VIRGINIA CIGARETTES rookt, meer ge er houden. in April '73 gezonden vloot levensmid-; delen kwamen slechts enkele in de Mid- delburgsche haven. Toen 21 Juni van dat jaar Wacken bij de verdediging van Zeeburg door een achtponder uit het kanon van een Geu- zenschip was gedood, werd Mondragon •tot bewindhebber van Zeeland aange steld. Maar vóór hij zich op weg naar Middelburg kon begeven, was 30 Juni Zeeburg, het kasteel, dat den mond van onlangs gehouden tentoonstelling op het gebied van handel, scheepvaart, nijver heid, koloniën een héél groot succes is geweest, waaruit mén veilig mag beslui ten, dat het Instituut, wanneer het over eenigen tijd geheel voltooid is, zeker zal kunnen zijn van de belangstelling van duizenden voor al hetgeen onze koloniën betreft. Niet minder gelukkig was het, dat ook dc Kunsttentoonstelling gehouden in het de Middelburgsche haven aan het Sloe Stedelijk Museum; de bloemententoon- verdedigde, door de Geuzen bestorrad en stelling in het nieuwe gebouw achter de veroverd, wat een geweldige slag voor i Ferdinand Bolstraat en de daar gehou- de verdedigers was. jden tentoonstelling op gasgebied, en la- Mondragon is toen ook den veelbe-ter de letterkundige tentoonstelling, uit proefden weg langs Vrouwepolder ge-[Den Haag hierheen gebracht, de men- volgd. Immers de haven was door het schen vermochten te trekken zij allen verlies van Zeeburg afgesloten. Drie da gen heeft hij moeten vechten om met 2400 man en wat levensvoorraad van Vrouwcpolder naar Middelburg te ko men. En daar heeft hij de zwaarste da gen van het beleg meegemaakt. De grootste poging tot ontzet is ge daan in Januari '74. Toen was het dat dc bovengenoemde vloot van 54 oorlogs- en 29 voorraadschepen een laatste po ging deed om de bezetting van Middel burg te hulp te komen. Het was toen niet meer Alva die dit werk beval, want hij was toen al naar Spanje teruggekeerd. Het was zijn opvolger Requesens, die Romero tot bevelhebber had benoemd. En het was Boisot, die de Geuzenvloot aanvoerde, welke die Spanjaarden bij Roemerswaal versloeg. We kunnen weer niet in bijzonderhe den treden. Maar willen toch vermelden, dat de Geuzen, die blijkbaar het vaar water veel beter kenden, met volle zei len op de Spaansche vloot aanvoeren, en dat toen de meeste der Spaansche schepen in het nauwe vaarwater aan den grond geraakten en zoodanig door de Geuzen bestookt werden, dat ze wel dra vernield werden. Romero wist zich te redden, door overboord te springen, en aan den Schakerlooschen dijk naar den wal te waden. Het bericht van deze nieuwe misluk king, gaf, zooals we al deden uitkomen, voor Middelburg den doorslag. Het was bevestigden duidelijk, hetgeen ik boven zeide, dat niet altijd de vermakelijkhe den noodzakelijk zijn om de menigte te trekken, doch dat de menschen wel wil len komen om te zien en te leeren, wan neer men hen datgene, waarop men de aandacht wil vestigen, hun maar op een aangename manier voor oogen stelt. Zulks geschiedt thans ook in het Pa leis voor Volksvlijt door degenen, die er de tentoonstelling op het gebied der „Volksvoeding" op. touw hebben gezet, welke de vorige week werd geopend en die tot en met 5 December e.k. toegan kelijk zal blijven, zoodat menschen uit de provincie, die in de eerstkomende dagen te Amsterdam mochten komen, gelegenheid zullen hebben hun schreden naar de expositie op het Frederiksplein te richten. En wie wett of uit hetgeen men thans in het Paleis kan zien, geen aanleiding zal geven ook dergelijke propaganda- tentoonstellingen te doen houden in an dere steden van Nederland. Want, deze tentoonstelling van volksvoedings is be slist als een propaganda