ech
ter met groote vreugde te vermelden
vrouw George wil worden" riep ik met
een nieuwen aanval van toorn. „En niet
alleen dat, maar u denkt dat ik wil."
„Neen!" zei hij en hij nam zijn voel af
van de bank en stond rechtop, met de
oogen opgeheven naar de roode lucht
wachtte een oogenblik om de uitbarsting
te zien komen. Het antwoord kwam met
vlugge, zachte stem.
„Ja, o ja. Zij had groot gelijk.
Nn is niets ter wereld zoo uiterst ont
moedigend als van ganscher harte gelijk
62).
„Later drong u er op aan, dat ik
werkelijk een bedriegster moest wezen!
Drie heele dagen moest ik uw ouders
laten denken dat mijn geheugen terug
gekomen was en dat ik nu wist mevrouw
George te zijn. O, die heele tijd is vree-
selijlc gewest 1"
„Niet waar!" Dit stemde hij met volle
overtuiging toe, bijl
„IJ weet het niet" ging ik voort. „U
kunt het niet welen."
„01 Denkt u dan dat het voor mij
een gemakkelijke tijd geweest is?" vroeg
hij vrij heftig. Hij lachte kortaf. Toen zei
hij„Het was honderd millioen maal be
roerder voor mij dan het ooit voor u
had kunnen wezen, meisje. „Ilemel ja!"
„U weet het niet" hield ik vol. „U
heeft mij niet eens bedankt voor alles
wat ik voor u gedaan heb Zoodra uw
ouders vertrokken. Maar daar hoeven
we nu niet meer over te spreken. En
nu de heele moeilijkheid eindelijk is op
gelost komt u het nog erger maken. U
vraagt mij warempel of ilc in ernst Me-
„Ik had niet de brutaliteit te denkente krijgen wanneer men gerekend heeft
dat u wou. Maar ik hoop dat u het wilt op een verontwaardigde tegenspraak. Is
doen." het niet de meest afdoende methode om
„Ot" riep ik alweer woedend van ver- de kanonnen van den vijand te verze-
ontwaardiging. „net schijnt dat mannengelen, ze tot stilzwijgen te brengen,
op een andere manier denken dan doen! als die andere Duitsche kanonnen op
Dat is om gek te worden. Ik draaidt-'het plein beneden ons"
wat meer naar hem toe op de bank.
dacht dat ik \yel wou" herhaalde ik
met vuur. „Of hoopte dal ik kon (dat is
het zelfde f) omdat u wist dat ik geen
werk had toen uw vrouw ik meen
het vizioen ik meen Mevrouw Harri
sou, mij ontmoette. U wist dat ik bureau
werk in de City moest zoeken of kinder
juffrouw bij de Sutcliffe-Smiths En u
meende dal ik zou denken: „Dit is ge-
kunnen doen gelden, die blijkbaar blind
voor het goede door hel Nederlandseh
bestuur ginder in den Archipel ten bate
van land en volk verricht, en voor de i
groote beteekenis, die de welvaart dier
koloniën ook heeft voor den welvaart
van Nederland als geheel en voor den
bloei van Amsterdam in het bijzonder,
den band, die ons land aan Indiè bindt
door onoordeelkundige maatregelen zou
den willen doen verslappen.
Welnu, het bezit van een zoo schitte
rende instelling als het Koninklijk Insti
tuut kan er in de hoofdstad zeker niet
weinig toe bijdragen om de burgerij te
doordringen van de beteekenis dier ko
loniën en wanneer eenmaal liet gebouw
in al zijn onderdeelen voltooid zal zijn
en ieder daar zal kunnen zien en leeren
zal het zeker de belangstelling voor In-
dië en het begrip van hetgeen Amsterdam
aan Indië danken moet, doen toenemen.
