lil No. 284. Zaterdag 1 December 1923 1JaargKSf aver- rtui- da i hefc afcige xrge- imge ?r da Idge- ™(J| veel irlog. die, juist bare >rlcg van eegfc. mber ice". hat j hat Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen. eerste blad. Abonnementsprijs per kwar taal; op de buitenwegen om Middelburg, en voor de andere gemeenten p. post f 2.50; voor Middelburg en agentschap Vlis- singen f 2.30; weekabonnementen in Middelburg 18 cent per week. Advertenties worden berekend per regel plaatsruimte, met inbegrip van omranding. Gewone advertentién: 30 cent per regeL Ingezonden Mededeelin- g c n 50 cent per regel. Bij abonnement voor beide veel lager. Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels £2.10, elke regel meer 30 cent. Kleine advertentién niet grooter dan vijl regels druks ea waarbij is aangegeven dat zij in deze rubriek moeten geplaatst worden, 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentién onder brieven of bevra gen bureau dezer courant 10 cent extra. Bewijsnummer 5 cent per stuk. Advertentién moeten, willen ze nog in ons blad van dienzelfden dag worden opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan one Bureau bezorgd zijn. WAT MEN IN FEBRUARI WIL HERDENKEN. D.w.z.: in Februari en wellicht later. Bijna twee jaar geleden, eind Januari 1922, hebben we twee uitvoerige artike len gewijd aan de toen komende ,,Her- inneringsdagen voor Walcheren", n.l. de herinnering aan de geschiedkundige ge beurtenissen uit den Geuzentijd, 350 jaar terug: 6 April 1572 de overgang van Vlissingen aan de Geuzen, 3 Mei de overgang van Veere; en de aanvang in datzelfde voorjaar van het beleg van Middelburg, dat twintig maanden duurde en eind Febr. 1574 overgegeven werd aan den Prins. Die laatste gebeurtenis wil men nu herdenken. Er is een klein verschil van meening gebleken over den juisten datum. Och, dat hangt er maar van af, wat men als het gewichtigste feit in de handelingen bij die overgave beschouwt. Den 18den Februari werden op het kasteel van Rammekens de voorwaarden vastgesteld door de van weerszijden aangewezen on derhandelaars; den 19den heeft Prins Willem die overeenkomst geratificeerd. Den 22sten ging de Spaansche bevelheb ber Mondragon met zijn troepen, de ka tholieke geestelijken en Spaansch ge zinde burgers scheep; en daarna trokken drie honderd Geuzen onder Boisot, Ju nius en Van Dorp de stad binnen. De Prins schijnt eerst den 24sten of 25sten in de stad gekomen te zijn. Zooals men weet, had de voorloopige commissie zich de herdenking voorge steld op den 22sten. Maar die datum is van bijkomend be- lang. Hoofdzaak is dat de overgang van Mid delburg herdacht wordt. En doel van deze beschouwing is, om nog eens kort althans de algcmeene fei ten aan te stippen, zoodat ook de niet- geschiedkundige eenig inzicht kan krij gen in de reden der herdenkingsplannen Meer bevoegden zullen later wel de bc- teekenis van beleg en overgang in meer wetenschappelijk licht stellen. Tot zoo lang diene deze vluchtige herinnering. Dat beleg van Middelburg is veel merkwaardiger, en ook van meer betee- kenis geweest, dan men wel uit de korte, vermelding in de geschiedenisleerboeken zou opmaken. Merkwaardig was dat beleg o. a. door de scheepsgevechten. Want al lag Mid delburg midden in het land, slechts met de zee verbonden door het (nu ingepol derde) kanaal van Welzinge naar den Sloemond bij Rammekens, toch is het lot van Middelburg feitelijk beslist op het water, op de Zeeuwsche stroomen. Eerst Alva en toen Requesens hebben telkens getracht door vloten, zelfs zeer groote vloten, van uit Antwerpen en Bergen op Zoom, levensmiddelen en troepen naar Middelburg te voeren. Die vloten ont moetten echter de Geuzenvloot op de Wester- en Ooster-Schelde, en de tal- looze scheepsgevechten die daardoor ontstonden, hebben hun toppunt gehad in den grooten scheepsslag van 29 Jan. 1574 bij Roemerswaal, waarin de Spaan sche vloot van 54 oorlogs- en 29 voor raadschepen zoo'n deerlijke nederlaag leed, dat Middelburg toen niet houdbaar meer was. De prachtige gobelins, die nu in de zaal der Provinciale Staten van Zeeland hangen, zijn een herinnering aan dezen strijd te water. Ze zijn eenigen tijd later op