bedoeld. Zulks wordt reeds bewezen door het feit, dat het initiatief er toe werd genomen door de redactie van „Volksvoeding", het weekblad voor wetenschappelijke en practische kennis van levensmiddelen en hygiëne, welke redactie bestaat uit man nen, die door hun warenkennis door de belangrijke betrekkingen door hen in- in de stad ellendig gesteld en een briefgenomen bij gemeentelijke keuringsdien- aan den Landvoogd, waarin die toestand sten, alleszins bevoegd zijn te constatee- met zwarte kleuren werd geschilderd, viel den Geuzen in handen, zoodat de Prins wist hoe het er gesteld was. En ren, dat door het exposeeren van de beste voedingsmiddelen en het aantoo- nen van de hooge waarde daarvan voor het slot, de overgave, is dan ook spoedig de volksvoeding, nuttig werk kan wor- gekomen. j den gedaan. Dat deze tentoonstelling voor volks- Dat alles wil men nu herdenken. Er is gevraagd en daarom willen we het niet onaangeroerd laten of het niet te lang geleden is voor een herdenking. Misschien wèl voor iemand, die den overgang van Middelburg slechts in zijn geheugen heeft als een los geschiedenis feit, dat hij met een jaartal op school geleerd heeft. Maar zeker niet voor ieder, die het besef heeft, dat de geschiedkundige ont wikkeling naar ons huidig leven als Ne- derlandsche natie, haar beginpunt had in die Geuzendagen; en dat toén, door die beslissing over het lot van Middel burg, tevens vastgelegd werd, dat onze stad, en daarmee ook de provincie Zee land, tot de v r ij e Noord-Nederlanders zou behooren, in scherp onderscheid van Zuid-Nederland, dat nog twee en een halve eeuw onder vreemde meesters bleef. In die herinnerning ligt toch zeker wel een reden voor een feestelijke herden king 1 BINNENLAND. IN EN OM DE HOOFDSTAD. LIV. Voedingstentoonstelling en visch-propaganda. Wanneer er iets is, waaraan hier den laatsten tijd géén gebrek is geweest, dan zijn het tentoonstellingen van allerlei aard, en het is een gelukkig verschijn sel, dat voor de meeste daarvan de be langstelling zéér groot was. Een geluk kig verschijnsel, omdat tentoonstellingen, wanneer zij worden ingericht door des kundigen op het terrein, waarop men bezoekers wil trekken niet alleen zijn.„w .w» v~sr een aangenaam tijdverdrijf, doch boven- koopen met de wetenschap, goede waar leding compleet kan worden genoemd, zullen degenen, die haar tot stand brach ten, zeker niet willen zeggen. Daarvoor ontbreekt er nog te véél. Gaat men langs de „stands" en raadpleegt men den cata logus, dan ziet men de leemten. De mensch leeft nu eenmaal niet alleen van koek, havermout, kaas, margarine, fijne vleeschwaren, siropen, limonades, suiker, chocolade, conserven en tal van derge lijke artikelen meer, die men in onze kruidenierswinkels, comestibles-winkels, enz. verkrijgen kan. Was de voedingstentoonstelling er eene op gróóte schaal, men zou er ook groote afdeelingen willen zien van onze groen ten, ons fruit; van aardappelen, var brood, vleesch, boonen en erwten, wat niet al, en men zou willen zien hoe al die hoofd-voedingsmiddelen op de beste en goedkoopste wijze kunnen worden bereid voor èlk huisgezin, waar men hier wat meer, daar wat minder op alle kleintjes heeft te letten. Maar, een tentoonstelling op zulk een groote schaal zou zeker heel wat meer voorbereiding hebben geeischt; héél wat meer financiën hebben gevorderd en ook héél wat meer ruimte, en aangenamer ruimte, dan die welke thans in een ge deelte van het „Paleis" aan de west zijde en de gaanderijen aldaar beschik baar was. Misschien dat Amsterdam nog eens een groot permanent tentoonstel- lings-gebouw rijk wordt, dat er gezel liger uitziet dan dit Paleis voor Volks