Dat zulks noodig is, valt niet te looche
nen. Nog maar al te vaak kan men in:
dezelfde stad, die drie eeuwen en meer
geleden zijn eerste schepen naar het
verre Oosten zag gaan, niet alleen op
merken hoe niettegenstaande al het
geen de mannen van hel Koloniaal In
stituut reeds deden om de kennis van»
Indië bij de groote massa aan te kwee
ken velen de beteekenis van die lan
den, voor Amsterdam in de eerste plaats,
niet alleen niet begrijpen, doch onwe
tend medeschreeuwen in het koor dat
Indië zou willen loslaten en aan zich
zelven overlalen.
Wat in deze stad het Rijksmuseum wiis
is tot uitbreiding van liefde voor de
kunsl, zal het Koloniaal Instituut worden
tot aankweeking der liefde voor en de
kennis van Indië.
Daarom die groote schenking aan
die instelling aan het einde des jaars,
is een schitterend slot van Amsterdam's
geschiedenis in 3923.
Thans zijn wij het nieuwe jaar inge
treden en zullen wij maar hopen dat wijs
heid en voorzichtigheid het stedelijk be
stuur der hoofdstad zullen beïnvloeden,
opdat niet in vervulling zullen gaan de
woorden aan het hoofd van Vondel's
is alles haasten, spoed", zei hij „Wij
gaven een jongen man vroeger te Sand
hurst twee or drie jaar voor dat wij
dachten dat hij cr genoeg van wist om
mee te doen. Maar nu, het is zes weken
voorbereiding en vooruit met hem in dc
vuurlinie! Zoo gaat het met alles. Niets
kan meer zoo langzaam als vroeger, N
niet. Geen lijd voor dc goede oude kalme
manieren. Iu dezen oorlog is er niets
zoo veel waard als spoed maken, zelfs
in Nu sloeg hij een vroolijken blik
op mij en keek toen weer gauw naar
zijn wandelstokje. „Zelfs als men iemand
het hof maakt."
„Dal scheen u ten minste te denken!"
antwoordde ik kortaf, terwijl ik mijn
kalmte voelde terug komen. „Dat scheen
CEGAR1ÏTES
(tug. Med.)
VAHIA.
Beschrijving van Mid
delburg, zooals het onge
veer was in het laatst van
den Spaanschen Tijd (1574).
Dat het Middelburg in 1574 heel an
ders was dan het Middelburg van 1924
een vanzelf sprekende zaak. Natuurlijk
geen electriciteit, geen gas, geen straat
verlichting. Geen winkels mei spiegel
ruiten, geen auto's door de stralen, geen
koetsen op vderen. Geen waterleiding
voor versch en weinig riolen voor vuil
water. Vee! riolen waren open vuiie wa-
lerloopen en maar enkele waren over
dekt; geen telegraaf- noch postkantoor.
Geen huizen met pannen gedekt, maar
nog veel houlen huizen met rieten dak
en de enkele steenen gebouwen met
leien daken, en iu de gevels geen ramen
met groote spiegelruiten, maar kruis
kozijnen mét slagvensters. Op de straten
loopen kippen, eenden en varkens rond,
en wedijveren met honden en paarden
om ze onzindelijk te maken.
Toch wil ik met U een wandeling door
de stad doen, en stel mij voor U daar
toe, zooals 't meer gebeurt, op de Markt
te bescheiden.
Het Stadhuis staat er, al heeft het
een heel andere pui, en daardoor her
kent ge de Markt, die lieel wat kleiner
is, dan tegenwoordig, want aan den
Westkant slaat er een groote kerk, de
Westmonsterkerk. Volgens gedrukte over
levering is ze gesticht in 991. Al in
II88 heet zij de moederkerk van de
nieuwe kerk le^ Hogetande, later ook
die te Arnêmuiden en van die te
Welsinge.
Zij is zoo dicht bij de huizen gebouwd,
dat er aan de Oostzijde maar een smal
le straat overblijft. De toren zal nu wel
steviger er op staan, dan een veertien
jaar geleden (1559) want toen is hij
omgewaaid. In dien toren was een klok-
kespel, zoowel als in den stadhuisloren.