last van de Staten van Zeeland ver vaardigd naar ontwerpen die den plaat selijken toestand nog juist weergaven, en zijn dus afbeeldingen, die bij de a.s, herdenking bijzondere aandacht verdie nen. En tevens zijn ze een bewijs dat de Staten van dit gewest beseften van welk een groote beteekenis die overgang van Middelburg was voor de heele provin cie Zeeland. Om die beteekenis te begrijpen is het noodig zich voor te stellen hoe de stand van zaken toen was, en dan niet alleen op het jaartal te letten, maar ook op maand. Den lsten April 1572 was met de in neming van den Briel de stoot gegeven tot den afval van tal van steden. Hier in Zeeland volgden Vlissingen, Veere en later Zierikzee, maar in Holland volg den het heele Noorderkwartier en tal van steden in het tegenwoordige Zuid- Holland, zoodat 15 Juli de eerste vrije vergadering van de Staten van Noord- Holland kon plaats hebben. Daarna kwa men er nog tal van steden in de Ooste lijke en Noordelijke provincies bij. Dat Alva toen niet dadelijk krachtig hier te lande optrad, was een gedwon gen besluit. Zijn kracht was elders noo dig. In datzelfde voorjaar toch had Graaf Lodewijk van Nassau bij verrassing Ber gen in de Zuidelijke Nederlanden ver overd, daardoor de mogelijkheid ope nend, dat dc Fransche Hugenoten de hand zouden reiken aan de opstandelin gen in de Nederlanden. Daar zond hij dus eerst zijn troepen heen. Maar in Augustus gebeurde er iets, dat het gunstig aanzien van den opstand veranderde; de vermoording der Huge noten in den Bartholomeusnacht, 23-24 Aug., te" Parijs. IPEEESERDESCeOEffl Naar het Engelsch, door Berta Ruck. 41). „Er is iets dat mij daar juist treft", if hij toeri wij voortwancleklom Iiqt net »)jf wij al weken lang met ellen: wandelen en praten, en dan te bedeken dat liet nog maar één dag is!) „U weet wel dat ilc geen bloemen voor u koiopen mocht? Nu, ik bedacht mij juist dat mijn moeder hel al heel vreemd zal vinden dat ik den heelen dag in Rarij ïondboemeL met met mijn vrouw", zei hij op de eenig mogelijke manier, Merkwaardig dat ik bijna evenveel ach- 4 I tercenvolgende uren had doorgebracht luchthartig en ondeugend en "ik koojTnièl mot dezen zooaenaamden _.eclileenooI" I nnn cnnvpniriïA „nnr i,mr p„n van mij als ik uren over een heelen ?omCr verspreid in het gezelschap van Reggie Penniore had doorleefd! Daarenboven kon ik mei Reggie minder vrijuit pralen, omdat in dat geval de mogelijkheid altijd bestond dat hij dacht, diat ik met hem; wou flirlen. Zoo genoot ik Werkelijk van deztettl Alva zag daardoor cc bedreiging uit het Zuiden verdwijnen; de Prins zag zijn pogingen om Bergen te ontzetten mislukken, en deze stad viel den 19den September. En toen had Alva de hand vrij voor zijn beruchten onderdrukkings- tocht in ons land, waarvan de uitmoor- dingen van Zutphen, Naarden en Haar lem bloedige vlekken nalieten. Na de overgave van Haarlem (Juli *73) volgde wel in October de tegenslag voor Alk- ^naar, maar in de volgende maand be gon de eerste periode van het beleg van Leiden, dat aan de opstandelingen groote bezorgdheid gaf. In die jaren, de moeilijkste periode welke de zaak van den opstand door maakte, valt ook het beleg van Middel burg, de eerste stad van Zeeland, en de woonplaats van de wereldlijke en gees telijke gezaghebbers: Van Wacken, de door Spanje aangestelde bewindhebber van Zeeland en bisschop Nicolaas de Castro. De overgang van Vlissingen, Veere en Zierikzee had geenszins een gelijke be weging in dc rest van Zeeland tenge volge. In Middelburg was niets gebeurd, maar in Zuid-Beveland en Tholen ook niet en in het grootste deel van Schou wen evenmin. Ging Middelburg voor de Spanjaarden verloren, dan volgde niet alleen geheel Walcheren, maar vermoe delijk ook Zuid-Beveland en Tholen, Bleef Middelburg in handen der Span jaarden, dan was er daarentegen kans, dat het toen nog kleine maar belangrijke Vlissingen het ook niet lang tegen de Spanjaarden zou uithouden. Met andere woorden het lot van Zeeland werd beslist door het lot van Middelburg. En daarom is het te begrijpen, dat Alva millioenen en millioenen besteedde om de stad te ontzetten, terwijl aan den anderen kant de Prins alle krachten in spande, en