vlijt, dat er in der jaren loop door zijn lijdensgeschiedenis en alle binnenbouw, en her-binnenbouw, nooit beter en fraai er op geworden is Dit neemt echter niet weg, dat de voe- dings-tentoonstelling van thans een be zoek waard is. Men kan er in elk geval zeker van zijn, dat hetgeen er is tentoon gesteld, daar is gebracht door firma's, die op hun gebied mogen gerekend wor den tot degenen, bij wie het publiek kan dien daarvan kan uitgaan een groote op voedende beteekenis en enorm practisch nut. Er zijn tijden geweest toen tentoon stellingen in de eerste plaats door het publiek werden beschouwd als open bare vermakelijkheden, die men hoofd zakelijk bezoekt om het genot van luna parken, tobagans en een aantal meer van dergelijke uitspanningen en dan dé tentoonstellingszalen maar op den koop toe nam. Tegen dergelijke, om de zoo- te zullen krijgen degenen, die tot het inrichten dezer tentoonstelling hun naam leenden en op het gebied van hygiëne en warenkennis hun sporen verdienden, zijn daar zeker borg genoeg voor. In tal van „stands" wordt duidelijk door gedrukte mededeelingen, door sta tistische gegevens, door mondelinge in lichtingen, de beteekenis en de voedings waarde van tal van artikelen aange toond, terwijl bovendien de gemeente Amsterdam door de expositie op het ge- veel jaren door een of andere groote stad bied van gaswezen en electriciteit dui- op groote schaal te houden nationale of delijk demonstreert hoe men door gas internationale exposities, kan natuurlijk J en electriciteit in onzen tijd voedings geen bezwaar bestaan, omdat die kunnen middelen op de goedkoopste en meest bevorderen een groot vreemdelingenver-j hygiënische wijze kan toebereiden De keer, dat de tentoonstelling-houdende gemeente geeft bovendien in een afzon- stad ten goede kan komen, maar ver-j derlijke afdeeling, door kaarten, photo's moedelijk hebben dergelijke tentoonstel-!en modellen, een interessant overzicht lingen, althans vooreerst, hun tijd gehad, over het marktwezen op velerlei gebied, omdat zij groote kapitalen vorderen enfin deze groote stad, een expositie, waar omdat in de laatste jaren zóóvele landen,'uit wel heel duidelijk blijkt, dat het op- ook ons land, hun Jaarbeurzen hebben richten van flinke markthallen lang geen gekregen, en men tevens meer is gaan overbodige weelde zal zijn zoodra inzien, dat van „vak"-tentoonstellingen, Amsterdam weder eens wat beter in de over het geheel, veel meer nut kan uit- j dubbeltjes is gekomen, dan op dit oogen gaan. Iblik het geval is. Het is een verblijdend feit geweest,] En bovendien maakt de gemeente hier dat de in het nieuwe Koloniaal Instituut op een der gaanderijen een groote pro paganda voor haar vischvoorziening, daarin krachtdadig bijgestaan door het nationaal comité voor Propaganda van Vischgebruik, want die visch-gebruik- propaganda is inderdaad de clou van deze voedings-tentoonstelling. Zoodra ik den „stand" van de ge meentelijke vischvoorziening genaderd was, waar eenige versche schelvisschen en andere soorten visch op de vischbank lagen, werd mij door een juffer een kaart met het stedelijk wapen bedrukt aan geboden. Daaronder staat gedrukt „dat het doel der gemeentelijke vischvoorzie ning is: de burgerij te voorzien van goede en goedkoope visch en het vischver- bruik te bevorderen, hetwelk geschiedt: door dagelijkschen verschen aanvoer, hygiënische behandeling, eerste kwaliteit visch, laagst mogelijke prijzen, terwijl de! visch te verkrijgen is in negen allen! telefonisch aangesloten winkels, en" acht tenten; sommigen dier winkels la ten zelfs gratis thuisbezorgen." Aan de andere zijde der kaart stonden gedrukt de namen