In 1568 was er in de kerk een brandje
geweest; wellicht was daarom in 1571
een orgelmaker bezig om de orgels, zoo
wel het groote als het kleine le her
stellen. Na de overgave der stad aan
den Prins is deze kerk afgebroken 1575)
We zullen nu maar de Markt overste
ken, waarbij wc opmerken, dat liet plein
niet bestraal is, en dat het stadhuis en
zijn toren er ongeveer als thans uit
zien, ook dc windwijzer, de zeeridder,
prijkt er reeds op. Ilij is in 1562 ge-
Ik voelde mij zelf dus plotseling wel
wat dwaas en antwoordde op den toon
van het tegenovergestelde als climax:
„H-heel goed dan! W-wat hebt u nu
nog te zeggen?"
„Een massa, als ik maar aan het woord ju te denken voorflat u den Iaalsten keer
kan komen. Ik kom naast u zitten, als moest uittrekken."
ik mag." I dat was een kwade beurt", stemde
En hij 'zal naast mij op de bank, en'hij somber toe. „Ik beweer niet dal il;
i zette zijn bruine laars flink voor zich uit geen heel kwade beurt gaf." (Eeu por),
makkelijker I" TJ dacht dat ik dit dusen groef mot zijn stokje een gaatje in „En er was niet veel verontschuldiging
wel zou aannemen! Kijk mij maar niet de steenen Uissclicn zijn voeten. Toen, voor ook. Was ellendig en voelde
zoo verbaasd aan Kapitein Meredith" zonder mij aan (e zien, met aandacht mij gekwetstIk was een ezel." (Dm
raasde ik door en ilc stampte boos met starende naar de punt van zijn slok, opgewonden porren). „Maar om terug le
mijn voel op de sleenen. „U begrijpt na-{sprak hij snel maar zacht... komen op wat ik zo.oevcn besjprak. Waar-
tuurlijk waarom ik zoo woedend ben? Hij was al midden in voordat ik goed om ik u zoo haaslig gevraagd heb. Hc
Zou ieder meisje niet gelijk hebben zulk begreep waar het alles over was. Maar moest wel. Ilc heb n gezegd dat ik wist
een huwclijksvoorstel als een beleediging de eerste woorden die duidelijk door- wat ik behoorde te doen. Nu vertel ik
te beschouwen?" Idrongen tot mijn verwarde hersenen, wa. u waarom dat niet kan. Het is misschien
Ik verwachtte dat hij bij deze woor-jren „Iiaast maken." een geval van nu of
den ook zou opvliegen van woede Ik l „Oefeningslijd munitie allesl Het Ilij keek naar de sombere rij ka
nonnen, die nu geen kwaad meer kunnen
doen.
„Of nooit", ging hij opgewonden voort
„Ik moet over een week weer weg, zoo
als u weet H u mocht mij dus to.n
minste wel aanhooren."
Bij die woorden zoo eenvoudig uitge
sproken, scheen er een verandering in
mij plaats le grijpen. Die hcete golven
van toorn schenen weg te vloeien en een
terrein te verlaten dat een nooit onder
zocht gedeelte van mijn gemoed open
legde Hij moest over een week weg,
weg om de geweormonden tegemoet te
gaan, kanonnen, die cr uitzagen als die
grijze wraakzuchtige kanonnen daar voor
ons; maar die kanonnen zouden niet
nutteloos wezen Terug naar de losbar
stende granaten en geweren en honder
den andere gevaren
Ik keek hem aan; ik keek hem aan als
of ik hem nooil tevoren had gezien Daar
zat hij naast mij. een weinig voorover.
1 Met zijn lange bruine handen hield hij
het stokje vast, waarmee hij een gat
boorde in het plaveisel Zijn donkere
hoofd met de zachte, puntige khakipet
I was een weinig op zij geschoven om mij
i aan te zien
j Ik heb altijd gezegd, dat ilc kapitein
Meredith een bijzonder knap uiterlijk
vond.
En hij had nog zooveel meer dan een
goed gezicht