tegen het eind van '73 zelf naar Zeeland kwam om de beslissende maatregelen te leiden. Over de bijzonderheden van het beleg zullen we niet alles herhalen wat we reeds twee jaar geleden meedeelden. Be langstellenden worden verwezen naar de studie die Joh, van Vloten in 1874 aan het beleg wijdde onder den titel: „Mid delburg, Beleg eo Overgang", uitgegeven bij J. C. W. Altorffer. We willen echter nog eens speciaal in herinnering brengen, dat Middelburg niet Spaansch bleef, omdat de burgers zoo Spaansch-gezind waren. In 't jaar van den beeldenstorm, 1566, was het ook te Middelburg roerig toegegaan. De bal juw Pieter Haeck probeerde zelfs in '67 Middelburg met Geuzenbenden te ver overen, wat mislukte, door de Spaansche bezetting die hier lag. En toen Alva hier in dat jaar Martin de Posa als Baljuw aanstelde, maakten de Geus-gezinde burgers en leden van den raad zich tij dig uit de voeten. Men kan veilig aan nemen, dat. de overgebleven burgers lang niet allen Spaansch gezind waren. Maar zij konden in '72 niet doen wat de Vlis- singers en Veerenaars deden, want daar lagen geen Spaansche troepen en in Middelburg wel, althans Waalsche troe pen in Spaanschen dienst, onder leiding van Beauvois. En bovendien was hier de bewindhebber van Zeeland, n.l. de zeer energieke Antonie van Bourgondië, Heer van Wacken, die dadelijk de lei ding van de verdediging op zich nam, toen de Geuzenbenden uit Vlissingen dc stad kwam bestoken. lilöé '-4 "Wij slaken 'des (raat over. Ik Zag dat hij del stok. frl PttBSilÉP^ 8ij aankoop van een doosje zonder veizekeringsbiljet, zal Uw winkelier U "dit binnen enkele dagen verstrekken. Dc achtergebleven burgers hebben echter geducht ondervonden wat een be leg bcteekent, want er is verschrikke lijk geleden in die twintig maanden. Eerst was de band om de stad nog niet knellend, want er is in het eerste half jaar voornamelijk gestreden ora dc toegangswegen, waarvan de voornaam ste was de haven met het kasteel Zee burg aan het Sloe, Maar een andere weg was die over Arnemuiden, vanwaar kon worden overgestoken naar de Zuid-Be- velandsche eilanden. Daar trokken de trokken de Geuzen het eerst op af. Reeds 26 April verrasten ze die haven, maar toen in Mei 1200 man Spaansche troe pen te Vrouwepolder landden, herover den deze ook Arnemuiden. De Geuzen breidden echter hun ac tiviteit ook uit naar Zuid-Beveland en begonnen 25 Aug. een beleg van Goes, Alva zette in Zeeland, evenals elders, zijn groote kracht eerst in, toen hij door de inneming van Bergen de handen vrij (Ingez. Med.) kreeg. Den 30sten Sept. zond hij een groote vloot uit Antwerpen, die echter door de Geuzenschepen onder Worst, Jo'ost de Moor en Bouwen Ewout zoo danig belemmerd werd, dat de tocht werd opgegeven. Echter niet geheel zon der resultaat, want de aanvoerder zelf, dc kranige Mondragon, trok naar Zuid- Beveland, deed daar zijn beroemden tocht door de slikken tusschen de Agger en Krabbendijke en wist daardoor de belegeraars van Goes te verjagen, waar hij zich toen vestigde. Gedurende het geheele jaar '73 heeft de stedelijke overheid van Middelburg niet opgehouden om aan Alva dringende brieven te zenden, waarin werd ge smeekt om voedsel en hulp, daar er zoo veel burgers van ellende omkwamen, i Maar Alva had toen, behalve met de bovengenoemde dingen, ook nog de moei lijkheid van geldgebrek. En al de pogin gen om voorraadschepeu naar Middel burg te krijgen mislukten door de waak zaamheid der Geuzenschepen. Van een het niet prettig vond. Toen zei hij: „Nu luister dan eens. Zon u dan niet zulk een kleinigheid voor u zélf Willen aan nemen?" „Neen", 26i ik kortaf. „Zelfs het stijf opgevoede jonge meisje uit de Vietoria-periode zelfs mijn moe der, toen zij een jong meisje was, mocht cadeautjes van een heer aannemen. Zijn er niet ergens grenzen daarvoor aange- licidje, om do vroolijke, hoe noem jo dat te vieren „O daar zlal Lady AfeTedilh niet op letten", zei ik haastig. „Niet?" zei hij. „U weet wel betetfj Vader denkt er misschien niet over. Maar zij wel. En ze heeft zich al over zooveel j dingen verbaasdWaarom zou ik in mijn middag mot dezen jongen man, bij wien brieven over „Vivie" gesproken hebben deze kwestie natuurlyk niet