der verschillende vischsoorten en de genoteerde prijzen. Over de vraag of de gemeente in con currentie met den particulieren visch- handel moet optreden dan wel of zulks uit den booze is tegenover de belasting betalende handelaars in dat artikel, valt natuurlijk te twisten. Ik ga op die vraag thans niet in, wensch slechts te consta- teeren, dat de gemeente in elk geval een officieele reclame voor dit voedings artikel maakt en daarbij krachtig ge steund wordt door haar buur op deze tentoonstelling, het Nationaal Comité voor Propaganda van Vischgebruik, Dadr was men achter een toonbank bezig, in navolging van de moderne Engelsche „fried fish shop", visch en schijfjes aardappelen te bakken, waarvan op een kartonnen bordje den tentoon stelling-bezoeker door meisjes een portie gratis ter keuring werd aangeboden. Met vele anderen, die naast me stonden, heb ik dit „maaltje" geproefd en zeer smake lijk bevonden. „Als u er nu nog een gias bier bij tapt, juffrouw," zeide iemand, die naast me stond, „kom ik eiken dag bij u eten" maar dat ging niet men maakt hier propaganda voor visch, niet voor bier. Óp een ander deel der toonbank lag onder glas nog ter keuring versche haring en ik kreeg in vet-vrij papier mede een gerookte haring, die la ter, thuis gekeurd, voortreffelijk is geble ken. Bovendien werd mij medegegeven een brochure van niet minder dan vijf tig bladzijden druks, getiteld: „Van vis- schers en visscherij; van visch en visch- eten." Een keurig geschriftje, verlucht met afbeeldingen uit de visscherijhavens, waarin een beknopt, doch duidelijk over zicht wordt gegeven van onze visscherij, alsmede aanwijzingen over het koopen en behandelen van versche visch; een overzicht voorkomt van onze voornaam ste vischsoorten, en waaraan zijn toege voegd een groot aantal recepten om van verschillende soorten visch een smake lijk en voedzaam maal te bereiden. Een van niet te onderschatten betee kenis is, dat dit boekske wordt ingeleid door onzen beroemden autoriteit op het gebied van volksvoeding, Prof. Dr. E. C. van Leersum, directeur van het „Nederl. Instituut voor Volksvoeding" en voorzit ter der Gezondheidscommissie te dezer stede. In dat pittig en prettig gestelde voorwoord wijst de hoogleeraar „op het voor de gezondheid verre van denkbeel dige gevaar van eenzijdige voeding", ter wijl hij dan besluit: „En nademaal: lo. het vischgebruik, met betrekking tot andere voedingsmid delen hier te lande, te gering is; 2o. Visch in voedingswaarde voor ander vleesch niet onder doet; 3o. visch, wat verteer baarheid en samenstelling betreft, voor de voeding zekere voordeelen biedt; 4o. visch goedkoop kan zijn, als er maar ge regeld gebruik van wordt gemaakt; 5o. vischvangst een bron van welvaart voor een belangrijk deel van de natie kan zijn daar mag men met een gerust geweten het volk toeroepen: eet meer visch." Er zou nog genoeg over dit visch- boekje te zeggen zijn, maar dan werd ik te uitvoerig. Slechts dit nog: al heeft deze voedings-tentoonstelling in het Paleis geen ander nut dan dat die visch-propa- ganda „in slaat" en het propaganda boekje zijn weg vindt in Amsterdam, neen, niet alleen in Amsterdam, doch in geheel Nederland, en gelezen en gevolgd wordt door duizenden, dan reeds zal zij goed werk hebben gedaan. SINI SANA. Geur-Beter Gezondheid (Ingez. Med.) ZEEUWSCH-VLAAMSCIIE WATER LEIDING. ne, Sluis, Terneuzen, Waterlandkerkje, IJzendijke en Zuiddorpe. Toetreding geweigerd hebben 13 ge meenten met in totaal rond 21.000 in woners, n.l. Aardenburg, Cadzand, Eed.e, Groede, Hoek, Hoofdplaat, St. Jansleen, St. Kruis, Nieuwvliet, Retranchement, Schoondijke, Stoppeldijk en Zuidzande, terwijl 