kon opkomen, cn hier over Rose? Waarom hel» ik u daar kapitein Meredith getrouwd Was niet dadelijk aan haar voorgesteld? O En... Ik luister nooit meer naar flauwe en zooveel dingen meer!" grappen omtrent platonische menschpn.' Zij bestaan wel liet was pas nadat wij weer naar bui ten gingen in de schemering waarin de Wij hadden vrijwel geslenterd over dje) geven? Een man kan boeken aan een hrcede straat. Nu verdubbelde ik onwil-:jong meisje geven dal niets complect Iekeurig myn pas. r niets met bem le maken heeft. Of hij mag Over mijn Schouder zei hij mol een'iets geven dat geen blijvende waarde andere slem, „juffrouw Whitèlands! U be-i heeft, iets dat fijn gesneden kan Worden grijpt mij niet geheel en al. Ik wou en in den oven geworpen om zoo te spre- alleen ach toe, loop zoo hard niet,'ken. Chocola, hoe denkt u daarover?" als 't u niet schelen kan. Neenl sterren opkwamen en in de beweging v«n den boulevard dat miss Vera Vay- ne's echtgenoot mij herinnerde aan dien. Tantastischen en voor 'l oogenblik on- breekharen band die tusschen ons be* stond. Nu is 't goed! Maar ik kan nog niet zoo 'gauw mee. Ik wou alleen zeggen, is er niiefi iets dat W-ij aan moeder kunnen laten iets dat u van mij had willen aannemen als ik een vriend van u was; aan u voorgeslekl door kapitein Pcnmiore bij voorbeeld?" Ik voelde mij wat verlegen, ik Vono het wel prettig en toch wist ik niet goed wat cr aan te doen; alles bij elkaar. Ik begreep dat hij door wat hij1 nu zei, Irachlle goed le maken hoe hij den vorigon avond gesproken had. (Den vo- met een meer gewonen naam" zei kap;" tein Meredith snel en zacht. En hij be stelde een vierkante flesch odeur met hel etiket „Quand l'été vient." Tot mijn schrik hoorde ik dat hij ze ventig francs kostte, het was mijn cenige Iroost dat hij niet gekocht was Ier wille van mij, maar van Lady Meredith. Ik was van plan hem dadelijk le laten zien zoodra wij in het hotel terug waren, llier hxrden wij dat ><r Richard en zijn a rouw thuis geweest mam- weer uit gegaan waren, en de boodschap hadden achtergelaten dat zij naar de oomedie gingen en wij niet op hen behoefden te wachten. Al weer? Kapitein Meredith was zekeC zco aardig en tactvol geweest als men maal* ltsn verwachten van eenig bi lie tl beproefd jong menseh met ccn echte vróuw die hij moest opsporen en een vim gewende vrouw die tegelijkertijd m .esl bezig gehouden worden. Maar be halve die enkele Uï«n 's middags - was „Dan hindert het niet of er nog wait bij komt", zei ik het hoofd schuddend!. „Al verbaast het uw moeder dat u hier jrigen avond pas?' Eeuwen schenen na niets voor mij koopt, ik moet hel cr i dien lijd verloopen te zijn), maar op wagen. Ik ben maar een vrouw j Hij stak een heel eind hoven mij uit niet waar, ik hoef dus niet te probeeren toen hij naast mij liep en zei op derf logisch to redeneeren. Ik kan u dus al- luchlharligolen, vriendelijksten toon van 1 van ,,,L'heure bleue" .Pour troubler" en leen^ maar zeggen dat ik in ieder geval de wereld: „Ik hoop dat ik uw gevoeli„Verlige". liever geen presentjes voor uw vrouwj voor etiquette niet beleedigd heb? Maai') „Ja, mij dunkt om aan mlijn moeder te •wil aannemenI" luisler eens." Hij zWaaidc met zijn wan- laten zien moesten wij liever iets nemen „Sir Richard om-laadt mij met choco- la". Sigaretten dan? Rookt u niet? Dait dacht ik eigenlijk wel. Ha! odeur. Dat is vluchtig goedje, het vervliegt. Houdt u van odeur?" Ik vond het onbeleefd alles te wieigeren wat hij zoo gemakkelijk, zoo tactvol aan bood! Het volgend oogenblik waren wij een van dio echte odeurpaleizen binnen ge-j jlreden, waar enorme flesschen, vierkantik don heelen dag met hPm alleen ge en langwerpig, met kristallen sluiting en I woest van plus minus 10 uur des mor- linlenversiering in mandjes waren geêta- gens tot zeveh uit 's-avonds. leerd of op ebbenhouten tafels stonden, j Moest de heele s vond nu w aarlijk w-eer „Wat zullen wij nemen?" zei mijn mei"gewijd, werden aah een einc'eioozo sa- gezel rondkijkende. men praak tusschen den man van Vera Zij droegen de ietwat vreemde titels Jen mij? - - Waarschijnlijk wel. (Wordt vervólgd)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1923 | | pagina 1