6 gemeenten met in totaal rond 16.000 inwoners, nog geen beslissing heb ben genomen, te weten: Brcskens, Hon- tenisse, Ossenisse, Sas van Gent, West- dorpe en Zaamslag. Van de gemeenten die weigerden toe te treden, hebben Aardenburg, Hoofdplaat, St. Jansteen, Schoondijke en Zuidzande vanwege bet waterleiding-comité voor lichting ontvangen; de overige 8 ten weigerden zelfs de aangeboden vooi- lüdhting. Spreker drukte over dit laatste den spijt van het dagelijkseh bestuur uit, te meer, waar bet heeft vernomen, dat som mige dier gemeentebesturen de meaning waren toegedaan, dat bet comité eenmaal de raadsvergadering aanwezig, den raad tot deelname zou oveiTeden, betgeen niet pleit voor de degelijkheid dei* motie ven waarop bet besluit lot niet-toetreding berust. Uit courantenverslagen blijkt boven dien dat, zooals te I-Ioek en Stoppeldijk, de zaak in hel geheel niet begrepen is en de weigering een gevolg is van misver stand. Tengevolge der omstandigheid dat niet alle gemeenten tot deelname besloten, rees nu in de laatste bestuursvergadering, de vraag, of desondanks dp waterleiding nog kon worden gesticht. Het antwoord bierop luidde bevestigend. Een onder zoek van het Rijksbureau beeft uitgewe zen, dat het stichten eener waterleiding voor de thans toegetreden gemeenten op dezelfde grondslagen, en met dezelfde rentabiliteit, mogelijk is, wanneer ten minste de aan te leggen werken overeen komstig het geringer aantal verbruikers Worden verkleind. De gemeenten die reeds toetraden, vertegenwoordigen meer dan de helft van bel aantal inwoners van Zeeuwscb Vlaanderen en zijn ten opzichte van bet buizennet gunstig gelegen. Der halve zal met de werkzaamheden voor bet tot stand brengen eener waterlei ding worden voortgegaan, ook al doen niet alle gemeenten mee. Getracht zal echterc worden de besturen der nog niet toegetreden gemeenten alsnog voor bel plan te winnen. Welllicht wojxlt nog iet* bereikt. Doch dal wordt dan in hoofdtaak gedaan in hel belang der betrokken ge meenten zelve. Resumeerende kon de voorzitter zeg gen, dat hij de vergadering kon geluk- wensclien met hetgeen reeds is bereikt. I-Iij wilde Lhans overgaan tol het be spreken en daarna voorloopig vaststellen van hel „Concept der Statuten der Naam- looze Vennootschap Zeeuwsch-Vlaamsche op de koninklijke goedkeuring worden1 We ontvingen een uitvoerig, voor xraze ruimte lè uitvoerig verslag van een opWaterleiding-Maatschappij'waarvoor de- Dinsdag 20 November in bet Hotel des ze vergadering voornamelijk is uitgeschre- Pays-Bas te Terneuzen gehouden ven. Deze concept-statuten zijn reeds be- vergadering Van 't fc.'g. „Breede Zeeuwscb- handeld in de vergadering van bet Dage- Vlaamsche Waterleiding Comité. We moe- 'lijksch comité, genouden op 20 October ten bet dus bier en daar inkorten. j j-L; hierna worden zij zóuwel naar de Negentien gemeenten waren verlegen- raden der toegetreden, als naar die der woordigd, terwijl de directeur van 'hetj niet-toegetreden gemeenten 'gezonden; Rijksbureau voor Drinkwatervoorziening,1 naar eerstgenoemde om ook djaor baar de heer W. F. J. M. Krul, vergezeld te worden besproken In den zin als bier van Ir. Carrière, eveneens aanwezig wa- zal geschieden, en naar laatstgenoemde ren om deze gemeenten alsnog tot toejtre-. Uit de mededeelingen van d,en voor- ding te bewegen. Later wordt dan nog zitter, den lieer J. Huizing a, burge- eens een vergadering gehouden van verte- meester van Terneuzen, bleek o.a.- genwoordigers der gemeenten welke tot Tol toetreding hebben besloten 16 ge- de te stichten vennootschap toclraden. meenten met in totaal rond 44.000 in- ten einde die vertegenwoordigers gele- woners, n.l. Axel, Biervliet, Boschkapel- genheid te geven de stem hunner ge le, Clinge, Grauw, Hengstdijk, Hulst, meenle uit te brengen. Als deze statuten Koewacht, Ooslburg, Overslag, Philippi- aldus definitief zijn vastgesteld, zal diaar- door lien .genomen beslujl. Tot zpovei Op voorstel van mr. Dielemak werd besloten eerst de aanwezigen in de gele- genneid te stellen eventueele bezwaren en vragen thans naar voren te brengen, teneinde ze te kunnen weerleggen. De heer D a 1 m ij n, secretaris der ge meente Grauw, vroeg of de gemeenten welke tol deelname in dc vennootschap besloten hebben, ook garant moeten zijn voor hel kapitaal hetwelk de niet-deeine- mende gemeenten hadden mioeten leénén, indien zij waren toegetreden. De heer De Decker e, burgemees ter van Clinge, wilde nog een uitlegging over de strekking der „verplichte aan- 1 uiting", omdat hiertegen zoovelen zijn gekant, terwijl hij tevens opmerkte, dit bet kamertarief erg wordt becritiseerd. De heer Krul beantwoordde eerst de vraag, wat er zal moeten gebeuren als de waterleiding tot stand komt, voor een be perkt aantal gemeenten. Hierop kwam immers de vraag van den beer. Dalmijn meer. Spreker gaf te kennen, dat het natuuiT lijk beter zou zijn dat alle gemeenten meedoen. Dit is ook de oorspronkelijke bedoeling. Er is dan veel me^r kans op toekenning van de risico-garantie dooC het rijk en de provincie. Maar indien enkele gemeenten onverhoopt blijven weigeren om toe te treden is het zeel? goed mogelijk dat de reeds toegetreden gemeenten besluiten den bouw van een beknopter plan door te zetten. De grondslagen van het rapport moe ien ook bij beperkte deelname dezelf de blijven; eveneens mag de rentabiliteit niet minder worden. En bet bedrag waas voor ae gemeenten garant moeien blijven, mag vanzelfsprekend ook niet booger, worden Indien aan deze laatste voor waarde niet zou worden voldaan, zou vanzelf door bet rijk en provincie geen risico garantie worden verstrekt. En daarmee zouden alle toetrediugsbe slui ten van onwaarden worden. Immers, deze gemeenten hebben beslo. ten toe te treden, op voorwaarde dat de r i s i e o-g a ran tie er komt. Wordt dus deze niet toegekend, dan zijn deze gemeenten ook niet langer aan hun besluit gebonden. Bovendien in datzelfde toelredingsbesluit is een maximum garan tiebedrag genoemd, waaruit volgt dat d,e eene (rijke) gemeente nooit voor een an dere in de bies zal moeten springen. Dit zou bovendien niet kunnen, als zijnde in strijd mei bet wetboek van Koop handel. De beer Stubbe, wethouder van Sas van Gent, merkte op, dal de keer Kr,ul in de vergadering van den gemeenteraad, van Sas van Gent d.d. 23 October oven de aansprakelijkheid van de eene gemeen te jegens de andere toch heeft gesproken. De heer Krul ontkende dit. Doch hij zeide te begrijpen, hoe dit misverstand in de wereld is gekomen. In de genoemde raadsvergadering beeft hij namelijk ge" zegd, dat er gemeenten zijn, die door bun bouw (b.v. Hulst, Terneuzen enz.) dadelijk een hoog percentage aansluitingen zullen krijgen, terwijl meer uit elkaar gebouw de gemeenten (Koewacht enz.) in de eer ste jaren een betrekkelijk laag aanslui- lingspercentage zullen bereiken. Het ge middelde percentage over alle gemeenten zal dan ongeveer overeenkomen met het in bet beknopte rapport vermelde (60 in bet eerste bedrjjfsjaar enz.) In dat verband heeft spreker dan ook gezegd: de dichter bebouwde kommen maken de waterleiding voor bet ge- boe le gewest bestaanbaar. De financi- ee.'e aansprakelijkheid der toegetreden (f- meeuten gaal échter niet verder clan ketf

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1923 | | pagina 2